با بيماري مننژيت بيشتر آشنا شويم

واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران جوان: با بيماري مننژيت بيشتر آشنا شويم
مننژيت يا شامه‌آماس عفونت و التهاب پرده مننژ و مايع مغزي – نخاعي مي‌باشد كه دور مغز و نخاع را احاطه كرده‌اند.

به گزارش سرويس علمي پزشكي باشگاه خبرنگاران، ويروس‌ها، باكتري‌ها و قارچ‌ها همگي مي‌توانند مايه ايجاد مننژيت شوند. شدت عفونت بستگي به عامل عفونتزا دارد. مننژيت‌ها باكتريايي كه روي همرفته شديدتر از ديگر مننژيت‌ها مي‌باشند و نياز به درمان بي درنگ با آنتي بيوتيك دارند. البته دليل بيشتر موارد مننژيت ويروس‌ها مي‌باشند.

نشانه‌ها:

در بسياري از موارد نشانه‌هاي نخستين مننژيت با آنفولانزا اشتباه گرفته مي‌شود. گرچه مي‌شود ابتلا به مننژيت بيش از يك دوره ۲-۱ روزه براي نشان‌دادن نشانه‌ها نخستين آن فرصت لازم داشته باشد، ولي گاهي اين بيماري يك سير برق‌آسا و به‌تندي كشنده را پيدا مي‌كند.

تب بالا
سردرد شديد
تهوع و استفراغ همراه با سردرد
گيجي
تشنج
بي‌خوابي و يا سخت از خواب بيدار شدن
گردن سفت و كم‌حركت
حساسيت به نور
كاهش گرايش به نوشيدن و يا خوردن

نشانه‌ها در نوزادان:

نوزادان و شيرخواران كوچك ممكن است نشانه‌هاي كلاسيك مننژيت همانند درد و يا گردن سفت را نداشته باشند، و بجاي آن نشانه‌هايي همانند گريه هميشگي، به گونه غير طبيعي خواب آلوده بودن و يا بي تاب بودن و كاهش ميل به غذا را داشته باشند. گاهي ملاج بچه برجسته مي‌شود و يك نشانه خيلي ديررس قراراگرفتن بدن در يك حالت اسپاسم ولي نه به گونه انقباض بلكه در حالت كشيدگي كامل ماهيچه‌ها مي‌باشد كه به آن اپيستوتونوي مي‌گويند.

عامل ايجادكنندهٔ مننژيت:

مننژيت باكتريايي: گرچه اين‌گونه مننژيت نشانه‌هاي ناگوارتري دربرابر ديگر گونه‌هاي مننژيت دارد، ولي در صورت تشخيص سريع و درمان با آنتي‌بيوتيك، كاملاً درمان‌پذير بوده و از وقوع عوارض آن جلوگيري مي‌شود. شايع‌ترين راه ورود باكتري به پرده‌هاي مغز و درگيرشدن آن، ورود باكتري به جريان خون بوده و از راه جريان خون به پرده‌هاي مغز و مايع مغزي–نخاعي دسترسي پيدا مي‌كند. پنوموكوك، مننگوكوك، هموفيلوس گروه b، و ليستريا مونوسيتوژن از باكتري‌هاي ايجادكنندهٔ مننژيت مي‌باشند.

مننژيت ويروسي: مننژيت‌هاي ويروسي بيشتر خفيف بوده و دورهٔ بيماري آن‌ها مدت ۱۰ روز و يا كم‌تر به درازا مي‌كشد. يكي از شايع‌ترين ويروس‌هايي كه مايهٔ مننژيت مي‌شوند انتروويروس‌ها هستند و اين گروه از ويروس‌ها بيشتر در پايان تابستان و آغاز پاييز بيشتر عامل بيماري مي‌شوند. ويروس‌هاي ديگري كه مي‌توانند مايهٔ مننژيت شوند دربرگيرندهٔ: اوريون، تب خال و ويروس نيل غربي و ... مي‌باشند. آنتي بيوتيك در درمان مننژيت ويروسي بي‌اثر بوده و درمان دربرگيرنده تحت نظر نهادن بيمار براي جلوگيري از عوارض بيماري مي‌باشد.

مننژيت قارچي: يكي از قارچ‌هايي كه عامل مننژيت در افراد داراي نقص ايمني (همانند بيماران دچار به ايدز) مي‌شود، كريپتوكوكوس است كه در صورت نبود درمان و تشخيص به موقع مي‌تواند موجب مرگ بيمار شود. ديگر قارچ‌ها نيز گاهي مايهٔ مننژيت مي‌شوند كه از ديد نشانه‌ها، همانند ديگر گونه‌هاي مننژيت بوده ولي يك روند بسيار كند و موذي داشته و بخاطر نشانه‌هاي خفيفِ آن گاهي تشخيص درست دير داده مي‌شود.

