5تا 10درصدمصرف كنندگان دارو دچار مسموميت ها ي مزمن مي شوند

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: 5تا 10درصدمصرف كنندگان دارو دچار مسموميت ها ي مزمن مي شوند
مسموميت واكنش هايي است كه بعد از آلودگي با مواد مضر سلامت در بدن اتفاق مي افتد. عوامل مسموميت زا مي تواند باكتري، ويروس، انگل و فلزات خاص و مواد پرتوزا باشد.همچنين ممكن است مسموميت به علت موادغذايي يا دارويي ايجاد شود. عوارض ناشي از اين نوع مسموميت ها اغلب در درازمدت تظاهر مي كند و داروهايي كه باعث مسموميت مي شود شامل آنتي بيوتيك ها، هورمون ها و داروهاي آرام بخش است.طبق گفته رئيس انجمن سم شناسي ايران به ايسنا؛5تا 10درصدمصرف كنندگان دارو دچار مسموميت هاي مزمن مي شوند وداروهاي مؤثر بر سيستم عصبي ومشتقات اكس بيشترين سهم ازمسموميت هاي حاد را از آن خود كرده است.درباره مسموميت ها وانواع آن با يكي از كارشناسان گفت وگويي انجام داده ايم كه در ادامه مي آيد. مسموميت به هر نوع مصرف يا مواجهه با دارو يا مواد ديگري گفته مي شود كه به ميزاني به بدن وارد شود كه منجر به بروز عوارض شود. دكتر رضا افشاري متخصص سم شناسي باليني و عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي كشور با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: بعضي از مواد در كمترين حجم مسموميت زا و دسته ديگر در حجم بالا مسموميت ايجاد مي كنند. به عنوان مثال مواجهه با ميزان كمي گاز مونواكسيدكربن عوارض كشنده دارد. همچنين مصرف برخي داروهاي قلبي بيش از حد مجاز بسيار خطرناك است. اما به هر حال ما هيچ ماده اي نداريم كه سمي نباشد يعني حتي يك ماده بي خطر در حجم زياد ممكن است سمي و خطرناك باشد.

مسموميت ها به چندين دسته بزرگ تقسيم مي شود؛ از جمله مسموميت هاي دارويي، طبيعي، شيميايي و موادغذايي. مسموميت هاي دارويي شامل مسموميت با داروهاي غيرقانوني و اعتيادآور است كه به صورت حاد يا به علت مصرف مزمن اتفاق مي افتد. از مواد غيرقانوني مي توان به تركيبات ترياك، شيره ترياك، هروئين، كريستال هروئين، تركيبات توهم زا و تحريك كننده مثل حشيش و ال اس دي و كوكائين اشاره كرد. بخش ديگري از مسموميت ها به علت مصرف حاد يا مزمن داروهايي روي مي دهد كه براي درمان به كار مي رود رايج ترين مسموميت ها در اين حوزه، مسموميت با مسكن هاي ضددرد و موثر بر سيستم اعصاب مركزي است كه به علت فراواني و در دسترس بودن آمار اين مسموميت ها بالاتر است. بعضي داروهاي موثر بر سيستم ريوي، قلبي و عروقي هم ممكن است مسموميت زا باشد.

اين دسته از مسموميت ها گاهي به صورت مزمن روي مي دهد يعني داروهايي كه براي بيماري خاصي مورد استفاده قرار مي گيرد مثلا داروهايي كه بر انعقاد خون تاثير دارد و بايد به مدت مشخصي نگه داري شود كه در غير اين صورت مسموميت زا مي شود. بعضي داروهاي ديابت و اعصاب نيز بايد به دقت مصرف شود و فرد بايد با توجه به بيماري هاي زمينه اي كه ممكن است در طول زمان به آن دچار شود، دوز دارو را با نظر پزشك معالج در صورت لزوم تغيير دهد. تمام بيماراني كه داروها را به مدت طولاني مصرف مي كنند و بخشي از بدنشان دچار مشكل مي شود، بايد دقت كنند كه دوز دارو را با مشورت پزشك كم يا زياد كنند و تغييرات جسمي خود را به اطلاع پزشك برسانند.دكتر افشاري با بيان اين كه گاهي تداخلات دارويي باعث ايجاد مسموميت در مصرف كننده مي شود، تصريح مي كند: بعضي از داروها بايد قبل يا بعد از غذا يا با غذا خورده شود. علت اين نوع مصرف، كاهش احتمال تداخلات دارويي در فرد است از طرف ديگر نبايد حجم دارو در يك زمان در بدن بالا برود يا كمتر شود. تداخلات دارويي به ويژه در جامعه ما كه شاهد افزايش طول عمر افراد هستيم و افراد سالمند اغلب از چند عارضه همزمان رنج مي برند و مجبور به مصرف داروهاي متعدد هستند، بيشتر روي مي دهد.

