فريندخت زاهدي: حمايت از تئاتر حرفه‌اي يك حركت ملي است

واضح آرشیو وب فارسی:ايلنا: فريندخت زاهدي: حمايت از تئاتر حرفه‌اي يك حركت ملي است
مشاور دبير سي‌امين جشنواره تئاتر فجر اعتقاد دارد: آنچه كه تئاتر اروپا را در صدر جدول‌ها نگه مي‌دارد، حمايت از تئاتر حرفه‌اي است و اين يك حركت ملي است.
ايلنا: بيشتر نمايش‌هاي خارجي در جشنواره تئاتر فجر، به روز و خيلي اجرايي و پرفورماتيك بودند و باتوجه به اصول ژانر پرفورمنس انتخاب شده بودند. قصد ما اين بود كه در اين دوره از جشنواره تئاتر، جوان‌ها با تئاتر روز دنيا آشنا شوند. علاوه بر اين تاكيد من در انتخاب آثار بين‌الملل توجه به فرهنگ شرق بود كه در مشورت با دكتر اميني – دبير جشنواره - هم طرح و مورد قبول واقع شد. ما توانسته‌ايم جشنواره تئاتري متفاوتي در منطقه داشته باشيم.

فريندخت زاهدي- مشاور دبير جشنواره تئاتر فجر- با بيان اين مطلب به خبرنگار ايلنا گفت: به دليل اينكه ما مشتركات فرهنگي بيشتري با كشورهاي آسيايي داريم و فكر مي كنم يكي از كمبودهاي ما در جشنواره هاي تئاتري، نبود جشنواره‌اي ويژه‌ي تئاتر شرق است. ما نمي خواهيم شناخت ما از تئاتر فجر محدود به آثار آئيني اين كشورها باقي بماند و مي خواهيم با تئاتر مدرن شرق هم آشنا شويم. اين شيدايي و شيفتگي به تئاتر غرب را خود آن ها ترويج داده اند. درحالي كه بسياري از عناصر اجرايي و تكنيكي تئاترشان را از تئاتر شرق وام گرفته‌اند. بايد در درجه ي اول تئاتر شرق را بشناسيم كه بخشي از هويت فرهنگي ماست و اغلب هم آن را نديده ايم. ظاهرا جشنواره هاي تئاتري در اينجا به نداشتن تم و گرايش ويژه عادت كرده اند كه من با آن مخالفم. من سال هاست كه طرحي براي تئاتر آسيا به مسئولين ارائه داده ام كه همچنان طالب ندارد.

اين استاد دانشگاه در ادامه گفت: من حدود بيست سال با جشنواره هاي مختلف تئاتري و به خصوص جشنواره تئاتر فجر همكاري كرده ام و فكر مي كنم بهتر است جشنواره تماتيك باشد و يا ويژگي خاصي داشته باشد يا با رويكرد به آثار يك نويسنده يا كارگردان خاص يا فصل خاصي از اجراهاي تئاتري. جشنواره اي با اين خصوصيت تا كنون تحقق پيدا نكرده است.

زاهدي گفت: ما با انتخاب آثاري از چين و ژاپن و تركيه و عراق و لبنان سعي كرده ايم يك وجه آسيايي به جشنواره بدهيم. البته فقط انتخاب آثار خارجي بخش بين الملل به عهده ي من بود و بخش كارهاي ايراني بين الملل را سعيد اسدي به عهده داشت.من نظارت كيفي بر انتخاب كارهاي خارجي را به عهده داشتم و نسيم سليمان پور هم كه مديريت اجرايي اين بخش را به عهده داشت، به خوبي از عهده ي مسوليتش برآمد. ما فقط 4 ماه براي انتخاب كارهاي خارجي فرصت داشتيم. در حالي كه معمولا از يك، يا دوسال پيش با گروه هاي خارجي براي حضور در جشنواره‌ها قرارداد مي بندند. اما از آن جايي كه ما هميشه در دقيقه‌ي نود شروع به كار مي كنيم، در اين زمينه هم دير شروع به كار كرديم. در يك شرايط اضطراري و بسيار پرتنش از گروه هاي مختلف و كشورهاي متفاوت خواستيم تا دي وي دي تئاترهايشان را براي ما ارسال كنند. 300 كار به دست ما رسيد. در اين مرحله، محمد عاقبتي و امير دژاكام هم در ديدن كارها با ما همكاري داشتند.

