نگاهي انتقادي به تعدد برنامه هاي فرهنگي در كشور در خصوص حجاب و عفاف غفلت از نوآوري در ترويج فرهنگ حجاب

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: نگاهي انتقادي به تعدد برنامه هاي فرهنگي در كشور در خصوص حجاب و عفاف غفلت از نوآوري در ترويج فرهنگ حجاب
سارا محمود زاده فومني

تعدد مراكز فرهنگي و موازي كاري در حوزه فرهنگ يكي از موضوعاتي است كه به عنوان عامل ناكارآمدي سياست ها و برنامه هاي فرهنگي از آن ياد مي شود.در مقابل اين ديدگاه عده اي موازي كاري در حوزه فرهنگ را به ديد منفي نمي نگرند و معتقدند هر نهادي در كشور در حوزه فرهنگ وظايفي بر عهده دارد كه اگر به آن وظيفه عمل نمايد مشكلي براي ساير نهاد هاي فرهنگي به‌وجود نخواهد آمد.اما مشكل زماني به‌وجود مي آيد كه هر يك از مراكز و نهاد هاي فرهنگي از ديد خود به مسائل فرهنگي نگاه كنند و سليقه اي با اين موضوع مواجه شوند.ادامه اين روند كشور را دچار هرج و مرج فرهنگي خواهد كرد كه فاقد هرگونه استرات‍ژي فرهنگي است.

عملكرد هاي متعدد فرهنگي زماني مفيد خواهد بود كه همگي از يك استرات‍ژي تبعيت كنند كه در اين صورت نه تنها فعاليت آنان موازي كاري محسوب نمي شود بلكه مكمل و مقوم يكديگر نيز خواهد بود.نهادهاي فرهنگي نبايد نقض كننده و تضعيف كننده عملكرد يكديگر باشند بلكه بايد پشتيبان و
حمايت كننده و تكميل كننده يكديگر باشند.يكي از زمينه هايي كه ما در آن دچار مشكل هستيم فرهنگ حجاب و عفاف است كه عملكرد نهاد هاي فرهنگي در اين خصوص ضعيف ارزيابي مي شود.

بحث پوشش از جمله مسائلي است كه نقش مؤثري در ارتقاي فرهنگ جامعه و امنيت آن دارد لذا حساسيت نهادها در اجراي برنامه‌هاي مرتبط با حجاب آينده خوبي را براي تقويت اين فرهنگ در جامعه فراهم مي‌كند.اشاعه فرهنگ عفاف و حجاب از جمله مواردي است كه نقش بسزايي در كنترل جرايم ديگر دارد از همين‌رو پرداختن بيشتر دستگاه‌ها به اين مقوله مبين درك اهميت موضوع حجاب از سوي متوليان فرهنگي كشور است.البته ارزيابي فعاليت نهادها و ميزان توفيق دست‌اندركاران و متوليان فرهنگي كشور درباره الگوپردازي حجاب از جمله مسائلي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد تا با شناخت نقاط قوت و ضعف به رفع آن‌ها بپردازند. مقوله حجاب در حال حاضر بيشتر دچار خلأيي با عنوان نبود همپوشاني است تا موازي‌كاري.

مينو اصلاني رئيس سازمان بسيج بانوان كشور در اين خصوص مي گويد:"كارهاي انجام‌شده در حوزه عفاف و حجاب توسط نهادها و دستگاه‌ها،مكمل هم نبوده است تا حدي كه بعضي از اين اقدامات به ضدارزش تبديل شده و واكنش منفي را در جامعه به وجود آورده است و يا اينكه تكميل كننده هم نبوده و باعث ابترماندن موضوع اصلي شده است. ارزش‌هاي فرهنگي زماني تبديل به هنجار مي‌شوند كه همه دستگاه‌ها به تناسب امكانات و توانايي‌هايشان به تبليغ و آموزش درباره آن بپردازند در غير اين‌صورت ناهماهنگي موجود علاوه بر ايجاد تضاد و تناقص در موضوع، اثرات نامطلوبي را بر اذهان جوانان جامعه مي‌گذارد".

برخي معتقدند نهادينه‌سازي ارزش‌هاي فرهنگي در جامعه منوط به تكرار در اجراست لذا دستگاه‌هاي فرهنگي كشور با تقسيم كار و توجه به وظيفه سازماني خويش مي‌توانند موازي‌كاري در برنامه‌ها را از بين ببرند.

