مديريت زمان در فراغت تابستانى

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: مديريت زمان در فراغت تابستانى
داوود پنهانىتابستان كه مى آمد، كودكى ما در كوچه هاى گرما زده سپرى مى شد. برخى نيز همه تابستان را به كارى مشغول مى شدند تا درآمدى كسب كرده و پولى براى خود پس انداز كنند. اوقات فراغت واژه اى نبود كه چندان به كارمان بيايد. گرما كه اندكى فرو مى نشست، كوچه بود و توپ پلاستيكى و هوار بچه ها كه در آسمان بعد از ظهر اوج مى گرفت. بازى آنقدر كش پيدا مى كرد كه تاريكى در هوا پخش شود و خستگى بر بدنمان بنشيند. دم غروب كه مى شد، خانه جايى براى استراحت بود. خسته از يك بعد از ظهر تابستانى به خانه مى آمديم تا شب سپرى شده و روز ديگر آغاز شود. براى ما اوقات فراغت و نحوه سپرى كردن آن به همين موضوعات ختم مى شد. اين در حالى است كه در زمانه كنونى مفهوم اوقات فراغت و چگونگى گذراندن آن براى نسل هاى مختلف تغيير كرده است. چنين است كه با نزديك شدن به تابستان و فصل تعطيلى مدارس، به يكباره واژه اوقات فراغت و نحوه گذراندن آن رسانه اى شده در صحبت هاى بى شمارى به آن اشاره مى شود. همه اين بحث ها پيرامون اوقات فراغت از تغيير نگرش و رويكردى خبر مى دهد كه نسبت به اين موضوع به وجودآمده است. مديريت زمان شاخص اصلى اين تغيير نگرش و برنامه ريزى براى اوقات فراغت است. توجه به اوقات فراغت دانش آموزانى كه قرار است فصل تعطيلات خود را آغاز كنند از چنين زاويه اى اهميت فراوان پيدا مى كند. چنين است كه نحوه تدوين برنامه براى سپرى كردن درست اين زمان خود به شاخصى براى نشان دادن مديريت و برنامه ريزى تبديل مى شود. در تعاريفى كه از سوى كارشناسان عنوان شده اوقات فراغت به زمانى گفته مى شود كه در آن افراد جدا از نقشى رسمى كه براى رسيدگى به امور بر عهده دارند، يك دسته فعاليتهاى آزادانه و انتخاب گرايانه را انجام مى دهند كه چگونگى گذران آن متناسب با سن، جنس، طبقه اجتماعى، درآمد، شغل و مكان زندگى افراد متفاوت است. به اعتقاد جامعه شناسان و روانشناسان اوقات فراغت درجنبه هاى مختلف فردى، اجتماعى، فرهنگى، اقصادى و سياسى با اهميت و داراى كاركردهايى از جمله آزادى انتخاب و نوع فعاليت، اعتماد به نفس، خلاقيت و نوآورى، مشاركت اجتماعى، حفظ سنت ها و آداب ورسوم، تجديد قواى نيروى كار و افزايش بهره ورى اقتصادى و تعلق سياسى است. در نتيجه برنامه ريزى درست و اصولى براى آن خود به شاخصى مطمئن براى سنجش توسعه تبديل مى شود. با توجه به اين كه قشر عظيمى از افراد جامعه ما را جوانان و نوجوانان تشكيل مى دهند، نحوه برنامه ريزى براى اوقات فراغت اين قشر اهميت فراوان پيدا مى كند. *برنامه ريزى تابستان با گرما و زيبايى كه از راه مى رسد، بخشى از دغدغه خانواده ها به چگونگى نحوه برنامه ريزى براى اوقات فراغت فرزندان برمى گردد. اين دغدغه از آنجا رنگ اهميت به خود مى گيرد كه بعد از سپرى شدن يك سال تحصيلى، جوانان و نوجوانان دوران استراحت تابستانى خود را آغاز كرده و در نتيجه زمان آزاد بيشترى در اختيار دارند. نحوه گذراندن اين زمان در ميان اين اقشار متفاوت است. برخى با ثبت نام در كلاس هاى مختلف ترجيح مى دهند كه در اين مدت موضوعات فوق برنامه مورد علاقه خود را پيگيرى كنند. دامنه اين كلاس ها نيز از موضوعات هنرى تا موضوعات ورزشى در نوسان است. برخى نيز سفر و گردش و تفريح را در اولويت قرار مى دهند. عده اى هم هستند كه مدت زمان در اختيار خود را بدون هيچ تغيير و تحولى سپرى كرده موضوع خاصى را در