گفتگو با محمد علي دشت گلي، سرپرست مركز هنرهاي نمايشي ايران سال 91 سال آموزش ،ساماندهي گروه ها و اجراهاي عمومي تئاتر است

واضح آرشیو وب فارسی:رسالت: گفتگو با محمد علي دشت گلي، سرپرست مركز هنرهاي نمايشي ايران سال 91 سال آموزش ،ساماندهي گروه ها و اجراهاي عمومي تئاتر است
مسعود سميعي

اشاره:

محمد علي شهني دشت گلي از سال 1360 كار نمايش را به عنوان بازيگر و كارگردان شروع نموده و از سال 63 تا كنون در چندين جشنواره بين المللي و داخلي حضور داشته است. ايشان كارشناسي كارگرداني تئاتر را از دانشكده سينما و تئاتر دانشگاه هنر و كارشناسي ارشد كارگرداني تئاتر را از دانشكده هنر و معماري تهران اخذ كرده است و طي
سال هاي اخير مسئوليت هاي گوناگوني را در زمينه هاي فرهنگي، هنري و اداري در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي عهده دار بوده و از شهريور سال جاري سرپرست مركز هنرهاي نمايشي بوده است. آنچه مي خوانيد ماحصل گفتگو با اين هنرمند متعهد است كه به مناسبت برگزاري
سي امين جشنواره بين المللي تئاتر فجر صورت گرفته است؛

در پيامي كه به سي امين جشنواره فجر فرستاده بوديد، گفتيد كه جشنواره فجر معدل و برايند تئاتر كشور است و بايد در شرايطي قرار بگيرد كه تمام كشور از اين رويداد هنري بهره مند شوند. تعريف شما از انعكاس معدل و برايند جشنواره تئاتر فجر در كل كشور چيست؟ ‏

واقعيت اين است كه همواره اين شعار با علم و درك ماهيت آن مطرح شده. بنابر اين همواره به اين مسئله تاكيد داشتيم جشنواره هايي كه مركز هنرهاي نمايشي در برگزاري آن سهيم است؛ چه جشنواره بين المللي تئاتر فجر و چه ديگر جشنواره هاي موضوعي همچون جشنواره كودك و نوجوان، يا جشنواره سنتي آييني، جشنواره مقاومت، جشنواره تئاتر استاني، منطقه اي، حقيقت، صاحبدلان، رضوي و... بايد به واقع معدل و برايند آن دوره از جشنواره موضوعي و يا برايند تئاتر كشور باشد. اما
افت و خيزهايي كه در برهه هاي مختلف زماني شاهد بوديم، چه به لحاظ فعاليت هاي حوزه هاي وزارت ارشاد، حوزه مجلس، قوه مقننه، سياستگذاري، ماهيت ها و سياستگذاري هايي
كه معاونين وزير ارشاد براي اين امر انجام
مي دهند و... در نهايت مي توان گفت سير قابل قبولي را تا كنون طي كرده.‏

سير برگزاري جشنواره فجر در
دهه هاي گذشته چگونه بود؟

اگر شما فرايند برگزاري جشنواره فجر را در دهه هاي 60، 70 و80 بررسي كنيد، به فراخور حوزه هاي نويسندگي، كارگرداني و... متوجه مي شويد كه در دهه 60 و اوايل دهه 70 تئاتر در ايران بيشتر به سمت و سوي حضور جدي، پر شور و قدرتمند هنرمندان تئاتري شهرستان گرايش داشت. از جمله كرمانشاه، شيراز، مشهد، خوزستان، بوشهر و... همه حضور جدي داشتند. با اين اوصاف مي توان گفت استوانه تئاتر كشور در دهه 60 و اوايل دهه
70 متعلق به تئاتر شهرستان بود. عمده
برگزيده هاي بخش هاي مختلف جشنواره از سوي هنرمندان شهرستان انتخاب مي شدند. اما در دهه 70 تا 80 حضور شهرستاني ها با افت و خيز همراه بود. ديگر حضور هنرمندان شهرستاني به جديت دهه 60 نبود. گروه هاي مختلف در تهران فعاليت مي كردند. شايد بتوان گفت به واسطه اينكه تهران پايتخت است و همواره در هر انقلابي پايتخت دچار معضلات و دگرگوني است، به همين دليل هم در دهه 60 گروه هاي تئاتري تهران نابسامان بود. ‏نخستين جشنواره تئاتر انقلاب اسلامي در مسجد سليمان صورت گرفت. پس از آن جشنواره هايي همچون جشنواره سنگر، جشنواره شهداي انقلاب، جشنواره 17 شهريور و... به نوعي در شهرستان هاي مختلفي از جمله تبريز، دزفول و... برگزار مي شد.
مهم ترين مسئله اين است كه از همان سال هاي ابتدايي پيروزي انقلاب و برگزاري جشنواره فجر تا امسال كه سي امين دوره آن را شاهديم، سير تحولات جشنواره تئاتر فجر روند قابل قبولي را طي كرده، اما در دهه 70 حوزه
فعاليت هاي تئاتري گسترش يافت. اتفاقاتي از جمله ساماندهي گروه هاي تئاتري، ايجاد انجمن هنرهاي نمايشي، مركز هنرهاي نمايشي و شعب آن در سراسر كشور و... باعث شد فعاليت هاي تئاتري بخصوص در تهران ساماندهي شود. در اين دهه حضور هنرمندان تئاتري تهران و شهرستان به يك تعادل رسيد. در دهه 80 مجددا حضور گروه هاي شهرستاني اما جوان را در جشنواره هاي مختلف فجر شاهد بوديم. باز هم در سال هاي 80 تا 85 برگزيده هاي بخش هاي مختلف از ميان هنرمندان خلاق و جسور شهرستاني انتخاب مي شود. اينها تعبيري است كه من به وقايع دوره هاي متعدد جشنواره تئاتر فجر دارم. ‏

