محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1845983633
نقش آیت الله کاشانی در ملی شدن صنعت نفت/از هیچ چیز واهمه نداشتیم
واضح آرشیو وب فارسی:دزنیوز: به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، آنچه در این گفت و شنود می خوانید یک مباحثه یا پژوهش تاریخی نیست، دل گفته های پیر روشن ضمیر و دل آرامی است که نام او برای بسیاری از فعالان نهضت ملی آشنا و خاطره انگیز است. عالم مجاهد، آیت الله سید مرتضی مستجابی در سال های نوجوانی خویش به رغم نیل به مقامات عالی علمی در حوزه های نجف و […]به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس ، آنچه در این گفت و شنود می خوانید یک مباحثه یا پژوهش تاریخی نیست، دل گفته های پیر روشن ضمیر و دل آرامی است که نام او برای بسیاری از فعالان نهضت ملی آشنا و خاطره انگیز است. عالم مجاهد، آیت الله سید مرتضی مستجابی در سال های نوجوانی خویش به رغم نیل به مقامات عالی علمی در حوزه های نجف و تهران، دل در گرو احقاق حق مردمان این دیار نهاد و از ارکان شاخص حرکت ها و فعالیت هائی بود که در دوران نهضت ملی از منزل مرحوم آیت الله کاشانی نشات می گرفت. او در برهه ای از طلایه داران آن حرکت مبارک بود که در میان همگنان او کرداری چنین، رونق چندانی نداشت و با فضای آن برهه، برگزیدن چنان طریقی، بصیرتی می طلبید کم مانند. آنچه این فرهیخته کهنسال در این گپ وگفت بیان داشته، اندکی از بسیار خاطرات او از رویدادهای نهضت است که بیان تمام آن خوی و سلامتی می طلبید که در او نیافتیم. ایشان را همچنین دوستی و مصاحبتی است طولانی با چهره هائی چون شهید آیت الله سید محمدباقر صدر، امام موسی صدر و شهید آیت الله سید مصطفی خمینی که امید می بریم در آینده و مناسبتی دیگر به شنیدن خاطرات وی از آنها توفیق یابیم. با سپاس فراوان از حضرت ایشان که کریمانه پذیرای ما شدند. *شروع فعالیت های جنابعالی از آشنائی با آیت الله کاشانی آغاز می شود. از چه مقطعی و چگونه با ایشان آشنا شدید؟ ما در مدرسه مروی حجره ای داشتیم و مشغول درس و بحث بودیم. روبروی مدرسه خیاطی بود به نام آقا مهدی که الان لقبش یادم نیست. همان جا هم با من آشنا شد. پسر گرمی بود و با هم رفت و آمد کمی پیدا کرده بودیم. یک روز به من گفت: «نمی آئی برویم آقای کاشانی را ببینیم؟» من تا آن روز آقای کاشانی را ندیده بودم. اسمشان را شنیده بودم، ولی خودشان را ندیده بودم. *جریان نهضت ملی شدن نفت شروع شده بود؟ نخیر، این قضیه ای را که می گویم مال سال ها قبل از آن است. من آن وقت شاید ۲۰ سال هم نداشتم. در هر صورت با آقا مهدی رفتیم آنجا. من خودم چون از آدم های ثابت قدم خوشم می آید، چهره و رفتار این آقا را که دیدم فریفته شدم و دوستشان داشتم، این بود که از آن روز به بعد هر زمان، وقت پیدا می کردم، می رفتم خانه آقای کاشانی. ایشان هم خیلی به من لطف داشتند. *چه چیزی در ایشان شما را تا این حد جلب کرد؟ بیشتر مردانگی شان، چون اگر علم می خواستیم، علمای دیگر هم بودند، خود و اجدادم هم تا موسی بن جعفر(ع) اهل علم بوده ایم، گرچه مباحثات آقای کاشانی، هم فقه و هم اصول را تماماً، دو دوره دیده ام. *کجا؟ در همان منزلشان. در یک فاصله ای کار سیاسی را تقریبا کنار گذاشته بودند، چون خسته شده بودند، این است که بچه هائی که اهل فضل بودند، از ایشان خواستند درس بدهند. *تسلط ایشان بر تدریس چگونه بود؟ خیلی خوب بود. یکی دو بار هم رفتیم مشهد. به من تکلیف کردند که بیا و این تنها باری بود که من همراه کسی جائی می رفتم. من هیچ وقت طفیلی کسی جائی نرفته ام و نمی روم. به عنوان نمونه خاطرم هست مرحوم آقای فلسفی وقتی می آمدند اصفهان و به رغم اینکه با من خیلی دوست بودند، حتی یک دفعه همراه ایشان هم جائی نرفتم. یکی از تجار اینجا یک روز از من برای ناهار دعوت کرد و بعد رفت آقای فلسفی را دعوت کرد. آقای فلسفی فردا که شد گفتند: «امروز که شما دعوت را پذیرفتید»، گفتم: «من طفیلی بیا نیستم!» این مرد بزرگ (آقای فلسفی) گفت: «من دربست مخلص شما هستم.» بسیار باهوش بود و می فهمید آدم چه می گوید. در هرحال من در آن سفر، با آیت الله کاشانی بودم و به واسطه علاقه یک لحظه هم از ایشان دور نمی شدم. ایشان در مشهد در منزل آیت الله آسید یونس اردبیلی وارد شدند، خدا رحمتشان کند. چادری در حیاط زده بودند و علمای مشهد که آن روز خیلی زیاد بودند و همچنین زوّار، شب ها می آمدند منزل آسید یونس برای دیدن آقای کاشانی. شلوغ می شد و جمعیت زیاد بود. بحث در حیاط شروع می شد. فرعی را عنوان و رویش بحث می کردند. حاج آقا هم خیلی چابک بودند. بلند می شدند و می آمدند کنار تیرک چادر. قدشان هم کوتاه بود. می گفتند: «گوش بدهید آقایان!» جواب همه را خیلی آرام تحویل می دادند و دهن همه بسته می ماند. بعد از حدود چهل سال انقطاع از حوزه، مطلب را طوری عنوان می کردند که دیگر حرفی باقی نمی ماند. *خیلی ها در تعجبند که چطور با اینکه ایشان درگیر سیاست بود، تا این حد در زمینه علوم حوزوی تبحر خود را حفظ کرده بود. حتماً همین طور است، چون اگر این طور نبود، بعضی از آقایان مقیم تهران که نمی خواهم اسمشان را بیاورم، می توانستند جلوی ایشان را بگیرند، ولی ایشان بسیار عالم بودند و آنها نمی توانستند. یکی از همین علمای بسیار محترم، بعد از روضه خود در منزلش، مرا خواست و خیلی به من اظهار لطف کرد، ولی در عین حال یک حرف خیلی بدی درباره آیت الله کاشانی زد. او می خواست مرا متقاعد کند که دیگر به منزل ایشان نروم. من جوان بودم و چون روی اصل مردمی و دلاور بودن آقای کاشانی، عاشق ایشان بودم، گفتم: «ایشان چیزی دارد که شما ندارید، برای همین من باید بروم آنجا». *می خواست شما را مرید خود کند؟ نه، می گفت اینجا هم نیا، ولی آنجا هم نرو! گفتم چون ایشان این خصلت را دارند، من می روم آنجا. آقای کاشانی از نظر روحی خیلی قوی بودند. من چنین جگری را در کسی کم دیده ام. ما چون روح ورزشکاری داشتیم و ورزش هم می کردیم و پیشامدهائی هم شده بود، با قداره کش های تهران آشنا شده بودیم، آدم هائی مثل مهدی قصاب، مصطفی دیوانه، علی تک تک که زورخانه داشت و به خاطر اینکه دائماً بشکن می زد به او می گفتند علی ِتک ِتک، اکبر جیرجیری، رمضان یخی و دیگران همه شان مرا می شناختند. در این سن، زدنِ این حرف ها درست هم نیست، ولی شما از بس خوب آدمی هستید، دیگر فتیله اش را کشیده ام بالا. می خواهم از این حرف ها نتیجه بگیرم که تمام این عیّارهای تهران به خاطر همین خصوصیت شجاعت، مرید آقای کاشانی بودند و روزی که آقای کاشانی میتینگ داشت، ما تلفن می کردیم مثلا به مصطفی دیوانه. *مصطفی دیوانه؟ اسم دیگری هم داشت، منتهی نمی خواهیم بی ادبی کنیم، چون آدم خوبی بود. اینها همه شان از نظر من آدم های خوبی بودند، منتهی فرهنگ را اشتباه گرفته بودند، باید استاد می دیدند، خیلی آدم های خوبی بودند. عمدتاً هر نفر اینها ۴۰۰ ، ۵۰۰ نفر و گاهی تا ۱۰۰۰ نفر آدم می آوردند به میتینگ و یک دریا جمعیت جمع می شد. دولت هم از اینها می ترسید. یکی از خدمات این بچه ها همین بود. *شما توسط آقای کاشانی وارد سیاست شدید یا قبلاً هم در عرصه سیاست بودید؟ قبل از آن هم بودیم. در اوایل کار، در سیاست به معنای عام آن نبودیم، ولی ایشان ما را کشانیدند. در عمده انتخابات مجلس به دستور آقای کاشانی فعال بودیم، حتی در غیاب ایشان، تا جائی که وقتی در انتخابات مجلس شانزدهم، اسم ایشان از صندوق درآمد و وکیل مجلس شدند و مصونیت پارلمانی پیدا کردند، من و آقا مصطفی و ابوالمعالی، پسرهایشان و دامادشان و یکی دو نفر دیگر انتخاب شدیم برای آوردن ایشان که شرحش مفصل است. *شما در آن سال ها با شهید نواب صفوی بسیار رفیق و همگام بودید. در کجا با او آشنا شدید و در او چه خلقیات مثبتی را دیدید؟ من در نجف در مدرسه آخوند درس می خواندم و نواب را همان جا شناختم. در بین درس و بحثی که می کردیم، کم کم با هم آشنا و رفیق شدیم. آن زمان، یعنی زمان مرحوم آسید ابوالحسن اصفهانی، او و دوستانش به لحاظ خلق وخوئی که داشتند، یک باند بودند. من آن وقت تقریباً ۱۸ سال داشتم. نواب کارهای جالبی هم می کرد، مثلاً یک روز با هم از جائی رد می شدیم، دیدیم دیوار خانه ای افتاده و توی خانه پیداست. نواب پرسید: «خانه این بنده خدا چه شده؟» گفتند: «صاحب این خانه زنی است که شوهرش فوت شده.» کتاب و عبا و عمامه را گذاشت، بیلی پیدا کرد و خاک ها را جمع کرد. ما هم رفتیم یک سید حمید قصابی بود، از او یک بیل گرفتیم و آمدیم گِل درست کنیم و دیوار را بکشیم بالا که عرب ها نگذاشتند. ما ایستادیم تا عصر تا مردم دیوار را بردند بالا. نواب خیلی از این کارها می کرد. *شما زودتر به ایران آمدید یا نواب؟ با هم آمدیم. مرحوم آسید هاشم تهرانی هم همراهمان بود. *با دکتر مصدق چطور آشنا شدید؟ از طریق آقای کاشانی، مثل وزرا که می آمدند پیش آقای کاشانی و با هم آشنا می شدیم. ما در سنینی نبودیم که بتوانیم با اینها رفت و آمد داشته باشیم. بیشتر با همسن و سال های خودمان بودیم و آنها را جذب می کردیم. موقعی که علیه تشکیل دولت یهود میتینگ می دادیم، من در پله های مسجد شاه سابق بودم، دیدم یک سیدی گوشه ای ایستاده و هیکل خوبی دارد. شمس قنات آبادی بود، البته در آن موقع او رانمی شناختم. بردم او را داخل مسجد. یک سری سخنرانی هائی شد و دیدیم