شهرها و جاذبه‌ها آيين‌هاي چهارشنبه‌ سوري در آذربايجان شرقي

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: شهرها و جاذبه‌ها آيين‌هاي چهارشنبه‌ سوري در آذربايجان شرقي
جام جم آنلاين: قبل از شروع عيد نوروز، آذربايجاني‌ها با برگزاري مراسم خاص به استقبال فصل بهار مي‌روند كه يكي از مهم‌ترين و مفصل‌ترين آنها مراسم چهارشنبه‌سوري است.

در گذشته نه چندان دور مراسم جالبي در اين شب در استان آذربايجان شرقي برگزار مي‌شد كه خيلي از آنها با گذشت زمان و ورود تكنولوژي رنگ باخته و تغيير چهره داده‌اند.

يكي از اين مراسم، هديه فرستادن به خانه تازه‌عروس است. چهارشنبه شب آخر سال هديه تازه عروس كه شامل چهارشنبه يميشي (آجيل چهارشنبه ‌سوري)، غذاهاي پخته تزئين ‌شده، هدايايي براي داماد و فاميل نزديك اوست را درون مجمع بزرگ مي‌گذاشتند و به خانه دختر مي‌فرستادند و كسي كه مجمع را حمل مي‌كرد از طرف خانواده داماد انعام مي‌گرفت.

البته اين مراسم امروزه نيز در بعضي از شهرها و روستاهاي استان برگزار مي‌شود، منتهي با رنگ و بوي امروزي‌تر، حتي در گذشته، مردم سهم ميراب محله، شبگرد، پليس محله و باباي مدرسه را كه شامل پيراهن، آجيل و... بود، كنار مي‌گذاشتند.

آنچه بيشتر در گذشته ميان آذربايجاني‌ها رسم بود، مراسم شال‌اندازي پسران جوان در شب چهارشنبه‌سوري بود. در اين مراسم كه اكنون نيز در بعضي از روستاهاي اين خطه به چشم مي‌خورد، پسران جوان، شالي را برداشته و آنرا از سوراخ بالاي بام خانه پايين مي‌انداختند و صاحبخانه متناسب با وسع مالي خود هدايايي چون آجيل، شيريني، تخم‌مرغ و حتي جوراب را در گوشه شال مي‌بست تا پسر آن را بالا بكشد.

در اينجا اگر پسر خواستگار دختر خانواده بود، شال را بالا نمي‌كشيد و اگر خانواده دختر با اين وصلت موافق بودند يكي از لوازم دختر را به شال مي‌بستند.

بهترين غذاي شب چهارشنبه‌سوري در گذشته قورمه‌سبزي بود كه در حياط خانه‌ها و روي اجاق پخته مي‌شد و عطر و بوي برنج و قورمه‌سبزي از همه خانه‌ها برمي‌خاست.

در قديم در چنين روزي مغازه‌ها را آذين مي‌بستند و مجمع‌هاي بزرگ را به صورت طبقه‌هاي متعدد درمي‌آوردند و با آجيل‌هاي چهارشنبه‌سوري پر مي‌كردند و با انواع مجسمه‌ها، ساعت‌ها و... تزئين مي‌كردند و در معرض فروش مي‌گذاشتند و معمولا تا پايان شب اين آجيل‌ها فروش مي‌رفتند.

از آداب خاص آذربايجاني‌ها روز چهارشنبه آخر سال اين بود كه به سرچشمه مي‌رفتند و زنان كوزه‌ها و كاسه بشقاب‌هاي سفالي كهنه را كنار چشمه مي‌شكستند و كوزه نو را از آب چشمه پرمي‌كردند و آب آن را به چهارگوشه خانه مي‌ريختند، دعا مي‌خواندند و جلوي در را جارو مي‌كردند و معتقد بودند با اين كار تا يك سال با روحيه شاد زندگي مي‌كند.

يكي ديگر از رسوم آذربايجاني‌ها در اين شب آتش روشن كردن و پريدن از روي آتش بود كه اين رسم امروزه فقط در ميان جوانان مرسوم است.

در اين مراسم مردم و بخصوص جوان‌ها روي پشت‌بام‌ها آتش روشن مي‌كردند و از روي آن مي‌پريدند. همچنين درون كوزه‌اي را از مواد آتش‌زا كه خطر انفجار و آتش‌سوزي نداشت پر مي‌كردند و زير كوزه را سوراخ مي‌كردند و توي آن فتيله مي‌گذاشتند كه بعد از آتش زدن فتيله، نور آن تا حدود 30 متري در آسمان پيدا بود و اين كار نوعي شادي و نشاط بين جوانان ايجاد مي‌كرد.

يكي ديگر از مراسم آذربايجاني‌ها در اين شب فال گوش ايستادن و شنيدن سخنان رهگذران بود. در اين مراسم زنان و بخصوص دختران جوان پشت در ايستاده و سخنان اولين رهگذران را گوش داده و در زندگي آينده خود تعبير مي‌كردند. البته اين روش به گونه ديگري نيز انجام مي‌گيرد.

به اين صورت كه دختران جوان بيرون خانه ايستاده و كليدي زير پاي خود قرار مي‌دادند و صحبت‌هاي اولين رهگذران را شنيده و تعبير مي‌كردند.

سعيده دلال‌عليپور -‌ جام‌جم تبريز

سه|ا|شنبه|ا|23|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 80]