رئيس حوزه هنري: ساختارهاي فرهنگي هماهنگ نيست

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: رئيس حوزه هنري: ساختارهاي فرهنگي هماهنگ نيست
جام جم آنلاين: حسن بنيانيان، رئيس حوزه هنري با اشاره به ارزيابي عملكرد مديران در عرصه فرهنگ و هنر در اين 30 سال بيان داشت: متاسفانه در شوراي عالي انقلاب فرهنگي توجه اعضا بيشتر به سياست و اقتصاد است تا فرهنگ و در حال حاضر ساختارهاي فرهنگي موجود در جامعه با حساسيت‌ها و خواسته‌هاي نظام هماهنگ نيست.

حسن بنيانيان، رئيس حوزه هنري در گفتگو با فارس به ارزيابي دستاوردهاي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران بعد از گذشت سي سال پرداخت.وي در بخش اوليه صحبت‌هاي خود به ارزيابي فرهنگ بعد از پايان جنگ پرداخت و غفلت مديران از فرهنگ را مهمترين علت ضربه به فرهنگ دانست، همچنين اين مدير كه چندين سال است، مديريت حوزه را بر عهده دارد نبود راهبرد فرهنگ و پيوست فرهنگي را از مهمترين ضعف‌هاي مديران فرهنگي عنوان كرد.

وي در ابتدا با اشاره به گذشت 30 سال از پيروزي انقلاب اسلامي و بيان اين مطلب كه انقلاب ما يك انقلاب فرهنگي بوده و با اشاره به اين موضوع كه در اين 30 سال در حوزه فرهنگ و هنر چه كارهاي اجرايي و تئوريك صورت گرفته، بيان داشت: ابتدا بايد بگويم، هنگامي كه در رابطه با فرهنگ صحبت مي‌كنيم، ناچاريم با مخاطب در خصوص تعريف از فرهنگ تفاهم كنيم كه منظور از فرهنگ چيست؟ گاهي واژه فرهنگ مفهوم‌هاي متفاوتي را در اذهان ايجاد مي‌كند.فرهنگ، نظام به هم پيوسته‌اي است كه اعتقادات اساسي اكثريت مردم را در بر دارد و از درون آنها، ارزش‌هاي خاصي را مي‌پذيريم و رفتارها را بر اساس آن تنظيم مي‌كنيم. اين مجموعه نظامند اعتقادات، ارزش‌ها و رفتارها نه‌تنها در ارتباطات روزمره نقش ايفا مي‌كند كه در تحولات اقتصادي، سياسي، اجتماعي عامل پيشرفت يا كندي و گاهي توقف تحولات يك جامعه مي‌گردد. اين تعريف فرهنگ را اگر بپذيريم، مي‌شود در ارزيابي كلي فرهنگ سخن گفت.

جنگ تحميلي باعث غفلت مديران از فرهنگ شد

رئيس حوزه هنري اضافه كرد: مجموعه شرايط كشور به نحوي بوده كه از چند سال قبل از انقلاب و تا پايان دوران جنگ را مي‌توان مثبت ارزيابي كرد. اما بعد از خاتمه جنگ توجه همه به نابساماني اقتصادي كه از تبعات جنگ ناشي شد، جلب شده و در اعمال مديريت آگاهانه در فرهنگ دچار كاستي و غفلت شديم و الان شاهديم كه متناسب با عظمت انقلاب و انتظارات فرهنگي مقام معظم رهبري و نخبگان جامعه موفق عمل نكرده‌ايم.

وي خاطرنشان ساخت: علت اين عدم موفقيت، نبود راهبرد ثابت در شيوه برنامه‌ريزي براي توسعه فرهنگي كشور است ، شرايط كشور ما طلب مي‌كند كه برنامه‌هاي توسعه همه جانبه باشد. اگر براي اقتصاد سلسله مراتبي را طي مي‌كنيم و اعتبار براي آن مي‌گذاريم تا تبديل به فعاليت شود و فعاليت‌ها را رصد مي‌كنيم. در مقوله فرهنگ نيز اين گونه بايد باشد، به طور مثال براي راهبرد ارتقا معرفت ديني در جوانان، اگر اين راهبرد باشد بايد بتوانيم به يك مجموعه فعاليت در اين زمينه برسيم و آن را اجرايي كنيم و بلافاصله با روشي اين فعاليت‌ها و ميزان موفقيت آن را نظارت و ارزيابي نمائيم. براي مثال، بايد ديد آيا سازمان‌هايي مانند آموزش و پرورش ما در فرآيند رشد معرفت ديني به خوبي عمل مي‌كنند و آيا معرفت ديني را در مدارس ارتقا مي‌دهند يا خير؟