در حال حاضر ارزيابي شما از برايند تئاتر كشور چگونه است؟ ‏

اگر بخواهيم برايند تئاتر كشور را به لحاظ كلي بررسي كنيم، ما با رشد بسيار مطلوبي مواجه مي شويم. ما در سال 90 حدود 1374 متقاضي در بخش هاي مختلف كارگرداني، بازيگري و نويسندگي داشتيم. تعداد متقاضيان سال گذشته 1024 نفر بود. بنابر اين تعداد متقاضي امسال نسبت به سال گذشته چيزي حدود 370 نفر افزايش يافته، بنابر اين به لحاظ كمي ما رشد خوبي داشتيم. هرچند در جشنواره سي ام ما تلاش كرديم كه به دنبال بالا بردن بيلان كمي نباشيم و بيشتر به كيفيت آثار توجه كنيم. به همين دليل با بررسي جدول جشنواره متوجه مي شويد كه امسال سعي شده اجراها در
سالن ها و تالارهاي محدودتري صورت گيرد. اين محدوديت ها باعث مي شود تا آثار به لحاظ كيفي ارزيابي شود. ‏

ارزيابي شما از بخش بين الملل جشنواره چيست؟

در ارزيابي بين المللي استنباط و استنتاج من اين است كه ما را به عنوان يك فستيوال جهاني مي شناسند. زيرا علي رغم
محدوديت ها و تحريم هايي كه در حال حاضر براي جمهوري اسلامي ايران در نظر گرفته شده، تعداد متقاضيان خارجي بسيار بالا بود. امسال بيش از 250 الي 260 گروه نمايشي خارجي متقاضي شركت در اين جشنواره بودند. براي نمونه از كشور ايتاليا 22 اثر متقاضي بود. البته به تازگي كاري مشترك از ايران و مجارستان را نيز در ليست
نمايش هاي خارجي قرار داديم. با اين احتساب 15 نمايش در جشنواره فجر اجرا خواهد شد. از جمله كشور هاي ژاپن، تونس، آذربايجان و... را مي توان نام برد. اين مسئله نشانگر رشد و برايند تئاتري كشوراست. از هفدهمين جشنواره فجر كه جشنواره، بين المللي شد، تا كنون به عنوان يك فستيوال معتبر جهاني در دنيا شناخته مي شود. امروز تئاتر ما از مرزها گذشته و توانسته در بسياري از فستيوال هاي معتبر دنيا حضور جدي داشته باشد. ما هم در بين گروه ها تلاش كرديم تا گروه هاي جدي تر را انتخاب و حمايت كنيم.‏

اولويت شما در انتخاب آثار در
بخش هاي مختلف‏ چه بود؟ ‏

امسال سعي شد تا در بخش هايي همچون چشم انداز، نگاه ويژه و تجربه هاي نو، نگاه كيفي داشته باشيم. در تجربه هاي نو و يا بخش چشم انداز، 12 اثر از ميان 168 متن متقاضي بايد انتخاب مي شد. اما 7 نمايش از تهران و 2 نمايش از شهرستان برگزيده شد. در نتيجه كلاً 9 اثر به اين بخش راه پيدا كرد. يعني ما سقف 12 اثر را هم انتخاب نكرديم. زيرا با نگاه كيفيت محوري بررسي كرديم. ‏

