در گفت و گوي 5 ساعته با فارس مطرح شد/قسمت اولناگفته‌هاي مظاهري از ماجراهاي 30 سال حضور در دولتها و فوت نوربخش

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: در گفت و گوي 5 ساعته با فارس مطرح شد/قسمت اولناگفته‌هاي مظاهري از ماجراهاي 30 سال حضور در دولتها و فوت نوربخش
خبرگزاري فارس: طهماسب مظاهري در گفت و گويي 5 ساعته با فارس به بيان ناگفته هاي 30 سال حضور خود در عرصه هاي مختلف اجرايي و اختلافات و اتفاقات اين دوران پرداخت و از 4دقيقه حياتي زندگيش گفت و به مشكلات زمان مير حسين موسوي و نحوه انتخاب كابينه خاتمي اشاره كرد.

داستاني بود مصاحبه ي با آقاي مظاهري، سريال دنباله‌داري كه چند ماه ما و ايشان را شديدا مشغول كرد .اينقدر اين چند ماه درگير پياده و سوار كردن(شما بخوانيد اصلاح كردن) اين مصاحبه بوديم كه اين اواخر هر چه مي گفتيم كسي باورش نمي شد . خودمان كه هيچ، همه خبرگزاري‌ را هم خسته كرديم از بس گفتيم مصاحبه امروز نهايي مي‌شود،فردا نهايي مي شود و ... نشد.
چند وقت كه دنبال زمان و مكان مصاحبه بوديم. زمان نهايي مي شد ، در مورد جاي مصاحبه به تفاهم نمي رسيديم.مكان مصاحبه مشخص مي شد زمان ياري نمي كرد ... بالاخره همه چيز جور شداما.
بعد از اين همه در به دري و انتظار وقتي بله را شنيديم دوان دوان و با سري پر سودا همراه با دو دستگاه خودرو (هر كدام يك دستگاه)خودمان را پشت درب منزل مظاهري ديديم. كي؟بعد از ظهر پنجشنبه يك روز ملايم پاييزي. زنگ زديم و وارد شديم.(بماند كه چقدر خجالت كشيديم) .بعد از احوال‌پرسي ‌خواستيم شروع كنيم كه دوباره با تعارفات مظاهري رو به رو شديم: براي چه مي خواهيد؟ به چه دردي مي خورد؟ همه كه مي دانند...اگر كوتاه مي‌آمديم و رضايت مي‌داديم همه زحمات و تلاشهاي چندين و چندماهه مان به هدر مي‌رفت. جنگ مغلوبه شد و بالاخره آقاي مظاهري رضايت داد.2 ساعت و نيم گفت و گو.
مگر تمام مي شد اين داستان دنباله دار. و بالاخره اتفاق افتاد آنچه از آن مي ترسيديم.مطلب ناتمام ماند. غم عالم به سرمان ريخت. دوباره داستان تكراري درخواست از ما و رد كردن از دكتر شروع شد. چاره‌اي نبود. بالاخره بعد از مجاهدتهاي فراموش نشدني ، دومين قسمت از اين داستان دنباله دار نهايي شد و امكان مصاحبه فراهم آمد.اما كي؟
يك ماه بعد.دوباره عصر يك روز سرد پاييزي حياط دانشكده مديريت تهران شاهد كلنجار سه ساعته ما و آقاي دكتر بود. ما بپرس ، آقاي مظاهري جواب بده، ما بپرس، مظاهري جواب بده تا بالاخره تمام شد. سوال و جوابها كه تمام شد قسمت دوم داستان تازه شروع شده بود. مصاحبه كه پياده شد طبق قرار قبلي كل مثنوي هفتاد من رو براي نهايي شدن به قتلگاه مصاحبه شونده برديم. اصلاح نگو، تار و مار شده بود اين سوال و جوابها. قبول كه نكرديم.اصرار و پافشاري ما دوباره شروع شد. براي بار دوم و سوم و ... مطلب رو برگردانديم تا رضايت چاپ بگيريم، مگر راضي مي‌شد. وسواسي داشت مظاهري. همينقدر كه شما از اين اشاره خسته شديد و حوصله تان سر آمد ما هم از اين پيگيريها خسته شديم و رضايت داديم تا علي رغم حذف 30 ،40 درصدي مطالب، مصاحبه چاپ شود.گفته هاي مظاهري در مورد اختلافاتش با ستاري فر ،ماجراي كنكور خاتمي از كابينه دور اول و برداشت و تحليلش از عملكرد اقتصادي آقاي هاشمي در اين مصاحبه به تاريخ پيوست و... در آخر ايني شد كه مي خوانيد:

