آغازي جديد براي بوليوي

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: آغازي جديد براي بوليوي
آمريكاي‌لاتين- محمد منتظري:
بيست‌و پنجم ژانويه سرانجام اصلاحيه قانون اساسي بوليوي كه به همه پرسي عمومي گذاشته شده بود راي موافق مردم بوليوي را كسب كرد و هزاران نفر از مردم بوليوي در لاپاز- پايتخت اين كشور- گردهم آمدند و به جشن و پايكوبي پرداختند.

اوو مورالس، رئيس‌جمهور بوليوي نيز از روي بالكن كاخ رياست‌جمهوري به سخنراني براي جمعيت پرداخته و گفت:« امروز بوليوي جديد آغاز به كار مي‌كند. امروز ما مسيرمان را براي تساوي حقوق واقعي آغاز مي‌كنيم. امروز استعمار داخلي و خارجي پايان مي‌يابد. خواهران و برادران من! نئوليبراليزم نيز امروز در بوليوي پايان مي‌يابد».

نتايج همه پرسي كه از سوي تلويزيون ملي بوليوي اعلام شد از راي موافق نزديك به 62 درصد مردم بوليوي به قانون اساسي جديد اين كشور حكايت داشت. ايالت‌هاي لاپاز، كوچابامبا، ارورو، پوتوسي، تاريخا و پاندو به اين قانون راي مثبت دادند و ايالت‌هاي سانتاكروز، بني و چاكوئيساكا به قانون اساسي جديد راي منفي دادند.جنبش‌هاي اجتماعي و مدني بوليوي سال‌ها از دولت بوليوي مي‌خواستند تا با تشكيل يك شوراي قانون اساسي، اين قانون را از نو بنويسد.

از سال 1826 تا 2004، بوليوي 16 قانون اساسي و 6 همه پرسي براي اصلاح قانون اساسي تجربه كرده است. نخستين قانون اساسي بوليوي از سوي سيمون بوليوار در سال 1826 نوشته شد. بوليوار اعلام كرده بود كه اين قانون اساسي يكي از ليبرال‌ترين قوانين اساسي جهان خواهد بود كه بر آزادي‌هاي فردي و اجتماعي بسيار تاكيد دارد. البته ليبرال‌ترين قانون اساسي جهان هم درصورتي‌كه به مفادش عمل نشود، كارگر نخواهد بود و اين مشكل بوليوي در طول تاريخ سياسي‌اش بوده است.

تقاضاها براي نوشتن قانون اساسي جديد به‌عنوان ابزاري براي برقراري مساوات و برابري در آغاز دهه 1990 ميلادي مطرح شد. در اوايل دهه 1990 بوميان نواحي شرق بوليوي از دولت مركزي اين كشور خواستند تا با تشكيل يك شوراي قانون اساسي، قانوني جديد مقدمات حضور آنها را در فضاي سياسي كشور و همچنين دخالت آنها را در تصميم‌گيري‌هاي كلان كشور فراهم كند.

و اما قانون اساسي جديد بوليوي تاكيد بسياري بر حقوق بوميان اين كشور دارد. براي مثال در قانون اساسي جديد بوليوي به بوميان اين كشور اجازه داده شده است كه براي خودشان قانون وضع كنند، البته به شرط آنكه قوانين وضع شده از سوي آنها با قوانين ملي و قانون اساسي كشور در تضاد نباشد. به اين ترتيب مقدمات حضور بوميان بوليوي در تصميم‌گيري‌هاي كلان فراهم شد. به غير از مواردي نظير برداشته شدن محدوديت كانديداتوري در انتخابات رياست‌جمهوري بوليوي در قانون اساسي جديد، به‌طور كلي مي‌توان سرفصل‌هاي مهم قانون اساسي جديد بوليوي را در 6 عنوان خلاصه كرد:

كنترل بر منابع طبيعي راهبردي كشور

يكي از مهم‌ترين اصلاحيه‌ها در قانون اساسي جديد بوليوي اعلام كنترل دولت ملي بر منابع طبيعي راهبردي كشور است. بند 349 قانون اساسي بوليوي عنوان مي‌كند كه «منابع طبيعي بوليوي اموال غيرقابل فروش و تقسيم نشدني و جزو اموال مردم بوليوي است و براساس منافع مشترك مردم توسط دولت بوليوي اداره خواهند شد». شركت ملي نفت و گاز مسئوليت ملي و دولتي استخراج، اكتشاف و فروش منابع طبيعي بوليوي را برعهده خواهد داشت.

حقوق زن و مرد

براساس قانون اساسي جديد بوليوي حضور زنان مانند مردان در كنگره بوليوي بلامانع اعلام شده است. بند 14 از قانون اساسي جديد بوليوي هرگونه تبعيض جنسيتي را ميان زنان و مردان منع مي‌كند. از سوي ديگر بند 48 از همين قانون پرداخت حقوق مساوي به زن و مرد را مطرح مي‌كند. در بند 55 از قانون اساسي جديد بوليوي، ازدواج به‌عنوان پيوندي ميان زن و مرد تعريف شده است و بر اين نكته تاكيد شده است كه زن و مرد از لحاظ حقوقي در برابر قانون مساوي هستند.

