آغاز اقدامات عملي براي استفاده از انرژي‌هاي نو در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: آغاز اقدامات عملي براي استفاده از انرژي‌هاي نو در ايران
با ۳۰۰روز آفتابي در مسير كمربند انرژي خورشيد قرار داريم. اين پتانسيل، زمينه را براي ساخت نيروگاه هاي خورشيدي و توليد برق كه هيچ گونه آلودگي هوا را به دنبال ندارد فراهم كرده و در برنامه پنجم توسعه پيش بيني شده است تا ۳درصد از برق كشور از طريق توليد انرژي هاي نو تامين شود و اتحاديه اروپا هم برنامه ريزي كرده است تا ۱۲درصد انرژي الكتريكي موردنياز خود را از طريق انرژي هاي جديد تامين كند با اين اوصاف مثل اين كه دنيا نگاه ويژه اي به منابع تجديد پذير انرژي دارد.

تاريخچه

امروزه افزايش مصرف انرژي در جوامع مدرن صنعتي علاوه بر خطر اتمام سريع منابع فسيلي، جهان را با تغييرات برگشت ناپذير و تهديدآميز زيست محيطي مواجه كرده است به همين دليل برنامه ها و سياست هاي بين المللي براي توسعه پايدار جهاني، توجه ويژه اي به منابع تجديدپذير انرژي دارد.

به عنوان مثال اتحاديه اروپا هدف گذاري توليد ۱۲درصد انرژي الكتريكي موردنياز را از طريق انرژي هاي نو در برنامه هاي توليد انرژي خود تعريف كرده است. در كشور ما نيز «سازمان انرژي هاي نو ايران» متعاقب سياست گذاري هاي معاونت امور انرژي وزارت نيرو از سال ۱۳۷۴ عهده دار پرداختن به اين مهم به منظور دستيابي به اطلاعات و فناوري هاي روز دنيا براي استفاده از منابع انرژي هاي تجديدپذير، پتانسيل سنجي و اجراي طرح هاي متعدد خورشيدي، باد و زمين گرمايي و همچنين هيدروژن و بيومس را در دستور كار خود قرار داده است.

كاربرد انرژي‌هاي نو

اكنون اين سوال مطرح است كه حوزه هاي كاربردي انرژي هاي نو چيست؟ و از توان طبيعي ايران تا چه حد مي توان بهره برداري كرد.

مهندس نصيري كارشناس مسئول و مدير دفتر زيست توده اي سازمان انرژي هاي نو ايران در اين باره مي گويد: در ايران مي توان از انرژي باد، انرژي نور خورشيد و انرژي گرمايشي زمين به گونه اي بهره برداري شود كه بخش عمده اي از نياز انرژي كشور را تامين كند.

وي مي افزايد: به عنوان مثال استان خراسان رضوي به دليل برخورداري از عرصه هاي وسيع تابش نور خورشيد و عرصه هاي با ذخيره مي تواند به عنوان پايلوت بهره برداري از انرژي هاي نو در كشور مطرح شود. همچنين روند روبه رشد نصب توربين هاي بادي در سراسر كشور نيز نشان مي دهد كه ايران پتانسيل ممتازي براي بهره برداري از نيروگاه هاي بادي دارد.

ميرهادي مدير دفتر برق و انرژي روستايي با بيان اين مطلب كه ايران در منطقه پرتابش خورشيد قرار دارد، مي گويد: عرصه جغرافيايي ايران توان بالقوه فراواني براي استفاده از «فوتوولتائيك» دارد به همين دليل در ده سال اخير درخواست براي نصب نيروگاه هاي خورشيدي ۱۱برابر شده است.

اين كارشناس مي افزايد: ويژگي هاي انرژي هاي نو بدون صدا، ايمني بالا، نگهداري آسان، طراحي و اجراي سريع و حمايت هاي دولتي است به طوري كه دولت رسما اعلام كرده است كه برق توليد شده از سازه هاي نوين توليد انرژي را گران تر از سازه هاي سنتي (نيروگاه هاي حرارتي و برق آبي) خريداري مي كند.

ميرهادي مي افزايد: دولت با درك اهميت توليد انرژي از منابع تجديد شونده طبيعي سرمايه گذاري ها را به سوي توسعه اين نيروگاه ها سوق داده است زيرا توجيه اقتصادي بسيار بالايي در مقايسه با ساير منابع توليد انرژي دارد.