سیدی مثل خودمان است و معطل یک نخ سیگار هماست(با خنده). همزمان طلبه بودیم. *شما خودتان را کنار او نگذارید. او یک طلبه بی سواد بود. (با خنده)آن وقت ها هردویمان بی سواد بودیم. *آقای کاشانی به شما اجازه اجتهاد دادند، ولی او را از خانه شان انداختند بیرون. ما که نمی خواهیم تراز بگیریم. او در سیاست رفت جلو، ما نتوانستیم و نخواستیم برویم. اصالتمان نمی گذاشت. سید مجتبی(نواب) هم همین طور بود. خاطرم هست بعد از جریان مضروب شدن رزم آرا، مرحوم نواب اعلام کرد که زدن رزم آرا کار خلیل بود، آقای کاشانی به من گفتند: «برو به نواب بگو که این اعلامیه را تکذیب کند. من می خواهم خلیل را نجات بدهم.» زمستان بود و مرحوم نواب هم جای معینی نداشت. پیدایش کردم. زیر کرسی نشسته بود. گفتم: «آقا می گوید این را تکذیب کنید.» پرید روی کرسی و شروع کرد به میتینگ دادن و گفت : «خیر! خلیل از ماست و باید همین طور باشد.» از همان موقع هم بین آنها و آقای کاشانی نقاری پیدا شد، یعنی رویش نمی شد بیاید پیش آقا. ما کوچک تر از آن بودیم که بخواهیم با آقای کاشانی قهر یا آشتی کنیم. *داشتید می گفتید. رابطه تان با دکتر مصدق چطور بود؟ ایشان در همین جلساتی که پیش آقای کاشانی بودیم، می آمد. با من گرم تر از بقیه صحبت می کرد. من حدس می زنم که دلش می خواست خدمتی به من بکند، ولی من خوشبختانه در عمرم به کسی متکی نشده ام و پول طلبگی ام را هم پس دادم و افتخارم هم این است که تا به حال که در خدمت شما هستم، با کارم زندگی کرده ام و پول طلبگی و پول هائی را که داده می شد، نگرفتم. البته برای همه اینها احترام قائلم، ولی من نگرفتم. در این مورد، بداخلاق بودم. *درباره آن عکسی که دستتان در دست مصدق هست، توضیح بدهید. آنجا خانه ملت بود که آقای کاشانی افتتاح کرد. یادم نیست کجا بود. رابطه آقای کاشانی و آقای مصدق در آن زمان خیلی گرم بود. نمی دانم چه جریانی بود که به نام خانه ملت آنجا را افتتاح کردند. در عکس هم دیده اید که جمعیت زیاد است. من پائین بودم. دکتر مصدق روی اصلی که مرا می شناخت، دستم را گرفت برد بالا در کنار خودش، که آن عکس را گرفتند. *قوام السلطنه را چه جور آدمی دیدید؟ قوام یک جور اخلاق مردمی داشت یا حداقل به آن تظاهر می کرد. به قول ورزشکارها می خواست بگوید لوتی هستم، حرفی را که می زنم، روی حرفم می ایستم، به مردم می رسم. همه جور اقشار را جمع می کرد، این بود که شاه از او دلهره داشت. *او را کجا دیدید؟ در مدرسه سپهسالار دیدم، جاهای دیگر هم او را می دیدم. یک بار هم منزل آقای حسام دولت آبادی او را دیدم. مردی اصفهانی و از سیاسیون و در مجموع، انسان شایسته ای بود. خیلی دلش می خواست امثال من در کنارش باشیم، خوشبختانه ما نه اهل ریال بودیم نه اهل موقعیت و سرمان فقط شور می زد که مردمی باشیم. تا الان هم خدا را شکر همین هستیم. *آیت الله کاشانی چرا این قدر از قوام بدش می آمد؟ چون درست نقطه مقابل آقای کاشانی بود. هرچه آقای کاشانی از نظر اخلاقی مهذب بود، از نظر رفتاری، انسانی و آقا بود، باگذشت بود، بی اعتنا به دنیا بود، قوام یک سیاسی صددرصد بود و از معلومات سیاسی اش فقط به نفع خودش و نه به نفع اجتماع، استفاده می کرد. او بیشتر خودش را می خواست تا مردم را، به عکس آقای کاشانی. *در چند روز قبل از ۳۰ تیر آیت الله کاشانی چه فعالیت هائی می کردند؟ شب ها در منزل خودشان سخنرانی داشتند. بعضی از آقایان مثل همین قنات آبادی، بقائی و کبیری و امثال اینها علیه دولت قوام صحبت می کردند. در کنار آن جلسات مشورت با سیاسیون، گروه ها و تجمعات مردمی هم بازار گرمی داشت. قوام تصور کرد با اعلامیه ای که داد، آیت الله کاشانی را می ترساند که ایشان هم درست و حسابی او را سرجایش نشاند. از خاطرات آن چند روز بگوئید. از دعواها که خودتان خبر دارید و در تاریخ هم نوشته اند. قبل از ۳۰ تیر، مردم در اجتماعات کشته ندادند، ولی زخمی دادند. *روز ۳۰ تیر که کشته دادند. شما که حضور داشتید چه دیدید؟ آن روز، آقا گفتند در راس همه کفن می پوشم و می آیم. نامه ای نوشته بودند برای علاء که آن روزها چاپ نشد و بعدها چاپ شد. ما آن روز سراپا آتش بودیم. یک وقت آدم در جوانی کارهائی می کند که در پیری خجالت می کشد بگوید. ما هم آتش هائی می سوزاندیم که مقتضای سنمان بود، اما از نظر مرام و سیاست، واقعاً آقای کاشانی را انتخاب کرده بودیم و نظر ایشان برای ما نظر الهی بود. از هیچ چیز واهمه نداشتیم. زندان، شکنجه، هرکاری که دستگاه می توانست یا می خواست بکند. ما آماده بودیم. حتی یکی از ما را سروته کردند در تایر ماشین و رها کردند. *آن روز از درگیری ها و شهدا چیزی دیدید؟ درست است که بچه بودیم، ولی قرار نبود که حتماً برویم جلوی گلوله(می خندد). بین ما و قنات آبادی شاعری بود اهل قم که نمی دانم اسمش بیگدلی بود یا چیز دیگری. او بازوبند داشت و کنار ما و مثلا محافظ ما بود. یک وقت دیدیم که اصلاً نیست. یادم آمد اسمش چه بود. محسن بیگدلی. فردای آن روز که او را دیدم، گفتم تو کجا در رفتی؟ گفت ما دنبال مشروطیتمان هستیم، باید مشروطیت را حفظ کنیم! ما آن موقع اصلاً نمی دانستیم مشروطیت یعنی چه؟ فقط رفاقت بلد بودیم. می گفت ما گلوله چه می دانستیم چیست؟ اولین گلوله که خورد به مردم، رفتیم خانه مان. او آمده بود، ولی نه آن قدر که گلوله بخورد! می گفت گلوله که بخورم، دیگر مشروطیتی نمی ماند(می خندد). *در روز ۳۰ تیر حالات آیت الله کاشانی چگونه بود؟ آقای کاشانی خیلی پکر بودند. بیشتر از همیشه ناراحت بودند و سرشان تکان می خورد. مثل روزی که برگشتیم منزل آقا و صفاری، رئیس کل شهربانی رزم آرا، آمد و آقا عصبانی شدند و گفتند: «پدرسوخته ها! با پول ملت گلوله می خرید و به خودشان می زنید؟ به این هژیر بگو جنازه ات را در میدان بهارستان می اندازم. به این پسرک (شاه) بگو مادرت را به دم…می بندم.» یک آیت الله این حرف ها را بزند! در تاریخ نشان داده نشده، جگر عجیبی داشت. روز سی تیر آقا را در اتاقی نگه داشته بودیم که بیرون نیایند و جمعیت را نبینند. ترسمان از این بود که نکند سکته کنند. این قدر عصبانی بودند. *آیت الله کاشانی در روزهائی که مصدق در خانه اش را بسته بود، با آن همه مشقت و زحمت اورا سرکار برگرداندند، او هم متقابلاً بعد از پیروزی ۳۰ تیر اولین کاری که کرد، به آقا پیغام داد که در سیاست دخالت نکنید! این به نظر شما یعنی چه؟ یعنی سیاست! سیاست که پدر و مادر ندارد. پدر سرِ پسرش را می برد. هرکس رفت آن بالا، دیگر پائین دستی ها را نمی بیند. بیست تا کاشانی هم که باشند، همین طور جوابشان را می دهد و می گوید: «شما دخالت نکن، من خودم بلدم چه کار کنم.» بعد هم که این حرف را زد، سقوط کرد. سقوطش برای همین حرف ها بود، چون آقای کاشانی اهل دل بود، اهل رفاقت بود، اهل دنیا نبود. در روزهای آخر زندگی آیت الله کاشانی، شاه که آمد دیدن آقا، گریه کرد که بعد از ۵۰ سال مبارزه، خانه آیت الله کاشانی این است؟ آن هم گمانم وقفی بود. تا کمر دیوارها خیس بود و نم داشت! کدام روحانی که در سیاست بوده، این طور بوده؟ سابقه ندارد. *از دوره ای که آن شایعه ها و حرف ها را درباره شان می زدند، چه خاطره ای دارید؟ خانه آقای کاشانی چند تا پله می خورد تا می رسید به حیاط. از کف خیابان پامنار تا کف حیاط حدود ۸ تا پله بود. من آن بالا ایستادم و سلام کردم، آقای کاشانی داشت وضو می گرفت و انگار نه انگار که این حرف ها را شنیده، تقریباً خانه نشین بود و خانه اش را سنگ باران کرده بودند. دیدم آقا اصلاً در این عوالم نیست. آن قدر قوی است که بالا و پائین دنیا برایش فرق نمی کند. پرسید: «کجا هستی بی سواد؟» گفتم: «در خدمت شما». همان حرفی را که سر زبان ها بود تکرار کرد که: «بس کن بابا اسدالله، از دست آیت الله، نه شیخ موند و نه ملا». به جد خودش قسم، تکان نخورده بود. *آن شب که به خانه آیت الله کاشانی ریختند و آنجا را سنگباران کردند، آنجا بودید؟ بله، ظواهر نشان می داد که داریوش فروهر و عده ای از طرف دکتر مصدق آمدند و آنجا را سنگباران کردند. غوغائی بود. از طرف آقای کاشانی اجازه نداشتند دفاع کنند و ساکت بودند. کم کم از بالا سنگ آمد و شیشه ها شکستند و بعضی ها زخمی شدند، ولی حرمت حرف آقا را نگه داشتند، وگرنه اطرافیان ایشان کسانی نبودند که بایستند و بخورند. خیلی دلاور بودند. *شما حدادزاده را می شناختید؟ بله، بسیار مرد محترم و آدم خوبی بود. از ارادتمندان آقا و از رفقای ما بود و در مجمع مسلمانان مجاهد اسم نوشته بود و جزو افراد آنها بود. همه دوستش داشتند. مرد بسیار پاکی بود. اساساً آدم هائی که دور و بر آقای کاشانی بودند، صدی هشتاد به آقای کاشانی مؤمن بودند، صدی بیست هم برای منظوری می آمدند، می خواستند به مشروطیتشان برسند!(با خنده) مثل همان محسن بیگدلی که این شعر از اوست: من که با خون جگر چهره کنم گلناری از چه تعظیم برم بر پسر درباری؟ چقدر هم راست می گفت!