واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: پژوهشگر موسيقي نواحي استان كرمان در ادامه توضيحات خود در مورد ساز نقاره نيز گفت: دو نوع نقاره در استان كرمان رايج است، يكي نقاره هاي سفالي كه در مناطقي مانند اميرآباد شول و ديگري نقاره هاي فلزي كه در مناطقي مانند شهر بابك و شهداد مورد استفاده است. وي ادامه داد: مراسم نقاره نوازي (نوبت نوازي) كه قبل از طلوع آفتاب و هنگام غروب اجرا مي شده است، اكنون هنوز در يكي از امامزاده هاي شهداد به نام امامزاده زيد برگزار مي شود. وي اضافه كرد: در اصطلاح محلي به اين نقاره ها طبل امامزاده مي گويند و دليل اجراي آن را يادآوري شكوه و معنويت امامزاده مي دانند. وي اظهار داشت: از اين ساز در مراسم عزاداري ماه محرم كه توسط دسته هاي عزاداري شهداد انجام مي گيرد، نيز استفاده مي شود. فواد توحيدي با بيان اينكه ريتم اجرايي اين نوع نقاره براي مناسبت هاي مختلف، متفاوت است، گفت: در ساير نواحي استان كرمان، نقاره را فقط در مراسم شادماني به كار مي برده اند كه در اصطلاح محلي در كرمان به نقاره بزرگ ناقاره و به نقاره كوچك زيل گفته مي شود. وي در مورد ساز كوزك هم گفت: مناطق شناسايي شده اين ساز، دهستان هاي نزديك فهرج و نرماشير است. وي افزود: كوزك در اين مناطق با دو اندازه كوچك و بزرگ استفاده مي شود كه كوزك بزرگ را با دست و كوبه اي قابل انعطاف مي نوازند. اين پژوهشگر در حوزه موسيقي نواحي استان كرمان افزود: شكل و تكنيك نوازندگي كوزك بويژه كوزك كوچك، بسيار جالب است و با ساير كوزه هايي كه در مناطق جنوبي ايران نواخته مي شود متفاوت است، نوازندگان براي توليد صدا، هم از بدنه سفال كوزك و هم دهنه آن (به صورت متراكم كردن هواي داخلي آن) استفاده مي كنند. توحيدي سنگ را يكي ديگر از ابزار موسيقي دانست و گفت: اين ساز بدوي علاوه بر مناطق ياد شده در بعضي از روستاهاي كهنوج و سبزه واران نيز نواخته مي شود، به اين صورت كه سنگ ها را به شكل هايي مسطح و تيغه اي مي تراشند و در سر ضرب آهنگ ها و ترانه ها به هم مي كوبند. دبير تخصصي هفتمين جشنواره موسيقي نواحي استان كرمان در ادامه گفت: سازهاي بادي استان كرمان شامل سرنا، كرنا، سفيد مهره، ني محلي، ني جفتو، ني مشكي، فيقو، شاخ نفير و سوتك است. وي اظهار داشت: به سرنا در اصطلاح محلي ساز و به نوازنده آن سازي گفته مي شود، باستان شناسان در كاوش هاي منطقه بشاگرد به نوعي سرنا دست يافته اند كه قدمتي هفت هزار ساله دارد. وي ادامه داد: سرناي ديگري مربوط به دوره هخامنشي در موزه ساز كرمان نگهداري مي شود و به طور كلي چهار نمونه سرنا در استان كرمان رايج بوده كه سه نمونه آن در ايران بي همتاست. وي گفت: در نوع اول سرنا با بدنه اي يك تكه، مانند اكثر سرناهاي كشور است كه از اين سرنا در نواحي سيرجان، شهر بابك، بردسير (خرمنده و لاله زار) استفاده مي شود. توحيدي در مورد نوع دوم سرنا گفت: اين سرنا داراي بدنه اي دو تكه كه در اصطلاح محلي به آن نَرلاس گفته مي شود و قسمت شيپوري ساز از بدنه جدا مي شود كه از اين لحاظ با ساير سرناهاي كشور متفاوت است ودر جيرفت، بم، قلعه گنج و قسمت هايي از بافت و كهنوج از اين ساز استفاده مي شود. وي اضافه كرد: همچنين در نوع سوم سرنا مانند سرناي نوع اولي با ارتفاع بيش از شصت سانتي متر و اين سرنا بلندترين سرناي شناخته شده ايران است و در شهرستان منوجان استفاده مي شود. وي در مورد نوع چهارم سرنا نيز گفت: اين تنها سرناي گلي در جهان است كه در روستاي سبلوييه زرند بسيار محدود استفاده مي شود. اين پژوهشگر موسيقي نواحي استان كرمان همچنين در مورد ساز كرنا گفت: شكل كرنا مانند سرنا است، ولي با ابعادي بزرگ تر، قسمت شيپوري كرنا فلزي و معمولا از جنس برنج است و در مناطقي از سيرجان، شهر بابك و بافت رايج است. معمولا كرنا را به همراه نقاره يا دهل مي نوازند. وي گفت: ساز سفيد مهره نوع خاصي از بوق صدفي است كه در مراسم عزاداري و همچنين براي اعلان فوت افراد به كار مي رفته است، به طوري كه براي اعلان فوت 3 بار در اين ساز مي دميده اند. وي ادامه داد: سفيد مهره در مناطقي مانند چترود، سيرج، ده زيار، دران، جوشون، شهداد، گوديز و اندوهجرد رايج است. توحيدي در مورد ساز ني محلي گفت: اين ساز در بيشتر مناطق استان كرمان به صورت لبي نواخته مي شود، ابعاد و تعداد سوراخ هاي ني در مناطق مختلف استان متغير است و بيشتر نوازندگان ني داراي صدايي خوش هستند و در بين ني نوازي به غريبي خواني و كرتي خواني، كه دو نمونه مهم از سوگ آواهاي استان كرمان است، مي پردازند. وي گفت: از ساز ني جفتو بيشتر در نواحي جيرفت، بم، شهداد و بافت استفاده مي شود و شامل دو ني كوچك است كه به وسيله روده گوسفند به هم متصل شده اند، بيشتر اكثر ني جفتوها چهار سوراخ دارند، ولي در بعضي مناطق با پنج سوراخ نيز ديده شده اند. اين پژوهشگر موسقي نواحي استان كرمان ادامه داد: فيقو نوعي ساز بادي است كه در بعضي مناطق آن را از ساقه جو و در بعضي مناطق با ني مي سازند و در برخي مناطق از جنس چوب است. وي گفت: فيقو فاقد سوراخ است و فقط يك صداي واحد را توليد مي كند، نوازندگان اين ساز را كودكان تشكيل مي دهند. توحيدي بيان داشت: ساز شاخ نفير، سازي است بادي از جنس شاخ كه توسط قلندران و دراويش دوره گرد استفاده مي شود كه در گذشته از اين ساز در مسير سفرها و براي دور كردن حيوانات وحشي و ترساندن آنها استفاده مي شده، ولي در حال حاضر براي با خبر كردن اهالي محله ها، براي كمك و جمع آوري نذورات استفاده مي شود. وي ادامه داد: سوتك نيز سازي گلي است كه در بعضي از مناطق استان و بيشتر به وسيله نوجوانان نواخته مي شده است. ك/4 7438/2624
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 659]