دقيق‌ترين تقويم جهان

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: دقيق‌ترين تقويم جهان
جام جم آنلاين: تقويمي كه امروز از آن استفاده مي‌كنيم، جزو دقيق‌ترين گاهشماري‌هاي جهان است.

تقويم هجري شمسي را نخستين بار «عبدالغفارخان نجم‌الدوله» استخراج كرد.

او عبارت 1264 شمسي را در حاشيه تقويم سال 807 جلالي مطابق 3-1302 هجري قمري ذكر كرد و از آن تاريخ به بعد، تقويمي را در ايران رايج كرد كه اساس آن، حركت زمين به دور خورشيد و مبدأ آن، هجرت پيامبر اكرم (صلي الله عليه و آله) از مكه مكرمه به مدينه منوره است.

عبدالغفار نجم‌الدوله كه معلم كل علوم رياضي مدرسه دارالفنون بود، در سال‌هاي بعد ستون جديدي براي روزها و برج‌هاي دوازده‌گانه (حَمَل، ثور،...) در نظر گرفت و به اين ترتيب، تقويمي ابداع كرد كه امروزه به تقويم هجري شمسي برجي معروف شده است.

اواخر سال 1303 هجري شمسي بُرجي، جمعي از نمايندگاه دوره پنجم مجلس شوراي ملي ايران، طرحي را پيشنهاد كردند كه نام برج‌هاي عربي متداول در تقويم بُرجي به نام‌هاي فارسي تبديل شود و نام سال‌ها در دوره دوازده‌حيواني رايج نيز متروك شود.

پس از بحث‌هاي فراوان، بالاخره در جلسه 148 مجلس شوراي ملي ايران در شب سه‌شنبه 11 فروردين 1304، قانون تبديل بروج به ماه‌هاي فارسي از نوروز 1304 شمسي به تصويب رسيد و تقويم هجري شمسي به عنوان تقويم رسمي كشور پذيرفته شد.

تقويم هجري شمسي كه تا امروز تقويم رسمي كشور است، ‌غير از نام و طول هر ماه همانند تقويم هجري شمسي بُرجي است.

نام ماه‌هاي تقويم هجري شمسي ريشه اوستايي دارند و از القاب اهورامزدا يا اسامي فرشتگان انتخاب شده است.

تقويم هجري شمسي از لحاظ نجومي و طبيعي، از بهترين و دقيق‌ترين تقويم‌هاي جهان محسوب مي‌شود. برخي از دلايل برتري اين تقويم به ترتيب زير است:

ـ مدت سال شمسي، نوروز و كبيسه‌هاي تقويم هجري شمسي دقيقا بر مبناي محاسبات نجومي تعيين مي‌شود. تقويم هجري شمسي، تنها تقويم متداول در جهان است كه علاوه بر كبيسه‌هاي چهار ساله، كبيسه پنج ساله نيز دارد. وجود كبيسه‌هاي پنج ساله، باعث انطباق دائمي و دقيق‌تر تقويم هجري شمسي با فصول طبيعي مي‌شود.

ـ تعداد روز در ماه‌هاي تقويم هجري شمسي مبناي نجومي و طبيعي دارد. به عبارت دقيق‌تر، تعداد روزهاي ماه‌ها با مدت حركت ظاهري غيريكنواخت مركز خورشيد روي دايره‌البروج هماهنگي كامل دارد.

ـ آغاز سال تقويم هجري شمسي، با سالگرد تولد بهار و آغاز شكوفايي دوباره طبيعت شروع مي‌شود.

مطابق مصوبه هيات محترم وزيران در سال 1379، موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران موظف است تا پايان تيرماه هر سال نسبت به استخراج و تنظيم تقويم كشور براي سال بعد اقدام كند.

سال 1381 معاون پژوهشي دانشگاه تهران با پيشنهاد تشكيل مركز تقويم دانشگاه تهران و معرفي اعضاي شوراي مركز تقويم موافقت كرد.

همچنين محاسبه و اطلاع‌رساني درباره پديده‌هاي نجومي مرتبط با تقويم (مانند خورشيدگرفتگي و ماه‌گرفتگي) از وظايف اين مركز به شمار مي‌آيد.

مركز تقويم داراي يك شوراي تخصصي متشكل از حداقل هفت نفر از صاحب‌نظران شاخه‌هاي علمي وابسته است.

اين شورا قبل از پايان خرداد هر سال، كار استخراج و تنظيم تقويم سال بعد را انجام مي‌دهد تا پس از درج مناسبت‌ها از سوي شوراي فرهنگ عمومي، تقويم رسمي كشور در شوراي عالي انقلاب فرهنگي به تصويب برسد.

كارگاه استخراج تقويم

تقويم هجري شمسي از لحاظ نجومي و طبيعي، دقيق‌ترين تقويم جهان است. از اين رو بر هر دانش‌پژوه ايراني به عنوان وارث دقيق‌ترين تقويم جهان، لازم است معلوماتي درباره استخراج اين تقويم به عنوان يك ميراث علمي و فرهنگي ايران‌زمين داشته باشد.

مركز تقويم موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران با همين نگاه اقدام به برگزاري نخستين كارگاه يك روزه استخراج تقويم هجري شمسي در روز پنجشنبه، چهارم اسفند كرده است.

امير حسن‌زاده - كارشناس موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران

يکشنبه|ا|23|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 219]