فارس: آقاي دكتر شما از اوايل انقلاب مسئوليت داشتيد.اين مسوليتها از كجا شروع شد؟
مظاهري: همه كساني كه سنشان بالاي 50 سال است از اول انقلاب مشغول فعاليت بوده اند. مشغول كار بودن و مسئول بودن دو موضوع متفاوت است. هر انسان زنده‌اي مسئول است. "كلكم راع و كلكم مسئول ".

فارس:البته، اما همه مسئول به معناي مدير نيستند،مي خواهيم بدانيم آقاي مظاهري چگونه از ابتداي انقلاب مسوليت گرفت.
مظاهري: گفتن اين مسائل چه خاصيتي دارد؟

فارس: خيلي خاصيت دارد.سؤالات ما خيلي زياد است. اگر بخواهيد براي جواب دادن به هر كدام از سؤالها اين طور مقاومت كنيد، احتمالا بايد ساعتها با هم كلنجار برويم.
مظاهري: نه. آخر چه خاصيتي دارد كه من بگويم از اول انقلاب چه كار مي‌كردم؟ ولي براي اينكه سوالتان بي جواب نماند، قدري توضيح مي‌دهم. من از سال 55 بعد از دوره دانشجويي، درسم كه تمام شد كار خصوصي پيمانكاري مي‌كردم. يك شركت پيمانكاري با پدر خانمم راه انداختم و با مشاركت يكي از دوستان كار را شروع كردم. اولين كاري هم كه گرفتيم روسازي جاده سنندج به سقز بود.

*ماجراي اولين حضور سياسي

فارس:ورود شما به فعاليتهاي سياسي از كجا بود؟
مظارهري: ورود من به فعاليت‌هاي رسمي اجتماعي از كميته استقبال از حضرت امام (ره) شروع شد.

فارس:از اين زمان آقاي مظاهري شناخته شد؟
مظاهري: در كميته استقبال به عنوان يك عضو كوچك و جوان حضور داشتم و در كنار ساير دوستان فعاليت مي‌كردم.

