تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1817003641
دکتر رضا دهقانی آیا کودتا ارتش ترکیه را به بازوی نوعثمانی تبدیل خواهد کرد؟
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: دکتر رضا دهقانیآیا کودتا ارتش ترکیه را به بازوی نوعثمانی تبدیل خواهد کرد؟
در آینده نظامیان بیشتر در صدد تحقق بخشیدن به رؤیاهای آقای اردوغان و حزب عدالت و توسعه خواهند بود و شاید نظر آقای اردوغان این باشد که نظامیان و ارتش ترکیه در آینده بازوی نظامی رؤیای نوعثمانی وی باشد.
قبل از بررسی کودتای اخیر ترکیه باید به بیان علل آن پرداخت. بنابراین پس از اشاره به زمینه‌ها و علل داخلی و خارجی وقوع کودتا به اصل آن و اینکه آیا یک کودتای واقعیست یا شبه کودتا یا یک نمایش خواهم پرداخت. در واقع دو حادثه و مسأله داخلی علائمی بر حوادث آتی ترکیه طی ده روز اخیر بودند و آشنایان با مسائل ترکیه این علائم را خوشایند تلقی نمی‌کردند. نخستین علامت دستگیری وسیع و همه جانبه طرفداران آقای فتح اله گولن و تحت تعقیب قرار دادن آنها طی ده روز گذشته بود. عامل دیگر تلاش‌های آقای اردوغان جهت تعیین تکلیف هر چه سریعتر بحث نظام ریاستی بود. این دو مسأله داخلی ترکیه در کودتای اخیر نمود و بروز کاملی یافت. به علاوه در زمینه خارجی شاهد تغییر رویه‌ای در موضوع سوریه حداقل در گفتار مقامات ترک (به ویژه نخست وزیر آقای بن علی یلدریم) و نشانه‌های تغییری (مبنی بر اینکه گویا آمریکا و روسیه در طی توافقی قصد رتق و فتق امور سوریه را دارند) مشاهده شد. اما همین مسائل زمینه ساز وقوع کودتا گردید. اما آیا می‌توان بر این واقعه نام کودتا گذاشت؟ در پاسخ باید گفت نکاتی وجود دارد که این کودتا را حداقل در قیاس با سایر کودتاهای پیشین شبهه انگیز می‌کند. نخست زمان وقوع کودتا می‌باشد. کودتا ساعت یازده شب اتفاق افتاد و روز بعد (شنبه‌ها) در ترکیه تعطیل است. طبیعی است که به دلیل تعطیلی پیش رو مردم تا پاسی از شب بیرون از خانه باشند. در واقع چرا کودتا ساعت یازده شب اتفاق افتاد و تانک‌ها عملاً تنگه‌های بسفره و به ویژه پل‌ها را مسدود می‌نمایند و تمام علائم کودتا ساعت یازده شب نشان داده می‌شود؟ یعنی به جای آنکارا تمرکز بر استانبول بود و علی رغم اینکه آنکارا پایتخت ترکیه می‌باشد راه‌های منتهی به استانبول و فرودگاه آتاتورک در استانبول مسدود می‌شود؟ در این بین با توجه به اینکه نظامیان و ارتش ترکیه سوابق کودتاهای مختلف تماماً موفقیت آمیز دارند چرا تدابیری برای دستگیری و احیاناً بمباران مناطق اقامت اردوغان اندیشیده نشده است؟ این در حالی است که ارتش می‌دانست که اردوغان شخصیتی کاریزماتیک است و تقریباً کشور را در اختیار دارد. بنابراین چنانچه هدف پیروزی کودتاست بود باید در مورد اردوغان فکری می کردند تا در لحظات اولیه کودتا دستگیر شود. ولی اردوغان تقریباً آزاد بود. مسأله دیگر عدم همکاری رئیس ستاد ارتش با کودتاچیان است. تقریباً در تمامی کودتاهای پیشین رئیس ستاد ارتش اعلامیه کودتا را قرائت و رسماً اعلام کودتا می‌نمود. ولی در این کودتا رئیس ستاد هیچگونه همکاری نکرد و افرادی مانند آقای محرم کوسا رهبری (مشاور وی) کودتا را بر عهده داشتند. نکته دیگر عدم برخورد مسلحانه گسترده با مردم می‌باشد. در سال 1980 از خونین‌ترین کودتاهای قرن بیستم در ترکیه اتفاق افتاد و ده‌ها هزار نفر و حتی به روایتی هشتاد هزار نفر کشته، ناپدید و مجروح شدند ولی کودتای اخیر علی رغم نزدیک به صد- صدوپنجاه نفر کشته چندان خونین به حساب نمی‌آید. نکته دیگر این است که در اکثر کودتاها در سال 1961، 1980 و 1971 نیروی زمینی وارد عمل شده و قلب کودتا نیروی