واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: آن شب بياد ماندني كه براي مردمان نه بسيار قديمي زمان تداعي كننده شادي و خوشحالي بود،امروز با وارد شدن مواد محترقه و ادوات منفجره در اين آيين ها به شبي خطرناك، پر حادثه و نگراني ساز براي خانواده ها شده است. فصل زمستان روزهاي واپسين حيات خود را ميگذراند و طبيعت براي رستاخيز بهار و رسيدن نوروز آماده ميشود،شور و اشتياق عجيبي بر رفتار مردم سايه انداخته و تحركات مشهود براي خانه تكاني فضاي اجتماعي را فرا گرفته و همهمه خريد و برنامه ريزي براي تعطيلات سال نو به گوش مي رسد. شلوغي خيابان و پيادهروها در شهرها به اوج خود رسيده است و به قولي جاي سوزن انداختن نيست، همه مردم مشغول خريد عيد هستند، نمايشگاههاي بهاره، فروشهاي فوقالعاده حال و هواي ويژه به شهر بخشيده و همه صحبت از بهار و سال نو ميكنند. در اين شلوغي فرح بخش بازار، كلمات تكاندهنده ديگري نيز به گوش ميرسد، كپسولي، ترقه، ديناميت، بمبهاي دستي، فشفشه و... اين كلمات وسوسه انگيز، پر خطر از ناحيه دست فروشان به گوش مادران و پدران شناور در سيل عابران ميرسد و اگر چه به ظاهر بزرگترها رغبتي به اين متاع نشان نميدهند اما جوانان و نوجوانان، بازار اين دست فروشان هم سن و سال خود را گرم كردهاند. در گذشته هرگاه صحبت از مراسم آخرين شب سه شنبه سال يا همان چهارشنبه سوري ميشد،اين سخنان در ذهن مخاطب با رفتارهاي شادي بخش دسته جمعي مترادف بود، اما امروز ذكر اين مناسبت ، تداعيكننده احتمال داغ دار شدن برخي خانوادهها و سلب آسايش افراد جامعه است. امروز آن رفتار شادماني بخش گذشته با ضرب المثل يك لحظه غفلت يك عمر پشيماني مترادف شده است. در اين روزها كه مردم به ويژه جوانان به شدت در جستجوي شاديهاي دسته جمعي هستند از اين سنت كهن هر ساله ياد ميكنند،اما در حقيقت اين سنت كهن ايرانيان جايگاه خود را به قول امروزيها با آيينهاي مدرن عوض كرده است. سالهاست كه آيينهاي سنتي ايران با موج رفتارهاي وارداتي روبه رو و با عناصر جديد ناهمگون با مباني آيينها وارد ميدان شدهاست؛استفاده از ابزارهايي مانند فشفشههاي رنگارنگ و ترقههاي جور وا جور از نمودهاي عيني تقابل فرهنگي است. دامنه آثار اين روشهاي وارداتي بر آيينهاي نوروزي به آنجا كشيده شده كه موجب تغيير ماهيت شادي چهارشنبه سوري به داغ و غصه خانوادهها شده است. سالهاست كه استفاده از مواد محترقه و منفجره جايگزين مراسم آرامش بخش و روح نواز نوروزي شده و قشر جوان با كمترين اطلاع از پيشينه فرهنگي و اهداف اخلاقي اين آيينها از اوايل اسفند ماه با زدن ترقه و استفاده از مواد منفجره در معابر عمومي به استقبال نوروز ميروند. امسال نيز مانند سالهاي گذشته آيينهاي كهن ايراني در آستانه نوروز برگزار ميشود، اما تجربه اندك جوانان جامعه در برگزاري مراسم شاد، با مشكلات و حوادثي نيز همراه ميشود. بايد با ارج نهادن به فرهنگ و ميراث خودمان مراسم ملي را متناسب با فرهنگ خودمان پيش ببريم و براي پيش بردن اين اهداف بايد در زمينه فرهنگ خود مطالعه داشته باشيم. اركان اصلي جشن چهارشنبه سوري ، آخرين شب سه شنبه پاياني سال با زيبايي هايي چون حاجي فيروز، پريدن از روي كپههاي آتش و دعاي خير در حق خود و ديگران، تفال، قاشق زني و خوردن آجيل شيرين به اميد سالي سراسر از شيرين كامي و ديگر سنتهاي محلي همراه بوده است. در مورد فلسفه چهارشنبه سوري بسيار گفته و نوشتهاند و از جمله در اشاره به سنتهاي اين روز گفتهاند: در تقويم ايران باستان، هر سال دوازده ماه و هر ماه سي روز بود با اين حساب، طول سال در عمل ? ????