بنيانيان به سخنان مقام معظم رهبري اشاره كرد و خاطرنشان ساخت: سال گذشته مقام معظم رهبري ارزيابي خود را از آموزش و پرورش اعلام كردند كه آموزش و پرورش ما نيازمند تحول عميق است، سخنان معظم‌له نشان مي‌دهد كه ايشان راضي نيستند و تذكرات ايشان ناشي از نگراني فرهنگي است. در حال حاضر در سازمان‌هاي مختلف كار فرهنگي صورت مي‌گيرد. اما حجم ورودي‌هاي فرهنگ غرب به كشور بسيار گسترده تر است از كاري كه ما انجام مي‌دهيم و لذا مي‌توان مدعي شد كه علي‌رغم رشد اعتقادات ديني در كليت جامعه نتوانسته‌ايم ارزش‌ها و رفتارهاي ديني را در فرهنگ عمومي رشد دهيم.

غيبت راهبرد فرهنگ در اين 30 سال مشهود است

اين مدير تصريح كرد:غيبت راهبرد را در فرآيند توسعه كشور مي‌بينيم، يكي از مشكلات غيبت راهبرد فرهنگي در كشور، نشناختن عوامل مهم اختلال در فرهنگ است، براي مثال يكي از آنها، نواقص ساختاري دموكراسي است كه در كشور وجود دارد، يعني احساس موقتي بودن پست و مقام در مديران ارشد فرهنگي و حتي غيرفرهنگي كه باعث مي‌شود مديران، كارها و برنامه‌هاي بلند مدت در زمان مديريت خود در كشور نداشته باشند. عامل دوم، فيزيك گرايي افراطي در مديريت عمومي فرايندهاي مربوط به توسعه كشور است، فيزيك گرايي حاصل مديريتي است كه عجله دارد كشور را زودتر بسازد و به همين دليل نقش انسان و انسان‌سازي در اين ميان فراموش مي‌شود. از طرف ديگر سازوكارهاي فيزيكي مي‌تواند در جمع‌آوري راي براي مديران نقش داشته باشد و مديران با انجام كارهاي فيزيكي دركشور مورد توجه توده مردم قرار مي‌گيرند و به تبع آن مردم را با خود همراه مي‌سازند. به همين‌دليل اين‌قدر كه ساختمان مدرسه مهم مي‌شود، دانش، انگيزه، مهارت، معلم براي ما مديران مهم نيست.

وجود منابع نفتي مخرب فرهنگ در ايران شده است

رئيس حوزه هنري تاكيد كرد: وجود منابع نفتي نيز از ديگر عوامل تشديد كننده اين فرايندهاي مخرب است. فعاليت براي توسعه و پيشبرد كشور در ابعاد مختلف جامعه، در كنار منابع نفتي ما را در دور بسته‌اي مي‌اندازد كه از درك اهميت فرهنگ و دانش در انسان‌ها غافل مي‌شويم، حاصل غفلت اين مي‌شود كه سازمان‌هاي موظف در عرصه فرهنگ و هنر از ضعيف‌ترين‌ها مي‌شوند و قوي‌ترين سازمان‌ها آنهايي هستند كه تاسيسات فيزيكي دارند و روي سخت‌افزارهاي جامعه كار مي‌كنند. مي‌توانيد بين استعداد، ميزان دريافتي، دانش مهندسين مشغول در سازمان‌هاي فني و مهندسي با استعداد، دانش،‌ انگيزه و دريافتي كارشناسان در بخش‌هاي فرهنگي و آموزشي مقايسه تطبيقي داشته باشيد.