با خبر شديم سي اثر با موضوع انقلاب و دفاع مقدس در جشنواره اجرا خواهد شد. هدف شما از اين طرح چه بود؟

جشنواره فجر را با عنوان جشنواره انقلاب اسلامي و دفاع مقدس مي شناسيم. اما در سال هاي گذشته اين توفيق از سوي مركز هنرهاي نمايشي حاصل نشده بود تا بيشتر بر تعريف اصلي آن متمركز شويم. به همين دليل امسال از ميان 130 نمايشي كه در بخش هاي مختلف جشنواره از جمله
چشم انداز، نگاه ويژه، ميهمان و... اجرا
مي شود، ما سي نمايش را با موضوع دفاع مقدس و انقلاب اسلامي انتخاب كرديم. اين طرح، توفيقي است كه تناسب موزوني با سي امين سالگرد انقلاب اسلامي نيز دارد. ضمن آنكه مجموعا جشنواره فجر در طول سال ها به لحاظ كمي رشد خوبي داشته است. بنابر اين معدل و برايند تئاتري ما مي تواند باشد.

بر اين اساس آيا مي توان با ديدن آثار جشنواره، معدل تئاتري كشور را درك كرد؟ ‏

خير. اگر مخاطبي كاري را ببيند؛ نبايد انتظار داشته باشد تا معدل و برايند كشور را درك كند. در واقع ما زماني مي توانيم كاري را در جشنواره فجر شركت دهيم كه نمايش پيش از آن به اجراي عموم رسيده باشد. در نتيجه ما معدل و برايند آن آثار را در جشنواره فجر سال 90 به روي صحنه ببريم. در اين صورت مي توانيم بگوييم كه معدل و برايند تئاتري ما در سال هاي گذشته است. اما در حال حاضر آثار عمدتاً براي اولين بار در جشنواره حضور پيدا مي كنند و يا تنها چند اجرا داشته اند. بنابر اين ديدن آنها شايد نتواند رضايت ما را نسبت به ويژگي معدل و برايند بودن جلب كند. در واقع به لحاظ كيفي و محتوايي هنوز به آن هدف نرسيده ايم. بنابر اين به دنبال آن هستيم تا آنچه مورد نياز جامعه است، آنچه تئاتر را به عنوان ابزار فرهنگي الگو قرار
مي دهد، بخصوص در دهه فجر و پيروزي انقلاب اسلامي براي مردم نشان دهيم. به نحوي كه ما بتوانيم ادعا كنيم موضوعات ما برگرفته از انقلاب اسلامي است. در حال حاضر ما اين برنامه را طراحي كرده ايم كه بخش بين المللي فجر را تا پايان شهريور ماه از بين گروه هاي درجه يك تئاتري دنيا در تهران برگزار كنيم. شايد بخشي از بار سنگين جشنواه فجر را برداريم تا اهداف و موضوعات جشنواره فجر را بيشتر به موضوعات مربوط به انقلاب و تئاتر دفاع مقدس معطوف كنيم. ‏

آيا مي توان گفت ما هم محصولات تئاتري ملي داريم؟ ‏

بله. ما تئاتر ملي، تئاتر سنتي، تئاتر آييني و... داريم. همچنان كه پيش از انقلاب هم داشتيم. از جمله نمايش قلندرخانه. اين نمايش در ايران و خارج از كشور داراي شهرت خاصي بود. تلفيقي از تئاتر و تعزيه بود و به كارگرداني صغيري اجرا شد. پس از انقلاب نيز
نمايش هاي سنتي آييني بسياري توليد شده؛ در سال 68 چند گروه نمايش ايراني در جشنواره آوينيون شركت داشتند. بنابر اين ما آثار تئاتري محصول جامعه خود را داريم. از آن گذشته سوگ سياوشان قدمت چند هزار ساله دارد. اما تئاتر با مفهوم نو در ايران قدمت 150 ساله دارد. اين گونه از هنر وارداتي است و دنيا با آن سرو كار دارد. اما تئاتر سنتي و سياه
بازي ها مي تواند تئاتر ملي ما باشد. ‏

زمينه هاي گسترش و رشد تئاتر همواره در دستور كار مركز هنرهاي نمايشي بوده؛ عملكرد مركز هنرهاي نمايشي چه فرايندي را دنبال كرده است؟ ‏

