واضح آرشیو وب فارسی:سیمرغ: گاهی اوقات برنامهسازان این رسانه ملی در نشان دادن معضلات اجتماعی مانند اعتیاد با ممیزیها و خط قرمزهایی روبهرو میشوند كه نه تنها بسیاری از مسائل... نقش و تاثیرگذاری تلویزیون در شكلدهی آراء و افكار بینندگان بركسی پوشیده نیست. اما گاهی اوقات برنامهسازان این رسانه ملی در نشان دادن معضلات اجتماعی مانند اعتیاد با ممیزیها و خط قرمزهایی روبهرو میشوند كه نه تنها بسیاری از مسائل نادیده گرفته میشود بلكه تصویر كلیشهای و اغراق آمیزی از آن ارائه میشود، این خط قرمزها نه براساس نظرات كارشناسی كه هربار بنا به سلیقه مسئولان و بنا به نگاه شخصی تغییر میكنند. در حالی كه بنا به نیاز و ضرورت جامعه میتوان با نگاهی موشكافانه و اصول علمی برنامههایی ساخت كه در كاهش این آسیب اجتماعی مؤثر باشد.بسیاری از كارشناسان و مخاطبان معتقدند ورود به این معضل اجتماعی(اعتیاد) در مجموعههایی كه با رویكرد طنز تهیه میشوند، قبح این آسیب بزرگ جامعه را كمرنگ میكنند و بعضی از مخاطبان بهوِیژه جوانان با همذاتپنداری با شخصیت طنز مورد علاقهشان ناخودآگاه به دام اعتیاد میافتند. مجید اوجی، تهیهكننده سریالهایی چون نشانی، سفر سبز و همسایهها نیز همین دیدگاه را دارد؛ «نباید در مجموعههای تلویزیونی كه با موضوع اعتیاد تهیه میشود را از شخصیتهای دوست داشتنی كه مخاطب با او رابطه نزدیك برقرار میكند بهعنوان فرد معتاد استفاده كرد چراكه در ذهن بیننده اعتیاد به مسئله با مزهای تبدیل میشود كه اهمیت چندانی ندارد و زشتی كار از بین میرود.» این تهیه كننده، برنامههای تلویزیونی كه درباره اعتیاد تهیه میشود را به 2 دسته تقسیم میكند؛ «دسته نخست فیلمهای مستندی هستند كه از زوایای مختلف به موضوع اعتیاد میپردازند و نتایج زیانبارش را نیز بدون مقدمه چینی بیان میكنند.بهنظر من در چنین برنامههایی اگر موادمخدر و نوع مصرف آن نیز گفته شود هیچ آسیبی به جامعه نمیرساند زیرا مصرف موادمخدر همراه با نتایج نامطلوبش به مخاطب این درك را میدهد كه خودش را از این آسیب در امان بدارد، در حالی كه نشان دادن موادمخدر و طریقه مصرف آن در سریالها و فیلمهای تلویزیونی هیچ توجیه منطقی ندارد.» هر دو گروه اغراق میكنند آنچه مسلم است تلویزیون رسانهای تاثیرگذار است كه باید در تهیه برنامههایش حساسیت بیشتری نشان داد. اما نباید این دقت و احتیاط به محافظهكاری و نادیده گرفتن واقعیت جامعه منجر شود. بهروز افخمی، معتقد است در دیدگاه هر دو طیف موافق و مخالف نوعی اغراق وجود دارد؛ «اینكه بعضیها میگویند سریالهایی كه با موضوع اعتیاد تهیه میشوند، موادمخدر را به جوانان آموزش میدهند، منصفانه قضاوت نمیكنند چراكه در شرایط كنونی كسی نیست كه درباره اعتیاد نداند و انواعش را نشناسد. در واقع نمیتوان فیلمی تهیه كرد كه در آن نشانی از اعتیاد نباشد. البته بعضی وقتها تهیهكنندگان نیز زیادهروی میكنند و صحنههایی را كه اثر مخرب دارند نشان میدهند.» افخمی درباره فیلمها یا سریالهایی كه اثر مخرب دارند، میگوید: «گاهی اوقات تهیه كننده، كاراكتر مورد علاقه مخاطب را فردی معتاد معرفی میكند اما از مشكلات و نتایج مصرف مواد حرفی به میان نمیآورد در چنین شرایطی بیننده به مصرف این نوع مواد علاقهمند میشود.» افخمی تاكید میكند: «برنامهسازی در زمینه اعتیاد مانند شمشیر دو لبهای است كه فقط كمی اشتباه، عواقب جبرانناپذیری به بار میآورد.» سیاست یك بام و دو هوابعضی از برنامه سازان معتقدند در این سالها قواعد تلویزیون مدام در حال تغییر و تحول است طوری كه گاهی خطوط قرمز كمرنگ میشود اما این قاعده شامل همه مجموعهها و فیلمها نمیشود. جابر قاسمعلی، نویسنده مجموعه تلویزیونی راه شب كه سال87 عنوان بهترین فیلمنامه را كسب كرد در این باره میگوید: «افراد باید در تهیه برنامهها با رعایت اصول كلی آزاد باشند چرا كه اگر زیاد در قیدوبند ممیزیها قرار بگیرند نمیتوانند دقیق به معضل بپردازند. در نتیجه مخاطب نیز موضوع را درست درك نمیكند. برنامه سازان نیز نباید از آزادی سوءاستفاده كنند. متأسفانه گاهی اوقات به نویسنده یك فیلمنامه جدی اجازه نمیدهند، شخصیت منفی فیلمش سیگار بكشد، اما در سریالهای طنز قضیه عكس است و برنامه ساز آزادی بیشتری دارد.»