مننژيت مزمن : برخي از ارگانيسم‌ها كه رشد بسيار كندي دارند، چنان‌چه به پرده‌هاي مغز تهاجم كنند، نه به گونهٔ نشانه‌هاي حاد، بلكه مزمن خود را نشان خواهند داد. يعني سير نشانه‌هاي بيماري به مدت چهار هفته يا بيشتر به درازا مي‌كشد. البته نشانه‌هاي كلي آن همانند سردرد، تب، استفراغ و اختلال هوش و حواس فرد همانند مننژيت حاد است ولي نشانه‌ها، بسيار خفيف تر از آن بوده و در مدت زمان طولاني‌تري خود را نشان مي‌دهند. اين‌گونه مننژيت نادر است.

ديگر گونه‌هاي مننژيت : مننژيت مي‌تواند در اثر حساسيت به دارو، برخي از گونه‌هاي سرطان‌ها يا بيماري‌هاي التهابي همانند لوپوس رخ دهد.

عوامل خطر:

چندين عامل خطر است كه كودكان و يا بزرگسالان را در برابر خطر بالاتري براي عفونت مننژيت قرار مي‌دهد.

سن: كودكان زير ۵ سال، جوانان ميان ۲۴-۱۸ سال و كسان سالمند بيش از ديگر گروه‌هاي سني در برابر ابتلا به مننژيت قرار دارند.

زندگي در محيطهاي شلوغ و گروهي : زندانيان، دانشجوياني كه در خوابگاه زندگي مي‌كنند، پرسنل نظامي مستقر در پايگاه‌هاي نظامي، كودكان ساكن در مدارس شبانه روزي و يا مراكز نگهداري و پرورش كودكان، همگي مكانهاي مناسبي براي ابتلا به مننژيت به ويژه نوع مننگوكوكي آن مي‌باشد. زيرا در مكانهاي شلوغ عفونت مي‌تواند به تندي در ميان گروه گسترده‌اي از كسان پخش شود.

بارداري : در فرد باردار احتمال ابتلا به عفونت ليستريا (بنام ليستريوزيس) بالاتر از حالت عادي است و همچنين اين باكتري نيز يكي از عوامل ابتلا به مننژيت مي‌تواند باشد. همچنين زن باردار دچار به ليستريا ريسك عفونت فرزندش نيز بالا مي‌رود.

كسانيكه داراي مشاغلي هستند كه با جانور سرو كار دارند: همانند كشاورزان، دامپروران و ... كه با حيوانات اهلي سر و كار دارند نيز در برابر خطر بالاتري براي ابتلا به عفونت ليستريا هستند. كه آن هم مي‌تواند منجر به ابتلا به مننژيت ليستريايي شود.

عواملي كه مايه تضعيف سيستم ايمني مي‌شوند : همانند بيماري ايدز، ديابت، مصرف داروهاي سركوب كننده ايمني، يا عمل جراحي برداشتن طحال همگي مي‌توانند فرد را در برابر خطر بالاتري براي ابتلا به بيماري مننژيت دهند.

درمان:

درمان تند با آنتي بيوتيك‌هاي وريدي اصل نخست درمان مننژيت است تا از ايجاد عوارض ناگوار جلوگيري شود. نوع آنتي بيوتيك با نگرش به نوع باكتري (كه از آزمايش مغزي نخاعي مي‌توان براي شناسايي آن بهره گيري كرد) تعيين مي‌شود. البته مي‌شود تا زمانيكه پاسخ آزمايش آماده شود، پزشك از يك آنتي بيوتيك با طيف گسترده كه بر عليه بسياري از باكتريها كارساز است، بهره گيري كند و پس از آماده شدن پاسخ مايع مغزي - نخاعي، آنتي بيوتيك اختصاصي تر باكتري را كه اكنون مشخص شده را براي بيمار تجويز كند.

افزون بر آنتي بيوتيك، پزشك مي‌شود بر حسب موقعيت و چگونگي بيمار، درمانهايي را براي تورم بافت مغز، شوك، تشنج و يا كم آبي وي در نظر بگيرد. اگر بيمار دچار عفونت در ناحيه سينوسها و يا استخوان پشت گوش شده‌است، شايد نياز شود كه عفونت اين فضاها تهي سازي شود. همچنين هرگونه مايعي كه ميان بافت مغز و پرده‌هاي مغزي گردهمايي پيدا كرده‌است لازم شود كه تهي سازي گردد.

در مننژيت ويروسي همانگونه كه پيش از اين ذكر شد، آنتي بيوتيك جايگاهي ندارد ولي بيشتر موارد آن در نزديك يك هفته (با يا بدون درمان) بهبود مي‌يابند. موارد خفيف مننژيت ويروسي بيشتر با استراحت در بستر، خوردن مايعات و داروهاي ضد درد براي كاهش درد و تب بيمار درمان مي‌شود. البته اگر ويروس تب خال عامل بروز مننژيت ويروسي باشد مي‌شود تجويز برخي از داروهاي ضد ويروس كارساز باشد./عط

دوشنبه|ا|1|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران جوان]

[مشاهده در: www.yjc.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 412]