واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: بيداد خشكسالي در فارس/ اينجا زخم خشك طبيعت جان تشنگان را خراش ميدهد
داخلي. اقتصادي. خشكسالي.
از : داود مياندهي
براي من خبرنگار كه پشت ميز رايانه نشستهام و گزارش مينويسم، معناي خشكسالي فراتر از تك واژه هفت حرفي خشكسالي نيست، چون اينجا درشيراز هنوز آب در لولهها جريان دارد اما در روستاي مزايجان فارس، شيرآب، آب ندارد.
تعبير كربلايي حسيندر روستاي مزايجان شهرستان زرين دشت فارس از خشكسالي رنگ و بوي خاصي دارد: ما اينجا غرق در بيآبي هستيم.
مزايجان تنهاروستاي بيآباستان فارس وشهرستانزرين دشت نيست،اهالي بسياري ازديگر روستاهاي فارس وقتي شيرهاي آب را باز ميكنند، جز حسرت و زخم خشك طبيعت چيزي ازآن چكهنميكند و من، تو و تمام آناني كه آب شرب داريم و گاهي نيز با غلفتآن را هدر ميدهيم، نميدانيم امثال كربلايي حسين، بابيآبي چگونه زندگي ميكنند.
اينجا در پهن دشت سرزمين استان فارس چندسالي است مردم تنها چيزي كه از طبيعت ديدهاند، خشكسالي است و خشكسالي.
حسن عميد در فرهنگ فارسي خود، خشكسالي را سال خشك، سال بيباران و سالي كهباران نيايد و قحط و غلا پيدا شود معنا كرده اما آيا كسي ميدانداگر عميد ميدانست مردمان استانفارس نه يك سال،بلكه سالهاست كه با خشكي و بيباراني زندگي ميكنند،چه واژهاي معادل خشكسالي اما نه براي يكسال، بلكهبراي چندين سال خلق ميكرد؟
اينجا زمين خشكاست و مردم آب ندارند، اينجا در استانفارس بسيارياز مردم به ويژه در مناطق جنوبي و جنوب شرقي استان روستاييان و كشاورزان ديگر به فكر تامين آب براي دام يا محصولات زراعي خود نيستند، خيليها اينجا قطره قطرههاي آب شرب را جست و جو ميكنند تا گردونه زندگي را تاب بياورند.
اينطور نيست كه هيچ كاري براي روستاهاي فاقد آب انجام نگرفتهباشد، تنها كاريكه در كوتاه مدت براي آبرساني بهروستاهاي بدون آب انديشيده و عملياتي مي شود، آبرساني سيار است، اما اين راهكار نيز تمام نيازهاي مردم را پاسخ نميدهد.
براي شناخت عمق بحران خشكسالي در برخي مناطق استان فارس كافي است با فرماندارشهرستان زرين دشت فارس تماس بگيريد،بيشتر مواقعي كه به رحمت الله خوشبخت زنگ ميزنيد، بعد از سلام و عليك، پاسخ ميدهد: اتفاقا همين الان داشتيم در جلسه در خصوص خشكسالي صحبت ميكرديم.
فرماندار زرين دشت از روستاهايي كه آب ندارند، حكايت كرد، مزايجان، چاه انجير، شهرپير، دهنو، گلوگاه و حاج طاهر وبا آنكه گفت كه آبرساني سيار به اين روستاها انجام ميگيرد، اظهارداشت: آبرساني فعلا تنها راهاست اما دراين خصوص نيز دوباره مشكل پيدا كرده ايم، زيرا چاهي كه آب تانكرهاي آبرسان را تامين ميكرد نيز با افت آب مواجه شده است.
بهگفته اين فرماندار،خشكسالي در زرين دشت فارس دربخش كشاورزي و دامداري بيش از ۷۶۰ميليارد ريال خسارت برجاي گذاشته است.