مشغله مديران رفع نيازهاي اقتصادي روزمره مردم است

بنيانيان در بخشي ديگر از اين مصاحبه به حاكميت افراطي سياست و اقتصاد بر فرهنگ در بعد از پيروزي انقلاب اشاره كرد و بيان داشت: در شرايطي كه دموكراسي ناقص را در كشور داشته‌ايم و آن را تجربه مي‌كنيم و راي آوردن مديران مهمترين مساله و محور در كشور مي‌شود، در چنين شرايطي خواست توده‌هاي مردم، مسائل جامعه را تعريف مي‌كنند و برآورده كردن اين خواسته‌ها، بيشترين كار مسئولان مي‌شود. در چنين شرايطي نياز اقتصادي موضوع اصلي شده و همه مديران تلاش در تامين آن دارند و در اين صورت، تامين نيازهاست كه سياست و فرهنگ را به دنبال خود مي‌كشد و هر چه از پيروزي انقلاب فاصله گرفته‌ايم، اين امر خود را بيشتر نشان مي‌دهد و اين موضوع كاري به يك يا دو دولت مشخص ندارد، يك مشكل ساختاري مربوط به اين نوع تجربه دموكراسي كه متناسب با نظام اسلامي بومي‌سازي نشده است.

وي تصريح كرد: هنوز هم راه حل اساسي و مدون شده‌اي را در نظام اجرايي نمي‌بينيم. مقام معظم رهبري راه حل‌هايي چون پيوست فرهنگي و مهندسي فرهنگي را نشان داده‌اند. با توجه به بيانات مقام معظم رهبري بايد كاري كرد كه حداقل فرهنگ ما از زير مجموعه اقتصاد و سياست بيرون آمده و همپاي آنها باشد، البته هنوز زود است كه در ايران، نخبگان ما ضرورت برتري فرهنگ بر سياست و اقتصاد را بپذيرند و قانع شوند كه اگر مي‌خواهيم جامعه اسلامي داشته باشيم، بايد نگرشي فرهنگي بر عناصر اقتصادي و سياسي جامعه غالب شود و تحقق اين امر، نيازمند تمهيداتي براي آموزش و تربيت نسل تازه‌اي از مديران اجرائي است. اما مي‌توان كاري كرد كه در اين زمينه لااقل به يك تعادل برسيم. در حال حاضر منابع به جائي مي‌رود كه تفكر و انديشه خود را دربست در اختيار يك جريان سياسي بگذارد.

سليقه‌هاي شخصي مديران به فرهنگ لطمه زده است

بنيانيان در پاسخ به اين سئوال كه در مدت 30 سال آيا تفاوت نظر، اختلاف سليقه‌ها وايده‌ها در مديران فرهنگي به فرهنگ و هنر لطمه نزده است؟ گفت: از يك سو ما ايرانيان استعداد داريم كه ذهن فردي خود را در همه كارها محور قرار دهيم و از سوي ديگر چون خصلت چاپلوسي در ايران زياد است. هنگامي كه كسي مدير مي‌شود، خصلت چاپلوسويي است كه باعث تاييد مديران مي‌شود و با توجه به چاپلوسي‌ها و خود محوري مديران ما هميشه در مديريت مشكل سليقه و اعمال نظرهاي فردي را داريم و وقتي مديران عوض مي‌شوند سياست‌ها، روش‌ها همه عوض مي‌گردد و ما انباشت تجربه پيدا نمي‌كنيم.

رئيس حوزه هنري به نقد مديريت فرهنگي در 30 سال گذشته اشاره كرد و بيان داشت: نقد، عامل توسعه و پيشرفت در هر كشوري است و در هر بعدي از مسائل اقتصادي، سياسي، فرهنگي و اجتماعي لازم است اما تلقي برخي از نخبگان جامعه اين است كه در حال حاضر نقد مشكلي را حل نمي‌كند و اگر نقدي هم در كشور صورت بگيرد، پراكنده و فردي است. البته نخبگان، مانند ديگر اقشار جامعه ممكن است به دليل مشكل اقتصادي كه دارند، نقدي بر عملكرد مسئولان انجام ندهند چرا كه گمان مي‌كنند اگر مديري را نقد كنند دچار مشكل و محدوديت مي‌شوند و لذا اگر مديران خود را نيازمند نقد مي‌بينند، بايد صادقانه به نقدهاي علمي بي‌غرض پاداش دهند، يعني اگر در روزنامه يا در روزنامه‌اي فردي عملكرد و يا سياست ما را نقد كرد با يك تلفن، يك نامه و گاهي با يك هديه از دلسوزي او تقدير كنيم. حتي اگر اشتباه و حاصل بي‌اطلاعي باشد.

