واضح آرشیو وب فارسی:فارس: عضو نظام مهندسی ساختمان استان قم در گفتوگو با فارس مطرح کرد
تبدیل منازل مسکونی به کالاهایی برای خرید و فروش/ دیوارهایی که به بهانه کمبود فضا برداشته میشوند
عضو نظام مهندسی ساختمان استان قم گفت: در دوران کنونی مسکن به کالا و سرمایه تبدیل شده و عمده گردش اقتصادی کشور در این حوزه است، بنابراین خانه طوری احداث میشود که خریدار داشته باشد.
به گزارش خبرگزاری فارس از قم، معماران و مالکان در خانههای ویلایی دوران گذشته دست نیاز به سوی طبیعت دراز میکردند، زیبایی این خانهها با احداث حوض و باغچه به نمایش گذاشته میشد تا آرامش را به اهالی خانههای خود هدیه کنند ولی در دوران کنونی اغلب خانههای ویلایی به آپارتمان تبدیل شده و نمادهای خانههای ویلایی در حال از بین رفتن است. احداث آپارتمان علاوه بر آسیبهایی که بر سیما و منظر شهری وارد میکند، منازلی در اختیار افراد میگذارد که کوچکترین الهام از طبیعت و معماری گذشته در آن مشاهده نمیشود و سبک جدیدی از معماری به عنوان لباس به تن این بناها پوشانده شده است. وضعیت اقتصادی مالکان، کمبود فضا و قیمت مسکن از جمله مواردی است که در افزایش تراکم منازل مسکونی تاثیر داشته و حتی مساحت زمین در برخی موارد سبب برداشتن دیوارهایی در داخل ساختمانها مانند آشپزخانهها شده است. بررسی سبک احداث منازل مسکونی جدید و قدیم، چگونگی و علت ورود سبک جدید در ساختمانسازی و استفاده از بافت فرسوده برای احیای ساختمانهای ویلایی از جمله مواردی است که در گفتوگو با علیرضا خاکی، مدیرعامل سازمان بهسازی، زیباسازی و نوسازی اطراف حرم حضرت معصومه(س) و عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان قم مطرح میشود. فارس: تاریخچهای از معماری گذشته ساختمانها بیان کنید، در گذشته چه الگویی برای احداث بنا به کار میبردند؟ الگوی معماری در دوران گذشته متفاوت و مبتنی بر فضاهای باز و طبیعت بود و محور اصلی ساختمان حیاط محسوب میشد، اینگونه نبود که همه اتاقها با یکدیگر از طریق در مربوط شوند، برخی اوقات افراد برای اینکه از یک اتاق به اتاق دیگری بروند، باید به حیاط میرفتند و پس از عبور از حیاط به اتاق دیگر وارد میشدند، البته حیاط خانهها محصور بود. هنوز تعداد انگشت شماری از منازل در سطح شهر به سبک ویلایی قدیمی وجود دارد، این خانهها از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده بود، سکوهای پیرنشین در بخش کناری درهای منازل از جمله بخشهایی است که کمتر اثری از آن مشاهده میشود. در این خانهها پس از هشتی، دالانی بین بخش بیرونی و اندرونی وجود دارد، در چهار طرف حیاط اتاقها تعبیه شده بود، ستونهای سنگی در زیرزمینها ادامه پیدا میکرد. وجود پنجرههای مشبک کار شده از شاخصههای معماری قم است، در گذشته به منظور اصلاح الگوی مصرف از خرده چوبها و تکههای شیشه برای درست کردن درها استفاده میکردند و رنگهای مفهومی و الهام گرفته از طبیعت مانند سبز، قرمز و زرد را در شیشهها به کار میبردند. اسامی اتاقها با دوران کنونی متفاوت بود، در معماری گذشته چیزی به نام اتاق خواب و ناهارخوری وجود نداشت، بلکه اتاقها دارای اسامی سه دری، پنج دری، شاهنشین، رو به آفتاب و رو به قبله بود و نوع استفاده از فضا با دوران کنونی تفاوت دارد. ساکنان خانههای قدیمی در یک مکان ثابت زندگی نمیکردند، بلکه در فصول مختلف در خانه جا به جا میشدند، زمستان در ساختمانهای سمت آفتاب و تابستان در ساختمانهای سمت سایه سکونت داشتند و بر همین اساس نوع مبلمان آنها متحرک بود. در این الگوی زندگی یک سری فضاهای خدماتی مانند سرویس بهداشتی، حمام و آشپزخانه در گوشههای فضا قرار داشتند و در جبهههای اصلی که دسترسی به نور، طبیعت و حیات در آنها وجود داشت، فضاهای اصلی زندگی تعبیه میشد. نوع نگاه به زندگی در دوران گذشته متفاوت بود، ارتباط با طبیعت، درخت و آسمان مهم بود، اواخر پهلوی اول و پهلوی دوم الگوهای غربی وارد شد و الگوهای شهرنشینی تغییر پیدا کرد و گذرها به خیابان تبدیل شد. به دلیل آنکه آشپزخانهها علاوه بر آشپزیهای معمول مکانی برای تهیه آبغوره و پخت رب بودند، بنابراین در مکانی مناسب برای این امور تعبیه میشدند، ولی در زندگیهای کنونی با توجه به مشغلهها اکثر مواد غذایی به صورت آماده تهیه میشود.