خشكسالي تنها به زريندشت منحصر نميشود،ديگر شهرستانهاي فارس نيز امسال با بحران خشكسالي مواجه شده اند، اگر بخواهيم روستاهايي كه آب شرب ندارند را نامببريم،تعدادشان زياد است، نميشوداز حسينآباد، باغان،جهره يا روستاي چاهتوس شهرستانخنج درجنوب فارس گفت اما روستاهاي لامرد ايناستان را فراموش كرد يا از روستاهاي جوزجان و فتح آباد شهرستان داراب غافل شد، اينجا بايد گفت كه همه جاي استان فارس با مشكل و بحران خشكسالي مواجه هستند.
خوشبختانهمسوولان ردهبالاي دولت،واقعيت خشكسالي دراستانفارسراپذيرفته اند و آنطور كه معاون اول رييس جمهوري همزمان با سفر مقام معظم رهبري به فارس درنشست مطبوعاتي باخبرنگاران درشيراز،مي گفت: دولت سهم مناسبي از تصميمات و اعتبارات خود براي مقابله با خشكسالي رابه استان فارس اختصاص داده است.
تبعات ناشي از خشكسالي به طور كلي در دو دسته بخشهاي كشاورزي و دامداري و آب شرب تقسيم بندي ميشود كه عمق خسارتهاي وارد شده در بخش كشاورزي بيشتر اما حساسيت بخش آب شرب بيشتر است.
به گفته رييس سازمان جهاد كشاورزي استان فارس، برآورد اوليه خسارت ناشي از خشكسالي سال زراعي ۸۶-۸۷در اين استان بالغ بر ۱۰هزار ميليارد ريال پيش بيني شده است.
سيدعبدالكريم رضوي گفت: اين ميزان خسارت مربوط بهبخشهايزراعت، باغباني، آب و خاك، امور دام، شيلات، منابع طبيعي، عشاير، دامپزشكي و حفظ نباتات است.
گرچه براساس اعلام مديران هواشناسي فارس، كاهش باران وخشكسالي امسال اين استان طي ۴۰سال گذشته سابقه ندارد، رييس جهاد كشاورزي فارس نيز اينچنين نظري دارد و معتقد است: خشكسالي به وجود آمده در استان فارس بيسابقهاست.
به گفته وي، درسال زراعي ۸۶-۸۷با كاهش ۶۲درصدي نزولات آسمانيدر مقايسه باميانگين دوره مشابه دراز مدت و همچنين ۶۶درصد نسبت به سال زراعي ۸۵-۸۶ مواجه بودهايم و بر اساس شاخصها و نقشههاي اداره كل هواشناسي فارس، اين خشكسالي شديد در مناطق مختلفي از اين استان رخ داده است.
وياظهارداشت: ساختار اقتصادي و معيشتي استان فارس عموما برپايه كشاورزي و دامپروري استوار است به گونهاي كه سطح اراضي كشاورزي اعم از ديم، آبي و آيش بيش از يك ميليون و ۴۰۰هزار هكتار و عرصههاي مراتع بيش از هفت ميليون و ۳۰۰هزار هكتار است.
رضوي اضافه كرد: از طرفي دام سبك و سنگين استان فارس بالغ بر ۱۲ميليون و ۶۰۰هزارواحد دامي است كه اين ميزان حتي درشرايط عادي بيش از ظرفيت مراتع موجود است.
كليات سخنان رضوي مشخص ميكند كه بخش كشاورزي استان فارسامسالچه وضعيتي پيدا كرده است، حال اظهارات مقامات آب فارس را مورد توجه قرار ميدهيم.
مدير عامل سازمان آب منطقهاي فارس گفت: متوسط ميزان بارندگي هر سال در استان فارس حدود ۳۳۰ميليمتر است كه اين ميزان امسال به حدود ۱۰۸ميليمتر كاهش يافته است.
خليل رضاييان افزود: درسال زراعي جاري با بيش از ۶۵درصد كمبود بارندگي در استان فارس مواجه هستيم.
اما نميتوان از آب شرب و كشاورزي مردم و وضعيت آنها در خشكسالي گفت و وضعيت طبيعت و تالابهاي فارس را نگفت، معاون محيط طبيعي اداره كل حفاظت محيط زيست استان فارس در اينباره اعلام كرد: در استان فارس تمام تالابها بهعلت خشكسالي با شرايط بحراني روبرو شدهانداز اين رو امسالوضعيت تالابهاي فارس خاص است.