اصل 44 در حوزه فرهنگ تحقق نيافته

وي تصريح كرد: بخشي ديگر از معضلات ما در اين 30 سال، بزرگي دولت است، برخي بر اين فكر هستند كه هر فردي بخواهد در كار دولت مداخله كند و سياست دولت را نقد و يا با آن مخالفتي داشته باشند، بالاخره در جايي دولت با او مقابله خواهد كرد و با توجه به اين تصورات، هميشه سليقه حاكم مي‌شود و اين طرز فكر همچنان در ايران ادامه دارد. با توجه به تنوع سليقه‌هايي كه در مديران ما وجود دارد، با تغيير مديريت، همه‌چيز پي‌درپي تغيير مي‌كند و اين امر به بخش خصوصي نيز آسيب مي‌رساند چرا كه باعث مي‌شود بخش خصوصي در فضاي كشور با تغيير مديريت‌ها و سياست‌ها بلاتكليف بماند و اين امر موجب مي‌گردد، سرمايه‌گذاري بلند مدت بخش خصوصي را در هيچ بخشي از جمله فرهنگ نداشته باشد و تا اين مشكلات در ساختار مديريتي وجود دارد زمينه براي تحقق اصل 44 فراهم نيست. فرض كنيد شما مي‌خواهيد يك مركز فرهنگي بزنيد و سرمايه‌گذاري كنيد يا فيلمي بسازيد، تئاتري توليد نمائيد، مي‌توانيد حدس بزنيد وزير ارشاد بعدي كيست؟ و چه سياستي را دنبال مي‌كند؟ تا خودتان در اين موضع قرار ندهيد متوجه نمي‌شويد، عدم ثبات مديريت در فرهنگ يعني چه؟ محوربودن ذهن مدير ارشد در سازمان يعني چه؟ عقلاني نبودن روش انجام امور يعني چه؟

به جاي ايجاد راهكارهاي فرهنگي، قانون وضع كرده‌ايم

بنيانيان با اشاره به دولتي بودن همه مراكز و سازمان‌هاي فرهنگي و هنري بيان داشت: بخش خصوصي زماني شكل مي گيرد كه بازار عرضه و تقاضاي فرهنگي در جامعه شكل بگيرد، متاسفانه در اين سي سال، ما براي هر چيزي به سراغ قانون رفته‌ايم و براي هر مشكلي قانون مي‌گذاريم به طور مثال هنگامي كه بدحجابي در كشور زياد مي‌شود، به جاي راهكارهاي توأمان قانون‌سازي و فرهنگي و بازسازي سازمان فرهنگي، آموزشي تنها سراغ قانون مي‌رويم و براي آن يك قانون جديد مي‌گذاريم و سعي مي‌كنيم به جاي ريشه‌كن كردن مشكل و معضل فرهنگي با قرار دادن يك قانون آن را شش ماهه حل كنيم. زماني دولت كوچك مي‌شود كه وقتي مسئولان با مشكلي روبه رو مي‌شوند به سمت كارها و راهكارهاي فرهنگي هم بروند، اگر مديري به سمت كار فرهنگي برود، خود يك تقاضاست و بازار تقاضا براي كار عميق فرهنگي شكل مي‌گيرد، براي رفع همين مشكل فرهنگي در مديران ارشد نيز نهادهايي چون حوزه و ارشاد بايد كار آموزشي انجام دهند و پشتوانه ساختاري ايجاد كنند تا بدين ‌وسيله، بخش خصوصي نيز كاري انجام دهد. در چنين شرايطي است كه تمام سازمان‌ها و نهادها مي‌توانند از هنر استفاده كنند و همين استفاده، باعث ايجاد تقاضا در توليد هنر مي‌شود. اين در صورتي است كه هنر كاربردي و در خدمت اصلاح فرهنگ شكل بگيرد، براي مثال توجه كنيد وزير اقتصاد و دارائي به جاي صرف پيش‌بيني مجازات يا پاداش براي مؤدي مالياتي بداند به طور پيوسته بايد فرهنگ مردم را براي دادن ماليات آماده كند وقتي خواست اين فرهنگ را بسازد متوجه مي‌شود كم‌كاري ادارات، رشوه در ادارات، سوءاستفاده‌هاي كلان، چقدر در فرهنگ مالياتي اثر منفي دارد، در چنين شرايط وزير اقتصاد هم مدافع فرهنگ مي‌شود.