فارس: چگونه آپارتمانسازی در دوران کنونی ترویج پیدا کرده است؟ خانههای 200 متری دارای حیاط به آپارتمان تبدیل شدند، در اوایل آپارتمانسازیها آشپزخانهها و سرویسهای بهداشتی در بخشهای جدا قرار داشتند به تدریج آشپزخانه به یک فضای دکوراتیو از نظر بصری تبدیل شد. برخی افراد خانههای ویلایی قدیمی خود را فروخته تا با خرید آپارتمانی با متراژ کمتر بتوانند با باقیمانده پول آن به کاسبی یا برنامهریزی دیگر بپردازند. در دورانی شرایط اقتصادی اقتضا میکرد با توجه به نیاز به مسکن انبوه به سمت مسکن مینیمال و کوچک شدن پیش برویم، زمانی که به سمت کوچک شدن فضای سکونت پیش میرویم ناخودآگاه فضاهای خدماتی مانند آشپزخانه را نمیتوانیم حذف کنیم، ولی به دلیل آنکه در آشپزخانه غذای چندانی پخته نمیشود، میتوان دیوار آن را حذف کرد، مصنوعات دست بشر در این سبک جایگزین طبیعت، آسمان، گل و حوض میشود، بنابراین دیوارهای مزاحم دید بصری حذف میشود تا مصنوعاتی مانند یخچال و مایکروویو بهتر نمایش داده شود. کاهش مساحت زمینهای مسکونی عاملی دیگر در حذف دیوارها از جمله دیوار آشپزخانه است، تا فضای بیشتری در اختیار قرار گیرد، البته امکان حذف دیوار اتاقهای خواب وجود نداشت، زیرا سر و صدا برای کاربری این فضا مزاحمت ایجاد میکرد. با توجه به شرایط دوران کنونی که افراد خانواده کمتر در محیط خانه هستند، برداشتن دیوار آشپزخانهها علاوه بر افزایش فضای مفید ساختمان، در همدلی اعضای خانواده تاثیر دارد و از طرفی دیگر رفتوآمدها نیز کاهش پیدا کرده است. فارس: آیا به نظر شما تغییر رویه به وجود آمده در سبک ساخت و ساز ساختمانها آسیب یا مزیتی در معماری است؟ زمانی که آپارتماننشینی و انبوهسازی رواج پیدا کرد، در همه مکانهای شهر این امر صورت گرفت، اکنون در نقشههای ساختمانی فرهنگ خود را حفظ کردیم ولی الگو و نقشهای آوردیم که با فرهنگ ما ناسازگار است، البته هنوز اکثر خانههای ویلایی قم که در دهههای 60 احداث شده، بر اساس الگوهایی مانند آشپزخانه اُپن طراحی و احداث نشده است. در طرح تفصیلی تنها توانستیم سه تا پنج درصد منازل را ویلایی تعیین کنیم، مخالفان جدی در این امر وجود داشت. برخی معتقد هستند اگر ساختمانهای ویلایی با نگاه اقتصاد شهری توسعه پیدا کند، به درآمد شهری لطمه وارد میشود، البته باید اینگونه نگاهها تغییر کند. شهر مدرن به مباحث مدرن نیاز دارد ارتباط معمار با شهرسازی، معمار با کارفرما و اعتماد کارفرماها به معماران از مباحث مهم و تاثیرگذار دیگر است، معماران این مباحث را میدانند ولی دست و پای آنها بسته است. در منازل گذشته اُرسیها و درهایی با هزینه مناسب به کار برده میشد، ولی نمای ساختمانها یک کاهگل ساده بود، اکنون نیز میتوان اُرسی را بین آشپزخانه و اتاق تعبیه کرد.
