باغ نطنز کازرون

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: mahdigaz29th August 2009, 06:02 PMهمیشه چهره‌های آشنا، صداهای آشنا، تصاویر آشنا و یا حتی رنگ‌های آشنا، صمیمتی خاص و احساس آرامش شگفت‌انگیزی را به مخاطب تقدیم می‌کنند. ممکن است سال‌ها از صمیمی‌ترین دوستان خود دور بوده باشید و یکباره با شنیدن ریتم خاصی از صدای وی تمامی خاطرات شیرین و لحظات دوست‌داشتنی که با یکدیگر داشته‌اید را به خاطر بیاورید و یا ممکن است پس از مدت‌ها غوطه‌وری در روزمرگی بطور تصادفی از کوچه‌ای که شبیه کوچه‌ی كودكيتان است عبور کنید و صدای آهنگی که از رادیو پخش می‌شود شما را به ابتدای کودکیتان و پاهای برهنه‌ای که با آنها تقریباً تمام کوچه پس کوچه‌های محله‌تان را گشته‌اید ببرد. یکی از عناصری که حجم عظیمی از خاطرات را می‌تواند بخاطرمان بیاورد «بو» يا همان رايحه است. ایرانیانی که سال‌ها از وطن دور بوده‌اند همواره از بوی خاص وطن یاد می‌کنند و یا بوی خاک نمناکی که برای اکثر ما یادآور روزهایی فراموش شده است. در این میان مطمئناً برای کازرونی‌ها یکی از بوهای خاطره انگیز بوی بهار نارنج خیابان‌های کازرون است. عطری که همیشه با نزدیک شدن به نوروز زمینه‌ی زندگی شده و نشاط عجیبی به انسان می‌دهد. یکی از درختانی که همواره در شهرسبز کازرون به وفور یافت می‌شود نارنج است و در این راستا نام «باغ‌نظر» با پیشینه‌ی تاریخی بالغ بر 250 سال در کازرون با نام نارنج و بهارنارنج همراه می‌شود. با نزدیک شدن به نوروز و شکوفه دادن درختان نارنجی که در اکثر خیابان‌های کازرون وجود دارد تصمیم گرفتم این یادداشت را در مورد باغ نظر تاریخی کازرون که هنوز پر از درختان نارنج است اختصاص دهم. به همین منظور نیز بخشی از مقاله‌ی «طایفه‌ی افشار کازرون» که در کتاب کازرونیه (دفتر اول، انتشارات کازرونیه، 1381) و به قلم مرحوم محمدمهدی مظلوم‌زاده نوشته شده است را بیاورم. نکته‌ای که بایستی به این متن اضافه کنم این است که باغ‌نظر اکنون تقریباً در جوار بخش مرکزی شهرستان کازرون و در خیابان حافظ‌شمالی قرار دارد. خواجه علی‌قلی‌خان‌افشار در سال 1150 هجری قمری، در جنوب غربی شهر کازرون و به فاصله‌ی کمی از شهر، باغی احداث کرد که چون تاریخ آن با کلمه‌ی «نظر» مطابقت داشت، به «باغ‌نظر» موسوم و معروف گردید. باغ نظر به واسطه‌ی زیبایی و خرمی‌اش در فصول سال، محل استراحت و پذیرایی و خوابگاه بسیاری از شاهان و شاه‌زادگان و حکام و بزرگان و دیگر رجال ایران و فارس و کشورهای خارجی بوده است که به محض ورود به کازرون، به باغ نظر وارد می‌شده‌اند و به همین جهت این باغ خاطرات تاریخی زیادی دارد. باغ نظر دارای چهار خیابان است که در یک تقاطع به صورت چهارراه، همدیگر را قطع می‌کنند. طول خیابان بزرگ حدود 208 متر و طول خیابان کوچک‌تر حدود 135 متر می‌باشد. در حواشی خیابان‌های مزبور درخت نارنج زیادی به ردیف غرس شده که بر زیبایی باغ افزوده است. مساحت باغ‌نظر را نیز 5/3 تا 5 هکتار نوشته‌اند و درختان آن عموماً مرکبات به خصوص درخت نارنج، بکرایی (لیموی تلخ)، انار و خرما است. مرحوم فرصت‌الدوله‌ی شیرازی (1271/1339ق) در کتاب «آثارعجم» درباره‌ی این باغ می‌نویسد: «باغ نظر کازرون مشهور آفاق است و این فقیر سه روز و سه شب در آن باغ مسکن داشتم و از درخت‌های نارنجش محصوظ بودم.» و در جای دیگر می‌نویسد: «و قریب به شهر باغی است مسمی به باغ‌نظر به غایت دلگشا و به نهایت جان‌افزا. اشجار آن تمام نارنج‌های بلند قامت قوی‌پیکر است که کمتر در فارس درخت نارنج بدان جثه و تنه دیده می‌شود.» مرحوم صدرالسادات کازرونی در کتاب «آثارالرضا» درباره‌ی این باغ و باغ‌های دیگر کازرون می‌نویسد: «درختان خوب و مرغوب با اسلوب، از پنجاه (یا 150؟ ) سال قبل تا امروز و به ردیف غرس شده و رده بسته که چشم روزگار در مملکت ایران مانند نارنجستان کازرون، باغ و نارنجستانی ندیده.» مرحوم محمدحسین رکن‌زاده «آدمیت» در کتاب «فارس و جنگ بین‌الملل» درباره‌ی پیدایش این باغ در سال 1338 هجری قمری می‌نویسد: «باغ‌نظر، از باغ‌های قدیم و نشاط‌انگیز کازرون است که به داشتن درخت‌های نارنج کهن‌سال در تمام فارس شهرتی بسزا دارد و از تفرج‌گاه اهل ذوق و معرفت می‌باشد. نگارنده در سال 1338 هجری قمری، شبی را در آن باغ به روز آورده و سحرگاهان از بوی دلاویز بهار نارنج محظوظ و مسرور گشته است.» مرحوم سیدمحمدتقی مصطفوی هم در کتاب «اقلیم پارس» از این باغ اینگونه یاد می‌کند: «باغ‌نظر، در خارج شهر و در جانب جنوبی شاه‌راه کازرون به بوشهر است که به واسطه‌ی دارا بودن درخت‌های نارنج بلند و کهن‌سال و تنومند معروف می‌باشد.» مرحوم علی‌نقی بهروزی کازرونی درباره‌ی باغ‌نظر کازرون مقالات متعدد و مفصلی در نشریات تهران و شیراز به چاپ رسانیده است؛ از جمله مقالات «باغ‌نظر کازرون» مندرج در مجله‌ی تغما (سال 28 شماره‌ی 9) و روزنامه‌ی پارس (شماره‌ی 4286-28/4/1358). آن مرحوم در یکی از مقالاتش می‌نویسد: «حاج علی‌قلی‌خان افشارکازرونی در سال 1207 هجری قمری باغ‌نظر و رقبات دیگری شامل پنج قطعه زمین، چهارمزرعه، چهارآسیاب و شش قنات را وقف کرد و تولیت آنها را به خواجه رضاقلی‌خان، فرزند خواجه حسن‌علی افشار محول داشته است.» فضلای ارجمند و محققان دانشمند آقایان محمدجواد بهروزی، منوچهر مظفریان، علی‌اکبر عبدالهی و دیگران نیز مطالب ارزشمندی درباره‌ی باغ‌نظر کازرون در کتاب «شهرسبز» (ص45)، رساله‌ی «جغرافیای کازرون» (ص7) و روزنامه‌ی اطلاعات 27 (مقاله‌ی باغستان‌های فارس، دریچه‌های بهشت) نوشته و چاپ کرده‌اند که در خور اهمیت وافر است. در کنار درب ورودی و قدیمی باغ‌نظر گودال عمیقی بود که در سال 1310 هجری قمری به وسیله‌ی حسین‌قلی‌خان «نظام‌السلطنه» احداث شده و ماده‌ی تاریخ آن، اثر شیخ محمدخان ایزدی‌کازرونی، روی یک قطعه سنگ مرمر و بر پیشانی باغ نصب گردیده بود. این گودال عمیق از آب قنات پر می‌شد و به صورت دریاچه‌ی مصنوعی نسبتاً کوچکی در آمده بود و خیلی زیبا و تماشایی بود. این برکه بعدها خشک و بی‌مصرف ماند که به «گود باغ‌نظر» معروف بود و در سال‌های اخیر از آوار پر شده و روی آن بناهای مسکونی ساخته شده است. در سمت راست درب چوبی سابق باغ نیز آب انباری بود که بعد از خشک شدن برکه‌ی مزبور بنا شده بود و در تعمیرات و تغییرات جدید باغ آب انبار مذکور هم از میان رفته است. سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 492]