واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: رژيم - صدف كوهكن: بايدها و نبايدهاي تغذيهاي در ماه رمضان، در گفتوگو با دكتر محمدعلي كشاورز. در ماه مبارك رمضان، هميشه وقتي صحبت از شيوه صحيح تغذيه ميشود، اين بايدها هستند كه گفته ميشوند، اينكه بايد روزهتان را با آبگرم باز كنيد، بايد سحري بخوريد و... و كمتر پيش ميآيد كه درمورد نبايدها بحث شود. اما اين بار در گفتوگو با دكتر محمدعلي كشاورز،متخصص تغذيه و مدير گروه تغذيه و بيوشيمي دانشگاه علومپزشكي تهران ، از نبايدها پرسيدهايم؛ كارهايي كه با پرهيز از آنها، روزهداري، سلامت روزهدار را به خطر نمياندازد. آقاي دكتر اولين نبايد تغذيه و روزهداري چيست؟ از آنجا كه بهطور معمول شاهد، مصرف بيرويه شيرينيها و بهخصوص زولبيا و باميه در اين ماه هستيم بنابراين اولين نبايد در رابطه با مصرف بيرويه شيرينيها است. چرا كه در شيرينيهايي مثل زولبيا و باميه، قند و چربي توأم وجود دارد. اما نكته ديگري هم وجود دارد و آن اين است كه در طول روزهداري معمولاً بدن انسان با كمبود آب، قند؛ الكتروليتها و انرژي مواجه ميشود كه براي تأمين بخشي از اين انرژي منابع شيريني مثل خرما بسيار مفيد است چرا كه ما بايد پاسخگوي نيازهاي بدن هم باشيم. و بهترين راه پاسخگويي به اين نياز چيست؟ اين است كه نيازهاي بدن را با منابع مفيد آن ماده غذايي تأمين كنيم يعني وقتي قرار است افطار كنيم، چاي، شير، آشهاي ساده و سوپها را به جاي نوشيدنيهاي سرد يا گازدار انتخاب كنيم، در اين ميان نبايد ديگري هم به وجود ميآيد و آن مصرف نوشابه است چرا كه وقتي فردي نوشابه ميخورد كه نوعي نوشيدني شيرين و گازدار است علاوه بر قند بالا، اسيد فسفريك هم وارد بدنش ميشود و از جذب املاح كه كمبود آنها در طول روز هم وجود داشته، جلوگيري ميكند. در مورد كساني كه شام و افطار را با هم ميخورند، چي؟ نوشيدنيهاي شيرين و گازدار، جزء لاينفك ميهمانيهاي شام است. در اين مورد، در اصل موضوع نبايد وجود دارد چرا كه بهترين حالت افطار اين است كه روزهدار وعده خود را با نان و پنير و سبزي شروع كند و شام را به حداقل 2 ساعت بعد از افطار موكول كند چرا كه در زمان افطار ولع وجود دارد و وقتي سفرههايي با انواع غذاها و نوشيدنيها اعم از شلهزرد، حلوا، رنگينك، زولبيا و باميه، نان و پنير و سبزي و چندين نوع غذا و نوشيدني وجود دارد، ولع فرد در هنگام افطار، سبب پرخوري او ميشود كه اگر رعايت فاصله افطار و شام را كند، موضوع امساك كه اصل روزهداري است به خوبي رعايت ميشود. با اين حساب، آيا با روزهداري كسي لاغر هم ميشود؟ اگر فردي به پرخوري در اين ماه بپردازد با فرض اينكه يكي از وعدههاي غذايي حذف شده است، نه تنها لاغر نميشود بلكه افراد زيادي وجود داشتهاند كه پس از ماه رمضان اضافه وزن هم پيدا كردهاند. به عنوان مثال برخي از بيماران من وجود دارند كه به منظور كاهش وزن، به آنها رژيم غذايي دادهايم اما عدم رعايت برخي از اصول در ماه رمضان سبب شده گاهي تا 6 كيلوگرم بيشتر از اضافه وزن معمول خود را نيز به دست بياورند و يا برخي از افراد در طول ماه رمضان تعادل چربيهاي خونشان بالا ميرود و دچار افزايش كلسترول يا تريگليسريد ميشوند. در مورد روزه اوليها و بچهها وضع چگونه است؟ در مورد بچهها به دليل اينكه در سنين رشد به سر ميبرند، شرايط بايد به گونهاي باشد كه بيشترين غذا را دريافت كنند يعني علاوه بر افطار و شام، آخر شب هم بد نيست كه چيزي بخورند كه اين حفظ تعادل در تأمين موادغذايي در اين گروه از روزهداران كه نوجوانان هستند، اهميت بيشتري دارد، اما در مورد بالغين چون هدف امساك است بايد افطار و شام با فاصله باشد. در اين مورد ميتوان از كشور عربستان مثال آورد كه براي افطار كه در مساجد هم برگزار ميشود از نان و خرما و خوراكيهاي سادهاي از اين دست استفاده ميكنند در حالي كه ما افراط بسيار زيادي در وعده افطار ميكنيم. بعضيها هم هستند كه چون شام را دير خوردهاند براي سحر تنها بيدار ميشوند و كمي شيريني ميخورند، آيا اشتباه است؟ اصولا اينكه فرد فقط شيريني بخورد يا سحري را نخورد، اقدام غلطي است و وعده سحري هم وعدهاي است كه بايد خورده شود، بهترين حالت هم، آن است كه در اين وعده از همه گروههاي غذايي استفاده شود تا فرد در طول روز با كمبود موادمغذي مواجه نشود. مثلا نان، برنج يا ماكاروني از گروه كربوهيدراتها، گوشت، مرغ، ماهي يا حداقل تخممرغ از گروه گوشتها، ماست يا دوغ از لبنيات، سبزي خوردن و خرما انتخابهايي هستند كه ميتوانند به غناي وعده سحري بيافزايند و وعده سحري را وعده كاملي كنند. آيا اينكه ميگويند خوردن زياد شيريني در وعده سحر، فرد را تشنهتر ميكند، درست است؟ خير! موادقندي تشنگي را زياد نميكنند بلكه اين مواد به ترشح انسولين كمك ميكنند و يك قسمتي از اين مواد نيز طي اين فرآيند به چربي تبديل ميشود و در كل فرد احساس ضعف در طول روز خواهد كرد. چيزي كه سبب تشنگي ميشود، افراط در خوردن پروتئين هاست و اگر كسي در طول روز زياد تشنه ميشود، بهتر است منابع پروتئيني دريافتي در وعده سحري را كاهش دهد چرا كه به ازاء هر گرم پروتئين، بدن نياز به 7ميليليتر آب دارد. كساني كه نميتوانند سحري بخورند چطور؟ چرا نتوانند، اين طبيعي است كه انسان در وعده سحري نتواند به اندازه معمول برنج يا نان بخورد اما همراه كردن تكهاي مرغ يا گوشت سبب ميشود تا پروتئينها و كربوهيدراتها، در كنار هم به بدن فرد برسند. در اين ميان برخي هم هستند كه وعده مفيد سحري را به شكل كامل ميخورند حالا اگر كسي باشد كه تمايل خيليخيلي كمي داشته باشد همان شير و خرما گرچه نميتواند كمبود مواد مورد نياز را برطرف كند ولي به هر حال از هيچي نخوردن، بهتر است. اين باور عامه كه خوردن عرق نعناع يا رازيانه در وعده سحر و بعد از صرف سحري، ميتواند از ايجاد نفخ در طول روز جلوگيري كند، چقدر توجيه علمي دارد؟ ببينيد، نفخ در اثر تخمير موادقندي غيرقابل هضم در معده افراد ايجاد ميشود كه اگر كاري كنيم اين تخمير به وجود نيايد، از نفخ هم جلوگيري كردهايم. در اين بين، بعضي از سبزيها مثل نعناع، رازيانه و زيره هستند كه اين خاصيت ضدنفخ را دارند و مصرف آنها ميتواند از نظر علمي هم مفيد باشد. نبايد بعدي كه مورد سؤال است اين است كه آيا واقعا نبايد چاي را به جاي آب نوشيد؟ نكتهاي كه در اين مورد وجود دارد اين است كه چاي و قهوه به دليل وجود برخي از تركيبات خودشان مدد هستند اما اينكه بگوييم چاي جاي آنها نميتواند بخشي از مايعات مورد نياز بدن را تأمين كند، صرف اشتباهي است چرا كه چاي تنها ممكن است علاوه بر تأمين آب باعث دفع آن هم بشود. اما مثلا نكته جالبي در مورد خود من وجود دارد كه به شكل قطعي و علمي البته اعلام نميكنم اما من وقتي تشنه هستم موادي مثل هندوانه وچاي در رفع اين عطش بسيار سودمند كه من گاهي دليل را به نياز بدنم به موادمعدني موجود در ميوهها مثل پتاسيم علاوه بر مايعات نسبت ميدهم. اما نكته ديگر هم اين است كه مثلا اگر قرار است آب ميوه و چاي به جاي آب گواراي معمولي نوشيده شود، چون املاحي هم همراه آن است ميزان مصرف بايد بيشتر باشد تا ميزان مايعاتي را كه از طريق نوشيدن آب خالص به بدن ميرسد، جبران كند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 352]