زاهدي گفت: روند كار ما در سال هاي قبل به اين ترتيب بود كه فستيوال ها ي تئاتري را از قبل شناسايي مي كرديم. اين فرصت را داشتيم كه كارها را از نزديك ببينيم و همان جا هم صحبت هاي ضمني را با گروه ها داشته باشيم. اما شرايط كار ما در اين دوره از جشنواره، انتخاب را مشكل مي كرد. چون ديدن تئاتر از روي دي وي دي و داوري بر اين اساس چندان كار درستي نيست. به خصوص كه ما اين كارها را در اواخر سال مسيحي انجام مي داديم و فستيوال هاي زيادي جريان نداشت. اما به طور كلي روند انتخاب كار در بخش بين الملل به اين شكل است كه انتخاب گرها كارها را در جشنواره هاي مختلف مي بينند و از آن ميان كارهاي مورد نظرشان را انتخاب مي كنند. كار بسيار سنگين بود. گروهي از كارشناسان در چند مرحله كارها را مي ديدند و پس از بحث و گفت و گو كارها را انتخاب مي كرديم. البته از زماني كه نسيم سليمان پور به ما پيوست و مسئوليت اجرايي كارهاي بين الملل را به عهده گرفت، كار ما سبك تر شد. او توانست از طريق افرادي در جاهاي مختلف، مجموعه اي از كارهاي جديد تئاتري را هم به گروه انتخاب معرفي كند و ما در دور بعدي، اين كارها را ديديم.

زاهدي خاطر نشان كرد: البته جشنواره تئاتر فجر محدوديت ها و ويژگي هايي دارد و بسياري از كارهايي كه ما مي ديديم نمي توانستند خودشان را با شرايط جشنواره و شئون اخلاقي ما تطبيق دهند. به اين ترتيب انتخاب كارها در بخش بين الملل به خاطر محدوديت ها دشوار بود. در هر حال در طول 4 ماه گذشته بحث، كار و مساله ذهني ما اين بود كه كارهايي مناسب با جشنواره تئاتر فجر را به ايران دعوت كنيم. و در عين حال بتوانيم گروه ها را متقاعد كنيم كه برنامه هاي شان را به نحوي تنظيم كنند تا بتوانند در ايام جشنواره چند روزي را در ايران باشند و نمايش شان را در فستيوال فجر هم اجرا كنند.

اين مولف و مدرس تئاتر با تاكيد بر اين كه زبان تئاتر مبتني بر حركت است، گفت: با توجه به اين كه هر سال در جشنواره ها و سمينارهاي مختلف تئاتري در كشورهاي مختلف شركت مي كنم، مي بينم كه گرايش تئاتر جهان به سمت نمايش همراه با حركت است. زبان نمايش كلمه نيست. حركت است و كلمه بايد در خدمت حركت باشد. امروزه همه كارگردان هاي برجسته به اين اصل رسيده اند و بيشتر نمايش ها سعي مي كنند از طريق حركت به انتقال مفهوم بپردازند و به خاطر ارتباطات گسترده و جهاني اين اصل را پذيرفته اند. براي اين كه از ديوار محدوديت ها عبور كنند و با مخاطب جهاني ارتباط برقرار كنند، سعي كرده اند از طريق حركت و نشانه سازي به معنا برسند. ما هم در انتخاب آثار خارجي بخش بين الملل سعي كرده ايم اين ويژگي را درنظر داشته باشيم تا مخاطب ما به خاطر ندانستن زبان، دچار عدم ارتباط نشود.

زاهدي يكي ديگر از اتفاق هاي تئاتر روز دنيا را استفاده از تكنيك هاي ديجيتالي در پرداخت صحنه هاي تئاتر دانست و گفت: ما در انتخاب آثار خارجي به اين نكته هم توجه داشتيم. كما اين كه در نمايش هايي نظير لئو، "بيست هزار فرسنگ زير دريا "و "تركيب دو زمان" از ترفندهاي ديجيتالي بسيار بهره برده بودند. ديدن اين كارها باعث مي شود تا جوان هاي تئاتري ما ببينند با استفاده از اين امكانات به چه ميزان مي توان از وابستگي به اكسسوار دور شد. و به جاي آن با امكانات صوتي و تصويري، فضا سازي كرد.

وي خاطرنشان كرد: علاوه بر اين در سال هاي اخير نظريه هاي زيبايي شناسي بسياري مطرح شده است و برخي از اجراهاي خارجي فرصت خوبي بود كه بتوانيم نگاه هاي زيبايي شناسي فوكو و مگريت و ... را در قالب يك اجراي تئاتري بررسي كنيم كه كار سوئيس از آن جمله بود. باتوجه به تعداد بالاي فارغ التحصيلان تئاتر در كشور، به نوعي مي توان گفت كه ما با مخاطب جوان باسواد، با تجربه‌ي تصويري و شناخت نظريه‌هاي نو مواجهيم و همين آگاهي مخاطب است كه باعث مي شود از ديدن نمايشي مثل "خاطرات شب" لذت ببرد و اين نظريه ها را در طول نمايش دريافت كند و راجع به آن بحث كند.