شايد ما بيش از صد هزار هنرمند در انجمن هنرهاي نمايشي فعلي داريم. تا سال 85 كه انجمن به صورت تعليق درآمد، يا در سال 88 كه انجمن نمايش منحل شد و پس از آن انجمن هنرهاي نمايشي شكل گرفت، بر اساس آمار موجود، در سال 90 بيش از 570 گروه نمايش به ثبت رسيده؛ اين
گروه ها تا پايان سال 90 فرصت دارند
طرح هاي نمايشي خود را به مركز هنرهاي نمايشي ارسال كنند. مركز براي اجرا و توليد نمايش در شهرستان ها به اين گروه ها تا سقف 4 ميليون تومان كمك مالي مي كند. اين آمار هنرمنداني هستند كه تشكيل پرونده دادند. ضمن آنكه ما سالانه فارغ التحصيلان تئاتري هم داريم كه مدام اين آمار را تغيير مي دهند. بنابر اين به طور نسبي چيزي حدود
100 هزار نفر هنرمند حرفه اي تئاتر در كل كشور وجود دارد. در نتيجه ما با رشد اين هنر در ايران رو به رو هستيم. ضمن آنكه با توجه به
علاقه مندان اين هنر، ما تلاش مي كنيم سال 91 سال آموزش تئاتر كشور، سال ساماندهي گروه ها و بررسي آثار براي اجراي عمومي آنها باشد. به طور موجز مي توانيم بگوييم سال 91 سال آموزش، ساماندهي گروه ها و اجراهاي عمومي تئاتر است. تا بتوانيم از معدل و برايند تئاتر به طور مستند دفاع كنيم. ‏

آيا آيين نامه هاي خاصي براي حمايت از اين گروه ها وجود دارد؟

بله. در حال حاضر آيين نامه منطقه اي ما در سال 91 مبتني بر اين است كه هنرمندان در قالب گروه ثبت شده، بتوانند به جشنواره استاني و منطقه اي راه پيدا كنند. در حال حاضر متقاضيان بسياري براي گرفتن پروانه موقت اقدام كرده اند. ‏

به نظر مي رسد كه گروه ها از استانداردهاي تئاتري برخوردار نيستند و سطح توقعات مخاطبان برآورده نمي شود؟

خير. من معتقد م ما تئاترهاي خوبي را توليد كرده ايم. تعداد بسياري از آثار در سراسر كشور اجرا مي شود. بالاخره تئاترهاي ما سطحي از توقع جامعه را برآورده مي كند. شايد به طور قطع نتوان گفت به لحاظ سخت افزاري و نرم افزاري در شرايط ايده آل تئاتر هستيم. اما كليت جريان رو به رشد بوده و هست. ‏

آيا مركز هنرهاي نمايشي سعي در رسيدگي ‏به مشكلات و مسائل هنرمندان اعم از مكان تمرين، كمبود سالن اجرا و... دارد؟ ‏

به هر حال ما به محدوديت ها و امكانات تئاتري در استان هاي كشور اشراف كامل داريم. حدود 16 سال پيش در روستايي از شهرستان فارسان از استان چهار محال و بختياري، نمايشي را در مرده شويخانه اي كه با شانه هاي
تخم مرغ آكوستيك شده بود، بازبيني كرديم. در حال حاضر هنرمندان آن روستا توسط امداد حمايت شده و حتي در خارج از كشور اجرا داشتند. يا در استان كردستان شاهد بازبيني نمايشي در سايه صخره سنگي در كوهستان بوديم و... حتي شخصاً در سرماي مسجد سليمان در يك كتابخانه، نمايش ها را تمرين مي كردم. البته در سال هاي گذشته فضا و شرايط بهبود يافت و ديگر آن فضاها وجود ندارد. ‏بسياري از صاحب نظران گفته اند كه اگر مي خواهيد به شاخصه هاي رشد فرهنگي يك كشور دست يابيد، به تعداد
تماشاخانه هاي آن توجه كنيد.

بعد از انقلاب تلاش هاي بسياري براي در اختيار قرار گرفتن سالن هايي كه در اختيار ارگان هاست، صورت گرفت. در حال حاضر براي استفاده هنرمندان در طول سال و در زمان هاي مشخص در حال رايزني هستيم. از سوي ديگر سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران در بخش هايي از استان ها فرهنگسراها، سالن ها و... احداث كرده؛ اين مسئله نيز به حل شدن مشكل رشد جمعيت، ميزان مطالبات مردم و حضور هنرمندان و مطالبات هنرمندان از مركز هنرهاي نمايشي كمك شاياني كرده است.

سه|ا|شنبه|ا|11|ا|بهمن|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: رسالت]

[مشاهده در: www.resalat-news.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 370]