فرهنگ كره‌اي را گسترش مي‌دهيم

رئيس حوزه هنري يادآور شد: بارها رهبر معظم انقلاب اسلامي درباره پيوست فرهنگي به مديران متذكر شده‌اند و فرمودند كه اگر الگوهاي خود را بومي نكنيم، فرهنگ غرب وارد كشور مي‌شود و هر مديري موظف است كه در حوزه كاري خود براي انجام هر فعاليتي پيوست فرهنگي نيز داشته باشد. براي آن كه بتوانيم اصل 44 را اجرايي كنيم، در بخش خصوصي بايد نسلي از مديران جوان در چارچوب نيروهاي ارزشي داشته باشيم و اگر از اين امر غافل شويم فرهنگ‌ كشورهايي چون آمريكا، كره و ژاپن از طريق روش‌هاي مديريتي و اقتصادي در فرهنگ ما تاثير مي‌گذارند. متاسفانه در اين سال‌ها هميشه صحبت از مهندسي فرهنگي، بومي‌سازي الگوها و اخيراً پيوست فرهنگي شده، اما هيچگاه به مرحله اجرا نرسيده است.

وي اذعان داشت: حتي طرح تحول اقتصادي دولت نيز پيوست فرهنگي مي‌خواهد و پيوست فرهنگي به دليل عدم درك مديران مغفول مانده و بدون برنامه نمي‌توان اين امر را تحقق بخشيد. اسناد برنامه‌ريزي‌هاي توسعه صرفاً شكل‌دهندة فعاليت مديران ما در عرصه اقتصاد است و بحث‌هاي فرهنگي در سند برنامه در حد كلي‌گوئي باقي مي‌ماند. در چنين شرايطي غالب مشكلات و فكر مردم نيز اقتصادي مي‌شود و همه به فكر معيشت هستند و تنها در اوقات فراغت، مردم كه مي‌خواهند فعاليت هنري يا فرهنگي داشته باشند كه آنهم از طريق تلويزيون و بعد ماهواره جواب داده مي‌شود و در چنين شرايطي خط تضعيف رابطه مردم با حاكميت ما را تهديد مي‌كند چرا كه قشر متوسط مردم ايران دسترسي به تلويزيون دارند و در سبد اقتصادي آنها خريد كتاب، رفتن به سينما و تئاتر و يا حضور در مساجد و نهادهاي اصيل گذشته كم و كم‌تر مي‌شود مگر آنكه تا دير نشده براي اين چالش‌ها فكري بشود.

مشكل مديران اجرايي فهم ناقص فرهنگي است

بنيانيان در پاسخ به اين سئوال كه نگاه مديران فرهنگي و هنري در اين 30 سال نسبت به فرهنگ و هنر چگونه بوده، يادآور شد: مشكل مديران اجرايي فهم ناقص فرهنگي است. مديران ما افراد متديني هستند كه در دوران جواني خود كار فرهنگي انجام داده‌اند و حال كه در مديريت كلان و ارشد كشوري صاحب مسئوليت شده‌اند، همان فهم فرهنگي اوليه را در كارها كافي مي‌دادند. اين افراد گروه كارشناس را در بررسي فرهنگ لازم ندانسته و به همين دليل است كه ميان تذكرات مقام معظم رهبري و فهم مديران فاصله زيادي وجود دارد. متاسفانه درك محدود از موضوع فرهنگ وجود دارد و مديران ما هنر و فرهنگ را در اوقات فراغت خود مي‌بينند و به آن به عنوان نياز نگاه نمي‌كنند. و براي آنها فرهنگ، راهكار فرهنگي و فعاليت فرهنگي تعريف نشده است.

