دلجويي تركيه از ايران

واضح آرشیو وب فارسی:ايران دیپلماسی: دلجويي تركيه از ايران
گفتاري از دكتر بهرام اميراحمديان، كارشناس مسايل تركيه، در خصوص ميزباني تركيه براي مذاكرات هسته‌اي ايران

ديپلماسي ايراني: به نظر مي‌رسد كه پيشنهاد تركيه از دو جنبه قابل توجه است:

الف: تركيه كشور مسلمان و همسايه ايران است

ب: اين كشور با غرب رابطه دارد و بر همين اساس در برخي ساختارهاي اساسي غربي نيز حضور دارد.

بنابراين زماني‌كه تركيه پيشنهاد مي‌كند كه تصميم دارد در رابطه با پرونده هسته‌اي ايران به عنوان ميانجي نقش ايفا كند، نكته‌اي است كه بايد مورد توجه دستگاه ديپلماسي ايران قرار بگيرد. از اين جهت كه تركيه هم كشور همسايه ايران است و هم امكانات گسترده اي براي ايفاي نقش دارد. از ديگر سو فضاي متشنجي كه ميان دو كشور به وجود آمده آرام‌تر خواهد شد. تركيه نشان دادن است كه هيچ‌گاه علاقه ندارد كه منافع ايران تهديد شده و يا در مواردي منجر به خسارت براي ايران شود. ممكن است تركيه در برخي مسايل منطقه‌اي رقيب ايران باشد، اما در خصوص پرونده هسته‌اي ايران منافع كشور همسايه خود را در نظر دارد. مقامات تركيه بارها رسما اعلام كرده اند كه حق ايران را در دستيابي به تكنولوژي صلح آميز هسته اي به رسميت مي شناسند. به ويژه رييس جمهور اين كشور آقاي عبدالله گل سال گذشته در مصاحبه‌اي گفته بود كه «ما با ايران قرابت‌هاي زيادي داريم، كشورهاي همسايه و مسلمان هستيم كه در سازمان اكو و سازمان كنفرانس اسلامي با يكديگر همكاري داريم. هر بحراني كه در ايران بوجود آيد ماهم نگران خواهيم شد. از اين رو پرونده هسته اي ايران به نوعي بما هم مربوط مي شود و ما نمي خواهيم به ايران آسيبي برسد».

در نتيجه طبيعي است كه ايران پتانسيل‌هاي زيادي دارد تا تركيه از آن استفاده كند و علاوه بر آن تركيه از ايران نفت وارد مي‌كند، بدين معنا كه تركيه هم يكي از خريداران نفتي ايران. از سوي ديگر ايران بازار خوبي براي محصولات صنعتي تركيه است. سطح مبادلات تجاري ايران و تركيه بالاست و رييس جمهوري ايران نيز بارها اعلام كرده است كه ايران و تركيه هنوز ظرفيت‌هاي خالي زيادي براي همكاري با يكديگر دارند.

در اين شرايط كه تركيه براي ميزباني گروه ۱+۵ در رابطه با برنامه هسته‌اي ايران پيشگام مي‌شود، پيشنهاد خوبي است كه ايران هم مي‌تواند در زمينه مسائل منطقه اي (و بر مبناي سياست جمهوري اسلامي ايران كه بايد مسايل منطقه در منطقه حل شود)، از اين پيشنهاد تركيه استقبال كند. بنابراين نكات مثبتي در اين پيشنهاد وجود دارد كه اگر مقامات ايراني هم با اين فرمول مذكرات را پيش ببرند هر دو طرف بهره مند خواهند شد.

همچنين سايه سنگيني كه بر روابط دو كشور ايران و تركيه بر سر استقرار سپر دفاع موشكي امريكا در تركيه و مساله سوريه به وجود آمده، از اين طريق و در حاشيه مذاكرات، دو كشور همسايه مي‌توانند با بهره گيري از اين فضا با يكديگر گفتگوهايي داشته و سنگيني روابط را از ميان بردارند. چراكه تركيه و ايران قدرت‌هاي منطقه‌اي هستند و آقاي داوود اوغلو به عنوان رييس دستگاه ديپلماسي تركيه تجربيات خوبي در مسايل گفتگو و ميانجي‌گري منطقه اي و بين المللي دارد.

چرا تركيه؟

اين پيشنهاد از گذشته وجود داشت كه مذاكرات در تركيه انجام شود، چراكه در سالهاي پيش زماني‌كه قرار بود مبادلات سوخت هسته اي بين ايران، تركيه و مكزيك صورت گيرد، تركيه درباره ميزباني اين مذاكرات پيشنهاد داده بود، هرچند غرب نپذيرفته بود. شايد طرفهاي غربي هم در اين شرايط به اين نتيجه رسيده باشند كه با توجه به اعلام آمادگي ايران براي مذاكره و پيشنهاد تركيه، مذاكرات در اين كشور انجام شود.

