واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه بهار: همایش «کیش مهر» به مناسبت بزرگداشت علامه طباطبایی در دانشکده فنی دانشگاه تهران در حالی برگزار شد که محمد سروش محلاتی، استاد حوزه و دانشگاه، و محسن آرمین، عضو شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و نماینده مجلس ششم، به عنوان سخنرانان این همایش، در بازخوانی اندیشه علامه طباطبایی به تحلیل ساختار حکومت های دینی پرداختند و استبداد را سنگ اول انحراف از حکومت انسانی دانستند؛ به طوری که سروش محلاتی درمورد نوع حکومت از نظر علامه طباطبایی تاکید کرد: علامه در تعریفی از حکومت اسلامی گفته است که منظور حکومتی است که در آن همه انسان ها از حقوق برابر برخوردار می شوند. حکومت مدنظر اسلام هم حکومت انسانی است. محسن آرمین: علامه طباطبایی و آیت الله طالقانی استبداد را ضدتوحید می دانستند عضو شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب گفت: همان تاکیدی را که مرحوم آیت الله طالقانی به مسئله توحید دارد همان حساسیت را علامه طباطبایی نیز دارد و مسئله استبداد هم موضوعی است که هر دو به آن پرداخته اند و هر دو استبداد را ضدتوحید می دانند. به گزارش جماران، محسن آرمین با اشاره به شناخته شدن علامه طباطبایی در جامعه ما و سابقه جریان تفسیری اظهار کرد: قرآن به عقیده مسلمانان وحی الهی است و تفسیر قرآن فهم بشری از کلام خداست که مقید به سطح فهم و درک انسان است. علمای ما هم گفته اند تفسیر فهم و درک انسان از کلام خدا به اندازه توان و طاقت بشری است. وی با بیان اینکه دراین مقطع با ظهور چهره های اصلاحگر اندیشه دینی ازجمله سیدجمالالدین اسدآبادی و شاگردش شیخ محمد عبده مواجه هستیم، افزود: این حرکت اصلاحی در اندیشه دینی با این اصل شکل می گیرد که ما باید تحولی در نگاه و اندیشه دینی خود ایجاد کنیم؛ در غیراین صورت امکان هیچ پیشرفتی نیست. دراین مقطع نگاه به غرب هم تاحدی اصلاح می شود، وجه سیاسی غرب از وجه تمدنی آن تفکیک می شود و این رویکرد که برخلاف وجه سیاسی و استعماری غرب از وجه تمدنی اش استفاده کرد جا می افتد. آرمین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه در برگزاری بزرگداشت چهره ها بیشتر به نعریف و تمجید چهره ها می پردازیم افزود: به گفتن خوبی ها می پردازیم و اگر هم نکات منفی داریم ابا داریم بگوییم. نقد یک تفکر به معنی رد و تقبیح آن تفکر نیست؛ بلکه به معنی ارزشمندبودن آن است. این پژوهشگر دینی در پاسخ به پرسشی درباره مقایسه تاثیرات اجتماعی تفسیر المیزان علامه طباطبایی و تفسیر پرتوی از قرآن آیت الله طالقانی اظهار کرد: مرحوم علامه و مرحوم طالقانی به رغم همه تفاوت هایی که دارند از مبانی مشترکی برخوردارند. این تصور که تفسیر پرتوی از قرآن مرحوم طالقانی، تفسیری انقلابی است تصور غلطی است و بیشتر تحت تاثیر چهره سیاسی و مبارز مرحوم طالقانی چنین برداشتی می شود. آرمین گفت: عناصری دراین دو تفسیر با هم مشترک است که به دلیل قرارگرفتن آن دو در یک فضای پارادایمی است؛ یکی از حوزه بیرون آمده و در مبارزات سیاسی فعالیت کرده و دیگری در حوزه باقی مانده است؛ یکی یک فیلسوف بزرگ است و دیگری مبارز و انقلابی است. وی با بیان اینکه این دو تفسیر تقریبا در مقطع زمانی مشابهی نوشته می شوند، افزود: همان تاکیدی را که مرحوم آیت الله طالقانی به مسئله توحید دارد همان حساسیت را علامه طباطبایی نیز دارد و مسئله استبداد هم موضوعی است که هر دو به آن پرداخته اند و هر دو استبداد را ضدتوحید می دانند. آرمین در پایان گفت: مرحوم علامه آنجایی که از شرایط حکومت اسلامی ارائه می دهد و بحث حقوق