دكتر نسيم عربي استاد دانشگاه مذاهب اسلامي معتقد است،اجراي برنامه‌هاي مختلف در زمينه گسترش فرهنگ عفاف و حجاب توسط نهادهاي ذيصلاح
نه تنها به تبعات منفي موازي‌كاري دامن نمي‌زند بلكه با فراهم‌آوردن شرايط آموزش اقشار مختلف، به پويايي و نوآوري در ارائه مدل‌هاي گوناگون كمك مي‌كند.او
مي گويد:"تكرار نقش مؤثري در اشاعه برنامه‌هاي فرهنگي دارد از همين‌رو اجراي همايش‌هاي مختلف در راستاي نهادينه كردن حجاب توسط نهادها و دستگاه‌هاي دولتي و غيردولتي امري بلامانع است.تثبيت مقوله حجاب نيز همچون ساير مقوله‌هاي فرهنگي نيازمند حضور كارشناسان خبره و آشنا به اين حوزه است زيرا ورود اين افراد شرايط مناسبي را براي طرح مسائل جديد در عرصه عفاف و حجاب فراهم مي‌كند".

برخي معتقدند، حجاب از جمله مباحثي است كه نهادهاي مختلف ملزم به فعاليت درباره آن هستند و نمي‌توان تعدد برنامه‌هاي آن را منفي تلقي كرد.زمينه‌سازي فرهنگي در توسعه فرهنگ عفاف و حجاب مهم‌ترين رويكرد مورد توجه همه سازمان‌ها در اين عرصه است از همين‌رو هر دستگاه فرهنگي به تناسب امكانات و توانايي خويش موظف به ارائه برنامه در اين زمينه است.شيما سادات حسيني كارشناس مسائل زنان با تأكيد بر تكرار برنامه‌هاي فرهنگي در ميزان اثربخشي آنها مي گويد:"ارائه راهكار براي رفع معضلات فراروي اشاعه حجاب و انتقال آن‌ها به قشر جوان يكي از مهم‌ترين فوايد فعاليت‌هاي همسو در حوزه حجاب و عفاف است،زيرا با اين روش جوانان به رعايت حجاب راغب مي‌شوند و حقيقت آن را بهتر درك مي‌كنند.تعامل دستگاه‌هاي متولي امور فرهنگي كشور مهم‌ترين مؤلفه در ارائه برنامه‌هاي نوين در اين عرصه است.دستگاه‌هاي فرهنگي كشور بايد به فراخور وظيفه سازماني و رسالت خويش به ارائه برنامه در اين زمينه بپردازند،زيرا توجه به اين امر از تكرار مكررات در اين حوزه مي‌كاهد و زمينه خلاقيت در معرفي الگوهاي نوين را فراهم مي‌كند".

اما به همه اين فوايد مقوله حجاب و عفاف نيز همچون ساير مسائل فرهنگي كشور دستخوش موازي‌كاري نهادهاي مختلف شده است كه تعيين مديريت واحد و لايق در مقوله حجاب نقش مؤثري در تعديل اين امر دارد. نهادهاي فرهنگي مي‌توانند از طرق مختلف گام مؤثري را در ترويج حجاب و عفاف بردارند كه اين مهم در حال حاضر توسط دستگاه‌هاي رسمي كشور محقق نشده است.البته موازي‌كاري موجود در برخي از مسائل فرهنگي كه حجاب نيز جزئي از آن است به دليل اهميت اين موضوع در ارتقاي زندگي جمعي اتفاق مي‌افتد كه در نگاه اول مخرب نيست زيرا مبين اين نكته است كه همه مسئولان در انديشه حاكميت يك فرهنگ در جامعه هستند.در حال حاضر تكرار مفاهيم ارائه‌ شده درباره حجاب از شايع‌ترين تبعات موازي‌كاري نهادهاي فرهنگي است كه نه تنها منجر به ترويج اين فرهنگ در جامعه نشده است كه پيامدهاي منفي همچون دلزدگي را نيز به دنبال داشته است.تشكيل متولي خاص در اين زمينه و زيرمجموعه شدن ساير نهادها در ذيل آن مي‌تواند از موازي‌كاري موجود بكاهد.

البته از آنجا كه موضوع حجاب از جمله مسائل عام فرهنگي كشور است از همين‌رو همه نهادها و دستگاه‌هاي ذيربط در تلاش هستند برنامه‌هاي مناسبي را در اين زمينه تدارك ببينند.ايجاد فضاي مطلوب براي ترويج فرهنگ عفاف و حجاب مهم‌ترين هدف نهادهاي فعال در اين حوزه است.اما عدم تعامل مناسب اين نهادها با يكديگر و ناآگاهي دستگاه‌هاي فعال نسبت به وظايف خود از عمده‌ترين مشكلات موجود در اين حوزه است.