حقوق كارگري

در قانون اساسي جديد بوليوي حق كارگران براي اعتصاب و تشكيل اتحاديه‌هاي كارگري به رسميت شناخته شده است. در اين قانون همچنين بر امنيت شغلي كارگران نيز تاكيد شده است. بند 49 از قانون اساسي جديد بوليوي عنوان مي‌كند كه «دولت از ثبات شغلي حمايت كرده و اخراج ناعادلانه كارگران و هرگونه سوءاستفاده از كارگران را ممنوع مي‌كند». در ادامه در بند 54 از همين قانون بر اعاده حقوق كارگراني كه شركت‌هايشان در حال ورشكسته شدن است و يا به شكلي غيرعادلانه از كار اخراج شده‌اند تاكيد شده است. در اين قانون تاكيد شده است كه دولت به اين كارگران براي اعاده حقوقشان كمك خواهد كرد.

حقوق زيست‌محيطي

قانون اساسي جديد بوليوي عنوان مي‌كند كه« همه سازمان‌ها و نهاد‌هاي تجاري و اقتصادي متعهد هستند تا از محيط‌زيست محافظت كنند. اين قانون همچنين تاكيد مي‌كند كه دولت از منابع طبيعي نگهداري مي‌كند و با هدف برقراري توازن با محيط‌زيست از گونه‌هاي جانوري و گياهي كشور حفاظت مي‌كند».

مسائل نظامي

بند 10 قانون اساسي جديد بوليوي نيز مانند قانون اساسي اكوادور تاسيس و استقرار پايگاه‌هاي نظامي ديگر كشورها را در خاك بوليوي منع مي‌كند. اين بند از قانون عنوان مي‌كند كه«بوليوي كشوري طالب صلح است كه فرهنگ صلح و همكاري ميان مردم منطقه و جهان را ترويج مي‌كند». اين بند همچنين هرگونه درگيري و جنگ خشونت‌بار را به‌عنوان ابزاري براي حل اختلافات ميان كشورها محكوم مي‌كند.

مذهب و تاكيد بر آزادي

در قانون اساسي جديد بوليوي خداي مسيحيان، «الهه پاچاماما» و «خداي زمين» سرخپوستان، هر3، مورد احترام واقع شده‌اند. همچنين در اين قانون بر جدايي كليسا از دولت مركزي تصريح شده و آزادي تمام مذاهب بوليوي به رسميت شناخته شده است. در قانون اساسي جديد بوليوي، برخلاف قانون اساسي قديمي، هيچ اشاره‌اي به كليساي كاتوليك رم نشده است.

همچنين آزادي بيان و مطبوعات نيز در اين قانون تصريح شده است.پس از آنكه اوو مورالس رئيس‌جمهور سرخپوست بوليوي در انتخابات رياست‌جمهوري دور نخست پيروز شد بوميان بوليوي فرصت را مناسب ديدند تا مطالبات خود را از دولت مركزي بوليوي پيگيري كنند. مورالس نيز كه خود اهتمام ويژه‌اي به احقاق حقوق بوميان بوليوي داشت اين مطالبات را پيگيري كرد. شايد بتوان گفت يكي از دلايلي كه مردم بوليوي به‌خصوص بوميان اين كشور- كه اكثريت جمعيت بوليوي را تشكيل مي‌دهند- راي مثبت به قانون اساسي جديد بوليوي دادند اين بود كه اين قانون را ابزاري براي احقاق حقوق پايمال شده خود مي‌دانستند. كمااينكه مردم ايالت‌هايي نظير سانتا كروز، بني و چاكوئيساكا به قانون اساسي جديد راي منفي دادند.

اين ايالت‌ها از جمله ايالت‌هاي ثروتمند بوليوي هستند كه بيش از نيمي از منابع طبيعي بوليوي در آن واقع شده است. در واقع مي‌توان گفت كه قانون اساسي جديد بوليوي كنترل دولت را بر منابع طبيعي واقع شده در ايالت‌ها بيشتر مي‌كند و اين خود يكي از مهم‌ترين دلايل راي منفي مردم اين ايالت‌ها به اين قانون است. اوو مورالس اعلام كرده است كه قانون اساسي بوليوي آغازي جديد براي اين كشور است. بايد منتظر ماند و ديد آيا مورالس توان اين را دارد كه به تمام مفاد اين قانون عمل كند و با چالش‌هاي اين كار روبه‌رو شود يا اينكه اين قانون نيز به سرنوشت 16 قانون اساسي كه در گذشته در بوليوي نوشته شده، دچار خواهد شد.

شنبه|ا|26|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 225]