چرا روسيه ميزبان مذاكرات هسته‌اي نيست؟

واضح آرشیو وب فارسی:ايران دیپلماسی: چرا روسيه ميزبان مذاكرات هسته‌اي نيست؟
بعد از طرح پيشنهاد وزير خارجه روسيه براي مذاكرات گام به گام هسته اي بين ايران و غرب، اين انتظار مي رفت كه نقش روس ها در حل و فصل بحران هسته اي ايران پررنگ تر از ترك ها شود و تهران بيش از تركيه، به روسيه اعتماد كند.

ديپلماسي ايراني : زماني كه سرگي لاوروف طرح موسوم به گام به گام را براي احياي مذاكرات به گل نشسته ايران و 1+5 مطرح كرد، براي چند روز تحرك خاصي در ايران به اميد شكل گيري بحث هاي منطقي درباره پرونده هسته اي به چشم خورد؛ اميد و تحركي كه ديري نپاييد و خيلي زود به خاموشي و فراموشي گراييد.

لاوروف اعلام كرد كه پيش از اعلام اين طرح، آن را با مقام هاي امريكايي در ميان گذاشته و اميدوار است طرح گام به گام از اين پس به متر و ملاك براي ادامه گفتگوها با ايران تبديل شود. اما نشد. و حتي فضاي فيمابين ايران و غرب هر روز تندتر از قبل شد و ديگر كسي از سرنوشت طرح گام به گام چيزي نپرسيد و حتي نشنيد.

طي هفته هاي گذشته كه مجادلات تحريمي و هسته اي ايران و غرب بار ديگر بالا گرفته و ماجراي سوريه نيز بر تنش ها دامن زده و به قول بعضي ها اختلاف هاي ايران و غرب را به قله ها رسانده، روسيه و تركيه دو رفتار و رويكرد كاملا متضاد از خود نشان داده اند و رفتار و كردارشان در قبال ايران و سوريه، كاملا متناقض و ناهمسو با يكديگر است. تركيه در زمين غرب بازي مي كند و خواه در مسئله سوريه و خواه چالش هاي مربوط به خليج فارس به غرب گرايش دارد ولي در آن سو مسكو همچنان بر مواضع شرق گراي خود به شكل اصولگرايانه اي پافشاري مي كند و هرگونه گسترش ناتو و جا باز كردن بيش از پيش غرب در خاورميانه را نوعي تهديد براي خود تلقي مي كند.

به بيان ديگر، گرايش ها و نظرات مسكو بيشتر به تهران نزديك است تا به آنكارا. و بطور حتم نظرات ايران نيز در سياست خارجي بيشتر به روسيه نزديك است تا تركيه. تركيه اگرچه در حفظ مناسبات اقتصادي با ايران و جلوگيري از وقوع تنش در منطقه ثابت قدم است، ولي با استقرار سپر دفاع موشكي ناتو در خاك خود و مجال دادن به اپوزيسيون سوريه، ناهمسويي سياست خارجي خود را با تهران كاملا بروز داده و از لحاظ وجود اشتراكات به هيچ وجه قابل قياس با روسيه نيست.

حال در چنين فضايي، بار ديگر قرار است تركيه ميزبان نشست ايران و 1+5 باشد و مقام هاي ايراني نيز نسبت به اين موضوع چراغ سبز نشان داده اند. با وجودي كه استانبول ميزبان آخرين گفتگوهاي دو طرف بود و اين ميزباني به معناي ميانجي گري يا نقش آفريني مستقيم ترك ها در مذاكرات به حساب نمي آيد، آنچه مهم و صاحب جنبه هاي نمادين است، پاسخ ايران به اين ميزباني يا به تعبيري تاييد ميزباني تركيه از سوي ايران است. مي توان اين پرسش را مطرح كرد كه چرا روسيه كه سوابق و نگاه هاي نزديك تري به ايران دارد و در ارائه طرح گام به گام نيز از خود تلاش نشان داده بود، به عنوان ميزبان گفتگوها انتخاب نشده و يا از جانب ايران مورد تاكيد قرار نگرفته است؟

تهران مي تواند – يا مي توانست – با ارائه پيشنهادي مبني بر ميزباني روسيه براي گفتگوهاي هسته اي، بطور آشكارا مواضع خود را اثبات كرده و بدين طريق حمايت روسيه را نيز براي دفاع از صلح در منطقه و پشتيباني از ايران به عنوان كشوري مقاوم در برابر غرب به دست آورد. انتخاب روسيه هم مي توانست پيامي به غرب درباره تاييد پيشنهاد گام به گام روس ها باشد و هم روس ها را در حمايت از ايران ثابت قدم و استوارتر نگه دارد. اين در حالي است كه تهران ميزباني تركيه اي را پذيرفته است كه طي ماه هاي گذشته نه تنها سياست خارجي اش برخلاف مسير سياست هاي ايران بوده، بلكه حتي در مقاطعي ضد ايراني و همسو با جبهه گيري هاي ناتو و غرب عليه تهران بوده است. تاييد تركيه از سوي ايران به عنوان ميزبان مذاكرات، مي تواند پيام نوميدكننده اي براي مسكو داشته باشد كه طي يك سال گذشته علاوه بر ارائه طرح گام به گام براي از سرگيري گفتگوهاي هسته اي، پشتيباني ويژه اي از بشار اسد و تثبيت او به عمل آورده است.

بطور حتم فضاي سياسي تركيه و بطور كلي فرهنگ سياسي اين كشور در ماه هاي بهار عربي بسيار دور از نگرش ايران بوده و حتي در نقطه مقابل آن قرار داشته است. تركيه الگويي ديگر از دولت اسلام گرا را در منطقه گسترش داده و غرب نيز از آن استقبال كرده است. از آن طرف، روس ها بر حفظ شرايط موجود در منطقه تاكيد كرده و خواهان قدرت گيري تركيه به عنوان سرپل اتصال غرب به منطقه نيستند و چنانچه ايران همراهي لازم را با روس ها نداشته باشد، آنها نيز به تدريج نسبت به سياست خارجي ايران دلسرد و مايوس خواهند شد.

به هر حال احمد داوداوغلو وزير خارجه تركيه خبر داده است كه مذاكرات ايران و 1+5 طبق توافق مقام هاي طرفين به زودي در تركيه انجام مي شود. وي به ديدار خود با كاترين اشتون و سپس سفر به ايران اشاره كرده و گفته است، دو طرف توافق كرده اند كه مذاكرات مذكور در تركيه انجام شود. علي لاريجاني رئيس مجلس نيز كه بار ديگر در لباس يك ديپلمات ظاهر شد و به تركيه سفر كرد، گفت: از نظر تهران منعي براي برگزاري مذاكرات هسته اي با گروه 1+5 به ميزباني تركيه وجود ندارد.

پنجشنبه|ا|29|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايران دیپلماسی]

[مشاهده در: www.irdiplomacy.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 75]