به گزارش ايرنا، اين درحالي است كه به گفته معاون برنامه ريزي استاندار فارس، بيشترين خسارتهاي ناشي از خشكسالي كشور امسال به استان فارس وارد شده است.
عباس رفيعي گفت:اواخرسال گذشته بهدليل وخامت وضعيت خشكسالي استان فارس، مراتب را همراه با پيشنهادها و راهكارها به دولت ارسال كرديم وخوشبختانه دولت نظر خوبي در اين موضوع دارد و تصميمهاي خوبي گرفته است.
بهگفته وي، ۳۹ميليارد تومان از ۲۵۰ميليارد تومان اعتبارات مرحله نخست مربوط به خشكسالي به فارس تخصيص يافت و انتظار ميرود در مراحل بعدي نيز، فارس به دليل وضعيت خشكسالي، سهم مناسبي از تصميمها و اقدامات دولت در مقابله با خشكسالي داشته باشد.
گرچهكارشناسان ومسوولان متولي،برنامهريزيهاي مدت داروعلميرا راهكارهاي مناسب براي مقابله با خشكسالي معرفي ميكنند،اما در وضعيت كنوني، بيشترين توصيهها و راهكارهاي ارايه شده در كوتاه مدت براي گذر از بحران خشكسالي فارس، صرفه جويي و مديريت در كشاورزي اعلام ميشود.
مديرعامل آب منطقهاي فارس معتقداست: اگرمردم فارس در مصرف آب صرفه جويي كنند، سعي ميكنيم سال جاري را بدون جيرهبندي آب شرب سپري كنيم.
رضاييان افزود: البته درزمينه آب مورد مصرف بخش كشاورزي مجبور به اعمال محدوديتهايي هستيم.
وي بيان كرد: در اين زمينه به كشاورزان اعلام كردهايم تا درسال زراعي جاري از كشت محصولاتي مانند برنج و ذرت كه آب زيادي مصرف ميكنند، خودداري نمايند.
مدير عامل سازمان آب منطقهاي فارس گفت: علاوه براين، ازمردم تقاضا داريم اجازه ندهند عدهاي با برداشت آب از چاههاي غيرمجاز، بر مشكل بيآبي دامن بزنند.
به گفته وي، ۱۵ميليارد تومان از ۳۹ميليارد تومان اعتبار تخصيصي مرحله نخست مربوط به خشكسالي به تامين آب شرب مربوط است.
وي با اشاره به كمبود اعتبارات براي جبران خسارات ناشي از خشكسالي گفت:
اميدواريم با تصويب لايحه دو هزار ميليارد توماني دولت براي جبران خسارات ناشي از خشكسالي در كشور توسط مجلس شوراي اسلامي، بقيه مشكلات نيز رفع شود.
دبير ستاد حوادث پيش بيني نشده فارس نيز در اينباره معتقد است: فرهنگ سازي براي مصرفه بهينه و صرفه جويي، از راهكارها و مسايل ضروري كنوني در استان فارس است.
حميد تقيزاده نقش رسانهها و تمامنهادهاي متولي را در فرهنگسازي و آموزش به شهروندان در اينباره موثر دانست و گفت: اميدواريم با صرفه جويي مجبور به جيره بندي و سهميه بندي آب نشويم.
استانفارس حقزيادي برگردن ايران دارد، اين، ادعاي مديران و مسوولان فارس است،آنان ميگويند:طي سالهاي گذشته استان فارس آبهاي زيرزميني خود ووضعيت بحران بيآبي كنوني خود را درحاليدارد كهبا كسب رتبههاي نخست توليد محصولات كشاورزي و مهم در سالهاي اخير،سهم قابل توجهي ازاين توليدات داشته واكنون كه با مشكلات خشكسالي مواجهشده،بايدسهم قابل توجهي ازاعتبارات وبرنامههاي مقابله با خشكسالي كشور را داشته باشد.
