محبوبترینها
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798393401
وضعیت کتاب در قانون اساسی
واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: وبلاگ > اسماعیلی، محسن - بر مبنای ماده نوزدهم میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی «هر کس حق آزادی بیان دارد. این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل و اشاعه اطلاعات و افکار از هر قبیل بدون توجه به سر حدات خواه شفاهاً یا به صورت نوشته یا چاپ یا به صورت هنری یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خود می‌باشد.» ماده فوق که تکرار مفاد ماده نوزدهم اعلامیه جهانی حقوق بشر است، را ناظر به آزادی چاپ کتاب دانسته اند. اما تاریخ خاطره خوبی از رفتار گذشته غرب با «یار مهربان» ما ندارد. در ادامه مقاله پیشین اینک به تحلیل رویکردهای تاریخی و حقوقی پرداخته می شود. گفته شد پس از اختراع صنعت چاپ و انتشار «کتاب مقدس گوتنبرگ» و به رغم اقبال و استقبال اولیه ای که حاکمان اهل کلیسا از دستگاه و شیوه جدید تکثیر متون از خود نشان دادند، اندک اندک زمزمه های مخالفت با آن آغاز و جدّی شد. آنان دریافتند که نتیجه فناوری نوین تنها تکثیر کتاب مقدس نیست و ممکن است با آن متونی به صورت انبوه تکثیر شود که با منافع سیاسی آنان مغایرت داشت؛ منافعی که البته به آن رنگ و بوی مذهبی می دادند.برهمین اساس تلاش شدتا با تاسیس دادگاه های تفتیش عقایدو افکار،و با برقراری سازوکار سانسور شدید و دقیق، زمام فکری مردم را در دست گرفته و هر کتابی که از نظر آنان بدعتگذاری مذهبی یا تخطی از اصول اخلاقی بود، مورد سوءظن ومجازات های باورناکردنی قرار می گرفت؛ اما بر خلاف کلیسا و حاکمان وابسته به آن، حتی به شهادت مورخان غربی، ظهور اسلام موجب شکوفایی علم و رونق نویسندگی شد. در منابع و متون اسلامی تالیف و انتشار کتاب از مهم ترین مصداق های «حسنه جاریه» است و حتی تاسیس کتابخانه و وقف کتاب یکی از سرفصل های درخشان و بی نظیر تاریخ مسلمانان است. چرا مخالفت؟! این در حالی بود که به نوشته خود غربی ها یک بهانه برای مخالفت با چاپ کتابها در زمان حاکمیت کلیسا و قرون وسطی این بود که حتی مطالب خوب و دینی هم نباید به صورت عمومی تکثیر و توزیع شوند. «برخی متکلمان مسیحی معتقد بودند صدای زنده بهترین واسطه برای اشاعه حقیقت مسیحی است؛ زیرا این حقیقت را تنها در اختیار عده‌ای خاص می‌گذاشت که با دلهای آماده در مجلس وعظ آماده می‌شدند؛ در حالی که نوشته‌ها جنبه عمومی داشتند و درست نبود که دُرّهای گرانبها را در اختیار انسان‌های خوک صفت قراردهند.» ! استفاده اصلاح طلبان مسیحی از ابزاری به نام کتاب هم باعث شد که آنان حتی با دستگاه چاپ هم مقابله کنند. آنان می گفتند «صنعت چاپ با چنان سرعتی به اشاعه پیام‌های مخرب پرداخت که تا پیش از اختراع آن ممکن نبود. مهم‌تر از آن، به رهبران ایدئولوژیکی چون مارتین لوتر این امکان را داد تا عقاید رهبران جنبش را به سرعت دریافت کنند و موجب سهولت ارتباط و تبادل نظر و تجربه میان رهبران جنبش با یکدیگر شد. نشریات چاپی رهبران جنبش را قادر ساختند تا حتی‌الامکان برنامه خود را به گونه‌ای نسبتاً‌هماهنگ به اطلاع مخاطبانی برسانند که در مناطق مختلف زندگی می‌کردند.» ویل دورانت می نویسد: «لوتر از فن چاپ، که تازه پا به عرصه هستی نهاده بود، به نحو موثری استفاده کرد و، در واقع، نخستین کسی بود که ماشین چاپ را وسیله جنگ و اشاعه فکر قرار داد. در آن روزگار که هنوز روزنامه و مجله ای وجود نداشت، کتاب، رساله، و نامه‌های خصوصی یگانه وسیله نشر افکار به شمار می رفتند. از برکت عصیان لوتر، شماره کتابهای چاپی آلمان از 150 جلد در سال 1518 به 990 جلد در سال 1524 رسید. چهار پنجم این کتابها به پشتیبانی از جنبش اصلاح دینی لوتر نوشته شده بودند... اختراع فن چاپ جنبش اصلاح دینی را پدید آورد؛ گوتنبرگ زمینه را برای