واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: تشكیل خانواده در اسلام، مسئلهاى حیاتى و برنامهاى عالى است كه اگر چه برمبناى مقررات و قوانین قرآنى، روایى و شرعى جامه عمل مىپوشد امّا نخستین مایههاى آن بصورت غریزه، محبّت، عاطفه و اشتیاق متقابل زوج به ارادهى حكیمانه حضرت بارى تعالى در نهاد انسان قرار داده شده است. ایجاد آرامش و مودت بر اثر ازدواج از نشانههاى لطف خداوند مىباشد.(1) پژوهش پیرامون همسر دلخواه تشكیل كانونى به نام خانواده اهمیت شایان توجهى دارد زیرا براى هر كسى یك بار در طول زندگیش این فرصت پیش مىآید و هر كدام از دختر و پسر مىخواهد براى خود شریكى در مسیر زندگى خویش برگزیند كه تا پایان عمر با وى خواهد بود و از همه اسرار و رموز او باخبر خواهد گردید. شریكى كه مادر فرزندان، و مربّى كودكان است و یا آن كه پدر و مسؤول و مدیر خانواده است و در صورت انتخاب درست، به اعتبار، عزت و آبروى طرفین افزوده خواهد شد، بنابراین عقل و برهان چنین قضاوت مىكند كه دربارهى همسر آینده باید بررسى هایى بعمل آورد. از این جهت حضرت امام رضا(ع) فرمودهاند: «النكاحُ رِقٌ فاذا انْكَحَ اَحَدُكُمْ ولیْدةً فَقَدْ ارقّها فلْینْظُرْ اَحَدَكُمْ لِمَنْ یَرُقُّ كریمته.»(2) جشن عروسی براساس این روایت نورانى كسى كه دختر خویش را شوهر مىدهد در واقع او را از حوزه ى اختیار خویش بیرون مىآورد و در اختیار دیگرى قرار مىدهد بنابراین باید خانوادهها بررسى كنند كه دختر خویش را به چه كسى مىدهند و پارهاى از حیات خود و محصول تلاشها، تربیتهاى خویشتن را به دست چه فردى مىسپارند. بنابراین دختر و پسر قبل از ازدواج باید از روحیات، عادات، اخلاق و سلامت فیزیكى و روانى یكدیگر در حد ضرورت باخبر باشند. از این جهت است كه رسول اكرم (ص) تأكید نمودهاند با افراد داراى حسب و نسب وصلت كنید زیرا تمامى خصائل و صفات والدین به فرزندان انتقال مىیابد.(3) خانوادهها مراقب باشند دختر با ایمان خود را به جوانى كه اهل حق و حقیقت نمىباشد و خود در باتلاق انحراف دست و پا مىزند ندهند و براى جوان پاك خود دخترى را كه به ارزشها و فضایل پشت پا زده است انتخاب نكنند. حضرت امام رضا(ع) مسلمانان را از وصلت با شرابخواران نهى كردهاند: «و ایّاكَ انْ تُزَوَّجَ شارِبَ الَخَمْر فان زَوَّجْتهُ فكانما قَدّتْ الى الزّنا؛(4) اجتناب كن از این كه دختر خود را به شرابخوارى بدهى كه اگر او را به چنین تبهكارى شوهر دهى گویا آن كه آن پاكدامن را به زنا دادهاى؟!» آرى آن كه پاى بند واجبات الهى نمىباشد و از ارتكاب فسق و فجور پروا ندارد و از حسنات اخلاقى بى بهره است نباید به عنوان همسر آینده برگزیده شود زیرا بنا به فرمایش ائمه هدى آثار حرام و گناه در نسل آشكار مىگردد.(5) ایجاد آرامش و مودت بر اثر ازدواج از نشانههاى لطف خداوند مىباشد. مراسم عروسى آداب و رسوم عقد و عروسى باید توأم با وقار، حفظ كرامت و شخصیت و به دور از هرگونه محرمات و عوامل محرّك شهوات باشد تا رحمت الهى را جلب كند و عاملى براى عمل گردیدن بركات آسمانى گردد. در فرهنگ اسلامى تأكید بر این است كه این مراسم بهتر است شب هنگام برگزار شود چنانچه عروسى حضرت زهرا(س) در هنگام شب انجام گردید. رسول خدا(ص) توصیه نمودند دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار شب عروسى حضرت فاطمه بدنبال آن بانوى بزرگوار حركت كنند، شادى نمایند، شعر بخوانند و ذكر الله اكبر و الحمدلله بر زبان جارى سازند و از چیزى كه خداوند بر انجام آن رضایت ندارد پرهیز كنند. جشن عروسی حضرت امام رضا(ع) با الهام از بیانات