روز ميشد كه با سال كامل شمسي پنج روز و اندي فاصله داشت. مردم در اين پنج روز با خانه تكاني و شست و شو آماده استقبال از نوروز ميشدند. اگر پريدن از روي آتش رسم مشترك اين شب باشد كه هنوز به شكل گسترده و در تمام نقاط ايران اعمال ميشود، رسومي مانند قاشق زني و فال گوش ايستادن به گستردگي پريدن از روي آتش نيست، سوري از نظر معنا و مفهوم با سرخي و گرما هم معني است. چهارشنبه سوري گذشته ما، زيباييهاي بسياري داشت و هنوز هم آثاري از آنها را ميتوان در برخي اقوام و مناطق كه ريشههاي قويتري در سنتها دارند، ديد. اما، چهارشنبه سوريهاي اين سال ها با پيرايههاي خرافي و تحريف، دستخوش تغييراتي با اثرات تخريبي و زيانبار شده و هر سال شاهد اتفاقاتي هستيم كه نگراني خانوادهها و شهروندان را هر چه بيشتر فراهم ميآورد كه نگاهي به برخي سوابق تخريبي شب چهارشنبه آخر سال گواه آن است. يكي از كارشناسان ارتباطات اجتماعي در استان كردستان معتقد است: عناصر فرهنگي ريشه در تاريخ ملتها دارند و تغيير آن با روشهاي فرهنگي صورت ميگيرد. به گفته ابراهيم محسني آهوي سنتها و فرهنگها در گذر زمان دستخوش تحول و دگرگوني ميشوند كه رسم چهارشنبه سوري نيز از اين قاعده مستثني نيست و در گذر زمان در تركيب با عناصر فرهنگي مدرن، دچار تغييراتي شده است. وي گفت: در تمام فرهنگها، جشنها و آيينهاي شادي بخش از عواملي است كه سبب طراوت و نشاط جامعه ميشود اما در جامعه ما از مناسبتها مختلف براي نشاط جمعي به خوبي استفاده نشده و همين مساله با مشكلاتي نيز همراه ميشود. مديركل بهزيستي استان كردستان نير در اين ارتباط گفت: خانوادهها بايد با آموزش مداوم و كنترل فرزندان، آنان را با اين خرده نظام فرهنگها آشنا كنند. دكتر محمد فرشادان نقش خانواده را به عنوان كوچكترين نظام اجتماعي در كنترل ناهنجاريها بسيار موثر ميداند و معتقد است كه به همين اندازه ميتواند در حفظ بقاي نظام اجتماعي موثر باشد. وي گفت: اگر خانوادهها به وظايف خود در قبال تربيت اجتماعي به درستي عمل كنند و در كنار آن اولياي تربيتي در مدرسه با انتقال الگوهاي پرورشي مناسب جوانان و نوجوانان را آگاه سازند،به مراسم چهارشنبه سوري به عنوان يك چالش اجتماعي نگاه نميشود. چرا اين سنت ديرينه به صورت يك معضل اجتماعي در آمده است؟ اين سووالي جدي است كه هم خانواده ها و هم متوليان امورفرهنگي جامعه بايد به سهم خود براي آن پاسخهاي درستي پيدا كنند. پاسخ به سووال بالا ميتواند علاوه بر بهبود وضعيت آيينهاي تخريب شده مانع از تغيير ماهيت ديگر آيينهاي سنتي شود. گزارش خبرگزاري ها به نقل از معاون بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشكي كردستان حاكي است كه يك هزار و 928 مورد حادثه مربوط به مواد محترقه از اسفند 88 تا 15 فرودين 89 در سراسر كشور رخ داده است. فرزام بيداپور افزوده است: 207 مورد از آمار ياد شده مربوط به كردستان است كه متاسفانه اين ميزان از ميانگين كشوري بالاتر است. به گفته وي، 80 درصد افراد حادثهديده در اين مدت مورد اشاره در كردستان را مردان و20 درصد نيز زنان بودند و از نظر گروه سني نيز 21.2 درصد از حادثه ديدگان در كردستان را كودكان و نوجوانان 15 تا 19 سال، 16.5 درصد را كودكان 10 تا 14 سال و 16.4 درصد را كودكان 5 تا 9 سال تشكيل دادهاند. وي 41.1 درصد از افراد آسيب ديدگان اين مدت را دانشآموزان و دانشجويان و 20.8 درصد نيز افراد مشاغل آزاد اعلام كرده