پیدایش لوتر فراهم ساخت.» اسلام و نهضت ترجمه و نشر کتاب آنچه گفته شد در حالی بود که مسلمانان بنا به تشویق و تحریک رهبران دینی خود با شتابی هر چه بیشتر به نهضت ترجمه و نشر کتاب های دیگران ، در کنار نشر فرهنگ خود، بودند و به همین دلیل درخشان ترین دوران تولید کتاب ودانش را ازخود به یادگارنهادند. استاد شهید مرتضی مطهری می‌گوید: «یکی از علل سرعت پیشرفت مسلمین در علوم این بوده است که در اخذ علوم و فنون و صنایع و هنرها تعصب نمیورزیدند چنانکه میدانیم در احادیث نبوی به این نکته توجه داده شده است که علم و حکمت را هر کجا و در دست هر کس پیدا کردید آن را فرا گیرید. رسول اکرم فرمود: «کلمة الحکمة ضالة المؤمن فحیث وجدها فهو احق بها»؛ "همانا دانش راستین گمشده مؤمن است هر جا آن را بیابد خودش به آن سزاوارتر است". در نهجالبلاغه است:«الحکمة ضالة المؤمن ، فخذ الحکمة و لو من اهل النفاق»؛ "دانش راستین گمشده مؤمن است پس آنرا فراگیر و بیاموز؛ ولو از مردم منافق". و هم از کلمات آن حضرت است: «خذوا الحکمة و لو من المشرکین»؛ "حکمت را بیاموزید ولو از مشرکان". در روایات اسلامی، ائمه اطهار از حضرت مسیح نقل کرده‌اند که: «خذوا الحق من اهل الباطل و لا تأخذوا الباطل من اهل الحق و کونوا نقاد الکلام» یعنی "حق را (هر چند) از اهل باطل فرا گیرید و اما باطل را (هر چند از اهل حق) فرا نگیرید، سخن سنج و حقیقت شناس باشید. این روایت ها زمینه وسعت دید و بلند نظری و تعصب نداشتن مسلمین را در فرا گرفتن علوم و معارف از غیر مسلمانان فراهم کرد و به اصطلاح در مسلمین "روح تساهل " و " تسامح " و عدم تعصب در مقام فراگیری و علم آموزی به وجود آورد . و از این رو مسلمین اهمیت نمیدادند که علوم را از دست چه کسی میگیرند و به وسیله چه اشخاصی ترجمه و نقل می‌شود و به دست آنها میرسد . بلکه براساس آنچه از پیشوای عظیمالشأن خود آموخته بودند ، خود را به دلیل اینکه اهل ایمانند صاحب و وارث اصلی حکمتهای جهان میدانستند ، حکمت را نزد دیگران امری "عاریت" تصور می‌کردند ، به قول مولوی: ای برادر بر تو حکمت عاریه است همچو در نزد نخاسی جاریه است معتقد شده بودند که علم و ایمان نباید از یکدیگر جدا زیست کنند . معتقد بودند که حکمت در محیط بیایمانی غریب و بیگانه است، وطن حکمت قلب اهل ایمان است بدیهی است که جمله: «کلمة الحکمة ضالة المؤمن فحیث وجدها فهو احق بها» همه این معانی و مفاهیم را در بر دارد. این بود که مسلمین تمام همت و سعیشان این بود که بر علوم و معارف جهان دست یابند. جرجی زیدان درباره علل و عوامل سرعت پیشرفت تمدن اسلامی می‌گوید: یکی از عوامل مؤثر در سرعت پیشرفت تمدن اسلام و ترقی و تعالی علوم و ادبیات در نهضت عباسیان این بود که خلفا در راه ترجمه و نقل علوم از بذل هر چیز گران و ارزان دریغ نداشتند ، و بدون توجه به ملیت و مذهب و نژاد، دانشمندان و مترجمین را احترام میگزاردند و همه نوع با آنان مساعدت می‌کردند و از آنرو دانشمندان مسیحی، یهودی، زردشتی، صابی، سامری در بارگاه خلفا گرد میآمدند و خلفا طوری با آنان به مهربانی رفتار می‌کردند که باید طرز رفتار آنان برای فرمانروایان هر ملت و مذهبی سرمشق آزادیخواهی و عدالت گستری باشد.» کتاب در قانون اساسی اکنون نوبت آن است که نگاهی به وضعیت کتاب در قوانین و مقررات کشور داشته باشیم. قبلاً یاد آوری باید کرد که در نگاه نخست به نظر می رسد که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ذکری از «کتاب» و اصول حقوقی مربوط به آن به میان نیامده است. اما با تدقیق در اصل بیست و چهارم و مذاکراتی که به هنگام تصویب آن صورت گرفته است، این توهم از بین می رود و معلوم می شود که اصل مذکور شامل کتاب نیز می‌گردد. توضیح آنکه طبق اصل بیست و چهارم: «نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند مگر آنکه مخل به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشند. تفصیل