رسول اكرم (ص) و تأسّى بر سیره و سنّت جدّش و جدّهاش فرمودهاند: «مِن السّنةِ التّزویج باللّیل لأنَّ اللّه جَعَلَ اللیل سكَناً و النساء انما هُنَّ سُكن؛(6) عروسى در شب هنگام روش رسول خدا است زیرا خداوند شب را مایه آرامش قرار داده است و زن هم موجب تسكین روحى است.» این حدیث یك نكته مهم را كه جنبه روانشناسى دارد مطرح مىكند زیرا معمولاً شب هنگام آدمى از فشارهاى روانى كمترى برخوردار است و روح آدمى فراغت بهترى دارد و براى انجام برنامههاى فرح بخش مهیّاتر است و اصولاً افراد خسته و افسرده و دچار مرارت نمىتوانند مسرور و شادمان باشند. همچنین مطابق آیه قرآن: «و جعلنا اللیل لباساً»(7) شب پوششى است بر اندام زمین و موجوداتى كه بر روى آن زیست مىكنند و انسانها با فرا رسیدن شب مىتوانند فعالیتهاى فرساینده را تعطیل كنند و روح خسته را آرام نمایند و با این وصف نه تنها عروس و داماد بلكه میهمانان با فراغت خاطر در مراسم مذكور حضور مىیابند زوجین نیز در پایان این برنامه با خوابیدن به آسایش لازم دست مىیابند و در سحرگاهان به عنوان بهترین وقت براى عبادت و ذكر به راز و نیاز با محبوب مىپردازند. عروسى در شب هنگام روش رسول خدا است زیرا خداوند شب را مایه آرامش قرار داده است و زن هم موجب تسكین روحى است. غذا دادن به میهمانان نیز در فرهنگ اسلامى استحباب فوق العادهاى دارد و رسول اكرم (ص) یكى از موارد ولیمه دادن را موقع عروسى دانستهاند البته به فرمایش آن حضرت دعوت شدگان نباید براى رفتن به این مراسم شتاب كنند زیرا یادآور دنیا و زندگى ظاهرى است.(8) حضرت على بن موسى الرضا(ع) فرمودهاند: «مِنَ السّنّةِ اِطْعامُ الّطعام عند التّزویج»(9) یعنى از سنت پیامبر اكرم (ص) طعام دادن هنگام ازدواج است. پرداخت مهریه خانواده عروس و داماد بنا بر عُرف جامعه و سنتهاى محلى و رعایت موازین شرعى و ارزشى باید در حدى بدور از افراط و تفریط در مسئله مهر و صداق توافق كنند. البته امساك از رسانیدن صداق به صاحب آن حرام و گناه است. رسول اكرم (ص) فرمودهاند: مهریه زن باید به او مسترد گردد و كسى كه از پرداخت آن امتناع نماید، به اندازه ى حقّ زن، در روز قیامت مهریه از حسنات او بر مىدارند و در پروندهى همسرش قرار مىدهند و چون كار نیكى به اندازهى ترمیم حقوق زن باقى نماند به گناه پیمان شكنى او را به سوى آتش مىبرند زیرا هر عهد و پیمانى مسؤولیت دارد، هشتمین فروغ امامت در این باره مىفرمایند: «انَّ اللّه تعالى غافِرُ كُلّ ذنبِ الّا مَنْ جَحَدَ مهْراً أواغتَصَب أجیراً اجْرته او باع رجُلاً حُرّاً؛(10) حضرت رضا (ع) از پدران بزرگوارش از رسول خدا(ص) روایت كردهاند خداوند متعال هر گناهى را مورد آمرزش قرار مىدهد مگر گناه انكار مهر زن یا غصب دستمزد اجیر یا فروش انسان آزاد.» البته از جانب پیامبر و عترت او خطاب به زنان با كرامت توصیه شده است: اگر زمینه مناسبى در خصوص بخشیدن مهر خود به شوهر مشاهده كنند از این خصلت عالى كه بیانگر جود و كرم و نشانه سخاوت و بزرگوارى است چشم پوشى نكنند. مهریه زن باید به او مسترد گردد و كسى كه از پرداخت آن امتناع نماید، به اندازه ى حقّ زن، در روز قیامت از حسنات او بر مىدارند و در پروندهى همسرش قرار مىدهند و چون كار نیكى به اندازهى ترمیم حقوق زن باقى نماند به گناه پیمان شكنى او را به سوى آتش مىبرند زیرا هر عهد و پیمانى مسؤولیت دارد، نظافت و آراستگى در منابع اسلامى آمده است خداوند زیبا آفرین جمال و زیبایى را دوست دارد و مىخواهد آثار این نعمت را در بندگان خود ببیند و چون بانوان مظهر این صفت هستند زینت برایشان زیبندهتر