تهران هويت ها را مي بلعد

واضح آرشیو وب فارسی:موج: تهران هويت ها را مي بلعد
خبرگزاري موج - گروه اقتصاد اجتماعي .

آزاده محمدي
امروز بيش از هر زمان ديگر در اداره پايتخت نيازمند توجه ويژه در امور شهري هستيم تا با آگاهي از فرصت‌ها و تهديدهاي موجود، به حل مشكلات بپردازيم. از سوي ديگر نگاهي بلند و كلان در به مسائل جاري تهران مي‌تواند روند سامان‌دهي امور شهري را بيشتر كند. براساس برنامه چشم‌انداز 20 ساله كشور قرار است ايران به قدرت اول اقتصادي منطقه ارتقا يافته و در كنار آن تهران نيز براساس پيش‌بيني‌ها با رشد 8 درصدي ( براساس برنامه چهارم توسعه) به يكي از 5 شهر مهم خاورميانه تبديل شود. از آنجايي كه مديريت شهري نيز با توجه به اهميت اثرگذاري سياست‌ها به عنوان حكومت محلي، نقش مهمي در تعامل روشن و شفاف با بخش دولتي و خصوصي ايفا مي‌كند، بايد در برنامه‌ريزي‌هاي خود براي پايتخت به اين موضوع توجه ويژه داشته باشد.در اين ميان هرگونه تصميم‌گيري درخصوص كالبد شهر اثرات مهمي بر اقتصاد شهري خصوصا در مورد كلانشهر تهران به دليل مركزيت سياسي – اقتصادي كشور دارد، نمي‌توان نسبت به آن بي‌تفاوت بود.
سياستگذاري‌هاي مختلف درخصوص ميزان تراكم، نحوه احداث بناهاي بلند مرتبه و جانمايي آنها، نحوه برخورد با تخلفات ساختماني، بازسازي و نوسازي بافت‌هاي فرسوده و ... از اين دسته است.در اين راستا ضروري است نگاه و توجه ويژه‌اي به پهنه‌هايي كه هويت تاريخي و كالبدي خاصي داشته و يا براساس سبقه‌هاي اجتماعي و فرهنگي حامل يادمان‌هاي عاطفي بوده و حس تعلق شهروندان و خاطره تاريخي شهر در دوران‌هاي قديم و معاصر را بر مي‌انگيزد، داشت.
بافتهاي تاريخي يكي از اركان ارزشمند و هويت بخش در شهر ها مي باشند. عناصر، بناها و نحوه شكل گيري و شبكه هاي عبور و مرور در هر بافت تاريخي نشان از نحوه زندگي اجتماعي ساكنين آن شهر دارد.عدم توجه به يك بافت تاريخي با توجه به گذر زمان و عمر زياد ابنيه ارزشمند آن مي تواند به نابودي فرهنگ و هويت يك جامعه بينجامد. با توجه به گسترش روز افزون صنعت توريسم در جهان و اقتصاد مبتني بر توريسم به احياء و زنده سازي بافتهاي تاريخي در كشورهاي اروپايي اهميت شاياني داده شد. بهسازي و باز زنده سازي اين گونه بافت ها در پويايي و ماندگاري آنها و همچنين در آمدزايي از طريق جذب توريست تاثير بسزايي دارد.
در شرايط حاضر عملكرد برنامه‌ريزان شهري در حوزه بافت هاي هويتي حتي‌الامكان نگاه مرمتي و اصلاحي بايد غالب بر برنامه ريزي هاي صورت گرفته باشد و از مداخله با رويكردهاي نوسازي و بازسازي پرهيز شود. همچنين در مورد بعضي از بافت‌هاي هويتي كافي است ضمن اتخاذ تدابيري قوي، كاربرد ابزارهايي ملايم در دستور كار قرار گيرد بطوري كه ديگر نيازي به مداخله فعال و گسترده مديريت شهري نباشد.در عين حال با توجه به فقدان زمينه‌هاي واقعي مشاركت مردمي در تصميم‌سازي‌ها كه ريشه‌هاي عميق تاريخي وفرهنگي دارد، مسئولين شهري براي موفقيت خود در تدوين طرح‌ها و بالا بردن درصد اطمينان از تحقق‌پذيري آن در اجرا نيازمند حركت‌هاي عملي قوي هستند.