دكتر زاهدي تصديق كرد: حضور آكادمي در بخش انتخاب آثار باعث مي شود كه كارهاي حاضر در جشنواره انديشه ورز باشند و هيچ كاري باري به هر جهت انتخاب نشود. البته كار بسيار دشوار و پر بحث و مشاوره اي بود و شخصا از همكاري با اين دوره از جشنواره تئاتر فجر لذت بردم. در صحبت با برخي از كارشناسان تئاتر و دانشجويان خبره تئاتر به اين نتيجه رسيدم كه نكات مثبت اجراهاي خارجي را دريافت كرده اند. اين اتفاق در مورد تماشاگران هم افتاده است. كما اينكه از كارهاي خارجي بسيار استقبال كردند و گاه تشويق هاي تماشاگران در انتهاي نمايش، چندين بار گروه بازيگران را به روي صحنه مي كشاند.

زاهدي گفت: البته هيچ يك از كشورهاي خاورميانه تئاتري به خوبي تئاتر ايران ندارند. بسياري از آثار تئاتري ما قابل قياس با تئاتر كشورهاي اروپايي است. منتها مشكل ما اين است كه هنوز از تئاتر حرفه اي مان حمايت نمي شود و هنوز تئاتر حرفه اي نداريم كه به شكل رپرتوار اجرا شود و يا رديف بودجه اي براي حمايت از تئاتر حرفه اي نداريم تا از كارگردان هاي حرفه اي مان حمايت كنيم و آثار آنها را در بخشي با همين عنوان در جشنواره نمايش دهيم. به همين خاطر است كه افرادي نظير دكتر علي رفيعي و يا سمندريان با آن سطح كار، يك سال كار ارائه مي دهند و امكان دارد تا چند سال بعد امكان كار كردن نداشته باشند. اين به خاطر اين است كه به تئاتر حرفه اي توجه نداريم و اين يك ضعف بزرگ است.

مشاور دبير سي‌امين جشنواره تئاتر فجر خاطرنشان كرد: آنچه كه تئاتر اروپا را در صدر جدول‌ها نگه مي‌دارد، حمايت از تئاتر حرفه‌اي است و اين يك حركت ملي است.

فريندخت زاهدي در مورد ارتباط فضاي آكادميك با محيط حرفه اي تئاتر گفت: مهم ترين كار براي توسعه ي يك جامعه در تمام زمينه ها، ارتباط فضاي آكادميك با محيط حرفه اي و عملي است. آكادمي نبايد جدا از بخش حرفه اي عمل كند. بسياري از افرادي كه امروزه در در فضاي حرفه اي كار مي كنند، برآمده از دانشكده هاي تئاتري هستند. كما اينكه نمايشنامه نويسان مطرح ما عليرضا نادري, نغمه ثميني، علي موذني، محمد چرم شير، محمد رحمانيان .... برآمده از دانشكده هاي تئاتري هستند كه برخي از آن ها در حوزه فيلمنامه نويسي هم موفق شده اند كه اصغر فرهادي از آن جمله است. سلما رفيعي هم كه جايزه نمايشنامه نويسي امسال جشنواره فجر را از آن خود كرد، از دانشجويان هنرهاي زيبا بود. همين ها نشان مي دهد كه رابطه آكادمي و كار حرفه اي برقرار شده است. ما سعي مي كنيم آخرين تجربيات تئاتر جهان را به دانشجوها انتقال دهيم. اما هنوز كم است. دانشجوهاي تئاتر بايد بتوانند در فستيوال هاي بزرگ خارجي شركت كنند و كارهاي روز جهان را ببينند.

اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: ما تمام تلاش مان را در حوزه ي آموزش انجام مي دهيم. اما هنوز خيلي ضعيف است. دانشجويان تئاتر بايد بتوانند كارهاي روز دنيا را ببينند و به لحاظ تئوري و عملي خودشان را با كارهاي تجربه شده مقايسه كنند. دانشگاه نياز به حمايت دارد.

زاهدي گفت: دو سال پيش داور يك جشنواره تئاتري در رم بودم. 10 كار از كارگردان هاي جوان انتخاب كرده بودند كه در طول يك هفته توسط داورهاي بين المللي از كشورهاي مختلف بررسي مي شدند. هدف آن جشنواره اين بود كه 3 گروه را انتخاب كند و جايزه اي به گروه ها داده مي شد تا بتوانند امكانات حرفه اي خودشان را در اولين قدم ها فراهم كنند. در واقع هدف جشنواره حرفه‌اي شدن گروه‌هاي جوان بود. و براي اين كار برنامه ريزي مي شود تا در كشوري كه ادعاي فرهنگ و هنر دارد، از ابتدا جوان ها را در فضاي رقابت با هم قرار مي دهند. اما پولي در اختيارش قرار نمي دهند. سرمايه را زماني به او مي دهند كه اثبات كند، استعداد دارد. با اين پول او مي تواند پايگاهي براي يك گروه تئاتر حرفه اي فراهم كند. چون زماني كه جواني در يك رقابت برنده شود، او يك سرمايه براي تئاتر ما محسوب مي شود.
پايان پيام

چهارشنبه|ا|26|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايلنا]

[مشاهده در: www.ilna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 54]