سميرا منشي پور رئيس گروه مطالعات برق و انرژي روستايي هم درباره كاربرد انرژي هاي نو اظهار داشت: نياز روزافزون به انرژي از يك سو و افزايش قيمت حامل هاي انرژي در ايران و جهان موجب شده است تقاضا براي استفاده از انرژي هاي نو به شدت افزايش يابد و اكنون به زباله، پسماند دامداري ها و پسماند مزارع كشاورزي به عنوان منابع جديد توليد انرژي نگريسته مي شود لذا هم اكنون انرژي خورشيدي، انرژي باد، انرژي گرمايشي زمين، توان انرژي جاذبه زمين، زباله هاي خانگي، ضايعات دامداري ها و اراضي كشاورزي و حتي انرژي جزر و مد درياها به منابع جديد توليد انرژي الكتريكي تبديل شده است و رفته رفته منابع فسيلي در درجه دوم اهميت قرار خواهد گرفت زيرا منابع جديد علاوه بر ارزان بودن و سازگاري با محيط زيست كم ترين عوارض را براي زندگي در كره زمين دارد.

منشي پور ادامه داد: هم اكنون در مناطقي كه امكان توسعه شبكه هاي برق وجود ندارد مي توان با استفاده از سلول هاي خورشيدي برق موردنياز را تامين كرد، در مناطق مرزي و ناحيه هاي نظامي كه از شبكه سراسري برق فاصله زيادي دارند، انرژي خورشيدي به خوبي پاسخگوي برق موردنياز خواهد بود، در مزارع كشاورزي مي توان از فتوسل هاي خورشيدي براي تامين برق موردنياز چاه هاي كشاورزي استفاده كرد، در گلخانه ها مي توان انرژي حرارتي را با استفاده از نيروگاه هاي خورشيدي كوچك تامين كرد، در دامداري ها هم مي توان توليد انرژي بيوگاز را وارد چرخه مصرف انرژي كرد و از ضايعات دامداري ها براي توليد بيوگاز بهره گرفت.

زباله هاي شهري هم اكنون به منبع مطمئن توليد انرژي تبديل شده اند و طرحي كه شهرداري مشهد اجرا كرد به خوبي نشان داد زباله هاي شهري مي تواند برق موردنياز روشنايي معابر و سيستم هاي ترافيكي شهري و بين شهري را تامين كند، به راحتي مي توان با حفر چاه هايي با عمق مشخص (نظير سايت مشكين شهر در اردبيل) از انرژي زمين گرمايي استفاده كنيم، حتي مي توان از انرژي جزر و مد دريا نيز به خوبي استفاده كرد و از فراز و فرود آب دريا به عنوان عامل محركه نيروگاه ها استفاده و انرژي الكتريكي توليد كنيم.

منشي پور با اشاره به برخي طرح هاي اجرا شده در كشور مي افزايد: سايت تحقيقاتي بيوگاز در ساوه از انواع ضايعات دامي و كشاورزي انرژي پاك توليد مي كند، پيل سوختي در طالقان نيز با توليد ۴۵مگاوات برق از موفق ترين طرح هاي توليد انرژي پاك است، توليد برق از زباله در مشهد نيز نشان داد كه سرمايه گذاري صورت گرفته در مدت كم تر از ۲سال بازگشته است و اين موضوع توجيه اقتصادي طرح هاي نوين توليد انرژي را نشان مي دهد.

سيدحسين آقاميري مديركل حفاظت از محيط زيست استان خراسان رضوي نيز بر لزوم استفاده و جايگزيني انرژي هاي نو تاكيد مي كند و به خراسان مي گويد:امروزه انرژي هاي نو همچون انرژي خورشيدي،بادي، آبي، بيوماس، بيوگاز و انرژي زمين گرمايي كه از عمده ترين منابع انرژي هاي پاك محسوب مي شوند با وجود ناشناخته ماندن به سرعت در حال گسترش و نفوذ است و غفلت از آن غيرقابل جبران خواهد بود.

وي ضمن بيان اين كه كشور ما در راه به كارگيري انرژي هاي نو با موانع عمده و اساسي مواجه است، افزود: يكي از اين موانع وجود نفت ارزان و منابع غني هيدروكربني و نبود شناخت از انرژي هاي نو است.