البته نبايد از اين موضوع غافل ماند كه در مطالعات صورت گرفته در بافت هاي هويتي مسايلي چون سهم واقعي سكونت در محدوده، سرانه ساكنين وسوابق سكونتي، مدل‌هاي مسكن و روابط موجود مبناي تصميم‌گيري‌ها قرار گيرد.به طور كلي قبل از هرگونه ساخت و ساز در يك بافت تاريخي بايد به دنبال يك استراتژي براي يك مداخله هدفمند در آن بافت بود.در يك بافت علاوه بر حفظ كالبد بايد به دنبال حفظ روح آن نيز بود. بدين صورت بافت با پويايي به وجود آمده بعد از مداخله به صورت كاملا مستقل به حيات خود ادامه خواهد داد.
اگر چه بستر‌سازي براي جلب مشاركت در برنامه هاي ميان و بلند مدت حاصل مي شود اما تحقق اين امر سبب برآروده شدن آرزوي ديرينه مديريت شهري كه همان اعتماد سازي و تحقق حقوق شهروندي است،مي شود. در اين راستا شايد لازم باشد مديريت شهري در بعضي از پروژه‌ها و اجراي آنها شركت فعال داشته باشد و به مدلسازي بپردازد تا مردم بيش از پيش تلاش‌هاي مديريت شهر را در مسير شفاف مشاهده كنند. در عين حال لزوم حضور نهاد بخش عمومي با نقش حمايتي غالب در خصوص بافتهاي هويتي – تاريخي ضروري است .به رغم فعاليت ها و هماهنگي هاي مديريت شهري براي شكوفايي اقتصاد مناطق و بافت هاي هويتي جاي خالي ميراث فرهنگي به منظور تعمير و بهسازي اين بافت ها به وضوح ديده مي شود. ناهماهنگي هاي موجود بين ارگان هاي هم سو تاكنون باعث وارد آمدن خسارت هاي فراواني به بناها و بافت هاي تاريخي و هويتي شده است كه اين آسيب ها همچنان ادامه دارد به طور قطع با ادامه روند فعلي تا چند سال آينده هيچ اثري از بافت هاي تاريخي، يعني هويت شهرها، باقي نمي ماند. همچنين قيمت بالاي زمين در بافت مركزي شهرها به دليل حضور بازار و تمركز فعاليت هاي اقتصادي در اين بخش و فعاليت سوداگران سبب شده تا مديريت شهري به منظور جلوگيري از تخريب ساخت و سازهاي غير قانوني در بافت هاي تاريخي نتواند اقدام كارشناسانه اي داشته باشد.
كلان شهر تهران هر روز در حال بلعيدن زمين و آسمان خود است به طوري كه تمامي آثار به جا مانده از تهران قديم در حال نابودي است .سخن آخر آنكه اقدامات پراكنده براي حفاظت از بافت هاي هويتي- تاريخي كشور نمي تواند ثمر بخش باشد و تنها با هماهنگي بين ارگان هاي مسئول مي توان بافت ها و بناهاي هويتي- تاريخي شهرهاي بزرگ و به خصوص معماري اسلامي را حفظ كرده و سبب شكوفايي اقتصادي آنها شد كه خود ايجاد كننده رديف درآمدي پايدار براي شهرداري ها خواهد شد. همچنين حركت در راستاي حفظ هويت و يادمان‌هاي آن در پيوند با هستي و زندگي جاري امروز ميسر مي‌شود همچنان‌كه شادابي و سرزندگي شهر نيز بي‌شك بر بستر غناي ريشه‌هاي آن و حفاظت از آن استوار است.

شنبه|ا|26|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: موج]

[مشاهده در: www.mojnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 119]