اين دسته از افراد بايد بدانند داروهايي كه به صورت مرتب مصرف مي كنند ممكن است روي داروهايي كه تازه مصرف آن را آغاز كرده اند تاثير بگذارد.به عنوان مثال اگر كسي داروي ضد انعقاد خون مصرف مي كند بايد در مراجعه به پزشك براي درمان سرماخوردگي، پزشك را از مصرف داروي ضد انعقاد خون مطلع كند. تداخل دارويي معمولا باعث افزايش يا كاهش اثر داروي ديگر مي شود.

مسموميت هاي طبيعي

مسموميت هاي جانوري، گياهي و قارچي جزو مسموميت هاي طبيعي محسوب مي شود، نيش مار، عقرب، عنكبوت، رتيل، كنه و زنبور به گزيدگي در انسان منجر و باعث مسموميت مي شود. در برخي مناطق گرم كشور افراد به طور متوسط تا ۵۰بار دچار گزيدگي مي شوند اما تمام انواع گزيدگي ها خطرناك نيست. بعضي افراد حساسيت هاي واكنشي به نيش حشرات دارند و ممكن است به دردسر بيفتند بنابراين بايد بيشتر مراقب باشند گزيدگي زنبورها اگرچه به مسموميت خطرناك با عوارض جدي منجر نمي شود اما خطر شوك آن جدي است به خصوص اگر فردي حساسيت داشته باشد در گزيدگي هاي بعدي ممكن است حساسيت بيشتري نشان دهد.

همچنين گزش عنكبوت بيوه سياه كه فقط در خراسان رضوي وجود دارد، در تابستان ها گزارش مي شود. لرز، عرق و ديگر علايم نشانه هاي مسموميت با گزش اين جانور است. مسموميت هاي ناشي از رنگدانه، تاتوره، برخي داروهاي گياهي و گياهان تزئيني جزو مسموميت هاي گياهي است. مسموميت هاي قارچي در كشور ما بيشتر ناشي از مصرف قارچ هاي ناشناخته است و برخلاف تصور عموم مصرف حتي يك قارچ سمي ممكن است كشنده باشد. همچنين از روي ظاهر قارچ نمي توان نظر به غيرسمي بودن قارچ داد.

نكته مهم اين است كه مسموميت با قارچ مرگ ومير بالايي دارد و تا ۳۰ درصد افراد فوت مي كنند. مسموميت كشنده ناشي از مصرف قارچ سمي حتي با مصرف يك عدد قارچ هم ممكن است رخ دهد و لازم نيست فرد تعداد زيادي قارچ مصرف كرده باشد.

مسموميت هاي شيميايي

موارد مسموميت با آفت كش ، حشره كش و علف كش كه بيشتر در مزارع استفاده مي شود، زياد است. بهتر است اين سموم در منزل نگهداري نشود. مسموميت با فلزاتي مثل سرب، كادميوم، آرسنيك ، تاليوم و جيوه به صورت مزمن روي مي دهد و جزو مسموميت هاي شغلي طبقه بندي مي شود. گاهي افرادي كه نمي توانند به اندازه كافي اين مواد را دفع كنند يا افرادي كه به علت حرفه خود بيشتر در معرض اين فلزات هستند هم ممكن است به اين نوع از مسموميت دچار شوند.

اين متخصص سم شناسي باليني درباره سموم شيميايي موجود در منازل مي گويد: بسياري از موادي كه در منزل استفاده مي شود مثل سفيد كننده ها، داروهاي ضد بيد و ضدعفوني كننده حاوي مواد سمي است و حتي لوازم آرايشي - بهداشتي به ميزان بسيار كمي مواد سمي دارد. باتري هاي موجود در منازل نيز سمي است و بايد از دسترس كودكان دور نگه داشته شود. همچنين مردم بايد بدانند كه هرگز نبايد ۲ ماده شيميايي را با هم تركيب كنند چون ممكن است بسيار سمي و خطرناك باشد. مسموميت هاي موادغذايي در كشور ما بيشتر به علت باكتري است. مسموميت با موادغذايي دريايي به علت رواج نداشتن اين غذاها كمتر شايع است.

