شعر جوان انقلاب در نگاه صاحب نظران/۳

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: شعر جوان انقلاب در نگاه صاحب نظران/۳
خبرگزاري فارس: يك شاعر گفت: شعر جوان انقلاب به رشد كامل و بلوغ نرسيده به خصوص از نظر محتوايي ولي از نظر تكنيكي و فرم و ساختار اين وضعيت براي شعر جوان انقلاب خوب است چه در شعر سپيد و چه در كلاسيك و به حد خيلي خوبي رسيده و در همه قالب‌ها خوب كار شده است.

به گزارش خبرنگار كتاب و ادبيات فارس، شعر جوان انقلاب را هم مي‌توان شعر جواني تعريف كرد كه به موضوع تقريبا نوپايي به نام انقلاب اسلامي مي‌پردازد و از سوي ديگر مي‌توان اين مفهوم را شعر شاعران جواني تعريف كرد كه درباره موضوع انقلاب اسلامي شعر مي‌گويند. هدف ما از شعر جوان انقلاب و سلسله مصاحبه‌هايي كه از اين پس با اين موضوع مي‌آيد، مفهوم دوم يعني شعر شاعران جواني است كه درباره انقلاب شعر مي‌سرايند و بررسي كارنامه شعري شاعران جوان ما به خصوص نسل سومي‌هايي است كه در محيط انقلاب اسلامي باليده‌اند و اكنون درباره اين موضوع دست به آفرينش‌هاي ادبي مي‌زنند. ما در اين مصاحبه‌ها هم به سراغ پيشكسوتان شعر و ادب مي‌رويم و نظرشان را درباره كارنامه شعري شاعران جوان درباره انقلاب اسلامي ‌پرسيم و هم ميان خود جوان‌ترهاي شاعر مي‌رويم تا به خودشان نمره بدهند. به سراغ عباس احمدي از شاعران جوان كشورمان رفتيم. احمدي هم در حوزه شعر جوان و شعر طنز صاحب اثر است و هم شعرهايي درباره موضوع انقلاب و دفاع مقدس دارد. اين مصاحبه خواندني به شرح زير است:

**شعر انقلاب كلا جوان است

با اين تعريف كه ما شعر جوان انقلاب را شعري تعريف كنيم كه شاعران جوان درباره موضوع انقلاب اسلامي مي‌گويند، شما چه شاخصه‌ها و مشخصه‌هايي براي اين شعر جوان انقلاب قائل هستيد؟

شعر جوان انقلاب مؤلفه‌هاي مختلفي دارد. اما به نظرم بهتر است قبل از بررسي شعر انقلاب به خود انقلاب بپردازيم. مي‌دانيد انقلاب ما، انقلابي فرهنگي بوده قبل از اينكه انقلابي سياسي يا اقتصادي باشد. مثلا انقلاب فرانسه سياسي بود يا انقلاب بلشويك روسيه اقتصادي بود. اما انقلاب ما انقلاب فرهنگي بود و لذا با تغيير مؤلفه‌هاي فرهنگي در كشور، شعر و ادبيات ما هم دچار تغييراتي شده است. شعر انقلاب هم كلا جوان است. چون بيشتر شاعران كه بعد از انقلاب مطرح شدند، اصل كارشان را با انقلاب شروع كردند. مثلا چهره‌هايي مثل سيد حسن حسيني يا قصير امين‌پور زمان قبل از انقلاب كار قابل ارائه‌اي نداشتند و بعد از انقلاب مطرح شدند پس شعر انقلاب كلا شعر جواني است شايد نيازي نباشد كه شعر انقلاب و شعر جوان انقلاب را از هم جدا كنيم.

مشخصه‌ها و مؤلفه‌هاي اين شعر جوان انقلاب آرمان‌خواهي، عدالت‌طلبي، توجه به ارزش‌هايي مثل ايثار، شهادت، دفاع مقدس، برابري، برادري است اينها ويژگي‌هاي اصلي شعر انقلاب هستند. به نظر من شعر انقلاب از آ‌ن شعري عاطفي و احساسي صرف فاصله گرفته و با بهره‌گيري از محتوا، حالتي آرماني و محتوايي به خود گرفته است.

