چالش‌هاي منطقه‌اي آمريكا در افغانستان پس از انعقاد پيمان استراتژيك

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: چالش‌هاي منطقه‌اي آمريكا در افغانستان پس از انعقاد پيمان استراتژيك
خبرگزاري فارس: پس از يك دهه حضور نظامي آمريكا در افغانستان، اين كشور اكنون در راه امضاي پيمان استراتژيك با چالش‏ها و فرصت‌هاي جديد منطقه‌اي روبرو شده كه اين مسئله نگراني دولتمردان واشنگتن را به همراه داشته است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاري فارس در كابل، در حالي ‌كه سال 2001 بسياري از كشورهاي منطقه و همسايه افغانستان با حضور نيروهاي بين‌المللي به رهبري آمريكا و حمله نظامي آنها به اين كشور موافق بودند اما امروز همان موافقان ديروز با حضور بلندمدت آمريكا در اين كشور مخالفت مي‌كنند.

دليل مخالفت كشورهاي همسايه افغانستان و منطقه با ادامه حضور نظامي آمريكا در اين كشور متفاوت است، اما آنچه همه روي آن اجماع دارند، خروج نيروهاي آمريكايي از افغانستان است و هر كشور بسته به منافع و اهدافي كه براي خود ترسيم كرده است، استدلال جداگانه‌اي براي اين امر ارائه مي‌كند.

روسيه و آمريكا/ مشتركات و تمايزات

دولتمردان كاخ كرملين در آن برهه با حضور نظامي آمريكا در منطقه موافقت كردند، اين باعث شد كه آمريكا نيز در بخش‌هاي اقتصادي و سياسي امتيازاتي را به روس‌ها واگذار كند.

از سوي ديگر اين 2 كشور خصومت ديرينه‏اي با يگديگر دارند، ايجاد پايگاه نظامي آمريكا در افغانستان و حضور بلند مدت اين كشور مسئله‌اي نيست كه مسكو به راحتي از كنار آن بگذرد، نگراني كه نقطه مشترك روسيه و كشورهاي منطقه است.

موضوع فعاليت هسته‏اي جمهوري اسلامي ايران و حمايت روسيه از سوريه موضوعاتي هستند كه شكاف عميقي ميان مسكو و واشنگتن ايجاد كرده‌ است، آنچه دولتمردان روس آن را بر نخواهند تابيد، تداوم حضور هژمونيك آمريكا در منطقه است كه ايجاد پايگاه دائمي آمريكا در افغانستان، در اين راستا تلقي مي‌شود.

چين و آمريكا/ مشتركات و تمايزات

چين از كشورهاي قدرتمند منطقه است كه در يك دهه اخير رشد چشمگيري در عرصه نظامي و اقتصادي داشته است به گونه‏اي كه غربي‏ها اين كشور را "غول خفته شرق" مي‌نامند.

اين كشور با آمريكا روابط تجاري گسترده‌اي دارد، هر 2 قدرت در مبارزه با تروريسم و افراط گرايي نظر واحدي دارند، چين همواره مسلمان‏هاي "سين كيانگ" را متهم به بنيادگرايي كرده و به بهانه تروريسم آن‏ها را سركوب مي‌كند.

از طرفي ديگر، اين 2 كشور اختلاف نظرهاي ژرفي دارند كه همسويي آنان را در بلندمدت غيرممكن ساخته است.

چين همواره آمريكا را به مداخله در امور تايوان متهم كرده و حمايت چين از كره جنوبي نيز ابرقدرت غرب را نگران كرده است.

آمريكا، چين را به نقض حقوق بشر و جلوگيري از گسترش دموكراسي متهم مي‌كند، موضوعي كه چين آن را مداخله در امور داخلي خود مي‌داند.

