تسبیح ذرات عالم

واضح آرشیو وب فارسی:آنلاین ها:
تسبیح ذرات عالم از نگاه قرآن

ذرات بنیادی

چکیده همان گونه که دربسیاری از آیات قرآن کریم و روایات ائمه ی اطهار(ع)آمده، همه ی موجودات عالم و به تعبیر قرآن، هر آن چه در آسمان ها و زمین است، به تسبیح خداوند مشغول اند. در این مقاله، حدود دست رسی علوم تجربی را به این امر و شواهدی را که این علوم می توانند در این امر و در زمینه ی ذرات اتمی و مولکولی ارائه دهند، مورد بررسی اجمالی قرار می گیرد. 1. تسبیح موجودات و ماهیت آن در قرآن«تسبیح» به معنای منزه داشتن است که با زبان انجام شود و به این دلیل با صیغه ی مضارع تعبیر شده است که استمرار را بفهماند؛ از جمله: - «یسبح لله ما فی السماوات و ما فی الارض المک القدوس العزیز الحکیم » [جمعه /1]. - «و ان من شیء الا یسبح بحمده ولکن لا تفقهون تسبیحهم» [اسراء /44]. برخی از مفسرین بر این عقیده اند که کلام منحصر در آواز نیست، بلکه هر چه که از مقاصد کشف و بهره برداری کند، کلام است. و چون همه ی موجودات به طور صریح از وحدانیت رب خود در ربوبیت کشف می کنند و او را از هر نقص و عیبی منزه می دارند، پس باید گفت که آسمان و زمین خدا را تسبیح می کنند [علامه طباطبایی ، تفسیر المیزان، جلد 149:13]. برخی دیگر از مفسرین بر این نظرندکه تسبیح برای تمامی موجودات از قبیل لفظ و صوت است و هر موجودی برای خود لغتی دارد که هر کلمه اش برای معنایی وضع شده است، ولی حواس ما زبان سایر موجودات را درک نمی کند. برخی نیز هر نوع تسبیحی را برای موجودات قائل اند. در حدیث آمده است که روزی شخصی از پیامبر اکرم (ص) معجزه ای خواست. حضرت نه دانه ریگ را در دست گرفت و از آن ها خواست تا خدای را تسبیح گویند. آن شخص گفت: ما شنیدیم که ریگ ها تسبیح می گفتند و وقتی ریگ ها را به زمین می گذاشتند، ساکت می شدند. و چون در دست آن جناب قرار می گرفتند، مشغول تسبیح می شدند[همان، ص 168]. همه ی آسمان های هفت گانه و زمین، و موجوداتی که بین آن ها هستند، همه او را منزه می دارند و هیچ موجودی نیست، مگر آن که با حسش خداوند را منزه می دارد؛ ولی شما تسبیح آن ها را نمی فهمید که او همواره بردبار و آموزنده است. «تسبیحی که گوش ما اجنبی از اوست، نطق است، حرف است، لغت است؛ اما نه به لغت و نطق ما. ادراک است، منتها ادراک به اندازه ی سعه ی وجودی خودش. ما هم از باب این که ادراک نمی کنیم حقایق این موجودات را، محجوب هستیم و چون محجوب هستیم، مطلع نیستیم. عالم پر از هیاهو است. تمام عالم زنده است. همه هم اسم الله هستند». [امام خمینی، تفسیر سوره حمد؛ جلد: 25]. 2. امواج و اصواتی که از موجودات منتشر می شوند: در تایید نظر اخیر باید گفت: فرکانس هایی که گوش طبیعی قادر به شنیدن آن هاست، بین 20 تا 20 هزار هرتز قرار دارند و اصوات خارج از این حدود شنوایی، برای انسان سکوت است [دانشفر، فرهنگ علوم تجربی و ریاضی: جلد: 59]. اما تعداد چشم گیری از جانوران قادر به شنیدن در محدوده ی فراصوت هستند. در سال 1985، طی پژوهشی مشخص شد، برخی جانوران نه تنها صداهای فراصوت را می شنوند، بلکه خود نیز می توانند چنین صداهایی را ایجاد کنند و از پژواک آن در جهت یابی، شکار، فرار از دشمن و… استفاده کنند. از این دسته جانوران می توان خفاش، دلفین، نهنگ و شب پره را نام برد.
گوش دادن