**كساني شعر انقلابي مي‌گويند كه در شعرشان به آرمان‌خواهي و عدالت‌طلبي توجه مي‌كنند

جداي از تعريفي كه شما براي شعر انقلاب ارائه كرديد و شعر انقلاب را كلا شعري جوان خوانديد، ما به دنبال بررسي شعر شاعران جواني هستيم كه پس از انقلاب به دنيا آمده‌اند و جزء نسل دوم و سوم انقلاب به حساب مي‌‌آيند انقلاب و وقايع سال ۵۷ را نديده‌اند اما براي انقلاب شعر مي‌گويند، با اين تعريف شما ويژگي‌هاي اين شعر را چه مي‌دانيد؟

همه مولفه‌هايي كه برشمردم مثل عدالت‌خواهي و آرامان خواهي و توجه به ارزش‌ها در شعر اين نسل هم وجود دارد با اين تفاوت كه نسل جديد به جنگ مي‌پردازند چون خود انقلاب را حس نكرده‌اند. در شعر جنگ هم يك نوع شعر اعتراض ايجاد شده و اين با توجه به فضاي بعد از جنگ است. اگر در دوران انقلاب افرادي مثل نصرالله مرداني يا سپيده كاشاني شعري درباره جنگ گفته‌اند، آن فضا را ديده بودند اما الان جواناني كه آن فضا را نديده‌اند، درباره جانبازان شيميايي شعر مي‌گويند يعني تبعات جنگ را مي‌بينند به خصوص تبعات اجتماعي جنگ را يا تبعيض‌هايي كه در جامعه مي‌بينند در شعر راه يافته يا كمرنگ شدن ارزش‌ها و اين مسائل اعتراض مي‌كند.

به طور كلي شعر جوان يكي از مؤلفات اصليش اعتراض و ستيهندگي است بر ضدناعدالتي و نابرابري‌ها و تبعيض‌ها. البته شعر جوان زياد داريم اما شعر جوان انقلاب به همه‌ آنها نمي‌گويند. ضمن اينكه اگر اسم اين شعرها را شعر انقلابي بگذاريم بهتر است تا بگوييم شعر انقلاب.

بسياري از شعرا هستند كه در برهه زماني كنوني زندگي مي‌كنند ولي شعر انقلابي نمي‌گويند. كساني شعر انقلابي مي‌گويند كه در شعرشان به آرمان‌خواهي و عدالت‌طلبي توجه مي‌كنند و براي رفع تبعيض‌ها و نابرابرها در شعرشان تلاش مي‌كنند.

**يكي از مهمترين ژانرهاي شعر انقلاب، شعر دفاع مقدس است

تا آنجايي كه من متوجه شدم شما شعر دفاع مقدس و جنگ را هم شعر انقلاب مي‌دانيد،‌ درست است؟

بله يكي از مهمترين ژانرهاي شعر انقلاب، شعر دفاع مقدس است يعني ادبيات مقاومت و دفاع مقدس جزء ادبيات انقلاب اسلامي است.

حالا اين گونه شعري دربرگيري‌اش بين شاعران جوان ما چه قدر است، طيف وسيعي درگير آن شده‌اند يا طيف محدودي وارد اين حيطه شده‌اند؟

آمار دقيقي در دست نيست ولي شايد بتوان از روي كنگره‌هايي كه بنياد حفظ آثار و نشر ارزش‌هاي دفاع مقدس هر سال برگزار مي‌كند، تا حدودي به حقيقت نزديك‌تر شد و دربرگيري اين نوع شعر در ميان شاعران جوان را تخمين زد. در اين كنگره هر سال از هر استان افراد زيادي شركت مي‌كنند من خودم داور اين كنگره‌ بوده‌ام در اين كنگره انصافا شعرهاي خوبي سروده شده است و نشان مي‌دهد شاعران جوان غالبا درگير اين موضوع مي‌شوند شايد همه اشعار در سطح بالايي نباشند اما درصد نسبتا خوبي از جوان‌‌ها به آن مي‌پردازند اما خب درصدي هم هستند كه اصلا اعتنايي به شعر انقلاب ندارند.