است. بنا بر همين گزارش 45.4 درصد از افراد حادثه ديده نوروز پارسال كردستان از ناحيه دست و 32.1 درصد از ناحيه صورت آسيب ديده بودند. بيدارپور گفته است كه 43 نفر از آسيب ديدگان با ترقه، 21.7 با نارنجك و 15 درصد به وسيله ديناميت دچار آسيب ديدگي شده ان و 30 درصد از آسيب ديدگان افراد رهگذر و 65 درصد نيز در حين بازي با مواد محترقه دچار آسيبديدگي شدهاند. رييس مركز فوريتهاي پزشكي استان كردستان نيزگفت: بيشترين درصد صدمات افراد حادثهديده در چهارشنبه آخر سال از ناحيه دست و صورت است كه درمان اين گونه صدمات بسيار سخت و حتي در بعضي موارد غيرممكن است و منجر به معلوليت ميشود. سعيد بيگلري از افزايش 40 درصدي آمار ماموريتهاي فوريتهاي پزشكي در كردستان در نوروز پارسال خبر داد. به گفته وي، علاوه بر پايگاههاي اصلي و ثابت در سطح سنندج، دو گروه سيار نيز با توجه به ترافيك بالاي دو نقطه پليسراه همدان و ميدان آزادي سنندج در مدت زمان ياد شده فعال خواهد شد. چندي قبل فرمانده نيروي انتظامي كردستان از كشف و ضبط بيش از پنج ميليون عدد انواع مواد محترقه در اين استان خبر داده بود كه در مقايسه با 30 ميليون عدد كشفيات اين نوع اقلام در پارسال كاهش نشان مي دهد. سردار ابراهيم قائد رحمتي يادآور شده بود كه كاهش كشفيات مواد محترقه نشان از افزايش آگاهي مردم نسبت به مشكلات ناشي از استفاده از اين مواد دارد و اين موجب كاهش حوادث نيز خواهد شد. وي تمام اقدامات نيروي انتظامي را در راستاي حفظ سلامت آحاد جامعه دانست و بيان داشت:اين دستگاه مردمي به هيچ وجه مخالف شادي و شعف مردم نيست، چون افزايش شور و نشاط در جامعه بسترساز افزايش بهرهوري و ارتقاي سطح امنيت اجتماعي ميشود. فرمانده انتظامي كردستان تاكيد كرد:افرادي كه بخواهند نظم و امنيت عمومي را برهم بزنند و حركات آنان موجب سلب آسايش جامعه شود،با هماهنگي با دستگاه قضايي استان با آنها برخورد قانوني صورت ميگيرد. برخي كارشناسان معتقداند يكي از عواملي كه موجب شده است تا اين ميراث كهن به نقطه ناهنجار كشانده شود نبود اطلاع رساني صحيح توسط متوليان امور فرهنگي و رسانههاي جمعي است. مهدي رفعتي كارشناس ارشد امور رسانه بر اين باور است كه حتي امروز نيز كه مشكلات اشتباه گذشته نمايان شده باز روش صحيح فرهنگي براي اصلاح امور انتخاب نشده است. وي گفت:هم اكنون رسانهها و مسوولان امور فرهنگي تنها ترساندن افراد و خانوادهها را از عواقب آيين چهارشنبه سوري در دستور كار دارند در حالي كه بايد شيوههاي سنتي و صحيح گذشته در برگزاري اين آيين تبيين شود. وي افزود:امروز بايد رسانههاي ما در موضوع حفظ از فرهنگ غني كشور و فرهنگسازي لازم از كارشناسان و مسوولان فرهنگي پيشي بگيرند. امروز تنها نهي از انجام فعاليتهاي مخرب و فرهنگهاي غلط كافي نيست و لازم است راهكارهاي انجام صحيح آيينها و ماهيت فرهنگي آنها را نيز رواج داد تا اين كه خلاء آگاهي موجب روي آوري جوانان به فرهنگهاي خود ساخته، غلط يا وارداتي نشود. برخي مردم اعتقاد دارند كه اگر مسوولان براي ايام چهارشنبه سوري محلهايي خاص را در نظر بگيرند و با بهرهگيري از اماكن تفريحي و لوازم استاندارد و فضايي قابل كنترل، اسباب شادي جوانان را فراهم كنند بسياري از مشكلات پيش روي از ميان برداشته خواهد شد. اين سخني منطقي است كه هزينه كردن براي آگاهسازي جامعه نسبت به ريشههاي فرهنگي خود، سرمايهگذاري موثر براي حفظ ميراث و سنتهاست. 610/7354/ 640
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 502]