دكتر فريبا علاسوند استاد حوزه علميه و عضو دفتر مطالعات و تحقيقات زنان معتقد است:"كار فرهنگي و ارتقاي فرهنگ يك جامعه وابسته به اجراي برنامه‌هاي متعدد توسط نهادهاي مختلف است زيرا هر نهاد و دستگاه فرهنگي با اتكا به امكانات خويش اقدام به ترويج فرهنگ مورد نظر مي‌كند.اساسا به ثمر نشستن كار فرهنگي منوط به تكرار و تبليغ است.بايد بپذيريم كه افراد هر مجموعه با اتخاذ سازوكارهاي مختلف در انديشه ترويج فرهنگ حجاب و تبديل آن به فرهنگ عمومي جامعه هستند.بنابراين برپايي جشنواره‌هاي مختلف نه تنها موازي‌كاري نيست بلكه مفيد فايده است و مي‌تواند زمينه مناسبي را براي ترويج حجاب و عفاف در جامعه فراهم كند". اما ايشان در باره نابساماني در حوزه حجاب علي رغم اقدامات متعدد فرهنگي از سوي نهاد ها مي گويد:"فعاليت‌هاي زيادي در عرصه حجاب و عفاف صورت مي‌گيرد اما اغلب اين اقدامات اصولي نيست و همين موضوع باعث شده تا طرح مباحث حجاب به‌صورت كليشه‌اي درآمده و به موضوعي ملال‌آور در ميان جوانان تبديل شود.در حال حاضر خلأهايي در امر نهادينه كردن فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه وجود دارد كه بخش عمده آن به امر پژوهشي اين مقوله بازمي‌گردد كه بايد توسط پژوهشگران و انديشمندان مورد توجه قرار گيرد.اين معضل با تدوين اساسنامه‌اي براي مجريان برپايي نمايشگاها و جشنواره‌ها رفع مي‌شود به اين شكل كه هر نهاد فرهنگي متولي اشاعه بخشي از فرهنگ حجاب باشد كه اين موضوع در حال حاضر مورد غفلت است".

اگر برنامه‌هاي نهادهاي مختلف ـ كه برخي آن را موازي‌كاري عنوان مي‌كنند ـ همسو و مقوم يكديگر باشند، تقويت عفاف و گسترش اين ارزش در سطح جامعه را به دنبال دارد كه تقويت حجاب كمترين بركت آن است.

رئيس اداره زنان مجمع جهاني اهل بيت(ع)با بيان اينكه مباحث فرهنگي حوزه‌هاي مختلف نيازمند تكرار است مي گويد:" فعاليت همسوي نهادها در حوزه حجاب منجر به مقبوليت عمومي اين فرهنگ در جامعه مي‌شود لذا درصد استقبال زنان از حجاب و همچنين مقبوليت افراد محجبه در جامعه افزايش مي‌يابد كه همين موضوع روند رو به رشدي را براي امنيت جامعه به ارمغان مي‌آورد.به عقيده من همه نهادها و دستگاه‌هاي كشور بايد با عنايت به امكانات و قابليت‌هاي خويش در انديشه اشاعه اين فرهنگ باشند زيرا هر كدام از اين امكانات براي يك قشر اثربخش است.همه نهادها و دستگاه‌هاي فرهنگي كشور موظف به ترويج اين فرهنگ هستند و بايد به نهادينه‌كردن اين امر اهتمام داشته باشند پس نمي‌توان به دليل موازي‌كاري مانع از فعاليت آنان در اين زمينه شد.البته من با اين مطلب موافق هستم كه بايد با استفاده از شيوه‌هاي مختلف از دلزدگي و تكرار اين مفاهيم در جامعه پرهيز كرد كه دستيابي به اين مسئله نيز در گرو استفاده از دستاوردهاي برنامه‌هاي قبل در اين حوزه است.مباحث فرهنگي نيازمند تكرار هستند و با تداوم دچار خدشه نمي‌شوند بويژه درباره موضوعي همچون حجاب كه قابليت تكرار و تلقين را دارد و توجه به اين امر با ملاحظات روان‌شناسي و
جامعه شناسي موجب اشاعه آن مي‌شود".

وجود معضلات فراروي ترويج حجاب از نتايج كم‌كاري در اين حوزه است.متأسفانه در سال‌هاي گذشته
نه تنها شاهد تحرك مثبتي در ترويج و تقويت حجاب نبوده‌ايم بلكه حتي با برخي از فعاليت‌ها و برنامه‌هاي توليد شده توسط رسانه‌هاي تصويري، مكتوب و شنيداري به سست شدن پايه‌هاي معنوي جامعه و پايبندي افراد جامعه به حجاب و عفاف دامن زده‌ايم.توجه به وظايف سازماني در طرح مباحث حجاب، ورود كارشناسانه و خلاقانه به اين عرصه، جمع‌بندي و تهيه گزارش از دستاوردهاي برنامه‌هاي انجام‌شده در اين حوزه، تعامل سازمان‌هاي ذيصلاح و همپوشاني برنامه‌ها، جريان‌سازي در پرداختن به مقوله حجاب و نوآوري در الگوسازي از جمله پيشنهادات كارشناسان فعال در عرصه عفاف و حجاب است كه مي‌تواند نقش قابل توجهي را در كاهش فعاليت‌هاي همسو در حوزه عفاف و حجاب داشته باشد.

يکشنبه|ا|23|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 160]