قاسمعلی معتقد است نویسندههای برنامههای تلویزیونی وظیفه دارند معضلات اجتماعی را در هر زمینهای مطرح كنند تا توجه مسئولان و سیاستگذاران را به آن معضل جلب كنند. نمیتوان فیلمی باورپذیر ساخت اما نكات منفی آن را سانسور كرد. باید به برنامهساز فرصت داد تا كار را به پایان برساند بعد درباره آن اثر صحبت شود. این فیلمنامهنویس میگوید: «اگر نگاه نویسنده مصلحانه و آسیبشناسانه باشد، همین برای مخاطب كافی است. نگاه غیرواقعی به معضلی كه در جامعه شیوع دارد مشكلی را حل نمیكند. در شرایط كنونی همه درباره معضل اعتیاد و انواع آن اطلاعاتی دارند. آنچه اهمیت دارد مقابله هنر با معضل اعتیاد است كه اگر درست برنامهسازی شود مسلما تاثیر خوبی خواهد داشت.» شاهین امین، منتقد برنامههای تلویزیونی و سینما نیز تنها پرداختن به این موضوع را راه حل كافی نمیداند؛ «طبق آمارهای غیررسمی تعداد افرادی كه با معضل اعتیاد دست و پنجه نرم میكنند نسبت به جمعیت كشور آمار بالایی دارند در حالی كه تاكنون صداوسیما بهعنوان پر مخاطبترین رسانه نتوانسته به خوبی به این واقعیت اجتماعی بپردازد.» این منتقد سیما معتقد است در ساخت بعضی از برنامههای تلویزیونی به مسائل تربیتی زیاد توجه نمیشود، در حالی كه مشاوره دادن كارشناسان تربیتی در تهیه سریالها و فیلمها ضرورتی انكارناپذیر است. قاسمعلی نیز در این باره میگوید: «باید در سریالها و برنامههایی كه درباره اعتیاد ساخته میشوند، طوری فضاسازی شود كه تبعات بد آموزشی نداشته باشد و نتایج معضل بیشتر نشان داده شود.» ساعت پخش مناسب نیستیكی دیگر از مسائلی كه منتقدان و تهیهكنندههای برنامههای تلویزیونی مطرح میكنند نامناسب بودن ساعت پخش سریالهایی است كه درباره اعتیاد تهیه شده است. امین در این باره میگوید: «مهمترین اشكال سریالها و فیلمهایی تلویزیونی این است كه ساعت پخش مناسبی ندارند. در حالی كه در تلویزیونهای دنیا فیلمها براساس طبقهبندی سنی پخش میشوند.»او به پخش سریالهایی كه رمضان سال گذشته از تلویزیون پخش شد اشاره میكند و میگوید: «زمان افطار همه اعضای خانواده برنامههای تلویزیون را نگاه میكنند، به همین دلیل پخش سریالهایی كه با موضوع اعتیاد تهیه میشوند یا قسمتهایی از آن به این مسئله اختصاص دارد در این زمان كار درستی نیست چراكه برای كودكان 7 و8 سال اثر سوئی دارد و باعث بدآموزی میشود اما اگر همین سریال در ساعتی پخش شود كه كودكان خواب هستند مشكلی به وجود نخواهد آورد، چرا كه جوانان و نوجوانان ما با معضل اعتیاد بیگانه نیستند.»مجید اوجی معتقد است فیلمهای پلیسی كه با موضوع متلاشی شدن شبكههای قاچاق موادمخدر تهیه میشوند در كاهش این آسیب تاثیری ندارند و باید برنامهها به سمت پیشگیری از معضل اعتیاد سوق پیدا كنند؛ «در سالهای اخیر شیوههای تازهای برای برخورد با اعتیاد و درمان معتادان به وجود آمده كه هنوز در تلویزیون و سینما انعكاس هنرمندانهای نداشتهاند. در حالی كه مردم باید یاد بگیرند با افرادی كه بعد از اعتیاد به جامعه برمیگردند، چگونه برخورد كنند تا دوباره در دام این آسیب گرفتار نشوند.»
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سیمرغ]
[مشاهده در: www.seemorgh.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 766]