نگاه مديران به فرهنگ به ايام مذهبي ختم مي‌شود

اين مدير خاطرنشان ساخت: نگاهمان به فرهنگ، صرفا در ايام مذهبي و براي روزهاي خاص و به صورت مناسبتي است. و در محدوده نماز جماعت و ايام مناسبتي خلاصه مي‌بينند و اگر با اين فضاي فكري و نگرشي از آنها بخواهيم پيوست فرهنگي بياورند احتمالاً در حد ساختن چند سالن نمايش، نمازخانه، پيوست فرهنگي خلاصه مي‌شود.

بنيانيان در پاسخ به اين سئوال كه آيا در اين 30 سال فعاليت فرهنگي صورت گرفته كه قابل دفاع باشد و آيا چشم‌اندازي در فرهنگ و هنر بعد از انقلاب وجود داشته يا خير؟ خاطرنشان ساخت:كارهاي زيادي انجام شده، نتايج خوبي هم داده است، اما چون مفهوم مديريت راهبردي در فرهنگ مورد پذيرش قرار نگرفته است و هنوز مديران ارشد اجرائي در عمل نپذيرفته‌اند كه مي‌توان فرهنگ را هم مديريت كرد، در حرف به فرهنگ اهميت مي‌دهند در عمل به رفع نيازهاي فوري و روزمره مردم، اگر بخواهيم ميزان تغييرات آگاهانه فرهنگ را افزايش دهيم به ترتيبي كه تهاجم فرهنگي و آثار حاصل از تعامل فرهنگي و جهاني‌شدن را به حداقل برسانيم، لازمه آن تعريف اهداف كلان و چشم‌اندازي چندين ساله است.

رئيس حوزه هنري اذعان كرد: بايد شاخص‌هايي براي فرهنگ تعريف شود اما با گذشت سي سال از پيروزي انقلاب اسلامي هنوز در فرهنگ و هنر به اين مرحله نرسيده‌ايم. مديران ما در حوزه فرهنگ براي گرفتن بودجه و اثبات اين كه كار مي‌كنند، كارهايي تكراري و روتين انجام مي‌دهند بدون آنكه روشي براي ارزيابي اثربخشي آن داشته باشند مانند دكتري كه دارو مي‌دهد ولي از مريض خود نمي‌پرسد بهتر شدي يا نه و يا هيچ آزمايش جديدي نمي‌كند.

براي اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي، سياست مهمتر است

وي تصريح كرد: در اين ميان مديريت راهبردي فرهنگ بر دوش شوراي عالي انقلاب فرهنگي است كه اين شورا را نيروهاي اصلي، شخصيت‌هايي تشكيل مي‌دهند كه برايشان مسائل اقتصادي و سياسي مطرح است، با اين شيوه مديريت به اهداف فرهنگي سند چشم‌انداز نمي‌رسيم و مگر آن كه، يك تجديد نظر اساسي در مهندسي فرهنگي و در شيوه مديريت فرهنگي كلان كشور صورت بگيرد. ابتدا بايد پذيرفت در جامعه‌اي كه اهداف فرهنگي وجود دارد، هيچ مقامي نسبت به فرهنگ بي‌طرف نيست و همه سازمان‌ها و مراكز غير فرهنگي نيز نقشي در رشد و توسعه فرهنگ دارند و بايد نقش خود را بشناسند و اين شروع يك تحول فرهنگي در كشور است. اين تقسيم كار بسيار اشتباه است كه مقولات فرهنگي را تنها در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان تبليغات و روحانيت ببينيم و تاثيرات گسترده و روزافزون فعاليت‌هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي را در فرهنگ نشناسيم و براي آن چاره‌انديشي نكنيم، متاسفانه در شرايط موجود تصور ما اين گونه است و بر اين اساس كارها را سازماندهي كرده و كارهاي خود را به صورت روزمره و بر اين اساس انجام مي‌دهيم.