شايع ترين مسموميت ها

مسموميت دارويي شامل داروهاي قانوني و غيرقانوني رايج ترين نوع مسموميت در كشور ماست و در اين ميان داروهاي مخدر، تحريك كننده، مسكن و ضد افسردگي رايج ترين داروهايي است كه به صورت قانوني يا غيرقانوني مورد استفاده مصرف كنندگان قرار مي گيرد. گاهي مسموميت اتفاقي و گاهي هم عمدي است. در دسته مسموميت هاي شيميايي، مسموميت با آفت كش ها و مسموميت ناشي از گاز مونواكسيد كربن با توجه به فصل سرما شيوع دارد در واقع شايع ترين دليل مرگ ناشي از مسموميت در خراسان رضوي، مسموميت ناشي از گاز مونواكسيدكربن است. نكته اين جاست كه روش پيشگيري و تشخيص آن بسيار ساده است و تهويه سالم و دودكش مناسب راه جلوگيري از اين نوع مسموميت ها قلمداد مي شود. در دسته مسموميت هاي طبيعي گزش زنبور رايج تر است و پس از آن عقرب، مار و عنكبوت قرار دارد و در منطقه خراسان رضوي مسموميت با تاتوره در ميان مسموميت هاي گياهي رايج تر است و مسموميت هاي قارچي با قارچ آمونيتافالوئيدز شيوع دارد كه باعث مسموميت شديد و مرگ فرد مصرف كننده مي شود.

عوارض دارويي و مسموميت

دكتر افشاري مسموميت با تركيبات دارويي بر اثر مصرف بيش از اندازه را با عوارض دارويي يا آنچه به صورت ناخواسته در پي مصرف دارو در دوز درماني اتفاق مي افتد، افتراق مي دهد و تصريح مي كند: عوارض دارويي بخشي از مسموميت هاست اما به دسته هاي مختلفي تقسيم مي شود. يك سري از اين عوارض شناخته شده و رايج است. به عنوان مثال مصرف يك دارو ممكن است منجر به عوارض جلدي شود. گاهي عوارض قابل پيش بيني نيست و به ندرت اتفاق مي افتد و گاهي عوارض دارويي در اثر مصرف مزمن دارو بروز پيدا مي كند.

به عنوان مثال تركيبات استروئيد كه به عنوان ضد التهاب و مسكن مصرف مي شود، در دوز طولاني و بالا به پوكي استخوان منجر مي شود. گاهي داروها يا موادشيميايي عوارض ديررس دارد . به عنوان مثال جانبازان شيميايي كه در معرض گاز سمي قرار گرفته بودند، دچار عوارض و علايم خاموش مي شدند اما با گذشت ۲۰ سال عوارض جديدي پيدا مي كردند كه همان عوارض ديررس است.گاهي پس از قطع دارو، مصرف كننده دچار عوارض مي شود. به عنوان مثال تركيباتي كه براي كاهش فشار خون مورد استفاده قرار مي گيرد در صورت قطع ناگهاني فشار خون بيمار را بالا مي برد مصرف داروهاي خواب آور نيز بايد به تدريج قطع شود و قطع يكباره داروها، فرد را دچار بي خوابي طولاني مي كند.

سالمندان و تداخلات دارويي

با توجه به اين كه سن جامعه رو به افزايش است، بديهي است كه افراد با پا گذاشتن به سنين سالمندي مجبورند تركيبات مختلف دارويي را مصرف كنند و در اين ميان تداخلات دارويي اجتناب ناپذير است. استاد دانشگاه علوم پزشكي مشهد ادامه مي دهد: اين تداخلات از ۲ جنبه قابل بررسي است. گاه آثار برخي از اين داروها با هم جمع مي شود كه به عنوان مثال ۲ داروي خواب آور به تقويت اثر خواب آوري منجر مي شود. گاهي اثرپذيري دارو به علت مصرف برخي مواد غذايي ناپديد مي شود و بيمار از مصرف دارو، سودي نمي برد. براي پيشگيري از اين تداخلات بهتر است افراد فهرست داروهايي را كه مصرف مي كنند در مراجعه به پزشكان مختلف در دست داشته باشند. گاهي تداخلات دارويي، مكانيسم دارو را تحت تاثير قرار مي دهد و در جذب دارو يا دفع دارو يا متابوليزه كردن آن اختلال ايجاد مي شود. پزشك معالج بايد اطلاعات تخصصي در اين مورد را كسب كند و درمان شناسي باليني مي تواند توصيه هاي فوق تخصصي در اين زمينه به آنان ارائه دهد.

پنجشنبه|ا|13|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 381]