است البته در مسایل خانواده دستورات براى نظافت و آراستگى ظاهر و ایجاد جذبه، متقابل است و این فكر كه مرد نیازى به زینت ظاهر و رعایت نظافت ندارد، مورد قبول نمىباشد چنانچه حضرت امام رضا(ع) مىفرمایند: «لقد ترك النساء العّفة لترك ازواجهن التهیة لهُنّ ؛(11) چه بسا كه بى توجهى مرد به آراستگى ظاهر سبب گردد كه زن از پاكدامنى فاصله بگیرد (و این فضیلت عفت را از دست بدهد) حضرت امام رضا (ع) تأكید فرمودهاند: «من اخلاق الانبیاء التّنظُفُ ؛(12) پاكیزگى از خلق و خوى انبیاست.» آراستگی و طراوت با توجه به این روایت زن و شوهر باید طهارت و پاكیزگى در بدن، لباس و حتى منزل و لوازم آن را مورد مراعات قرار دهند و در این زمینه مرد باید به همسرش كمك كند و بر زن هم لازم است با رعایت نظافت در امور خانه و آراستگى ظاهر موجبات خشنودى پروردگار و شادمانى همسر خود را فراهم كند تا از این راه سلامت روحى و روانى خانواده تأمین گردد آنان باید به این معنا توجه داشته باشند كه گام نهادن در این قلمرو با ثواب توأم است و نوعى عبادت به حساب مىآید. حضرت امام رضا(ع) از پدران بزرگوار خود روایت نمودهاند: «زنان بنى اسرائیل از عفت و پاكى دست برداشتند و این مسئله هیچ سببى نداشت جز آن كه شوهران آنان، خود را نمىآراستند. سپس آن حضرت افزودند: انّها تشتهى منك مثل الّذى تشتهى منها؛(13) (زن هم از مرد همان انتظارى را دارد كه مرد از او دارد) از آن سوى زن مجاز نمىباشد براى غیر شوهر آرایش كند. رسول اكرم (ص) از این كه زن در خارج خانه لباس جذّاب بپوشد به صورتى كه نظر دیگران را به سوى خود جلب نماید، نهى فرموده و از این كه زیور با خود بردارد منع كردهاند. امنیت روانى و اطمینان قلبى وقتى آرایش و پیرایش براى یكدیگر صورت گیرد علاوه بر ایجاد روابط پسندیده ى اخلاقى و روانى و ازدیاد عواطف قلبى موجبات اطمینان زوجین نسبت به هم را پدید مىآورد و این كه هر دو به این باور برسند كه تمامى علاقه و ارادت خویش را در راه رضایت هم بكار گیرند. اینجاست كه نه زن به مردى غیر از شوى خویش نظر خواهد داشت و نه مردى نسبت به زن دیگرى اندیشه مىنماید و امنیتى كه از این رفتار متقابل بدست مىآید همه ى ابعاد زندگى زن و مرد را تحت پوشش قرار مىدهد و هر گونه بدبینى و بى اطمینانى در روابط خانوادگى را محو مىكند و بدین گونه پایههاى نظام خانواده بر اساس حُسن روابط و سلامت روحى استوار خواهد شد و این همان است كه قرآن مىفرماید: «هُنّ لباسٌ لَكُمْ و انتم لباسٌ لَهُنّ ؛ یعنى در واقع هر كدام حافظ امنیت دیگر و مایه ى زینت و افتخار همسر مىگردد.» كلینى در فروع كافى این حدیث را از امام رضا(ع) نقل مىكند: «عن ابى الحسن على بن موسى الرضا قال ما افاد عبد و فائدة خیراً من زوجة صالحة اذا رآها سرّته و اذا غاب عنها حفظته فى نفسها وماله»(14) یعنى از حضرت رضا روایت شده كه ایشان فرمودند:هیچ فایدهاى به كسى نمىرسد بهتر از این كه برایش بانویى باشد كه نگاه كردن به او و مصاحبت با او موجب شادمانى همسر باشد و در غیاب شوهر امانت دار و حافظ حریم خویش و خانواده و اموال شوهر است. از آن جهت كه مسؤولیت امنیت روانى خانواده برعهده زن است و كلیدهاى عاطفه و رموز ایجاد روابط قلبى بدست اوست از این جهت اسلام از زن انتظارى متناسب با این جایگاهش دارد و در واقع چون سعادت و شقاوت خانواده به بانوى خانه وابسته است در روایات ائمه هدى بالاترین زینت و نهایت سعادت براى مرد، برخوردارى از همسرى شایسته، معرفى شده است. منبع : فارس پایگاه اینترنتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 978]