هميشه صورت مساله را پاك كرده‌ايم

وي بار ديگر، به شوراي عالي انقلاب فرهنگي اشاره كرد و بيان داشت: رئيس شوراي عالي انقلاب فرهنگي، رئيس جمهور است و رئيس‌جمهوري كه هركس باشد، بطور منطقي همواره ذهنش درگير مشكلات و مسائل روزمره مردم است و لذا از نظر رواني آماده شنيدن و تعامل با عناصر فرهنگي نيستند و براي هيچ اقدام جامع بلندمدتي كه آثار آن بتدريج و در بلندمدت ظاهر شود، سرمايه‌گذاري جدي نخواهند كرد و بعد از شنيدن راه‌حل اساسي، در جستجوي راه‌هاي مسكن‌گونه جلسه را جمع‌بندي خواهند كرد، راه‌حل‌هائي كه در زمان او نتايجش به دست آيد. به طور مثال براي رفع مشكل بي‌حجابي، سعي مي‌كند در عرض شش ماه ظاهر جامعه اصلاح شود و براي آن برنامه بلند مدت فرهنگي ندارند. در برنامه‌هاي فرهنگي موجود حل ريشه‌اي مساله وجود ندارد، بلكه هميشه صورت مساله‌ها پاك مي‌شود و تا زماني كه ساختار اين گونه است، مسئولان ديگر، قرباني مي‌شوند. بحث مديريت فرهنگي زماني است كه آگاهانه مي‌خواهيم متغيرهاي فرهنگي را شناسايي و با امكانات موجود آنرا اصلاح كنيم و در آن صورت، ذهن به ساختارهاي اصلي چون آموزش و پرورش، صدا و سيما و نهادهاي اصلي و اصيل جامعه مي‌رود.

بنيانيان اظهار داشت: ما به دليل سرعت تغييراتي كه در كشور داريم، روز به روز فرهنگ‌هاي گوناگون وارد كشور مي‌شود و نقش فرهنگي آنها نيز رو به افزايش و نفش نهادهاي فرهنگي داخلي رو به كاهش است.

مديران تنها به فكر جمع‌آوري راي و جلب رضايت مردم‌اند

رئيس حوزه هنري بار ديگر بر ساختار ناقص دموكراسي اشاره كرد و ناقص بودن ساختار دموكراسي را در فرهنگ و هنر موثر خواند و بيان داشت: حوزه تخصصي من در مديريت سياسي نيست، اما به دليل درگير بودن پديده‌هاي فرهنگي در سياست و اقتصاد به اين امر توجه مي‌كنم.كساني كه به حزب خاصي وابسته‌اند و دوست‌ دارند كه در عرصه سياست توجه مردم را به خود جلب كنند، سعي در رضايت مردم دارند و به همين دليل مشكلات مردم مورد نظر آنهاست. حال مشكلات اقتصادي روزمره يكي از معضلات جامعه امروز است نياز اكثر مردم ايران حل مسائل اقتصادي روز است و اين نياز اقتصادي بلند مدت نيست و هر مشكل اقتصادي را حل كنيد، مشكل ديگري رخ مي‌نماياند. بنابراين مسؤلان متاثر از نيازهاي مردم بوده و اين امر مديران را در حلقه‌اي مي‌اندازند كه همواره به مسائل اقتصادي كوتاه مدت توجه كنند و به برنامه‌هاي بلند مدت كاري نداشته باشند و همين مسئله است كه بعد از سي‌سال، مقام معظم رهبري ناچار مي‌شوند راجع به تحول در آموزش‌وپرورش تذكر دهند. اگر مديريت راهبردي در فرهنگ بود بايد در طول سي‌سال گذشته بيشترين تحول كيفي در آموزش‌وپرورش رخ مي‌داد اما در بسياري از شاخص‌هاي كيفي جهت عكس دارد و لذا در چنين شرايطي اهداف فرهنگي سند چشم‌انداز اولين قرباني خواهد بود.

