محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1803960320
سايه تحولات منطقه بر عربستان
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ** 20 اسفند روز خشم عربستان ------------------------------------- اكنون با سرنگوني رژيم هاي ديكتاتوري مصر و تونس، خاورميانه عربي شاهد تحولات كم نظيري است كه چشم جهان را به خود خيره ساخته است. شعله ور شدن آتش نارضايتي عمومي و دروني ملت هاي عرب منطقه كه دامنگير دولت هايي مانند اردن، يمن، بحرين، ليبي، الجزاير و... شده، برخي از حاكمان خودكامه كشورهاي منطقه را به وحشت انداخته است.در اين ميان، با توجه به جايگاه عربستان در ميان دولت هاي عربي، تحولات اين كشور زير ذره بين و گمانه زني هاي بسياري از كارشناسان و صاحب نظران مسايل سياسي و اجتماعي قرار گرفته است. اعلام روز خشم در عربستان سعودي را مي توان نقطه عطفي در تحولات اين كشور دانست.قرار است در روز جمعه بيستم اسفند ماه كه از سوي مخالفان روز خشم ناميده شده، طيف گسترده اي از معترضان به وضعيت كنوني سياسي-اجتماعي تجمعات اعتراض آميز برگزار كنند. به گزارش پايگاه خبري الراصد نيروهاي نظامي و امنيتي سعودي براي رويارويي با هرگونه وضعيت اضطراري از روز چهارشنبه 18 اسفند ماه در وضعيت آماده باش قرار دارند. پيش از اين نيز پايگاه خبري مذكور در روز 24 بهمن ماه گزارش داده بود كه وزارت كشور عربستان تمامي بخش هاي امنيتي در منطقه الشرقيه را به حالت آماده باش در آورده است. علاوه بر اين مسوولان امنيتي اين كشور از هفته ها قبل نظارت خود بر محافل جوانان و هرگونه تحرك در سايت هاي اينترنتي را افزايش داده و ايميل ها و شبكه هاي اجتماعي مانند فيس بوك مورد كنترل شديد قرار گرفته است. در مجموع مي توان گفت كه رژيم سعودي براي جلوگيري از شكل گيري زمينه هاي بحران، از تمامي امكانات موجود استفاده كرده است. ** رويكرد عربستان به تحولات منطقه ------------------------------------------ در باره رويكردهاي رهبران رياض نسبت به تحولات منطقه مي توان گفت كه در جريان رخدادهاي اخير، عربستان سعودي از سرسخت ترين حاميان حفظ وضع موجود در كشورهاي عربي بوده است. مقامات سعودي بعد از سقوط ديكتاتوري درتونس و مصر ميزبان بن علي و حسني مبارك، رييسان جمهور مخلوع اين كشورها بوده اند. عربستان از حاميان ديرين حسني مبارك رييس جمهور سابق مصر بود. در تحولات اخير كشورهايي مانند بحرين كه در مجاورت عربستان واقع شده، رياض به صورت آشكار، فرونشاندن آتش اعتراضات مردمي را دنبال مي كند. با توجه به واقعيات جامعه سعودي و تحولات منطقه، به گمان برخي تحليل گران وقوع تحولاتي جديد كه ساختار سياسي- اجتماعي اين كشور را با دگرگوني هايي روبرو سازد دور از ذهن نيست. از سوي ديگر رياض به عنوان يكي از اصلي ترين و مستحكم ترين دژهاي محافظه كاري عرب در برابر هرگونه تجديدنظر خواهي و اصلاح طلبي در منطقه ايستادگي مي كند. در شرايط كنوني بروز بحران در دل اصلي ترين سنگر مقاومت در برابر تحول طلبي مردمي، به منزله نزديك شدن