گزارش به بهانه بزرگداشت عطار نيشابوري سخن عشق جز اشارت نيست

واضح آرشیو وب فارسی:ايران: گزارش به بهانه بزرگداشت عطار نيشابوري سخن عشق جز اشارت نيست
اواخر هفته‌اي كه در پيش داريم بزرگداشت يكي از بزرگمردان عرصه ادبيات عرفاني كشورمان است؛ مردي كه بحق از جمله شاعران شهير در عرصه عرفان است. درخصوص بزرگاني همچون عطار نيشابوري به كرات سخناني گفته شده و اشعار و گفته هايش نيز از منظر كارشناسان بسياري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. با اين وجود بي‌انصافي بود كه در اين ايام يادي از او نكنيم. اشعار قلندرانه عطار را بهانه گزارش امروز گروه فرهنگي قرار داديم كه نظر دو تن از اساتيد كشورمان در حوزه زبان و ادبيات فارسي را در اين خصوص مي‌خوانيد.
پرويز عباسي داكاني درباره اشعار قلندريه عطار مي‌گويد: بي‌شك عطار را مي‌توان حكيم و عارف بزرگي دانست كه در زمره بزرگمردان عرصه ادبيات كشورمان نامش مي‌درخشد.به هيچ وجه با اين سخن كه اشعار قلندريه، اشعاري ركيك و غير اخلاقي هستند موافق نيستم. به عقيده من عطار ازپاك‌ترين و منزه‌ترين زبان در ميان عرفا برخوردار است. چطور مي‌توان مردي كه اساس جهان بيني او بر زيبايي استوار است را به چنين چيزي متهم نمود. جهان نگري اي كه جلوه آن را مي‌توان در تمام ساحات فكري و زباني او مشاهده كرد.
وي مي‌افزايد: شعر قلندري مبتني بر شاخصه‌هايي است كه به مباني فكري قلندرها باز مي‌گردد.جهان بيني قلندري مبتني بر نگرش ملامتي است. ملامتگري را مي‌توان واكنشي به ظاهرگرايي بي‌باطن دانست. به همين دليل است كه اين افراد در اشعار خود از واژه‌هايي اينچنيني استفاده مي‌كردند. در واقع زماني كه شما ظاهر دين را بدون باطن عنوان كنيد خطر بزرگي را متوجه آن خواهيد ساخت.به عنوان مثال اگر شما تنها نماز بخوانيد ولي حضور قلب نداشته باشيد به هدفي كه از اين امر ديني مد نظر است نخواهيد رسيد. عرفا و در صدر آنان عرفاي ايراني آمدند تا عرفان را به معني باطني دين مطرح كنند كه از جمله اينان مي‌توان به عطار شاعر بلندآوازه كشور اشاره كرد.
وي مي‌افزايد: عطار و شعرايي از اين دست در اشعار قلندرانه مي‌خواهند در عين عبور از ظواهر افرادي كه به معناي واقعي اهل حق و عرفان نيستند را از باطن سخنان خود دور نگه دارند. اصلاً زبان عرفان زباني رازگونه است كه هر فردي توان رخنه كردن به آن را ندارد.قصد عطار عبور از جهان ظاهر و رسيدن به جهان باطن است.شايد بتوان اين نكته را در اين دو بيت عطار به زيبايي بيان كرد.
سخن عشق جز اشارت نيست
عشق در بند استعارت نيست
در عبارت كجا بگنجد عشق
عشق از عالم عبارت نيست
دكتر علي عين عليلو پژوهشگر حوزه عرفان و ادبيات مي‌گويد: شهرت عطار به سبب تأليفات بسياري است كه از او برجا مانده است؛ تأليفاتي كه بسياري از آنها به او منسوب شده‌اند و معلوم نيست كه واقعاً متعلق به اوست يا فرد ديگري. همان طور كه مي‌دانيد ازجمله مهم‌ترين و اثر گذارترين اشعار اين شاعر ايراني منطق الطير و مصيبت‌نامه و... است. بي‌اغراق عطار از جمله افراديست كه تصوف را به سمت عرفان سوق داد. مردي كه به جاي اعمال زاهدانه صرف و عبادات قشري به مسئله عشق و جايگاه آن در روابط ميان انسان و خدا پرداخت. در عرفان عطار روابط انسان و خدا بر اساس تخليه،تحليه و تجويه مي‌باشد. يعني انسان جهت ميل به وحدت و يگانگي و همسو شدن با كائنات و حل شدن در اين نظام يكپارچه هستي بايد خود و چارچوبش را كنار گذاشته و با اين اشتياق به طرف مقصد اعلا به حركت درآيد. بينشي كه اعلاترين شكل آن را مي‌توان در منطق‌الطير او ببينيم.
وي در ادامــــه مي‌افزايــد: از عطـار مجموعه شــعري هم باقي مانده كه به ديوان او مشهور شده است. ديواني متشكل از غزلياتي سوزناك كه نوعي از نوستالژي عرفاني را براي خواننده خود تداعي مي‌كند و ازآن طريق مي‌گويد كه انسان چگونه از اصل خود دور مانده است. او مي‌خواهد بگويد كه چگونه مي‌توان به حقيقت دست يافت. غزليات عطار عاشقانه و قدري هم قلندريات است. لازم به ذكر است كه قلندريات نوعي از شعر است كه هرچند در نظر عوام به دور از موازين اخلاقي است ولي در حقيقت سرشار از مطالب ناب عرفاني است كه حقيقت معرفت را بيان مي‌كند.

سه|ا|شنبه|ا|22|ا|فروردين|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايران]

[مشاهده در: www.iran-newspaper.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]