واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: اين شاعر اگر چه در آغاز زندگي همچون دهقانان و زمينداران روزگار خود صاحب شوكت و مكنت بود، اما به خاطر صرف عمر در راه هنر و ادبيات و از همه مهمتر نظم شاهنامه، ثروت خود را از دست داد و در عهد پيري تهيدست و بيچيز شد. فردوسي بزرگ، با سرودن داستان هاي ملي و تاريخ باستاني سرشار از عظمت و غرور و فر و شكوه، افتخارهاي فراموش شده روزگاران سرافرازي را به ياد ايرانيان آورد و روح آزادگي و بزرگواري را در آنان دميد و عشق به ايران و خشم و بيزاري از دشمنان ايران را دردل هاي آنان برانگيخت. وي بي هيچ ترديد بزرگ ترين شاعر ايران و شاهنامه او ارزنده ترين شاهكار جاودانه زبان، انديشه و فرهنگ ايراني است و بسياري از پژوهشگران آن را بزرگ ترين حماسه جهان خوانده اند. استاد توس با آگاهي و دانش بيكران خود از زبان پارسي، پايه هاي زبان را استواري بخشيده و راه گويندگان پس از خود را هموار ساخته است. شاهنامه پشتوانه زبان ماست و با حفظ زبان، فرهنگ، آداب و رسوم و سنت ها، داستان ها و تاريخ ملي موجب همبستگي و پيوستگي ملي ايرانيان است. شاهنامه نمادي از ايستادگي و جاودانگي ملت بزرگ ايران است. حكيم فردوسي با خلق حماسه عظيم خود، برخورد و مواجهه دو فرهنگ ايران و اسلام را به بهترين روش ممكن عينيت بخشيد، با تأمل در شاهنامه و فهم پيش زمينه فكري ايرانيان و نوع انديشه و آداب و رسومشان متوجه ميشويم كه ايرانيان همچون زميني مستعد و حاصلخيز آمادگي دريافت دانه و بذر آيين الهي جديد را داشته و خود به استقبال اين دين توحيدي رفتهاند. چنان كه در سالهاي آغازين ظهور اسلام، در نشر و گسترش و دفاع از احكام و قوانينش به دل و جان ميكوشيدند، از اين منظر، اهميت شاهنامه فقط در جنبه و شاعرانه آن خلاصه نميشود و پيش از آن كه مجموعهاي از داستانهاي منظوم باشد، تبارنامهاي است كه بيت بيت و حرف حرف آن ريشه در اعماق آرزوها و خواستههاي جمعي ملتي كهن دارد؛ ملتي كه در همه ادوار تاريخي، نيكي و روشنايي را ستوده و با بدي و ظلمت ستيز داشته است. شاهنامه، حافظ راستين سنن ملي و شناسنامه قوم ايراني است، شايد بيوجود اين اثر سترگ، بسياري از عناصر مثبت فرهنگ آباء و اجدادي ما در طوفان حوادث تاريخي نابود ميشد و اثري از آثارش به جاي نميماند. فردوسي نظم شاهنامه را حدود سالهاي 370 يا 371 ه . ق شروع كرد و حدود سي و پنج سال، بيوقفه در انجام و اتمام اين كار كوشش نمود، او تمام هستي خود را وقف اين كار كرد و با وجود چند تن از دوستانش كه حامي او در انجام اين كار ملي و ادبي بودند، در روزگار پيري ثروت دوران جواني را از دست داد و فقير و تهيدست، باقي عمر را در بيچيزي گذراند. از جزئيات زندگي حكيمي كه عمر خود را به ايثار در تدوين و بازسازي شاعرانه سرگذشت پهلوانان اساطيري و حماسي ايران سپري كرد، آگاهي چندان دقيق و مستندي موجود نيست ، شايد بهتر اين است كه شرح زندگي او را در زندگي پهلوانان شاهنامه جستجو كنيم؛ پهلواناني كه زندگيشان در رويارويي با مرگ معنا مييابد؛ مگر نه اين كه او خود نيز يكي از همين پهلوانان بود. شاهنامه، منظومه مفصلي است كه حدوداً از شصت هزار بيت تشكيل شده است و داراي سه دوره اساطيري، پهلواني و تاريخي است. دوره اساطيري شاهنامه، عهد كيومرث تا سلطنت فريدون را در بر ميگيرد و دوره پهلواني آن شامل قيام كاوه تا مرگ رستم است و قسمت تاريخي شاهنامه، شامل اواخر عهد كيان به بعد ميشود كه اين قسمت نيز با افسانهها و داستانهاي حماسي آميخته است. به عنوان مهمترين مآخذ فردوسي در نظم شاهنامه، در درجه اول از شاهنامه ابومنصوري ميتوان نام برد، علاوه بر آن، داستانهايي كه درباره رستم و خاندان گرشاسپ وجود داشته و راوي اغلب آنها، فردي به نام آزادسرو بوده است، و همچنين داستانها و رواياتي پراكنده كه خود شاعر به صورت شفاهي از ديگران ميشنيد. تفكر فردوسي و انديشه حاكم بر شاهنامه هميشه مدافع خوبيها در برابر بدي وظلم و تباهي و تيرگي است و ايران كه سرزمين آزادگان محسوب ميشود، همواره مورد رشك و آزار و اذيت همسايگانش قرار ميگيرد. زيبايي و شكوه ايران، آن را در معرض مصيبتهاي گوناگون قرار ميدهد و از همين رو پهلوانانش با تمام توان از موجوديت اين كشور و ارزشهاي عميق انساني مردمانش كه جنبه مقدس و ديني دارد، به دفاع برميخيزد و جان بر سر كار خويش مينهند. تصوير در شعر فردوسي همواره در كنار تجسم وقايع قرار دارد، شاعر حماسيسرا با تجسم حوادث و ماجراهاي داستان در پيش چشم خواننده او را همراه با خود به متن حوادث ميبرد؛ گويي خواننده، داستان را بر پرده سينما به تماشا نشسته است. حكيم فردوسي، نام و ياد قهرمانان بزرگ ايران زمين را ماندگار كرده، اما در اين ميان بزرگ ترين قهرمان، خود او و با شكوه ترين حماسه، كار و زندگي اوست. سرانجام اين حماسه سراي بزرگ ايران در سال 411 ه .ق درگذشت و او را در شهر طوس ( مشهد ) در باغي كه ملك خود او بود، به خاك سپردند.ك/4 تمام /1194/1600/
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 471]