آتش به انبار باروتي در قلب خاورميانه عربي است. ** بسترهاي اصلاحات در عربستان ---------------------------------------- عربستان داراي ساختار سياسي، اجتماعي و اقتصادي خاص خود است. اين جامعه با ارزش هاي تجدد در ساختاراقتصادي آشناست و با آن سروكار دارد. در حوزه فرهنگ عمومي متاثر از عوارض تجدد همچون مصرف گرايي، رفاه و شيوه هاي مدرن زندگي است، اما در حوزه فرهنگ خصوصي به شدت سنت گرا و گريزان از پيامدهاي جهان مدرن است . اين كشور ساختار سياسي محافظه كار و سنت گرا دارد و در الگوهاي اجتماعي و فرهنگي در تنگناي سنن محلي - بومي و عارضه هاي مدرنيسم گرفتار شده است. در چنين وضعيتي عربستان و بسياري از كشورهايي كه داراي مشخصه هاي مشابه هستند، با اثر پذيرفتن از روند عمومي جهاني شدن و نيز وضعيت سياسي خاص حاكم بر نظام جهاني ، اصلاحات –البته به شكل كنترل شده- را به عنوان يك ضرورت پذيرفته و ناخواسته در مسير آن قرار گرفته اند. اصلاحات در عربستان سعودي متاثر از عوامل داخلي و خارجي است. در زمينه اصلاحات داخلي مي توان به روند تعامل اقتصادي - سياسي غرب با عربستان سعودي طي شش دهه گذشته اشاره كرد كه مرزهاي اين كشور را در برابر موج مدرنيسم باز كرد و سبب شد تا سطح توقعات اجتماعي-سياسي تغيير كند. ساخت قدرت در برابر مطالبات اجتماعي آسيب پذير شده و بافت فرهنگي نيز تغيير كرده به گونه اي كه رويارويي بين سنت و مدرنيسم به تغيير تعادل اجتماعي منجر شده است. جداي از گسست هاي اجتماعي-سياسي كه ناشي از تقابل سنت و مدرنيسم در اين كشور است و در بروز مطالباتي چون حقوق بشر، حقوق زنان و ديگر ارزش هاي ليبرالي مصداق يافته ، تعارضات آشكار و پنهان ديگري از ابتداي تشكيل حكومت سعودي در اين كشور وجود داشته كه اكنون وجهي ديگر از گسست هاي سياسي و اجتماعي را هويدا مي سازد. پايه ريزي حكومت آل سعود بر مبناي اتحاد با جنبش هاي سلفي گري و وهابيت، خود مبنايي براي بروز تنش ها و بحران هايي بود كه اكنون ريشه هاي حكومت سعودي را هدف قرار داده است. در نوامبر 1979 ميلادي (آبان 1358ه.ش) وهابيان افراطي كه حاكمان رياض را مرتد دانسته و خواستار بازگشت به اصول، سنت ها و ارزش هاي ديني بودند، با غلبه بر نيروهاي امنيتي سعودي مسجدالحرام را به تصرف خود درآوردند. در سال 1991 ميلادي ( 1370 ه.ش) به دنبال افزايش حضور آمريكاييان در خليج فارس و عربستان، 700 نفر از علماي وهابي به رهبري عبدالعزيز بن باز مفتي بزرگ عربستان بيانيه اي عمومي را صادر كردند كه با انتقاد از سياست ها و رويه هاي دولتي، اعلام نمودند كه خواهان اجراي كامل اصول سلفي گري هستند. اين اقدامات از سوي وهابيون افراطي تفاوت فاحش ديدگاه آنان را با رهبران رياض هويدا ساخته و چالشي آشكار را در برابر خاندان آل سعود به وجود آورده است. علاوه بر اين به رغم حمايتهاي پيشين رياض از تشكيل گروه هاي شبكه اي چون القاعده تهديدات ناشي از فعاليت اين گروه ها اكنون دامنگير رهبران سعودي شده است. علاوه بر تهديداتي كه از سوي وهابيون متوجه خاندان حاكم