کدام بدتر است: سیگار، پیپ یا قلیان؟

واضح آرشیو وب فارسی:تکناز:
پرسشی از دکتر محمدرضا معدنی معاون اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران

کدام بدتر است: سیگار، پیپ یا قلیان؟

سرطان ریه یكی از شناخته شده ترین و خطرناک ترین سرطان هاست که سالانه تعداد زیادی از مردم به آن مبتلا می شوند. از طرفی، این سرطان با مصرف دخانیات ارتباط تنگاتنگی دارد؛ به طوری که تقریبا80 درصد موارد سرطان ریه به استعمال قلیان، پیپ و سیگار مرتبط است....

اما ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که کدام یک از این محصولات دخانی خطرناک ترند و احتمال ابتلا به این سرطان را بیشتر می کنند؟ برای پاسخ به این سوال، گفت وگوی ما را با دکتر محمدرضا معدنی، معاون اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران، بخوانید.

آقای دکتر! تاریخچه استعمال دخانیات به چه زمانی برمی گردد؟

مصرف مواد دخانی در دنیا بالغ بر 2 هزار سال قدمت دارد و در طول این مدت هم دستخوش تحولات زیادی شده است. نخستین بار بومیان قاره آمریكا در دوران باستان به خواص گیاه تنباكو پی بردند. كریستف كلمب و همراهانش در سال 1492 میلادی به جزیره ای بین آمریكای شمالی و جنوبی رسیدند و متوجه شدند كه افراد بومی این منطقه گیاهی عجیب را روی آتش ریخته و دود آن را داخل ریه های خود فرو می برند. كریستف كلمب به تصور اینکه این گیاه، ماده ای جادویی دارد، هنگام بازگشت مقداری از برگ ها و دانه های آن گیاه را با خود به اسپانیا برد و به این ترتیب توتون به اروپا راه یافت و مردم اروپا این گیاه را توباكو نامیدند كه در ایران به تنباكو معروف است. توتون كه در سال 1605 میلادی در عثمانی، مصر و هند شناخته شده بود، توسط پرتغالی ها وارد ایران شد. اگر چه برخی بر این باورند كه توتون نخستین بار در سال 1590 میلادی وارد ایران شده است اما بررسی اسناد تاریخی نشان می دهد مصرف دخانیات در زمان شاه عباس در ایران رواج پیدا كرد.

ظاهرا سیگار پرمصرف ترین محصول دخانی در سراسر دنیاست. همین طور است؟

بله؛ سیگار جزو یکی از مهلک ترین محصولات اعتیادآور ساخته دست بشر است و از برگ کاغذ، فیلتر، توتون و اسانس و مواد نگهدارنده ساخته می شود. در این بین باید گفت که خطر اصلی را دود ناشی از استعمال این ترکیب ایجاد می کند.

منظورتان از خطر جدی چیست؟

ببینید؛ دود سیگار دارای دو جریان اصلی و كناری است. جریان اصلی هنگام پك زدن وارد دهان و ریه می شود و جریان كناری در فاصله پك زدن ها از انتهای سیگار و هنگام بازدم وارد محیط و سپس ریه می شود كه این دود از 4 هزار ماده مختلف با آثار آنتی ژنی، جهش زایی، سرطان زایی، دارویی و... تشكیل شده است. در عین حال، دود سیگار شامل 2 بخش ذره ای و گازی است. بخش گازی 85 درصد دود سیگار را تشكیل می دهد و اكسیژن، نیتروژن و مونواكسیدكربن اجزای اصلی آن هستند. مونواكسیدكربن میل تركیب زیادی با هموگلوبین خون دارد و در رقابت با اكسیژن برای تركیب با هموگلوبین پیروز می شود. در نتیجه انتقال اكسیژن به بافت های بدن كاهش می یابد. بخش ذره ای نیز 15 درصد دود سیگار را تشكیل می دهد و نیكوتین و قطران مهم ترین مواد تشكیل دهنده بخش ذره ای هستند. در عین حال، نیكوتین ماده اصلی و موثر دود سیگار است كه اعتیادآور بوده و با عوارض قلبی-عروقی و ایجاد اختلال در سیستم عصبی همراه است.