فارس: آسیبهایی که در دوران کنونی نقشه منازل مسکونی را تهدید میکند از چه مباحثی نشأت میگیرد؟ در دوران کنونی خانه به کالا و سرمایه تبدیل شده، عمده گردش اقتصادی کشور در حوزه مسکن است، بنابراین باید طوری احداث شود که خریدار داشته باشد، ولی در گذشته منازل به فرزندان و نوهها به ارث میرسید. عوامل اقتصادی بازار روی تصمیمات احداث مسکن تاثیر میگذارد، اکثر سرمایه اقتصادی کشور در حوزه مسکن است، اگر در کشورهای اروپایی مباحث معماری را رعایت میکنند، به این دلیل است که ساختمانسازی بر عهده افراد متخصص است. اکثر سرمایهداران خارجی از بخش صنعت و تکنولوژی سرمایهدار شدند، در حالی که در شهری مانند قم اکثر سرمایهداران از کار ساختوساز سرمایهدار شدند. زمانی که سود ساختمانسازی کاهش پیدا میکند، تنها برای متخصص ساختمان سود دارد، اینکه شهرها افقی یا عمودی توسعه پیدا کنند، در اختیار معماران نیست، بلکه در این مورد بستگی دارد پهنهها به چه شکل باشد، بر همین اساس هر منطقه شهر باید تراکم مشخصی داشته باشد. اکنون تمام حیاطهای ما بیحیات است، معماران آخرین حلقهای هستند که میتوانند در این زمینه تاثیرگذار باشند، پیش از معماران گروههای دیگری هستند که تاثیر دارند، بنابراین یک سری عوامل وجود دارد که خارج از اختیارات معمار است. در طرح جامع تفصیلی ضابطههایی گذاشته میشود، حداقل بنا چه اندازه است ساختمانهای ویلایی و آپارتمانی در کجا قرار گیرند، به دنبال این موارد معمارانی وارد میشوند که یک سری الزامات به آنها دیکته شده است. فارس: آپارتمانسازی در بافت فرسوده نیز رواج دارد، مردم به جای نوسازی ترجیح میدهند، به افزایش تراکم و آپارتمانسازی بپردازند؟ زمانی که الگوها تغییر پیدا کرد، در بافت فرسوده تنها کسانی اقدام به نوسازی میکنند، که درآمدی برای آنها به همراه داشته باشد، بنابراین باید انگیزهای در بافتهای فرسوده ایجاد شود تا مالکان برای زندگی اقدام به بازسازی کنند، بر اساس رویکرد جدید شهرداری دنبال ایجاد محرکهای نوسازی هستیم تا کاری کنیم که این بافتها احیا شوند. کسانی که در بافتهای فرسوده و قدیمی زندگی میکنند، ترجیح میدهند در همان محله و منزل با همان خانه ویلایی خود زندگی کنند، ولی ورود افرادی با چشم طمع به این خانهها آسیبزا است. نگاه سرمایهگذاری اقتصادی و منفعتطلبانه در حوزه ساختمان سبب بروز مشکلاتی میشود و آسیبزا است، بنابراین افراد به تخلفاتی در امر ساختمان میپردازند تا سودی را نصیب خود کنند، باید در نظر داشت اکثر سرمایه کشور در امر ساختمان بوده است. به عنوان مثال یکی از این منفعتطلبیها خالی کردن زیر حیاط بوده که مالکان به این وسیله فرصت کاشت درخت را از بین میبرند، در همه مکانهای دنیا به سطح سبز کاری ندارند، بلکه میگویند چند متر مکعب درخت دارید، این بلاهایی است که زندگی مصرفی بر سر انسانها میآورد. ======================= مصاحبه از ایمنالسادات موسوینژاد =======================
94/12/05 - 10:24
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 94]