زمینی بود، اما در کودتای اخیر خبری از نیروی زمینی نبود و نیروی دریایی و ژاندارمری سامان دهنده کودتا می‌باشند. این امر نشان دهنده وجود شکاف‌های چند لایه در ارتش در کودتای اخیر می‌باشد. مسأله دیگر عدم تصرف مراکز حساس ، اساسی و استراتژیک مانند کاخ ریاست جمهوری می‌باشد. یعنی تنها فرودگاه و شبکه ملی ترکیه تنها برای چند ساعت تصرف شده و در سایر مراکز چنین نشد. این امر در نگاه اول تا حدی کودتا را شبهه انگیز می‌کند. بنابراین طبیعی است که با چنین برنامه ریزی، کودتا نافرجام خواهد بود. به همین دلیل از زمان وقوع تا کنون بسیاری از این واقعه تعبیر به شبه کودتا نموده و برخی معتقدند از طریق آقای اردوغان سازمان دهی شده است. نگارنده به طور کامل با این موضوع موافق نیست ولی ابعاد و زوایای ناشناخته‌ای وجود دارد که بایستی در آینده مورد بررسی قرار گیرد. زمینه ها و علل وقوع کودتا از طرف نظامیان با روی کار آمدن آقای اردوغان و در همان سال‌های اول یعنی سال‌های 2004 و 2005 زمزمه‌هایی وجود داشت تا حزب عدالت و توسعه منحل و به نحوی همان کودتای پست مدرن علیه آقای اربکان در سال 1997 علیه آقای اردوغان نیز انجام پذیرد. لیکن کیاست آقای اردوغان و تیم هدایت وی باعث شد که وی بر اساس اصول پراگماتیسم آرام آرام با شرایط مطابقت یابد. یعنی بر خلاف آقای اربکان (که تقریباً در مقابل اصول کمالیسم ایستاد و به ویژه علیه اسرائیل شعارتندی می‌داد و حتی طرفداران وی آتاتورک را پدر خود نمی‌دانستند) اردوغان بسیار زیرکانه صبر کرد، پذیرفت، کوتاه آمد و تسویه تدریجی در ارتش را آغاز نمود. از آن زمان تا کنون در چندین نوبت تسویه‌های عظیمی به ویژه در سطوح عالی و ژنرال‌های ارتش انجام داد. ولی با این حال هنوز افراد رده‌ی دوم ارتش از طرفداران فتح اله گولن و جریان خدمت بودند. این گروه در ارتش تحت عنوان صلح برای جهان نفوذ کرده و کانون آن در ارتش در میان افسران ارشد (افسرانی با درجه ستوان به بالا تا سرهنگ) نفوذ داشتند. در کودتای اخیر نیز تنها یک یا دو ژنرال عالی مقام مشاهده می‌شود و سایرین از ستوان تا سرهنگ و به عبارتی افسران جزء و افسران نسبتاً عالی می‌باشند. لذا این گروه احساس می‌کردند به زودی از سوی آقای اردوغان مورد تسویه قرار می‌گیرند. بنابراین به نظر من چاره‌ای جز کودتا نداشتند. این گمانه وجود دارد که این افراد چه کودتا انجام بدهند و چه انجام ندهند از ارتش تسویه خواهند شد و لذا آخرین راه حل اقدام به کودتا می‌باشد. در چنین شرایطی تصمیم گرفتند که آخرین برگ خود را رو نمایند. این موضوع به اعتقاد نگارنده گمانه ایست. البته آقای اردوغان کل جریان کودتا را منتسب به آقای گولن می‌داند. ولی به اعتقاد نگارنده بیش از این که کل این جریان به پنسیلوانیا و محل اقامت آقای گولن مرتبط باشد، کما این که چندین بار هم از سوی آقای اردوغان و هم از سوی نخست وزیر اعلام شده است، انشقاق و لایه‌های متضاد ارتش باعث ایجاد کودتا گردید و با توجه به آینده رو به اضمحلال خود دست به کودتا زدند. چنانچه در این کودتا نیروی زمینی و نیروهای پلیس در آن حضور نداشتند اما تنها بخشی از نیروی دریایی و ژاندارمری در کودتا حضور داشت. آینده مناسبات ارتش و دولت ترکیه و پیامدهای کودتا در ترکیه هر چند بسیاری از تحلیل‌گران و به ویژه تحلیل‌گران عرب این کودتا را با کودتای آقای سیسی و انقلاب مردم مصر مقایسه کرده اند اما به اعتقاد نگارنده شباهت چندانی ندارد و بر خلاف مقایسه‌های انجام شده ترکیه به پاکستان و مصر شباهتی ندارد. در این بین این کودتا با چهار کودتای قبلی ترکیه دو وجه تمایز داشت که اهمیت بالایی داشتند. نخست نقش پررنگ جامعه