اولويت قرار نمى دهند. با تمام اين تفاوت ها در نحوه نگرش به سپرى كردن زمان در چنين مواقعى آيا مى توان از مديريتى درست براى ساماندهى اوقات فراغت سخن گفت عده اى از كارشناسان جهت گيرى اوقات فراغت به يك مدت زمان محدود در تابستان را اشتباه دانسته و بر اين اعتقادند كه اوقات فراغت و نحوه سپرى كردن آن فقط به اين فصل محدود نمى شود. از زاويه اى ديگر برخى نيز معتقدند كه منحصر دانستن برنامه ريزى براى اوقات فراغت به دانش آموزان اشتباه است، چه آنكه در اين نحوه برنامه ريزى ساير اقشار جامعه به فراموشى سپرده مى شوند. با اين حال نكته محورى در تمام اين گفته به نحوه مديريت زمان در دوره هاى مختلف باز مى گردد. از اين نظر توجه درست به مديريت زمان و بهره ورى بهينه از ساعاتى كه در اختيارمان قرار دارد در اولويت قرار مى گيرد. به اعتقاد كارشناسان امروزه «مديريت زمان» در علم مديريت از جايگاه ويژه اى برخوردار است، زيرا با استفاده از راهكارهاى «مديريت زمان» مى توان بازدهى را افزايش داد و با بهره گيرى مناسب از «زمان» از اتلاف وقت و هزينه هاى سنگين پيشگيرى كرد. از اين رو، مديريت زمان علم كنترل زمان و استفاده صحيح از آن نيز ناميده مى شود. با توجه به اين نكته مى توان به شناخت بهترى از نحوه سپرى كردن زمان فراغت در هر فصلى از سال پى برد. اگر اين زمان مربوط به فصل مشخصى از سال باشد و قشر هدف در آن جوانان و نوجوانانى باشد كه سال تحصيلى خود را سپرى كرده و اكنون در ايام تعطيلات به سر مى برند، آنگاه بهتر مى توان درباره نحوه و چگونگى برنامه ريزى براى آنها سخن گفت. به گفته كارشناسان دانش آموزان در اين فصل به طور متوسط روزانه ۵ ساعت زمان آزاد دارند كه با احتساب حدود ۱۵ ميليون دانش آموز، روزانه ۴۵ ميليون ساعت زمان آزاد در اختيار دارند. اينجاست كه اهميت موضوع و لزوم توجه بيشتر به آن را مى توان بهتر درك كرد. حجت الاسلام محمد جواد حاج على اكبرى رئيس سازمان ملى جوانان در اين باره به واحد مركزى خبر مى گويد:« درباره اهميت ويژه اوقات فراغت درجامعه ما فرهنگ سازى كافى نشده است به همين علت، جايگاه اين موضوع هنوز سطحى و تزئينى است درحالى كه بايد به عنوان نيازى واقعى و جدى به آن توجه شود. »وى درعين حال از بهبود وضع كنونى برنامه هاى اوقات فراغت وتوجه بيشتر به اين بحث در دستگاه ها سخن مى گويد و اضافه مى كند: « تا سه سال پيش، بخشهاى مديريتى استان ها در قبال اوقات فراغت جوانان به شكل جدى احساس رسالت و مأموريت نمى كردند و اين موضوع در رديف مسائل دست چندم بود اما اكنون اين موضوع در سطح ملى و استانى به رتبه هاى بالاتر منتقل شده و در كانون بحث ها قرار گرفته كه رويداد مهمى است. » با نگاهى به وضعيت برنامه ريزى براى اوقات فراغت در كشور متوجه مى شويم كه اقدامات دستگاه هاى متولى امور فرهنگى بويژه نظام آموزشى كشور در اين زمينه اهميت فراوانى دارد. زيرا وزارتخانه هاى آموزش و پرورش و علوم، تحقيقات و فناورى حدود ۹۰ درصد جامعه مشمول اين برنامه ها را تشكيل مى دهند. «عليرضا مختارى» مدير كل دفتر ساماندهى امور جوانان سازمان ملى جوانان در اين باره مى گويد:« از مجموع دستگاههايى كه در ستاد ساماندهى اوقات فراغت عضويت دارند، ۱۰دستگاه برنامه هاى تابستانه خود را ارائه كرده اند. اين دستگاه ها بيش از۳۵ ميليارد تومان براى اجراى برنامه هاى سال۸۷ اختصاص داده اند اما حداقل۶۱ ميليارد تومان ديگر براى اجراى كامل اين برنامه ها نياز است. » مختارى، سن اوقات فراغت را ۱۰ تا ۲۴ سال مى داند و به