به نظر مي‌رسد كه اگر اين روند پيگيري شود تا اندازه‌اي سردي روابط ميان تركيه و ايران زدوده شود. مي‌توان گفت كه تركيه از اين طريق به نحوي هم قصد دارد تا از ايران دلجويي كند. اما ما بايد بدانيم كه تركيه بارها اعلام كرده ممكن است سطح روابطش با ايران فراز و نشيب‌هايي را طي كند اما در سياست‌هاي خارجي تركيه با ايران هيچ‌گاه روابط آنها تيره نخواهد شد. ممكن است در برخي شرايط به نقاط تاريكي هم رسيده باشند، اما هر دو كشور به ضرورت استمرار روابط حسنه تاكيد داشته و دارند.

اگر قصد آن داشته باشيم تا زمينه‌هاي همكاري دو كشور را مورد بررسي قرار دهيم بايد اذعان كرد كه تركيه در بسياري موارد مي‌تواند در ايران سرمايه ‌گذاري كند، زيرا تجربه‌هايي در سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي دارد. اين كشور همسايه مي‌تواند در بخش‌هاي خدمات، هتلداري و توريسم به ايران كمك كند. همچنين در شرايطي كه ايران تحريم شده است به نظر مي‌رسد ايران در اين زمينه‌ها مي‌تواند همكاري‌هاي خوبي با تركيه داشته باشد. از جمله مي‌تواند زيربناها و ساختارهاي توريسم فرهنگي را در ايران راه اندازي كند.

همچنين علاوه بر همكاري‌هايي كه ايران و تركيه مي‌توانند در بازسازي افغانستان با هم داشته باشند، در سازمان اكو نيز ظرفيت‌هاي همكاري هاي دوجانبه و چند جانبه فراهم است. به عنوان مثال تجارت بين اعضا در سازمان اكو تنها ۶ درصد مبادلات تجاري با كشورهاي منطقه‌اي را در بر مي گيرد. اين ميزان مي تواند به همكاري هاي ايران و تركيه افزايش يابد.

لازمه همكاري بين دو كشور اين است كه ايران و تركيه گروه‌هاي كاري تشكيل داده و در زمينه‌هاي مختلف اقتصادي گفت و گو كنند. اتاق‌هاي مشترك بازرگاني وجود دارد، اتاق استانبول و اتاق تهران مي توانند زمينه‌ اين مشاركت‌ها را يافته و توصيه هاي سياستي و اجرايي ارائه دهند.

در نهايت اگر ايران و تركيه در زمينه‌هاي متفاوتي با هم همكاري داشته باشند براي مصالح منطقه هم مفيد است، حتي مي‌توان گفت كه اين همكاري‌ها به ثبات و آرامش در افغانستان و پاكستان و آسياي مركزي و فققاز منجر خواهد شد. به جاي آنكه بازيگران خارجي وارد منطقه شوند بايد از پتانسيل‌هاي خود اين كشورها استفاده شود.

ايران و تركيه سال‌هاست كه بدون تنش روابط خود را پايدار نگه داشته‌اند زيرا هر دو علاقه‌مند به ثبات منطقه هستند. با ثبات‌ترين مرز ايران با كشورهاي همسايه، همين مرز ايران و تركيه است، اما شناخت دو كشور از يكديگر كم است.توريسم يكي از زمينه‌هايي است كه بايد دو كشور به آن توجه كنند. توريسم يكي از مواردي است كه مبادلات فرهنگي بين ملت ها را افزايش مي دهد و سبب آگاهي بيشتر ملتها از يكديگر مي شود. سالانه صدها هزار نفر از ايرانيان به كشور همسايه تركيه سفر مي كنند، در حالي كه تعداد كمي از تركيه به ايران سفر مي‌كنند، در نتيجه ايران بايد فضاي توريستي خود را به شكلي براي ترك‌ها آماده كند تا مردم مسلمان تركيه نيز بيشتر به ايران سفر كنند.

به طور خلاصه بايد گفت به نظر مي رسد پيشنهاد تركيه براي ميزباني مذاكرات ايران و غرب در آن كشور، مي تواند فرصتي براي دستگاه ديپلماسي ايران براي ارتقاي جايگاه خود در منطقه باشد و طبيعي است كه براي دستگاه ديپلماسي تركيه نيز فرصتي مغتنم خواهد بود.پس از پيشنهاد تركيه نداي مخالفي از جانب غربي‌ها شنيده نشده است. ايران نيز در كنفرانس خلع سلاح اعلام كرده است كه براي مذاكرات هسته‌اي آماده است.تمامي شرايط حاكي از آن است كه ميزباني تركيه براي گفتگوهاي هسته‌اي ميان ايران و غرب نتايج خوبي دربرخواهد داشت. /14

شنبه|ا|13|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايران دیپلماسی]

[مشاهده در: www.irdiplomacy.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 51]