اگر در یک شب آرام در کنار دریاچه ی « لوگان» در شمال ایتالیا، دستگاهی را که صدای فراصوت را برای ما قابل شنیدن می کند، روشن کنیم، صداهایی به گوش می رسد، شبیه چند صدای مته و چکش بادی که فریادهای فراصوت خفاش ها هستند. هم چنین در محیط های دریایی آرام، اگر انسان یک میکروفون زیرآبی را به داخل یک جزیره ی مرجانی فرو برد، ناگهان در جهانی که تا آن زمان خاموش به نظر می آید، سر وصداهای وحشتناکی خواهد شنید. اما چون پرده ی صماخ گوش انسان قارد نیست، با دامنه های نوسانی نسبتا کوتاه و پرانرژی صوت منتقله در آب به نوسان درآید، این اصوات برای او غیرقابل شنیدن هستند[ویتوس و دروشر،جانوران چگونه می بینند و... صفحه: 28، 33و34]. حال آیا در تأیید آیات فوق می توان نتیجه گرفت که ذکر و تسبیح این موجودات، تسبیح تکوینی است که علامه طباطبایی می فرماید، از نوع نطق است، منتها در حدود شنوایی ما نیست و حضرت امام خمینی (ره) نیز به آن قائل هستند در مورد موجودات بی جان، همان گونه که در مورد تسبیح سنگ ریزه در دست پیامبر اکرم(ص) نقل شده، مطلب جالب تر است. زیرا در علوم ثابت شده است که مولکول ها و اتم ها قادرند، طول موج های ویژه ای را در گستره ی طیف موج های الکترومغناطیسی جذب و نشر کنند. امروزه با کمک گیرنده های ویژه ای می توان طیف نشری این ذره ها را بدست آورد. در این طیف ها، هر طول موج با یک خط روشن در زمینه ای تیره مشاهده می شود. برخی طول موج های نشر شده از این ذره ها، در گستره ی امواج رادیویی قرار داند. برای مثال، اتم های هیدروژن امواجی با طول21 سانتی متر برابر با 1430 مگاهرتز از خود منتشر می کنند و در واقع، این گونه سخن می گویند؛ زیرا با یک گیرنده ی امواج رادیویی می توان آن را به صورت قابل شنیدن تبدیل کرد. هم چنین عنصر هلیم نیز قبل از این که در زمین یافت شود، در سال 1868 میلادی از طریق امواجی که از خود منتشر می سازد، وجود خود را به انسان اعلام کرد[کتاب درسی شیمی سال دوم متوسطه، صفحه: 18]. آیا انتشار امواج توسط تمام ذرات، تسبیح آن ها نیست؟ نتیجه گیری آن چه که مسلم است بنا به آیه ی «تسبح له السموات السبع و الارض و من فیهن و ان من شیء الا یسبح بحمده و لکن لاتفقهون تسبیحهم انه کان حلیما غفورا«(1)[اسرا/44]، همه ی موجودات در حال تسبیح خداوند هستند. پس آیا می توان جمله ی «فضاهای بین ستاره ای، فضایی پر از امواج است را این گونه خواند: «فضاهای بین ستاره ای، فضاهایی پر از تسبیح خدای متعال هستند؟»خداوند توفیق عبادت را به همه ی ما عنایت بفرماید. ان شاء الله. سبحان الله عما یصفون. تنظیم : گروه دین و اندیشه – مهدی سیف جمالیبرگرفته از: مجله ی آموزش قرآن، شماره ی 19.نویسنده: شهره ریاضت
پی نوشت ها:1. همه ی آسمان های هفت گانه و زمین، و موجوداتی که بین آن ها هستند، همه او را منزه می دارند و هیچ موجودی نیست، مگر آن که با حسش خداوند را منزه می دارد؛ ولی شما تسبیح آن ها را نمی فهمید که او همواره بردبار و آموزنده است.

28 فوریه 2011 |

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آنلاین ها]

[مشاهده در: www.onlineha.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 95]