واحد مركزى خبر مى گويد :« اكنون شمار جوانان و نوجوان۱۰ تا ۲۴ ساله كشور، ۲۴ ميليون و۵۰۰ هزار نفر است و دستگاههاى اجرايى بيش از۲۵ميليون نفر برنامه براى اوقات فراغت جوانان ارائه كرده اند اما اين به معناى پوشش دادن همه جوانان نيست زيرا برخى افراد در بيش از يك برنامه شركت مى كنند. » مدير كل دفتر ساماندهى امور جوانان مى افزايد :« با توجه به تنوع برنامه هاى اوقات فراغت ، هريك ازجوانان حداقل بايد از۲۰ روز برنامه بهره مند شوند.» * چشم اندازاهميت دادن به زمانى كه در اختيار داريم تنها مختص به اوقات فراغت و نحوه مصرف زمان در اين اوقات نيست. با اين حال، هنگامى كه بحث برنامه ريزى براى چنين موضوعى پيش كشيده مى شود، نحوه استفاده از زمان و مديريت درست آن به منظور بهره ورى بيشتر در اولويت قرار مى گيرد. كارشناسان معتقدند كه اتخاذ برنامه هاى تفريحى و سرگرم كننده متناسب با توانايى افراد، توجه به گسترش روابط اجتماعى در برنامه هاى اوقات فراغت به منظور ايجاد تعلق خاطر افراد به نظام اجتماعى، مشاركت دادن جوانان در فعاليتهاى سازندگى كشور به منظور تقويت حس هويت در آنان، ايجاد واحدهاى كوچك ارزان قيمت محله اى، ارائه آموزشهاى متنوع مرتبط با نقش هاى غير شغلى افراد و افزايش دادن مشاركت خانواده ها از جمله راهكارهاى غنى سازى اوقات فراغت است. به گفته كارشناسان توجه درست به نحوه سپرى كردن اوقات فراغت از آن رو اهميت دارد كه اين اوقات علاوه براينكه زمان بسيارمناسبى براى اجراى برنامه ها وطرح ها در راستاى پرورش نسل آينده است، مى تواند مانع از گسترش آسيب هاى اجتماعى وفرهنگى شود. كارشناسان با توجه به همين اهميت است كه از تهيه دستورالعمل جامع اوقات فراغت به عنوان برنامه اى مثبت در اين زمينه سخن مى گويند. بر اساس اين دستور العمل كه براى اجرا در عالى ترين سطح مديريت استانى ابلاغ مى شود، تكليف همه دستگاه ها در زمينه اوقات فراغت بر اساس مصوبات شوراى عالى جوانان مشخص شده است و اين نهاد ها موظف به اجراى آن هستند. « اميدى» مديركل دفتر فرهنگى و تربيتى سازمان ملى جوانان چندى پيش در گفت و گو با خبرنگاران با اعلام اين خبر با تأكيد بر لزوم اطلاع رسانى درباره برنامه هاى دستگاه ها در زمينه اوقات فراغت گفت: « بر اساس نظر سنجى سازمان ملى جوانان ۷۹ درصد جوانان، ضعف در اطلاع رسانى درباره برنامه هاى اوقات فراغت را علت اصلى رهنمون نشدن به برنامه هاى مورد نظر خود و تأمين نشدن نيازهايشان دانسته اند.» وى افزود:« سياست دولت در حمايت از بخشهاى خصوصى براى فعاليت در حوزه اوقات فراغت در چارچوب عملياتى شدن سياستهاى اجرايى اصل ۴۴ قانون اساسى، مسائل فرهنگى و برنامه هاى فرهنگى را نيز در بردارد كه اوقات فراغت نيز شامل آن مى شود. » «اميدى» نهادسازى را از وظايف سازمان ملى جوانان عنوان و اضافه كرد :« اين نهاد ها دربخشهاى خصوصى شكل مى گيرد زيرا ظرفيت نهادهاى دولتى محدود است. » وى گفت :« بر اساس برنامه هايى كه دستگاه هاى اجرايى در زمينه اوقات فراغت جوانان ارائه كرده اند، امسال ۱۵۶ ميليون نفر روز برنامه براى جوانان كشور اجرا مى شود. » وى ميانگين ساعت اوقات فراغت در جهان را روزانه ۵ ساعت و در ايران ۵ ساعت و ۲۳ دقيقه عنوان و اضافه كرد :« نقش مستقيم خانواده ها در ايران براى برنامه ريزى اوقات فراغت جوانانشان و سرمايه گذارى در اين باره در سال ۸۶ ، ۴۵‎/۸ درصد برآورد شده كه سه برابر هزينه دولتى در اين زمينه است. »
پنجشنبه 6 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 354]