وي تصريح كرد: شايد اگر ما هم مانند غربي‌ها، حزب‌هاي واقعي داشتيم و افراد، سياست‌هاي خود را با توجه به برنامه‌هاي بلند مدت و دقيق تعقيب مي‌كردند با نقدهاي عالمانه احزاب در عرصه‌هاي فرهنگي، سياسي ، اجتماعي، با نقد برنامه‌ها و سياست و نه تخريب افراد، علم وارد عرصه تصميم‌گيري كشور مي‌شد و بتدريج الگوهاي بومي شكل مي‌گرفت.

رهبري بارها به مديران فرهنگي تذكر داده‌اند

بنيانيان سپس به راهكارهاي پيش‌رو درحوزه فرهنگ و هنر اشاره كرد و بيان داشت: بهترين راهكارهاي فرهنگي در فرمايشات مقام معظم رهبري وجود دارد و ايشان هميشه در سخنراني‌هايشان به مديران فرهنگي تذكرهايي داده‌اند. رهبر معظم انقلاب پيوسته در سخنراني‌هاي خود با كلماتي چون تهاجم فرهنگي، شبيه‌خون فرهنگي، ناتوي فرهنگي، كارزار فرهنگي و جنگ رسانه‌ها به مديران فرهنگي تذكرداده‌اند و راهنمائي‌هاي كليدي را مطرح كرده‌اند، اما درك ناقص مديران نتوانسته‌ از اين رهنمودها بهره كافي را ببرد.

بنيانيان با بيان اين مطلب كه رهبر بارها فرموده‌اند كه «من نگران ماندن يك پوسته و خالي شدن محتوا هستم» ، يا بيان داشتند: بارها به شوراي عالي انقلاب فرهنگي بحث «مهندسي فرهنگي» را متذكر شده‌اند و براي ايجاد تحول عميق در آموزش و پرورش و لزوم پيوست فرهنگي عنوان كرده‌اند. اگر پژوهش در اين زمينه‌ها عميقا صورت گيرد و نخبگان آن را عملياتي كنند بخش مهمي از مشكلات خود به خود حل مي‌شود.بايد نهادي مستقل از سه قوه وجود داشته باشد تا شاخص‌هاي فرهنگي را تعريف و به تصويب شوراي عالي انقلاب فرهنگي برساند و هر سال، برنامه‌ها بر اساس تصميمات به ديگر مديران فرهنگي اعلام شود كه البته اين كار زماني در برنامه سوم انجام شد اما ادامه نيافت.

وي خاطرنشان ساخت:متاسفانه هميشه اظهارنظرها باعث سوءتفاهم مي‌شود. اما چاره‌اي نيست وظيفه اسلامي و انساني ايجاب مي‌كند، اين مسائل طرح شود. هنوز مديريت كامل علمي در حوزه فرهنگ حاكم نشده است. در كنار ده‌ها مثالي كه مي‌توان زد يكي از آنها اين است كه در حال حاضر متناسب با بحران‌ها، انتخاب مديريت‌هاي فرهنگي صورت نمي‌گيرد. قوي‌ترين مديران فرهنگي در استان‌هايي هستند كه كمترين معضلات و مشكلات فرهنگي در آن وجود دارد و اين در حالي است كه مديريت فرهنگي قوي بايد در جاهايي باشد كه مشكلات فرهنگي زياد است. ما الان اگر در يك استان مرزي مديري در فرهنگ‌سازي موفق ديديم او را به استان‌هاي مركزي كشور منتقل مي‌كنيم، به جاي آنكه امكانات و مزاياي او را براي ماندن تقويت نمائيم، لذا بايد گفت ساختارهاي فرهنگي كنوني با حساسيت‌ها و نيازهاي مهم نظام هماهنگ نيست. همه اين ها نشان مي‌دهد كه هنوز مديريت علمي در فرآيند مديريت فرهنگي در ايران آغاز نشده است. اميد است با تحقق مهندسي فرهنگي بخش اعظم اين معضلات حل شود.

سه|ا|شنبه|ا|15|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 213]