به گفته مديركل حفاظت محيط زيست خراسان رضوي، يكي از منابع تجديد شونده انرژي خورشيد است كه در بسياري از مناطق دنيا براي توليد برق به كار مي رود.

آقاميري افزود: ايران با قرار گرفتن در كمربند انرژي خورشيدي به طور متوسط ۳۰۰روز آفتابي دارد و پتانسيل آن براي استفاده از انرژي خورشيدي مناسب است.

وي تصريح كرد: نيروگاه هاي خورشيدي ضمن توليد برق هيچ گونه آلودگي براي هوا ندارند و مواد سمي و مضر توليد نمي كنند در صورتي كه نيروگاه هاي فسيلي هوا و محيط را با مصرف نفت، گاز يا زغال سنگ آلوده مي كنند. آقاميري تاكيد كرد: نيروگاه هاي خورشيدي نياز به سوخت ندارند و برخلاف نيروگاه هاي فسيلي كه قيمت برق توليدي آن ها تابع قيمت نفت و هميشه در حال تغيير است در نيروگاه هاي خورشيدي اين نوسان وجود ندارد و مي توان بهاي برق مصرفي را براي مدت طولاني ثابت نگاه داشت.

حمايت هاي قانوني و دولتي

در اواخر سال ۱۳۷۸ ميزان عمليات و تنوع انرژي هاي نو موجب شد وزارت نيرو با استناد به ماده هاي ۱و۲ قانون تاسيس وزارت نيرو و همچنين تبصره۲ ماده واحده قانون بودجه ۱۳۷۸ كل كشور پيشنهاد دولتي شدن «سازمان انرژي هاي نو» موسوم به «سانا» را به هيئت وزيران بدهد تا جايگاه خالي سازماني كه در بدنه تشكيلات دولت به امر مهم توسعه انرژي هاي تجديدپذير بپردازد، مرتفع شود. سرانجام هيئت وزيران در تاريخ 1378.12.8 بنا به پيشنهاد وزارت نيرو به منظور توسعه انرژي هاي تجديدپذير و اهميت بين المللي و منطقه اي آن با تشكيل شركت دولتي سانا موافقت كرد و اين شركت به صورت كاملا دولتي، عهده دار مديريت طرح هاي مختلف شد. در اواسط سال ۱۳۸۵ با تغيير ساختار در وزارت نيرو و ايجاد معاونت برق و انرژي، عملا دفتر انرژي هاي نو حوزه ستادي وزارت نيرو در اين سازمان ادغام و همكاران و طرح هاي مربوطه نيز به سانا منتقل شد. همچنين از ابتداي سال ۱۳۸۶ فقط طرح انرژي هاي تجديدپذير كه در خارج از مجموعه سانا (پروژه نيروگاه بادي بينالود در شركت توانير) انجام مي شد به سانا منتقل و در نهايت نقش ساير دستگاه هاي اجرايي در اين عرصه نظير وزارت جهاد كشاورزي، وزارت نفت و شركت توانير و حوزه ستادي وزارت نيرو به سانا واگذار شد و مورد حمايت كامل دولت قرار گرفت. وزير نيرو در اين باره به مهر گفت: استفاده از منابع و ظرفيت هاي انرژي تجديدپذير در توليد برق در دستور كار وزارت نيرو قرار گرفته كه براين اساس بررسي و برنامه ريزي براي استفاده از اين منابع ادامه دارد. وي افزود: استفاده از ظرفيت هاي جديدي نظير زغال سنگ،انرژي بادي، خورشيدي و زمين گرمايي براي توليد برق از اقلام اين سبد است كه بايد ضمن بررسي كامل از اين ظرفيت ها براي ادامه رشد صنعت برق استفاده شود.

اقدامات عملي

«طبق برنامه ريزي هاي برنامه پنجم توسعه كشور قرار است تا ۳ درصد از برق كشور از طريق توسعه و بهره برداري از انرژي هاي نو تامين شود.»

اين خبري است كه افسانه جيلاني كارشناس انرژي هاي نو به باشگاه خبرنگاران جوان اعلام كرد و افزود: براي بهره برداري مطلوب از انرژي هاي نو بايد در هر جاي كشور متناسب با توان آن بخش در زمينه انرژي بادي، خورشيد و زمين گرمايي سرمايه گذاري شود.