برنامه هسته‌اي جمهوري اسلامي ايران و كره‌ شمالي نيز از موارد مورد اختلاف شديد ميان 2 كشور است، در حالي‏ كه آمريكا اين 2 كشور را متهم به دستيابي به سلاح‌هاي اتمي مي‌كند، چين از اين كشورها در برابر آمريكا حمايت مي‌كند.

حمايت آمريكا از هند و حمايت چين از پاكستان نيز به اين مسائل دامن زده است.

با وجود آن كه يازده سپتامبر چين و آمريكا را كنار هم قرار داد اما اختلافات اين كشورها براي هژموني بر منطقه و جهان روز به روز بيشتر مي‌شود.

پاكستان و آمريكا/ مشتركات و تمايزات

وضعيت و تاريخ روابط پاكستان با همه كشورهاي منطقه متفاوت است، اين كشور در دوران حيات خود شريك استراتژيك آمريكا در منطقه بود در حالي‏كه يك دهه گذشته اختلافات عميق و بنيادي در سياست خارجي 2 كشور مشاهده مي‌شود.

اكنون روابط 2 كشور در طول تاريخ تعاملات در بدترين حالت خود قرار دارد، متهم كردن پاكستان به حمايت از تروريستان و طالبان، ايجاد پناهگاه‏هاي امن براي شبه‌نظاميان طالبان درخاك پاكستان و پناه دادن رهبر القاعده براي سال‌ها در پايتخت پاكستان از جمله انتقاداتي واشنگتن از "اسلام آباد" است و اين امر تنش‌ها ميان اسلام آباد و واشنگتن را افزايش مي‌دهد.

از سوي ديگر پاكستان آمريكا را متهم به نقض تماميت ارضي اين كشور و انجام حملات هواپيماهاي بدون سرنشين، كشتار نظاميان و غيرنظاميان پاكستاني و حمايت از هند مي‌كند.

اين واگرايي‏ها سبب شده است كه پاكستان بيش از پيش به چين وابسته شود و به دنبال همگرايي‏هاي منطقه در برابر آمريكا باشد.

"بلوچستان" براي پاكستان چالشي عمده است، هر زمان كه براي بلوچ‌ها فرصتي فراهم شده است، آن‌ها خواهان استقلال و خود مختاري شده اند.

در اين شرايط آمريكا برانگيختن حس استقلال طلبي بلوچ‏ها را برگ برنده‌اي براي مهار قدرت نظاميان پاكستان مي‏داند و اين درست همان مشكلي است كه خواب را از چشم نظاميان پاكستاني ربوده است.

با توجه به تنش‏هاي پيش آمده ميان اسلام آباد و واشنگتن، امكان تيرگي روابط در صورت حضور دائمي آمريكا در افغانستان بيشتر خواهد شد به همين دليل پاكستان تلاش خواهد كرد تا با اجماع منطقه‏اي عليه تداوم حضور آمريكا، راه رهايي از شر اين ابر قدرت جهاني را جستجو كند.

ايران و آمريكا/ مشتركات و تمايزات

ماهيت انقلاب اسلامي ايران از همان ابتدا باعث شد كه كشورهاي غربي آن را به مثابه الگويي غير غربي در منطقه خاور‏ميانه برنتابند به همين دليل تلاش كردند با دشمن تراشي‏هاي منطقه‏اي و تحريك عراق در جنگ هشت ساله عليه ايران، در عمل اين كشور را به بن بست بكشند اما وقايع سال‌هاي پس از انقلاب ايران خلاف اين را ثابت كرد.

اكنون آمريكا در تلاش است تا به بهانه برنامه هسته‌اي غير صلح آميز، ايران را با افكار عمومي كشورهاي غربي مواجه كند و با تداوم و تشديد تحريم‌ها نظام ايران را از درون فلج كند، چيزي كه به باور كارشناسان و واقعيت‏هاي موجود به نتيجه دلخواه دست نخواهد يافت.

از سوي ديگر حمايت آمريكا از كشورهاي عربي مخالف ايران و حمايت بي دريغ از رژيم صهيونيستي باعث عميق‌تر شدن شكاف‏ ميان واشنگتن و تهران شده است.

