چطور معما بسازيد!

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: 1- معماي کلمات
معماي کلمات يعني جملاتي که ذهن رو به کشف رابطه مربوط به يک مفهوم خاص هدايت کنند.

براي طراحي معماي کلمات کافيه به يک مفهوم يا شي از زاويه ديگري نگاه کنيد. به عنوان مثال يک مسواک معمولي رو در نظر بگيريد. يک مسواک معمولا يک دسته داره و کليه اي که پوشيده از موهاي مرتب و نسبتا زبره. حرکتش در دست و دهان رفت و برگشتيه و هدف از استفاده اش بهداشت دهان و دندانه.

حالا از جنبه هاي مختلف سعي مي کنيم براش يک معما طرح کنيم:

تجريدي

حالا به قضيه اينجوري نگاه کنيد. کله مسواک پر از موئه و اگر چشم داشت توي دهن آدم رو نگاه مي کرد. پس:

اون چيه که که کله اش پر موئه و خيلي دهن بينه!؟

هنوز کافي نيست. اين ميتونه يک دندانپزشک روباتيک باشه که کله اش پر موئه (مثلا ديگه!). اگر مي خواهيد سختترش کنيد يا جواب رو منحصر به يک کلمه کنيد بايد آبستره ترش کنيد (يعني تا جايي خلاصه اش کنيد که مفهوم از دست نره). مثلا کلمه چي رو برداريد و به جاش چيزي رو بزاريد که کاملا دور از ذهن باشه!

پر موئه و دهن بين، ولي پيغمبر دوستش داشته.

تحليلي

همون قضايا با اين فرق که نوع برخورد رو از خلاصه سازي به تحليل يک موضوع تبديل کنيد. مثل:

اون چيه که:

هرچي گفتم «اين جارو کوچيکه رو تو دهنت نکن»

گفت «سيره نبوي يه. تو هم بايد اين کار رو بکني!

تبديلي

اينبار خود مفهوم رو کنار بگذاريد و به نتايج اون مفهوم گير بدين:

آن چيست که عاج شوي و لبخند زيبا کن است؟

توصيفي

حالا به اين گير بدين که چطور از مسواک استفاده ميشه:

مي رود و مي آيد، گرچه دهانت باز است سخن نخواهي گفت!

منطقي

حالا به اين گير بدين که اگر نباشه يا استفاده نشه يا شکلش تغيير کنه، چه خواهد شد:

اون چيه که اگر نزني بايد بکشي!

حالا ميشه شروع کرد به طرح معماهاي اينگونه.

2- معماهاي عملي

اين معماها دوجنبه دارند:

1. نکاتي که به زندگي واقعي مربوطن ولي يا کسي بلد نيست يا فراموش کرده:

سريعترين راهي که ميشه نون کپک نزنه چيه؟

2. نکاتي که به زندگي واقعي مربوط ميشه و ميشه يه جور ديگه انجامشون داد:

يه بطري آب داريم که درش رو با چوب پنبه بستيم، چطور ميشه بدون درآوردن يا سوراخ کردن چوب پنبه آب رو خالي کرد؟

در اين نوع معماها هم اطلاعات لازم براي طرح معما، از طريق نگاه متفاوت و غير روزمره به مفهوم انتخاب شده تامين ميشه.

3- معماهاي روابط منطقي
بين تمام مفاهيم دنيا روابط منطقي وجود داره. يکي از راه هاي طرح معماهاي منطقي استفاده از اين روابط و روابط موازي اونهاست.
مثلا همسر من ميتونه مادر بچه ام و دختر پدرش هم باشه. حالا به اين معماي نمونه توجه کنيد:

ما توي يک ماشين هستيم. برادرزن راننده دايي زن منه. زن من با راننده چه نسبتي داره؟

يکي ديگه از راه هاي طرح معماهاي منطقي، به انحراف کشوندن ذهن خواننده است تا منطق اصلي رو کشف نکنه:

(اين يک معماي مشهوره. لطفا نگيد که تکراريه)
ديروز صبح نگهبان کارخونه بهم گفت که با پرواز ساعت 3 صبح به مقصد استکهلم پرواز نکنم، چون خواب ديده که اين هواپيما سقوط خواهد کرد. من با اين هواپيما نرفتم، هواپيما سقوط کرد و من به نگهبان يک دستخوش خوب دادم، بعدش هم اخراجش کردم!

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 238]