وي تصريح كرد: سرمايه گذاري در زمينه توليد صفحات فتو ولتائيك در كشور مي تواند تحول مهمي در زمينه بهره برداري از انرژي خورشيدي فراهم آورد.

در مقابل محمدرضا ورسايي مدرس برق و كنترل دانشگاه آزاد اصفهان نظر انتقادي به برنامه هاي توسعه انرژي هاي نو دارد و مي گويد: بايد واقع بين باشيم و بايد اين را بپذيريم كه با شعار و سمينار و گردهمايي و مقاله نمي توان به توسعه و توليد انرژي از منابع تجديد شونده اميدوار بود. ورسايي توضيح مي دهد: به دليل نوپا بودن صنايع فني و توليد تاسيسات فني انرژي هاي نو، توليد اين گونه انرژي يك صنعت وابسته به خارج است بنابراين هزينه توليد برق در اين صنايع گران تمام مي شود علاوه بر اين نگاه به احداث نيروگاه هاي بادي، مخازن توليد بيوگاز و نيروگاه هاي گرانشي و زمين گرمايي حتي در نظر كارشناسان به عنوان يك طرح تحقيقاتي است و براي ورود به مرحله اجرايي بايد قدم هاي اجرايي بلندتري برداشته شود. اين كارشناس تصريح مي كند: هم اكنون در جهان انجمن بين المللي انرژي خورشيدي وجود دارد، علاوه بر آن انجمن بين المللي زمين گرمايي نيز در حال فعاليت است، انجمن جهاني انرژي باد موسوم به WWEAنيز در جهان فعال است و جامعه علمي ايران بايد با پذيرش عضويت اين انجمن ها به سرعت دانش خود را به روز كند تا در عرصه توليد برق از انرژي هاي نو حرفي براي گفتن داشته باشيم و همانند برخي از كشورهاي پيشرفته و حتي كشورهاي همسايه نظير تركيه بتوانيم انرژي برق حاصل از انرژي هاي نو را وارد شبكه سراسري كنيم.

ورسايي در پايان تاكيد مي كند: گام هاي بزرگي براي شناسايي عرصه هاي جديد انرژي هاي نو نظير سطوح شيب دار طبيعي و انرژي گرمايي درون زمين و حتي استفاده از «حرارت فوق جوي» برداشته شده و به اعتقاد من ايران در اولين گام هاي ورود به اين عرصه هاست زيرا بسياري از عرصه هاي نوين در ايران هنوز شناخته شده نيست و فقط انرژي خورشيدي و انرژي باد مورد توجه قرار گرفته است بنابراين افق گسترده اي براي كار و فعاليت در اين زمينه ها پيش روي كارشناسان وجود دارد و كارشناسان بايد با جديت بيشتري وارد اين عرصه ها شوند.

به هر حال وجود عرصه هاي متعدد بادخيز و ۳۰۰ روز آفتابي در سال و تشكيل سازمان انرژي هاي نو در ايران زمينه مناسبي براي بهره برداري از انرژي هاي تجديدشونده در كشور فراهم كرده است اما بهره برداري صحيح از اين منابع انرژي و جبران غفلت ۲۰ ساله نياز به برنامه ريزي دارد.

چكيده گزارش

امروز دنيا به منابع تجديد پذير انرژي نگاه ويژه اي دارد. به عنوان مثال اتحاديه اروپا هدف گذاري توليد ۱۲درصد انرژي الكتريكي موردنياز از طريق انرژي هاي نو را در برنامه هاي توليد انرژي خود تعريف كرده است و در ايران هم كارشناسان بر اين عقيده اند كه مي توان از انرژي باد، نور خورشيد و انرژي گرمايشي به گونه اي بهره برداري كرد كه بخش عمده اي از نيازهاي انرژي كشور تامين شود. در واقع ايران در كمربند انرژي خورشيدي قرار دارد و به طور متوسط ۳۰۰روز آن آفتابي است و از اين پتانسيل انرژي مي توان استفاده مطلوب كرد به دليل همين ظرفيت در برنامه پنجم توسعه كشور پيش بيني شده است تا ۳ درصد از برق كشور از طريق توسعه و بهره برداري از انرژي هاي نو تامين شود.

پنجشنبه|ا|11|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 191]