مدنی ترکیه و شبکه‌های اجتماعی می‌باشد. تأثیر این شبکه‌های اجتماعی به گونه‌ای بود که مردم از دیشب تا کنون در خیابان‌ها حضور دارند. بدین ترتیب شبکه‌های اجتماعی نقش بسیار مهمی داشت. حتی در کودتاهای قبلی اعلامیه‌ها از طریق تلویزیون منتشر می‌شد در حالی که در کودتای اخیر آقای اردوغان از طریق تلفن همراه و به کمک اسکایپ و شبکه‌های اجتماعی اولین سخنرانی خود را در میان طرفدارانش انجام داد. در کودتاهای قبل اعلامیه‌ها در کاخ ریاست جمهوری و پادگان‌ها قرائت می‌شد ولی آقای اردوغان بعد از کودتا و در حین کودتا در میان طرفداران خود سخنرانی کرد. این وجه بارز و بسیار مهم می‌باشد. نکته دوم احساسات مذهبی مردم است که بر خلاف سایر کودتاها بسیار قوی بود. شب گذشته و پس از جریان کودتا رئیس سازمان دیانت اعلام کرد که برای دموکراسی و حفظ وطن خود در مناره‌ها و مساجد ترکیه اذان خواهیم گفت و این اتفاق هم افتاد. چنانچه اساساً سازمان دهی بخش بزرگی از مردم در مساجد رخ داد. این نکته‌ای یاد آور انقلاب اسلامی مردم ایران و بسیاری از راهپیمایی‌های سال 1357 می‌باشد. در واقع افراد اطراف آقای اردوغان گرایش‌های مذهبی دارند. به نظر نگارنده پیامدهای این کودتا تضعیف بیش از پیش ارتش و تسویه آن از افسران وابسته به جریان گولن می‌باشد. حتی آقای اردوغان و نخست وزیر ترکیه تا جایی پیش رفته‌اند که استرداد آقای گولن را از آمریکا خواستار شده‌اند. نکته دیگر جریان کاریزماتیک و یا پوپولیستی است که آقای اردوغان از آن استفاده می‌کند. حتی در اولین ارتباط اردوغان از طریق اسکایپ وی از مردم خواست به خیابان‌ها بیایند و این تقاضا را چند بار تکرار کرد. حتی نخست وزیر نیز در آخرین پیام خود از مردم خواست که شب بعدی هم در خیابان‌ها حضور داشته باشند. به اعتقاد نگارنده این جریان پوپولیست در حوادث دیگر به ویژه در رفراندوم مربوط به ریاست جمهوری دامن زده خواهد شد و شاهد گردهمایی و لشکرکشی خیابانی از جانب آقای اردوغان و حزب عدالت و توسعه خواهیم بود. دومین مسأله این است که آقای اردوغان به شخصیت خود بیشتر خواهد پرداخت. کاریزمایی وی بیشتر خواهد شد و همین مسأله وی را برای تغییر نظام سیاسی از نخست وزیری به ریاستی و برگزاری رفراندوم تشویق خواهد کرد. همچنین در این نگاه جریان رؤیای نو عثمانیسم نیز در افق بلند مدت آقای اردوغان با رنگ و بوی اخوانی نمود بیشتری خواهد یافت. علاوه بر این مسأله سوریه هنوز پایان نپذیرفته است. هر چند در زبان و در بیان و اعلانی شاهد تغییر در لحن رهبران ترکیه می‌باشیم اما آقای بن علی اظهار می‌دارد: ما خواهان حفظ روابط خوب و دوستانه با سوریه‌ی بدون اسد هستیم. لذا تا وقتی که تغییر عملی در مناسبات ترکیه نسبت به سوریه، گروه‌های تکفیری و همچنین نسبت به کردها مشاهده نگردد ناامنی‌ها و عدم ثبات در ترکیه ادامه خواهد داشت. هر چند آقای اردوغان موفق به یکدست سازی ارتش ترکیه شود، ولی مسائل مربوط به سیاست خارجی نیازمند بازبینی در استراتژی‌ها می‌باشد. گذشته از این معمولاً در طول تاریخ ترکیه روابط سیاست مداران با نظامیان بر سر اصول بر اساس جمهوری و کمالیسم است. اما با توجه به تسویه‌های عظیم انجام پذیرفته احتمال وقوع کودتایی دیگر در آینده بسیار ضعیف و بعید می‌باشد. به اعتقاد نگارنده در آینده نظامیان بیشتر در صدد تحقق بخشیدن به رؤیاهای آقای اردوغان و حزب عدالت و توسعه خواهند بود و شاید نظر آقای اردوغان این باشد که نظامیان و ارتش ترکیه در آینده بازوی نظامی رؤیای نوعثمانی وی باشد. انتهای متن/
95/04/27 :: 17:23
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]
-
گوناگون
پربازدیدترینها