نكته‌اي كه به نظر مي‌رسد، اين است كه اتفاقي به اسم 8 سال دفاع مقدس باعث شده خود اصل انقلاب اسلامي و اتفاقات منجر به انقلاب اسلامي سال ۵۷ مغفول بماند. شما اعتقاد داريد به اين موضوع؟

بله، به نكته خوبي پرداختيد. مثلا من شعري درباره 17 شهريور سروده‌ام. آن هم واقعه خيلي مهمي است. نوزدهم دي هم همين طور. وقايع ديگر انقلاب ۵۷ هم به همين اندازه مهم هستند اما مغفول مانده‌اند و زياد به آن توجه نشده است. يكي از دلايلش اين است كه جوانان ما زمان انقلاب حضور نداشته‌اند تا شعري بگويند بخش ديگرش به اين برمي‌گردد كه بنياد حفظ آثار آمده جوان ها را تشويق به شعر گفتن درباره دفاع مقدس كرده است ولي در زمينه‌ شعر انقلاب كسي كاري نكرده است.

شما متولد چه سالي هستيد؟

سال 57

شما قاعدتا 17 شهريور سال 57 را به خاطر نداريد پس چطور درباره 17 شهريور شعر گفتيد؟

مطالعه كردم. محله زندگيمان در محل آن رخداد بود، افرادي را هم در آن محله مي‌شناختم با آنها صحبت كرده بودم. مطالعه هم به من خيلي كمك كرد و نتيجه همه اينها سرودن شعري درباره ۱۷ شهريور شد.

**شعر جوان انقلاب فعلا رشد كندي دارد

از اين بحث كه بگذريم اگر شعر جوان انقلاب را به صورت موجود زنده در نظر بگيريم كه زماني متولد مي‌شود بعد رشد مي‌كند و بعد به بلوغ ميرسد و بعد هم زمان افول و مرگ اين موجود زنده است، شما موجود زنده شعر جوان انقلاب را در چه مرحله‌اي مي بينيد؟

به نظر من شعر جوان انقلاب به مرحله بلوغ نرسيده و فعلا در مرحله رشد است. مثل درختي كه ممكن است رشدش كند شود يا زماني سريع شود، يا حتي زماني رشدش متوفق شود، به نظر من شعر جوان انقلاب فعلا رشد كندي دارد. چون فضاي جامعه مقداري عوض شده و با ارزش‌ها فاصله گرفته شده است و نهادهاي فرهنگي نتوانستند ارزش‌هاي انقلاب را آن جور كه شايسته است، معرفي كنند و نگاه‌ها هم به اين شعر سطحي بوده آن هم در حد كنگره و نگاه عميقي وجود نداشته است.

**بلوغ شعر انقلاب از نظر تكنيك و فرم

يعني برگزاري كنگره‌ها مي‌تواند اين رشد را براي شعر انقلاب را سريع‌تر كند؟

مي‌تواند به رشدش كمك كند البته بايد پشتيباني فكري هم به شاعران داده شود. بسته‌هاي فرهنگي و كتاب برايشان ارسال شود. كارگاه‌هايي درباره شعر انقلاب باشد و همه با هم به اين مقوله كمك كنند

همچنين رسانه‌ها به اين شعر بيشتر بپردازند تا تأثير بيشتري داشته باشد اما الان به رشد كامل و بلوغ نرسيده به خصوص از نظر محتوايي ولي از نظر تكنيكي و فرم و ساختار اين وضعيت براي شعر جوان انقلاب خوب است چه در شعر سپيد و چه در كلاسيك و به حد خيلي خوبي رسيده و در همه قالب‌ها خوب كار شده است. حتي درباره ترانه هم كارهاي ارزشمندي توليد شده است. ولي آن چنان كه بايد و شايد ايدئولوژي مكتبي در آن ديده نمي‌شود.

انتهاي پيام/و

سه|ا|شنبه|ا|18|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 342]