و آزادی ها را در جامعه اسلامی مطرح می کند ممکن است مورد نقد باشد ولی در اینکه اندیشه سیاسی ایشان مبانی فلسفی روشنی دارد که با سایر متفکران ما متفاوت است. یکی از مشکلاتی که در سطح اندیشه ای داریم این است که متفکران ما در ورود به مباحث فکری مبناسازی فلسفی روشنی ندارند. سروش محلاتی: استبداد دینی و سیاسی و فساد مالی سه ضلع یک مثلث هستند استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به تفاوت های استبداد دینی و استبداد غیردینی تاکید کرد: باید میان استبداد دینی و غیردینی تفاوت قائل بود. آنجا که پای دین در میان نیست اگر استبدادی اتفاق می افتد از ابزارهایی همچون کودتای نظامی، اسلحه و فشنگ استفاده می شود و ما با سخت افزارها مواجهیم، اما در استبداد دینی با صرف نظر از اینکه این روش ها هست یا نیست، نکته دیگری نیز وجود دارد و آن این است که همه جنایت ها می تواند به همراه توجیهی از دین اتفاق افتند. توجیهی که قبح آن جنایت را از بین می رود و باعث می شود جنایت راحت تر اتفاق بیفتد و مردم دیندار این استبداد را با این دلیل که خدا خواسته است، بپذیرند. به گزارش جماران محمد سروش محلاتی، با اشاره به عدم انجام پژوهش های لازم درمورد استبداد دینی، اظهار کرد: تعبیر خود قرآن آن است که «یضل به کثیرا و یهدی به کثیرا» این خود آیه قرآن است که می گوید همین قرآن می تواند برای عده ای مایه گمراهی شود و برخی را نیز هدایت کند. اصل این واقعیت، یعنی استبداد دینی و سوءاستفاده از دین غیرقابل انکار و کتمان بوده و بارها در تاریخ اتفاق افتاده است. این سخنران همایش کیش مهر با اشاره به اینکه مرحوم علامه براساس مطالعه تاریخی به نتایجی در ارتباط با جنایات با عنوان دین رسید، افزود: علامه به این نتیجه رسید که اگر جنایاتی در تاریخ که با عنوان دین اتفاق افتاده با جنایات دیگر مقایسه شود، آن جنایات که به نام دین صورت گرفته به مراتب وحشتناک تر است؛ این مطالب را علامه در تفسیر المیزان دارد. وی با اشاره به اینکه استبداد دینی، استبداد سیاسی و فساد مالی سه ضلع یک مثلث هستند که استبداد دینی قاعده این مثلث است و اگر بیاید آن دو ضلع دیگر هم می آیند، اظهار کرد: خداوند در یکی از آیات سوره توبه به این موضوع اشاره می کند و علامه طباطبایی نیز در چندین صفحه ذیل آیه در تفسیر المیزان درباره ارتباط استبداد سیاسی و دینی و فساد مالی و اقتصادی سخن گفته است. این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه علامه طباطبایی اگرچه تعبیر «حکومت اسلامی» را در چند جا به کار برده است، اضافه کرد: او درباره حکومت گفته که حکومت یا انسانی است یا غیرانسانی. علامه حتی حکومت اکثریت یعنی نصف به علاوه یک را به خاطر رعایت نشدن حقوق نصف منهای یک عادلانه نمی داند و از به کاربردن تعبیر اکثریت برای حکومت ابا دارد؛ چراکه حکومت اکثریت از نظر او ظلم بر اقلیت است. همچنین حکومت فردی را هم رد می کند و می گوید فقط حکومت انسانی باید برقرار باشد. وی افزود: علامه در تعریفی از حکومت اسلامی گفته است که منظور حکومتی است که در آن همه انسان ها از حقوق برابر برخوردار می شوند. حکومت مدنظر اسلام هم حکومت انسانی است. سروش محلاتی با بیان اینکه از نظر علامه تحمیل عقیده، نابودکردن فکر و اندیشه به وسیله زور هرگز مورد تایید دین نیست، گفت: از نظر علامه این موضوعات به عملکرد کلیسا مربوط بوده است، اما مع الاسف در میان مسلمانان نیز نهضت آزادی فکر و عقیده را از دست داده ایم.
پنجشنبه ، ۵آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه بهار]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]