آن را قانون معین می کند.» ممکن است گفته شود موضوع این اصل «نشریات و مطبوعات» است و بنابراین کتاب یا رسانه‌های ارتباط جمعی را در بر نمی‌گیرد. گرچه نمی‌توان نارسایی مذکور را نادیده گرفت و بایدپیشنهاد کرد تا در آینده اصلی صراحتاً به آزادی همه رسانه‌ها اختصاص‌یابد، اما هم اکنون نیز به دلایل زیر مفاد آنها باید به همه رسانه‌ها تعمیم یابد و تأکید بر «نشریات و مطبوعات» تنها به رواج و اهمیت آنها در زمان تدوین قانون اساسی برمی‌گردد: دلایل تعمیم اصل 24 به حوزه کتاب 1- نه تنها دلیلی برای تفکیک بین احکام حقوق رسانه‌ها وجود ندارد، که ضرورت هم دارد. چند گانگی نظام حقوقی رسانه‌ها موجب چندگانگی فرهنگی شده و آثار نامطلوبی برجای خواهد نهاد. 2- وحدت ملاک ایجاب می‌کند که احکام مذکور به کتاب ودیگر رسانه‌ها تعمیم یابد. اصل آزادی و مرزهای تعیین شده برای آن، از قواعدی است که به هیچ بهانه و برای هیچ نهادی نادیده گرفته نمی‌شود. برای مثال نمی‌توان هیچ یک از وسایل ارتباط جمعی را در بیان مطالب آزاد ندانست یا تجاوز به حقوق خصوصی یا عمومی و یا اخلال به مبانی اسلام را برای آن ممنوع ندانست. به همین جهت است که اصول مربوط به آزادی‌های سیاسی، اجتماعی و نیز آزادی بیان در فصل سوم قانون اساسی و زیر عنوان «اصول کلی» گنجانده شده‌اند. 3- پیش‌نویس اولیه اصل24 قانون اساسی چنین بوده است: «نشریات و مطبوعات، فیلم و نمایش و نوار برای بیان نشر مطالب و بیان عقاید آزاد است مگر در نشر مطالب مخالف عفت عمومی و اهانت به شعائر و مقدسات دین و افتراء و تعرض به شرف و حیثیت اشخاص و نشر اکاذیب و ترویج فساد و کتب ضلال.» این متن با تغییر‌هایی در کمیسیون مربوط به صورت زیر درآمد و برای بررسی در جلسه علنی مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مطرح شد: «بیان و نشر افکار و عقاید و مطالب از طریق مطبوعات، سینما، تأتر، نوار و رسانه‌های گروهی در جهت خدمت به فرهنگ جامعه و تنویر افکار و انتقادات سازنده آزاد است و آنچه مخالف عفت عمومی، توهین به شعایر دینی، فاش کردن اسرار نظامی یا مخل به استقلال و تمامیت ارضی و امنیت عمومی کشور یا موجب گمراهی مردم باشد، ممنوع است. مجازات تخلف از این اصل را قانون معین می کند.» علاوه بر متن، در مذاکرات مفصلی که پیرامون این پیش‌نویس انجام گرفته است، بارها و به صورت‌های گوناگون تاکید شده است که تمام رسانه‌ها موضوع اصل مذکور هستند. در این مذاکرات پیشنهاد دهندگان تصریح کرده‌اند که «می خواستیم خط سیر مطبوعات و رسانه‌های گروهی و سینما و تئاتر و امثال این‌ها را مشخص بکنیم.» آنها می «خواستند خط‌مشی مطبوعات، نشریات و رسانه‌ها را از اول مشخص کنند.» و نیز مقصود از واژه «مطبوعات عام است و هم نشریات راشامل می شود و هم کتب را» همچنین هنگامی که بالاخره پس از سه جلسه علنی، در متن‌نهایی تنها به ذکر«نشریات و مطبوعات» بسنده می‌شود، یکی از نمایندگان از نایب رئیس مجلس می‌پرسد: « متن اول شامل مطبوعات، فیلم و نوار و نمایش هم بود. به نظر جنابعالی نشریات شامل این‌ها می شود؟» پاسخ او چنین بوده است که: «این لازم نیست در قانون اساسی بیاید. این‌ها را قانون عادی معین می کند. اینکه روی مطبوعات تکیه می‌شود به اعتبار این است که مطبوعات نقش خاصی دارند.» به همین دلیل است که برای مثال شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در مصوبه‌ای تحت عنوان «اهداف و سیاستها و ضوابط نشر کتاب»، تصریح می‌کند که «کتب و نشریات» هم «طبق اصل24 قانون اساسی در بیان مطالب آزادند»؛ یعنی کتاب را نیز مشمول موضوع اصل مذکور تلقی کرده است. این مصوبه در شماره بعد مورد بررسی قرار خواهد گرفت، اما براساس آنچه گفته شد آزادی نشر کتاب، البته بارعایت محدودیت های مندرج درقانون، مورد تصریح قانون اساسی قرارگرفته است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 650]
-
گوناگون
پربازدیدترینها