واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: وبلاگ > زائری، محمدرضا - در نخستین روزهای سکونت در لبنان که هنوز با شرایط این جا آشنا نبودم و نمی دانستم که نباید مستقیما از کسی درباره دین و مذهبش پرسید (1) از جوان کتابفروش نزدیک منزل که بعدا فهمیدم از اهل سنت، است پرسیدم: ببخشید، شما شیعهاید یا سنی؟ او که از سئوالم تعجب کرده بود کمی سکوت کرد و گفت: اگر منظور از شیعه سید فضلالله باشد، من شیعهام !آیت الله علامه سیدمحمدحسین فضلالله یکی از فرصت های منحصربهفرد روحانیت معاصر شیعه بود. آن بزرگوار گرچه در دوران حیات خود با انتقادات فراوان و شدید مواجه شد (که بسیاری از آنها هم کاملا بهجا بود) لیکن همیشه مرا به یاد روایتهایی چون « کونوا لنا زینا» و «جرّوا مودّه الناس الیکم و الینا» می انداخت.(2) هر چند ذکر ویژگیهای برجسته و خصوصیات متفاوت این روحانی پیشرو در مقالی مختصر نمی گنجد، اما خواهم کوشید بهصورت گذرا برخی از این ویژگیها را که از نزدیک دریافته و قابل توجه می دانم، یاد کنم: پیش از هر چیز او نماد حضور اجتماعی و سیاسی و فعال و مؤثر روحانیت در زندگی و دارای شخصیتی چند بعدی بود. هم شعر می سرود و مقاله می نوشت و هم در موضوعات سیاسی بینالمللی مواضع مشخص و صریح و روزآمد داشت. بسیاری از نسل گذشته در محیط شیعی لبنان وابستگی دینی و باورهای فکری خود را به او مدیونند. او از یکسو به سخنرانی های مذهبی و بیان احکام شرعی مشغول بود و از سوی دیگر با مناجات ها و دعاهای شبهای جمعه و ماه مبارک رمضان به ترویج معنویت می پرداخت. فراوانند کسانی که هنوز از نغمه دلنشین و سوزناک دعای کمیل او خاطره ها دارند.سیدحسن نصرالله پیشوای مقاومت در گفت وگویی به سئوال من درباره شخصیت های اثرگذار در زندگی خود چنین پاسخ داد: «زمانیکه من دانشآموز راهنمایی بودم، در منطقه سن الفیل در شرق بیروت زندگی می کردیم. در همسایگی این منطقه محله نبع قرار داشت و آن جا یک مرکز اسلامی بود که حضرت آیت الله سیدمحمدحسین فضلالله نماز جماعت اقامه می کردند. در فاصله 12 تا 15 سالگی یعنی حدود سه سال، هر روز در نماز جماعت و سخنرانیهایشان شرکت می کردم. ایشان بر تدین و رفتارم تأثیر اساسی داشتند.» (3) زمانیکه انقلاب اسلامی ایران حضور چشمگیر خود را در بیروت نداشت و خبری از حزبالله نبود، ایشان با ترویج خط فکری امام خمینی و حمایت از مقاومت، بسیاری را به میدان آورد. او حتی تا همین اواخر هم علیرغم برخی مسائل و موضوعات، نسبت به حمایت از جمهوری اسلامی و جایگاه ولایت فقیه کاملا مراقب بود و به مناسبت های گوناگون بر این نکته اصرار می ورزید.به یاد دارم که دو یا سه بار در این موضوعات سخن به میان آمد و ایشان نه تنها نسبت به اصل نظام و جایگاه رهبری اهتمام داشت و در پاسخ نقل سلام آقا به ایشان با نیکی و محبت از حضرت آیت الله خامنه ای یاد می کرد، بلکه درباره برخی انتقادها و برخوردهای حوزه قم - که تا حد تکفیر ایشان هم رسیده بود - با ملاحظه سخن می گفت و با ادب و متانتی شگفت ضمن اظهار تأسف نسبت به برخی سوء تفاهم ها از حوزه علمیه قم با تجلیل یاد می کرد. آن مرد بزرگ نگاهی فراگیر و مقاصدی به فقه داشت و بهخاطر شخصیت عملگرا و واقعبین خود برای فعال کردن دین در عرصه زندگی می کوشید. بر خلاف رویه رایج در سنت مراجع یعنی احتیاط فراوان او در این عرصه، بسیار جرئت و جسارت داشت و تلاش می کرد تا بهجای غفلت از اصل پرسش ها، پاسخی روزآمد برای آنها بیابد، و البته ورود در چنین میدان خطرناکی بیخطا و اشتباه نیز ممکن نیست، لیکن او ترجیح می داد که به جای توقف به راه خود ادامه دهد.