است، چالش ايدئولوژيكي ديگري كه آل سعود با آن روبروست، وجود يك اقليت 15 درصدي شيعه به ويژه در منطقه شرقي الاحساء عربستان است. وجود اين اقليت شيعي از يك سو زمينه حساسيت افراطيون سلفي را فراهم ساخته و از سوي ديگر موجب ايجاد يك نگاه امنيتي از سوي حكومت به شيعيان شده است. زمينه ديگري كه مساله اصلاحات در آن مورد بررسي قرار مي گيرد مربوط به پيوند محكمي است كه خاندان حاكم سعودي از ابتدا با غرب داشته است. پس از آن كه انگلستان به دليل اختلاف با خاندان هاشمي حمايت خود را از اين گروه حاكم در عربستان سلب كرد، آل سعود با نظر مساعد لندن توانست تا سال 1932 (1311 ه.ش) تسلط خود را براين كشور كامل كرده و حكومت سعودي را تشكيل دهد. از آن پس تا كنون حكومت عربستان رابطه تنگاتنگي با غرب به ويژه با آمريكا داشته است، به طوري كه روندهاي سياسي واشنگتن در زمره متغيرهاي مهم تاثيرگذار در سياست و حكومت عربستان بوده است. دولت سعودي به واسطه ماهيت ساختاري حكومت، به صورت اساسي با طرح ها و استراتژي هاي تغيير كنترل شده وضع موجود كه از سوي آمريكا براي دولت هاي منطقه در نظر گرفته شده مخالف است. دكترين هاي خاورميانه جديد و خاورميانه بزرگ اگرچه به عنوان واكسن هايي براي تثبيت دولت هاي طرفدار آمريكا در خاورميانه مطرح شد، اما نظام خشك حكومتي رياض در برابر هرگونه تحول در زمينه هاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي غيرقابل انعطاف مي نمود. تا ابتداي قرن بيست و يكم نيازها و خواسته هاي غرب با وضعيت عربستان همخواني داشت. معادله امنيت عربستان در برابر امنيت انرژي براي غرب معادله اي بود كه از دهه 30 ميلادي پايدار تلقي مي شد، اما پس از سپتامبر 2001 (شهريورماه 1380) در اولويت قرار گرفتن تهديد تروريسم براي امنيت ملي آمريكا روابط رياض - واشنگتن را وارد مرحله جديدي كرد. به رغم نامطلوب بودن هرگونه تغيير براي حكام سعودي، الزامات روابط پيچيده و تنگاتنگ رياض با دنياي غرب به ويژه آمريكا، حركت به سوي تغييرات را براي پادشاهي عربستان ناگزير ساخت. ** عربستان و متغيرهاي عيني اصلاحات --------------------------------------------- متغيرهاي تاثيرگذار در اصلاح ساختارهاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و حتي اقتصادي عربستان را مي توان به دو دسته تقسيم كرد. در زمينه متغيرهاي خارجي ابتدا مي توان گفت كه ايجاد اصلاحات در ساختارهاي اقتصادي كمترين ميزان حساسيت را در عربستان به دنبال داشته است. ايجاد تغيير در فرايندهاي اقتصادي و تجاري جهاني تا حدي بر الگوهاي نظام اقتصادي عربستان تاثير گذاشت. تغيير الگوي وابستگي كامل به نفت به سمت توسعه كشاورزي و پيشرفت هاي صنعتي كه از طريق هزينه كردن مازاد درآمدهاي نفتي در زيرساخت هاي اقتصادي صورت گرفت اگرچه باعث ايجاد مقاومت هايي در ميان نخبگان اقتصادي سعودي شد، اما اصلاح نظام اقتصادي به هيچ وجه قابل مقايسه با تغييرات سياسي و اجتماعي نيست. نوع روابط عربستان با غرب و به خصوص آمريكا در رابطه با اصلاح ساختارهاي موجود