تنگه هرمز، تهديد، افرايش قيمت نفت و پايان بهبودي اقتصاد جهاني؛ ارزيابي اكونوميست از خطرات شوك نفتي سال 2012

واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: تنگه هرمز، تهديد، افرايش قيمت نفت و پايان بهبودي اقتصاد جهاني؛ ارزيابي اكونوميست از خطرات شوك نفتي سال 2012
حال كه بحران يورو تا حدودي به تعليق در آمده، قيمت بالاي نفت به جديدترين منبع نگراني براي اقتصاد جهان تبديل شده است. تحليل گر اچ اس بي سي گزارش خود را با اين تيتر آغاز مي‌كند: «نفت، يونان ديگري است». بروز چنين ترسي قابل درك است.
به گزارش فرارو، بازارهاي نفت در نوسان هستند؛ شدت تنش ها با ايران بالا است. اول مارس بود كه در پي انتشار گزارش وقوع افنجار در يكي از خط لوله هاي نفتي مهم عربستان، قيمت نفت برنت با بيش از پنج دلار افزايش به 128 دلار در هر بشكه رسيد. پس از آنكه دولت سعودي اين اخبار را تكذيب كردند قيمت نفت تا حدودي كاهش يافته اما نفت 125 دلاري هنوز هم 16 درصد بالاتر از قيمت ها در آغاز سال جاري ميلادي است. ارزيابي خطر ناشي از نفت گرانتر به معني پاسخگويي به چهار سوال اصلي است: چه عاملي باعث افزايش قيمت نفت مي‌شود؟ اين قيمت تا چه ميزان بالا خواهد رفت؟ تاثيرات احتمالي اين افزايش بر اقتصاد چه بوده؟ و افزايش احتمالي قيمت ها در آينده چه تاثيراتي خواهد داشت؟ ريشه افزايش قيمت ها از اهميت ويژه اي برخوردار است. براي مثال در مقايسه با افزايش قيمت ها كه ناشي از تقاضاي بالا هستند، شوك هاي عرضه خطرات بيشتري را متوجه رشد جهاني مي‌كنند. توضيحي كه اغلب در مورد افزايش فعلي قيمت ها ارائه مي‌شود اين است كه سخاوتمندي بانك مركزي قيمت نفت را افزايش داده است. طي ماه هاي اخير بانك هاي مركزي بزرگ جهان يا نقدينگي را به بازار تزريق كرده اند، پول مصنوعي (چاپ پول براي خريد اوراق قرضه) وارد بازار كرده اند يا قول حفظ نرخ بهره در حدود پائين براي مدت بيشتر را داده اند. جاري شدن اين سيل پول كم ارزش باعث شده سرمايه گذاران به دارايي هاي مشهود، به خصوص نفت روي بياورند. اما از آنجايي كه بازارها مترقي هستند، اعلام تزريق پول مصنوعي به جاي تصويب آن بايد قيمت نفت را افزايش دهد؛ در واقع بن برنانك، رئيس بانك مركزي آمريكا ماه گذشته دور ديگري از تزريق پول مصنوعي را اعلام نكرد و اين امر نارضايتي بازار را به دنبال داشت. بنابراين اگر قيمت ها به تحريك دلالان افزايش مي‌يابند، بايد شاهد افزايش موجودي نفت باشيم- دقيقاً برعكس آنچه در حال وقوع است.