(4) روحیه اجتماعی و روابط عمومی بسیار خوبی داشت. (5) مهربانی و تواضع و سعه صدر او در اولین برخورد با هرکسی حتی کودکان و نوجوانان کاملا جلب توجه می کرد و همین باعث توفیق فراوان او در معرفی و تبلیغ دین می شد و همگان را به سوی او می کشاند. او مانند برخی از روحانیان و مبلغان دین نبود که گمان می کنند محبوبیت ضد ارزش است و با رفتار و گفتار خود همه را از خود - و در نتیجه مضمون دعوت خود - بیزار و پراکنده می سازند. شرایط زمان و مسائل روز را بسیار خوب درک می کرد و دلیل آن پیش از گستردگی ارتباطات و برخورداری از مشاوران ارزشمند، به خصوصیات فردی او برمیگشت که در درک و فهم مخاطب استعدادی ذاتی داشت. یکبار می فرمود: (نقل به مضمون) «من وقتی با گروهی ملاقات دارم که مثلا خبرنگاران فرانسوی هستند، دیگر سید محمدحسین نیستم، بلکه خودم را جای آنها می گذارم و از چشم آنها به همه چیز نگاه می کنم و در هنگام گفت وگو با آنها یک خبرنگار فرانسوی می شوم تا بتوانم اسلام و تشیع را طوری عرضه کنم که درک کنند.» (6)نگاه مؤسساتی و تشکیلاتی او را نیز در کمتر روحانی می توان یافت. مراکز متعدد و مختلفی از مجله بسیار موفق مخصوص کودکان و نوجوانان که توسط عروس ایشان اداره می شود تا مؤسسات خیریه ایتام و مدارس و نهادهای تبلیغی و رادیو و کانال تلویزیونی همه نشان دهنده اهتمام گسترده او بودهاند. یک ویژگی دیگر ایشان - علاوه بر حمایت از مقاومت - که او را در موضع و محور امام خمینی قرار می داد، دیدگاه وحدتگرای او در مسائل دینی و مذهبی بود. وی بهشدت بر پرهیز از اختلافآفرینی مذهبی می کوشید و تلاش می کرد تا نه تنها در داخل اسلام با اهل سنت بهعنوان برادران واقعی در یک جبهه بر علیه دشمن مشترک قرار گیرد، بلکه داعیهدار گفت وگو با مسیحیت نیز بود و در این عرصه آثار و برکات فراوان از خود بهجای گذاشت و در آرامش اوضاع و ایجاد مسالمت و روابط حسنه بسیار موفق بود. شاید نتوان هیچکس را با امام موسی صدر مقایسه کرد، اما می توان گفت او در عمل بیشترین شباهت را با عملکرد آن رهبر پنهان داشت و یکی از این شباهت ها در صبر و تحمل فراوان بود. به دلایل گوناگون - که بیان آنها در این مختصر نمی گنجد - او همواره از جهات مختلف آماج ناسزا و حمله بود، اما هیچگاه در برابر این برخوردها از اعتدال و آرامش خارج نشد و با صبر مثالزدنی خود همه چیز را تحمل کرد.هیچکس بعد از خاندان پیامبر، معصوم و بیعیب نیست و «لکل عالم هفوه» در میان همه غیرمعصومان، اما نام سید محمدحسین فضلالله همواره به نیکی و امتیاز خواهد درخشید و الگویی برای داعیان و مبلغان دینی در عرصه گسترده جهان امروز خواهد بود و ذلک فضلالله یؤتیه من یشاء... (1) اگر از ظاهر فرد چیزی معلوم نباشد، معمولا با پرسیدن نام یا نامخانوادگی یا محل سکونت یا روستای زادگاهش این موضوع را متوجه می شوند.(2) برای ما - اهل بیت - سبب افتخار باشید و محبت مردم را به خود و در نتیجه به ما جلب کنید.(3) نصرا... - نشر مستند (فرهنگسرای پایداری) - تهران - 1386(4) امیرمؤمنان در عهد خود به مالکاشتر صراحتا بر دوری از ترس و خطر پرهیز از اقدام تأکید می کنند. (5) فقدان این ویژگی باعث شد که مرحوم شیخ مهدی شمسالدین علیرغم جایگاه علمی و قابلیت های والای فکری که در لبنان بینظیر بود هیچگاه چنین شرایطی را پیدا نکند.(6) همین مسئله باعث شده بود تا ایشان حضور بینالمللی بسیار گسترده ای داشته باشد و هم جیمی کارتر، رییسجمهوری اسبق آمریکا، در ضاحیه بیروت به دیدن ایشان بیاید و هم مؤسسه نشنال جغرافیک وقتی در کتاب «به نام خدا» قصد انتخاب یک رهبر دینی شیعه دارد به سراغ او برود. ( این مطلب در هفته نامه پنجره منتشر شده است. )
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 576]