الزاماتي به همراه داشت. نمود اين الزامات كه به عنوان مهمترين متغير خارجي مطرح است، فشارهاي پيدا و پنهان واشنگتن و ديگر كشورهاي غربي براي ايجاد زمينه هاي دموكراسي، آزادي هاي مدني و حقوق بشر در عربستان بود كه البته اين فشارها تنها به منظور تثبيت روند كسب منافع و دستيابي به اهداف كشورهاي غربي در منطقه است. در خصوص متغيرهاي داخلي، واقعيات دروني جامعه عربستان زمينه ساز تغيير وضع موجود است. در سال 2005 ميلادي (1384 ه.ش) اعلام شد كه 40 درصد جمعيت عربستان را كودكان و نوجوانان زير 15 سال تشكيل مي دهد. در اين وضعيت دولت اين كشور حداكثر يك دهه فرصت خواهد داشت تا تدابير ويژه اي را در زمينه هاي اجتماعي، اقتصادي، آموزشي براي اين جمعيت جوان در نظر بگيرد و زمينه را براي پاسخگويي به مطالبات اين نسل فراهم آورد. از ديدگاه افكار عمومي هرچند رسانه هاي مهم داخلي عربستان در انحصار آل سعود قرار دارد ولي رشد روزافزون ابزار ارتباطات همچون اينترنت و ماهواره شكل دهي به افكار عمومي را از انحصار رسانه هاي دولتي خارج كرده و اكنون تا حدي فرهنگ سنتي ساكنان عربستان دگرگون شده است. از سوي ديگر امروزه ده ها هزار تن از اتباع سعودي در دانشگاه هاي مختلف اروپايي مشغول به تحصيل هستند و همه ساله تعداد زيادي از اين دانشجويان به كشورشان بازگشته و در نهادهاي اقتصادي، آموزشي، فرهنگي و... استخدام مي شوند و اين مساله بخش مهمي از جريان مطالبات اصلاح طلبي را در عربستان تشكيل مي دهد. خواست عمومي براي دستيابي به حقوق و آزادي هاي اجتماعي و سياسي داراي مصداق هايي است كه عبارتند از: رعايت موازين حقوق بشري، آزادي بيان و انديشه، مراعات حقوق انساني و قانوني زنان كه در وضعيت اسفناكي به سر مي برند، دستيابي به حق تعيين سرنوشت، مشاركت سياسي و... . اما جداي از اين مطالبات، خواسته هايي كه ناشي از انگاره هاي مذهبي و ايدئولوژيك بخش مهمي از جامعه عربستان است به دنبال مسيري براي تغيير در روندهاي موجود است. نوع رابطه حاكمان سعودي با غرب كه زمينه ساز حضور بيگانگان غير مسلمان آمريكايي و اروپايي در اين كشور شده، مواضع سازشكارانه رياض دربرابر مساله اعراب و اسراييل و سياست هاي مذهبي در فضاي داخلي كشور واكنش بسياري از اتباع سعودي را برانگيخته است. ** تحرك نمادين و تغييرات واقعي -------------------------------------- با توجه به روند تحولات كنوني درمنطقه به نظر مي رسد تغيير در وضعيت موجود در گرو تغيير دولت در عربستان است. در اين كشور، تغيير دولت امكان پذير نيست، مگر با تغيير خاندان سلطنتي. به موازات اين مساله، پادشاه در نظام سياسي عربستان به خودي خود قدرتي ندارد، بلكه قدرت خود را از خاندان گرفته و به اعتبار خاندان حكومت مي كند. اين موضوع سبب شده تا انجام اصلاحات بيش از آنكه به شخص شاه مربوط باشد به اجماع درون خاندان بستگي يابد و واقعيات جامعه سعودي نشان مي دهد كه خاندان حاكم با اين اجماع فاصله زيادي دارند. تاكنون حكومت عربستان مانع ايجاد تشكل هايي شده است كه مي توانند بديل يك