ايران تنها كشور منطقه است كه هيچ نقطه مشتركي با آمريكا ندارد و به همين دليل به هيچ وجه خواهان حضور بلندمدت آمريكا در افغانستان به ويژه ايجاد پايگاه‌هاي نظامي در خاك اين كشور نيست و اين امر با توجه به نفوذ ايران در افغانستان و قدرت روبه رشد اين كشور تهديد بزرگي در برابر آمريكا در آينده محسوب مي‏شود.

هند و آمريكا/ مشتركات و تمايزات

هند همسوترين كشور منطقه براي آمريكا است، اين كشور در سال‏هاي اخير به دليل تيرگي روابط ميان پاكستان و آمريكا، تلاش كرده است خود را به آمريكا نزديك كند.

"دهلي" و واشنگتن در خصوص بنيادگرايي برخاسته از پاكستان نظر واحدي دارند تا جايي ‏كه حادثه آتش سوزي و حمله به هتلي در هند كه سال‏هاي پيش رخ داد، به پاكستان نسبت داده شد، موضوعي كه اسلام آباد همواره آن را رد كرده است.

با اين حال هند و آمريكا در خصوص پاكستان موضع يكسان و خصمانه‌اي دارند.

هند كشوري است كه پس از روي كار آمدن دولت نوين در افغانستان كمك‌هاي مالي و فرهنگي زيادي به اين كشور كرده است.

علاوه بر پرداخت ميليون‏ها دلار كمك بلاعوض هم اكنون هزاران دانشجوي افغان در هند مشغول تحصيل‌ هستند، اين كشور همچنين با افغانستان روابط تاريخي گرمي دارد.

رشد روز افزون هند به عنوان يك قدرت دموكراتيك و درعين حال هسته‏اي در كنار ساير قدرت‌هاي نو ظهور در منطقه، ايالات متحده آمريكا را در بلندمدت نگران ساخته و در مقابل هند نيز ايجاد پايگاه دائمي نظامي آمريكا در منطقه را خلاف منافع ملي خود و خطري براي صلح منطقه مي‌داند.

نتيجه‌گيري

با وجود پاره‌اي از مشتركاتي كه كشورهاي منطقه با آمريكا دارند و در شرايطي كه برخي از اين كشورها در ابتداي حضور نيروهاي نظامي غرب به رهبري آمريكا در افغانستان موافقت كردند، اكنون همه اين كشورها با حضور بلندمدت آمريكا و به ويژه ايجاد پايگاه نظامي دائمي در خاك افغانستان به شدت مخالف هستند.

جمعيت رو به رشد اين كشورها، رشد اقتصادي روز افزون قدرت‏هاي منطقه‏اي، اختصاص سهم عمده تجارت در اين جغرافيا و هسته‏اي بودن بسياري از آنها آمريكا را با خطري جدي و غير قابل اجتناب مواجه مي‏كند.

از اين رو امضاي پيمان استراتژيك با افغانستان اگر چه گامي در جهت تحقق اهداف بلندمدت آمريكا براي حضور در منطقه خواهد بود اما چالش‏هاي موجود فرا روي اين كشور را روز به روز بيشتر خواهد كرد.

مخالفت مدام كشورهاي منطقه با حضور آمريكا در اين جغرافيا و شكل‌گيري همگرايي ميان اين قدرت‏ها، آمريكا را زمين‏گير كرده و اين احتمال را تشديد مي‌كند كه اين كشورها به جاي دستيابي به اهداف استراتژيك خود در منطقه با بحران ديگري مواجه گردند كه مي‌تواند موقعيت آمريكا را در نظام بين‌المللي تضعيف كرده و سبب برهم زدن معادله فعلي در جهان ‌شود.

انتهاي پيام/م

دوشنبه|ا|11|ا|ارديبهشت|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 179]