سلامت: آیا سیگارهای لایت، همان طوری که کارخانجات سیگارسازی ادعا می کنند، واقعا کم خطرترند؟

نه! به رغم قرن ها نوآوری تبلیغاتی، ادعاهای اغراق گونه، ایجاد ذهنیت بی خطر بودن یا کم جلوه دادن خطر برای سلامت، هیچ شواهد و مدارک مستندی وجود ندارد که نشان دهد سیگارهای Light (سبک) یا Mild (ملایم)، کم ضررتر از سیگارهای معمولی هستند و به طور كلی، وجود 40 نوع ماده سرطان زا در دود انواع سیگار به اثبات رسیده است.

اگر سیگار را با قلیان مقایسه کنیم، به چه نتیجه ای می رسیم؟ قلیان مضرتر است یا سیگار؟

با وجود اینكه قلیان كمتر مصرف می شود اما حجم دودی كه از آن وارد بدن می شود 10 تا 20 برابر دود ناشی از مصرف سیگار است. یك نخ سیگار معمولا 500 سی سی تا یك لیتر دود تولید می كند اما یك بار استفاده از قلیان 10 تا 20 لیتر دود تولید خواهد كرد و درواقع، سرو یک نوبت قلیان برابر با استعمال 70 نخ سیگار است. از طرف دیگر سیگار معمولا انفرادی مصرف می شود اما از یک قلیان صدها نفر استفاه می کنند. البته این روزها هنگام سرو قلیان در مراکز تفریحی، سر یک بارمصرف قلیان در اختیار مشتریان قرار می گیرد تا به اصطلاح از انتقال بیماری ها جلوگیری شود اما باید گفت این لوله قلیان است که حاوی انواع باکتری و ویروس است و ناقل بیماری هایی مانند سل و هپاتیت است. نمی توان میزان مصرف افراد را نیز نادیده گرفت. مثلا شخصی که روزی یک بار قلیان می کشد، در مقایسه با فردی که روزی یک پاکت سیگار مصرف می کند، احتمالا زودتر به سرطان ریه مبتلا خواهد شد.

کدام ضلع مثلث دخانیات، سلامت مصرف کنندگان را بیشتر تهدید می کند: سیگار، پیپ یا قلیان؟

همه شان به نوعی سلامت را به خطر می اندازند و نمی توان گفت یكی از آنها از دیگری بهتر یا بدتر است اما برای بیان خطرهای پیپ باید از سیگار برگ شروع کنیم. سیگار برگ در واقع تنباکوی پیچیده شده در برگ تنباکو است و عموما مقدار تنباکوی این سیگارها چند برابر سیگارهای معمولی است و گاهی مقدار تنباکوی موجود در سیگار برگ به اندازه 20 سیگار معمولی است. البته در مورد مصرف پیپ در مقایسه با سایر محصول های دخانی مطالعه های کمتری انجام شده است. با این وجود، بیشتر حقایقی که در مورد سیگار برگ وجود دارد در مورد پیپ هم مصداق پیدا می کند. به طور مثال، دود ناشی از پیپ در مقایسه با سیگار قلیایی تر است و بنابراین برای ایجاد اعتیاد بالا به نیکوتین نیاز به استنشاق مستقیم آن به ریه وجود ندارد. در عین حال، به واسطه میزان بالای تنباکوی استفاده شده در پیپ، مصرف کنندگان و اطرافیان با دودی معادل سوختن چند نخ سیگار مواجه می شوند. از طرفی، مصرف کنندگان پیپ شانس بالاتری برای ابتلا به بیماری از جمله بیماری انسدادی مزمن ریوی و سرطان های دهان، سر، گردن، حنجره، مری و ریه دارند.

یعنی نمی توان با قطعیت گفت که کدام یک از اینها خطرناک ترند؟

همین طور است اما باز هم بستگی به میزان مصرف دارد. فرض کنید بخواهیم 3 نفر را با شرایط یکسان از نظر سن، جنسیت، موقعیت زندگی و... با هم مقایسه کنیم که اولی روزانه یک پاکت سیگار مصرف می کند، دومی مصرف مداوم پیپ دارد و فرد سوم روزی یک ساعت قلیان می کشد. مسلما آنهایی که پیپ و قلیان می کشند زودتر از فرد سیگاری با مشکل مواجه می شوند. اما نکته بسیار مهم این است که درنهایت هر 3 این افراد، جان خود را به واسطه مصرف دخانیات از دست می دهند یا حداقل کمتر از افراد دیگر عمر می کنند و سالیان سال باید با انواع بیماری ها و سرطان ها دست و پنجه نرم کنند

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تکناز]

[مشاهده در: www.taknaz.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 235]