ساختار حكومتي را به وجود آورند و از اين رو در اين كشور موانع جدي در برابر ايجاد احزاب و جريانات مستقل اصلاح طلب وجود داشته است. سياست ملك عبدالله پادشاه عربستان در ظاهر سرعت بخشيدن به اصلاحات در چارچوب رهبري و هدايت دولت است. پس از حوادث يازده سپتامبر كه سياست معارضه جويي آمريكا و غرب با ساخت قدرت در عربستان تشديد شد، سياست نزديكي ظاهري دولت عربستان به مردم و بدنه اجتماعي و ارايه راه حل هاي اصلاح اجتماعي - سياسي نيز مورد توجه رهبران رياض قرار گرفت. اعطاي شناسنامه به زنان، برگزاري انتخابات شهرداري ها، توجه به شوراي مشورتي و افزايش تعداد اعضاي آن، وعده برگزاري انتخابات عمومي براي برگزيدن اعضاي شوراي مشورتي از سوي مردم، افزايش اختيارات اين شورا و ايجاد مركز گفتگوهاي ملي از جمله اقدامات انجام شده در اين چارچوب بود. پيش از اين فهد پادشاه وقت سعودي در سال 1992 (1371 ه.ش) كوشيد تا با تدوين يك قانون اساسي نمايش يك اصلاح اساسي در ساختار سياسي كشور را به اجرا بگذارد. در اين قانون به تشكيل مجلس مشورتي، زمينه سازي انتخابات شهرداري ها، قوانين مربوط به ايجاد مناطق آزاد صنعتي و نيز تغيير سنت انتخاب پادشاه اشاره شده بود. در عربستان كه نظرات پادشاه قانون و حكم نهايي محسوب مي شود، تدوين قانون اساسي از سوي يك مرجع مستقل مي توانست نقطه عطف مهمي به شمار رود، اما تدوين قانون توسط فهد، ظاهري بودن اين نوع اصلاحات را بيش از پيش آشكار ساخت. به رغم اصلاحات ادعايي هيات حاكمه سعودي، سازمان ديدبان حقوق بشر با اسف بار خواندن اوضاع شيعيان، مهاجران و زنان در عربستان و رفتارهاي تبعيض آميز مقامات سعودي با آن ها، اين اصلاحات را نمايشي خواند. در گزارش اين سازمان كه در ابتداي بهمن ماه منتشر شده است مقامات سعودي به نقض حقوق 9 ميليون نفر از زنان عربستاني، 8 ميليون كارگر خارجي و نيز جمعيت شيعيان اين كشور متهم شده اند. در عربستان سعودي هيچ نشانه اي مبني بر وجود خواست جدي در ميان خاندان حاكم براي ايجاد حداقل اصلاحات به چشم نمي خورد، اما زمينه هاي بروز تغييرات جدي بيش از هر زمان ديگري در حال فراهم شدن است. در كنار اوج گرفتن قيام هاي مردمي در كشورهاي عربي شمال آفريقا و خاورميانه، خاكستري كه آتش مطالبات مردم عربستان را پوشانده در حال كنار رفتن است. در حالي كه به گفته منابع اطلاعاتي غربي مانند روزنامه ورلد تريبيون شرايط جسماني و پزشكي ملك عبدالله طي چند روز گذشته به شدت وخامت يافته، نيروهاي امنيتي سعودي در هفته هاي گذشته سه تظاهرات مردمي اين كشور را سركوب و شركت كنندگان در آن را در شهرهاي رياض، جده و الخبر بازداشت كرده اند. با توجه به شرايط كنوني منطقه و اوضاع دروني عربستان، تحول خواهي مردم، در كشوري كه اكنون مهمترين سد دگرگوني وضعيت موجود در خاورميانه عربي است، دور از ذهن به نظر نمي رسد و احتمالا سايه تحولات منطقه بر اين كشور نيز مستولي خواهد شد. تحقيق**م.م.ك** 1599
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1180]
-
گوناگون
پربازدیدترینها