(با خنده) *خیلی ها در طول ۵۰ سال اخیر ادعا کرده اند که برخی اطرافیان اطراف آقای کاشانی ناباب بوده اند. بعضی هایشان بودند، ولی هشتاد درصدشان مردمان عامی کوچه و بازار پاک و مخلص و مؤمن به آقا بودند، منظورم سیاسی هایشان نیست. بخشی از آنها آدم حسابی نبودند. اساساً آدم سیاسی کمتر می تواند حسابی باشد، مگر هدف مقدسی داشته باشد که خیلی کم هستند و «النادر کالمعدوم» در تاریخ می بینید که اغلب همه سیاسی ها، به نوعی عاقبت به خیر نیستند، مگر خیلی معدود مثل مرحوم مدرس، مثل آیت الله کاشانی، مثل آیت الله خوانساری. *حال که از آیت الله خوانساری یادی کردید، از نقش ایشان در نهضت ملی و همچنین خاطرات شخصی تان در این باره بگوئید. ایشان از نظر علمی، از نظر شجاعت وتر بزرگی بودند. زمانی با آقای کاشانی در نجف علیه انگلیسی ها جنگ کردند. از علمای بسیار بزرگ ایران بودند. خطشان را هم دارم. من در شانی نبودم که بتوانم در محضر ایشان بنشینم، ولی چون مرا در این کارها مؤمن می دانستند، بارها و بارها وقتی خدمت ایشان به قم می رفتم، آقازاده هایشان را می گفتند از اتاق بروند بیرون و عبا و عمامه را برمی داشتند و مثل دو تا طلبه صحبت سیاسی می کردیم. این قدر ایشان مرا قبول می کردند، نه اینکه ما دارای شان رفاقت با ایشان بودیم. خیلی متوحش و نگران آقای کاشانی بودند. واهمه داشتند که یک وقت ایشان را ترور نکنند. خیلی آقای کاشانی را دوست داشتند. آقای کاشانی هم همین طور. موقعی که ایشان فوت شدند، رفتند قم و دو شب خانه ایشان ماندند، در حالی که هیچ جا نمی ماندند. آقای کاشانی در زمانی که خیلی تحت فشار بودند، نامه ای را به من دادند که به آیت الله خوانساری بدهم. نمی دانم در نامه چه بود. استمدادی طلبیده بودند و آیت الله خوانساری بلافاصله جواب دادند. *ظاهراً آیت الله خوانساری هم به شما اجازه اجتهاد دادند؟ بله، البته من مجتهد نیستم، ولی ایشان به من لطف کردند. این حقیقتی است. زیر اجتهاد آسید ابوالحسن، ایشان هم «صدر من اهله و وقع فی محله» را نوشتند ومهر و امضا کردند. متاسفانه کسانی که بخواهند مرد و مردانه در عرصه باشند و عوام فریبی نکنند، کسی کمکشان نمی کند. آنهائی که کمتر وارد عرصه می شوند و چغندر را با گلابی اشتباه می گیرند، آدم ها بیشتر به آنها ارادت دارند. *حال که سخن به اینجا رسید، بفرمائیداز تحصنی که برای آزادی آیت الله کاشانی از تبعید، در قم و در منزل آیت الله بروجردی کردید، چه خاطره ای دارید؟ ما چهار روز و پنج شب متحصن شدیم. عده زیادی هم بودیم، ولی آقای بروجردی را ندیدیم. هرچه شنیدیم از حاج احمد، پیشکار ایشان، شنیدیم. حتی آیت الله صدر کسی را فرستادند، آیت الله خوانساری فرستادند، آیت الله کبیر فرستادند، آیت الله فیض فرستادند که از خانه بیائید بیرون، اما بیرون نیامدیم. بچه ها می گفتند ما وجوه شرعی مان را به آقا می دهیم و بر اساس همان مسایل هم اینجا نماز می خوانیم. آن قدر تند و تیز بودیم که می گفتیم این کارها جزو وظایف شرعی ماست. شلوغ می کردیم، امان از جوانی! امیرالمؤمنین (ع) می فرماید جوانی نزدیک به جنون است! *چه شد که آیت الله کاشانی برای شما اجازه اجتهاد نوشتند؟ ما دنبال اجازه اجتهاد نبودیم. از قبل اجازه اجتهاد داشتیم، آخری را آقای کاشانی نوشتند، آن اجازه ها گم شدند، نفهمیدیم چطور شدند، اما آقا مرا دیده بودند؛ در ضمن درس آقا هم می رفتیم. آدم وقتی درس کسی می رود، استاد می فهمد که شاگردش در چه وضعی است. ما دیدیم که هر کس به یک مقامی رسید و بعد از جریان نفت، کارها دارد از شور می افتد و ما باید کاری بکنیم. من حال درس دادن و منبر رفتن نداشتم، بیشتر جنگ و جهاد و ورزش و کشتی و این چیزها را دوست داشتم. دیدیم داریم پیر می شویم و خوب است که کاری را شروع کنیم. پدرم تلگراف زدند که راضی نیستم تهران بمانی. من آمدم اصفهان، سرهنگ خلیلی، رئیس شهربانی فرستاد عقبم که تحت تعقیب هستی، نباش اینجا. او را نمی شناختم، اما بعدها فهمیدم که آدم خوبی بود. ما رفتیم سارلنگ و هشت لنگ پیش یکی دو تا از رفقای لر، پذیرائی خیلی خوبی از ما کردند. یک ماه و چهار روز که گذشت، رادیو اعلام کرد که نواب و دوستانش را تیرباران کردند که اگر من بودم، به احتمال قوی جزو آنها دستگیر و تیرباران می شدم، چون پلیس ها تا یکی دو ماه روی پشت بام مدرسه مروی کشیک می دادند، حالا چطور ما را در لرستان نگرفتند، نمی دانم. حتماً دعای پدرم بود. من به دعای پدرم خیلی عقیده دارم. در هرحال برگشتیم اصفهان و رفتیم مدرسه صدر و شروع کردیم به درس خواندن، اما دیدیم حالِ اینکه طلبه باشیم نداریم. پرسیدیم حالا چه کار بکنیم؟ پدر که می گویند نباید بروی تهران. شهربانی هم گفته بود درس و بحث و منبر که هیچ، استخاره هم نمی توانی بگیری. من هم حالش را نداشتم و خودم هم مخلص این حرف ها بودم. دیدم چه کار باید بکنم، از پدرم اجازه گرفتم و رفتم پیش آقای کاشانی و گفتم اوضاع این طور است و من می خواهم دفتر ازدواج بزنم. ایشان این اجازه اجتهاد را نوشتند؛ قبلاً هم از آسید ابوالحسن و آقای خوانساری اجازه اجتهاد گرفته بودم و به استناد آنها و امتحانی که دادم، در تهران دفتر اسناد رسمی گرفتم. *بعد از بیش از نیم قرن که از آن تاریخ می گذرد، مایلم بدانم در باره پاره ای از شخصیت های مذهبی و سیاسی آن دوره چطور فکر می کنید. مثلاً الان چه ذهنیتی از نواب صفوی دارید؟ من او را مردی انسان، مخلص و متدین و جوان می بینم. اینها همه اش نیروی کار بودند، درحالی که سیاست را باید زیرِ دست یک سیاستمدار یاد گرفت. *آیت الله کاشانی چطور؟ ایشان هرچه عنوان کرده، بعد از ۶۰ سال هنوز هم قبول دارم. من آن بزرگوار را از انسان های طراز بالا می بینم. همان طور که آقای خمینی را انسان طراز اول می بینم. اینها انسان های بسیار بااراده و معتقدی بودند. *از کارهای خودتان در آن دوران راضی هستید؟ همه اش جوانی بود، اما ای کاش در راه صحیح تری افتاده بودیم، چون دیگران از فعالیت های ما استفاده کردند. ما اگر در راه مستقیم تری استاد داشتیم، با آن همه حرارت انیشتین می شدیم. من اگر اروپا بودم، با آن همه شور قطعاً انیشتین می شدم. *اینجا هم که بودید که درس خواندید. بله، ولی درس باید منتهی به نتیجه باشد. صِرف درس خواندن که فایده ندارد. خیلی چیزها را نمی شود گفت. من یک چیزهائی دیده ام که شما ندیده اید. به هر حال دعایتان این باشد که خدا عاقبت همه مان را ختم به خیر کند.
شنبه ، ۲۹اسفند۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دزنیوز]
[مشاهده در: www.deznews.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 196]
-
گوناگون
پربازدیدترینها