تغيير الگويكشت و استفاده از سيستمهاي آبياري مدرن از جمله راهكارهايي است كه به كشاورزان استان فارس توصيه ميشود، حال براي آشنايي با آخرين وضعيت كشاورزي و راهكارهاي مد نظر در اين بخش، نظر معاون فني و اجرايي سازمان جهاد كشاورزي فارس در گفت و گو با خبرنگار ايرنا در پي ميآيد.
عبدالكريم منيري با بيان اينكه پيش بيني ميشود امسال بين ۳۰تا ۴۰درصد با افت توليد محصولات كشاروزي در فارس مواجه باشيم، گفت: مصوبه اخير مجلس مبني بر اينكه پنج درصد از اعتبارات عمراني كشور به مباحث خشكسالي اختصاص يابد ميتواند كارگشا باشد.
وي درخصوص فرهنگسازي در بين كشاورزان براي استفاده از سيستمهاي آبياري نوين نيز گفت: اقدامات ما در اين بخش به يك يا دو ماه محدود نميشود، در چند سالگذشته، فارس درخصوص استفاده از آبياري تحت فشار در كشور رتبه نخست را كسب كرده است.
بهگفته منيري، درحوزه باغباني، هيچ طرح توسعهباغباني در فارس نيستكه طي سالهاي گذشته اجرا شده باشد اما فاقد سيستم آبياري مدرن باشد.
وي توسعه نيافتن مطلوب استفاده از سيستمهاي تحت فشار در بخش زراعت را معلول چند مشكل از جمله پيچيدگي اين بخش، كيفيت نامطلوب سيستمهاي نمونه برداري شده از خارج از كشور معرفي كرد و گفت: بسته به شرايط اقليمي، زمين و حتي نوع محصول يك سيستم خاصي در زراعت بايد به كار گرفته شود.
معاون جهادكشاورزي فارس گفت: برخي سيستمهاي وارداتي يا نمونهبرداريشده كه مشكل داشت،تاثيرهاي سوء در فرهنگسازي داشت.
وي هزينه بالاي اين سيستمها را نيز از دلايل ديگر برشمرد و گفت: انتظار است با ارايه يارانههاي اين بخش، استفاده از سيستمهاي پيشرفته فرهنگ سازي شود.
منيري همچنين تسطيح ليزري زمين را در كاهش ۲۰درصدي مصرف آب در اراضي كشاورزي مهم خواند و گفت: استفاده از اين روش در فارس آغاز شده و برنامه داريم تاپنج سال آينده ۳۵۰هزار هكتار از اراضي را به اين روش تسطيح كنيم.
وي با بيان اينكه مدعي هستيم اگر كشاورزان همراهي و مسوولان حمايتكنند، راهكارهايي براي گذر از اين بحران خشكسالي داريم، سطح زيركشت زراعت استان فارس در بخش شتوي (گندم،جو و كلزا) را حدود ۶۰۰هزار هكتار و صيفي را ۳۰۰ هزار هكتار اعلام كرد و گفت: در سالهاي عادي متوسط توليد محصولات زراعي فارس حدود شش ميليون و ۷۰۰هزار تن است كه اين رقم در بخش محصولات باغي حدود ۲/۶ميليون تن اعلام شده است.
اين درحالي است كه براساس اعلام ها، منابع ذخيره آبي كشور در سال ۸۰ تا ۴۵درصد نسبت بهوضعيت معمولي اقليمي كاهش يافته است.
ميزان خسارت مالي ناشي از اين دوره خشكسالي بر كشاورزي و دامپروري كشور نيز بيش از ۲/۵ميليارد دلار برآورد شده است.
كارشناسان معتقدند كه دو فرآيند تغيير اقليم و جهان گرمايي كه كره زمين با آن روبروست، فركانس وقوع،شدت و گسترده خشكساليها رادركشورتغيير خواهد داد.
از سوي ديگر افزايش جمعيت در كنار افزايش راه اجتماعي نياز به آب را در كشور افزايش داده است.
در اين وضعيت، به نظر ميرسد، همت جمعي و تشريك مساعي همگاني در صرفه جويي و تلاش علمي براي برون رفت از بحران خشكسالي در كشور، از جمله مسايل مهم و حياتي به شمار ميآيد.ك/۴
چهارشنبه 1 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 257]