بانك هاي مركزي با افزايش دورنماي رشد اقتصادي جهان به شكل غيرمستقيم بر قيمت نفت تاثير گذاشته اند كه به نوبه خود انتظارات از تقاضاي نفت را شناور مي‌كند. آمار تصادفي اين تز را تاييد مي‌كنند. افزايش اخير قيمت نفت با خوش بيني بيشتر در مورد اقتصاد جهان همراه بوده است: از احتمال بروز يك فاجعه در ناحيه يورو و شرايط سخت در چين كاسته شده و به نظر مي‌رسد روند بهبودي شرايط اقتصادي آمريكا با گام هاي محكمتري پيش مي‌رود. اما چشم انداز رشد اندك اقتصاد جهان تنها بخشي از اين داستان است. يكي از محرك هاي مهمتري كه باعث افزايش قيمت نفت مي‌شود اختلالات در عرضه است. گفته مي‌شود طي ماه هاي اخير بازار نفت بيش از يك ميليون بشكه نفت در روز با كاهش عرضه روبرو بوده است. مشكلات گوناگون غير ايراني، از اختلافات خط لوله اي با سودان جنوبي تا مشكلات فني در درياي شمال باعث كاهش 700 هزار بشكه اي عرضه نفت در روز شده است. از سوي ديگر حدود 500 هزار بشكه نفت خام ايران نيز به دليل تحريم هاي اروپايي و اختلالات پرداختي با چين به صورت موقت به بازار عرضه نمي‌شود. ميزان ذخاير مازاد نيز اندك است. ذخاير نفتي در كشورهاي ثروتمند به پائين ترين حد خود طي پنج سال اخير رسيده اند. ميزان ظرفيت مازاد اوپك نيز مشخص نيست. در حال حاضر عربستان روزانه حدود 10 ميليون بشكه نفت خام توليد مي‌كند كه اين رقم نزديك به حدود ركورد است. از سوي ديگر اگر ايران تهديد خود در مورد بستن تنگه هرمز را عملي كند، اختلال بزرگتري در عرضه نفت به بازار ايجاد خواهد شد. روزانه 17 ميليون بشكه نفت از تنگه هرمز مي‌گذرد كه معادل 20 درصد توليدات نفتي جهان است. حتي بسته شدن موقت اين تنگه، اختلالي را در عرضه ايجاد خواهد كرد كه تمام شوك هاي نفتي گذشته در مقايسه با آن كوچك خواهند بود. براي مثال تحريم نفتي عرب در سال 1973، اختلال كمتر از 5 ميليون بشكه نفت در روز را ايجاد كرد. جداسازي عوامل مختلف تاثيرگذار بر قيمت نفت و ميزان تاثير آنها چندان آسان نيست اما به عقيده جفري كوري، رئيس بخش تحقيقات بازار گلدمن ساكس اصول عرضه و تقاضا قيمت نفت را به حدود 118 دلار در هر بشكه رسانده و باقي افزايش ها تحت تاثير ترس از اقدام ايران صورت گرفته است. بنابراين اگر روابط با ايران بهبود بيابد، قيمت نفت تنها چند دلار كاهش يافته و در حدود 120 دلار متوقف خواهد شد. از نظر جهاني ضربه اي كه افزايش قيمت ها تا به امروز بر اقتصاد داشته نسبتاً اندك بوده است. با يك حساب سرانگشتي مي‌توان گفت افزايش 10 درصدي پايدار قيمت نفت نزديك به 0.2 درصد از شتاب رشد جهان در سال نخست مي‌كاهد چراكه نفت گرانتر درآمدها را از مصرف كنندگان نفت به سوي توليدكنندگان سوق مي‌دهد كه مخارج خود را كاهش داده اند. عليرغم نفت گرانتر، چشم انداز رشد اقتصادي جهان هنوز هم بهتر از ابتداي سال جاري است. در اقتصادهاي نوظهور شرايط به مراتب بدتر خواهد بود. صادركنندگان نفت از ونزوئلا تا خاورميانه از شرايط فعلي سود مي‌برند؛ واردكنندگان نفت با بدتر شدن توازن تجارت روبرو خواهند بود. در سال 2008 و 2011 تاثير اصلي سوخت گرانتر در اقتصادهاي نوظهور بر تورم اين كشورها مشهور بود.

ارسال نظر

سه|ا|شنبه|ا|23|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابتکار]

[مشاهده در: www.ebtekarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 131]