فارس:خودتان رفتيد يا اينكه بواسطه دوستان به اين كميته وارد شديد؟
مظاهري: با دوستانمان. دوستاني كه قبل از انقلاب با هم كار انتشاراتي مي‌كرديم. من بودم، آقاي تهرانچي بود، آقاي زرين بود و چند نفر ديگر. كميته استقبال از حضرت امام(ره) در مدرسه رفاه تشكيل شد. آنجا وارد كار شديم و تا روز سوم اسفند 1357، زماني كه حضرت امام(ره) در تهران بودند ما هم در مدرسه بوديم و انتظامات آنجا را برعهده داشتيم. البته آنجا هر كسي هر كاري كه مي‌توانست انجام مي‌داد و سمت مشخصي براي افراد تعريف نشده بود.
يك روز رفتم داخل اتاق ديدم امام(ره) دارند غذا مي‌خورند. من رفتم بيرون يك كيلو خيار و گلابي خريدم. آوردم خدمت ايشان، فرمودند اين چيه؟ از كجاست؟ گفتم: غذا خيلي خشك است من هم رفتم با پول خودم اين ميوه‌ها را خريدم. گفتند: اين بار كه گرفتيد دستتان درد نكند. مي‌خورم ولي ديگر نخريد. گفتم چرا ؟ ميوه براي سلامتي شما خوب است. در ثاني از پول خودم خريدم. هيچ كس هم نگفت كه من اين كار را بكنم. باز هم گفتند: مي‌خورم. اما ديگر نخريد؛ خوردند و به بچه‌هاي ديگر هم دادند....
خاطرات 22 بهمن تا سوم اسفند خيلي مفصل است. هر ثانيه‌اش يك خاطره بود. روز سوم اسفند امام (ره)تشريف بردند قم. آقاي بازرگان هم حكم را گرفتند و حكمي هم دادند به آقاي تهرانچي و سرپرستي دفتر مخصوص فرح را بر عهده ايشان گذاشتند. ايشان هم به همراه من و آقاي زرين و آقاي ميرخاني به آنجا رفتيم. سرپرستي اين دفتر را شكل داديم. دفتر مخصوص، پيشكاري و بنياد فرح با هم ادغام شد.دفتر مخصوص واقع در ضلع غربي پارك نياوران بود و الان تبديل به موسسه تحقيقات فيزيك شده است. جنوب اين دفتر هم فرهنگسراي نياوران بود. سرپرستي دفتر مخصوص، پيشكاري و بنياد فرح در فرهنگسراي نياوران مستقر شد. آقاي تهرانچي هم مسئول اين دفتر شد.
بيش از 50 موسسه زير نظر آن بود كه عمدتا موسسات فرهنگي بودند. از قبيل فرهنگسراي نياوران، موزه فرش، موزه رضا عباسي، موزه‌ها، كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، موسسه ناشنوايان، موسسه تحقيقات كشاورزي، بنياد فرح كه محلش در ساختمان ASP بود و الان دست وزارت علوم است.

فارس: خصوصي بود؟
مظاهري: خود دفتر مخصوص فرح يك واحد دولتي مثل دربار بود و هزينه هاي آن از شمول قانون محاسبات خارج بود. ولي واحدهاي وابسته آن به صورت خصوصي اداره مي‌شد. از نوع خصولتي‌هاي فعلي اما با قواره‌هاي قبل از انقلاب.

فارس:ارزش اموال آنها را هم محاسبه كرديد؟
مظاهري: بديهي است ، اولين كار ما اين بود. واقعا آنجا آقاي ميرخاني خيلي كمك كردند. ايشان يك مدير آشنا به كار سيستمي بودند و ما در اين امور از ايشان كار ياد مي گرفتيم.

فارس: از آنجا به رشته اقتصاد علاقمند شديد؟
مظاهري: از قبل به امور اقتصادي علاقمند بودم. آنجا به روش ها و نظام هايي كه چگونه مي‌شود يك سازمان را جمع و جور كرد آشنا شديم. آقاي ميرخاني قبل از انقلاب يكي از مديران شركت IBM در تهران بودند و تجربه چنين كارهايي را داشتند. هنوز بعضي از دست خطهاي ايشان را هم دارم. ايشان براي هر يك از مديران دستورالعملي مي‌نوشتند و كارهايي را كه بايد انجام دهند به ترتيب برايشان مرحله‌بندي مي‌كردند. بعد از شناسايي موجودي‌هاي نقد و حسابهاي هر يك از مجموعه‌ها و تبيين فعاليت هر يك، در نهايت براي حفظ اين مجموعه‌ها، هر كدام متناسب با موضوع فعاليتشان به دستگاه دولتي مربوطه منتقل شد تا از آن طريق اداره شود. كانون پرورش فكري كودكان به زيرمجموعه وزارت آموزش و پرورش منتقل شد. موزه‌ها زير نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي رفت. موسسه تحقيقات كشاورزي زيرمجموعه وزارت جهاد كشاورزي شد. بنياد فرح را هم به نام بنياد فرهنگ ايران تغيير نام داديم. بنياد فرهنگ را هم با همان تأسيساتش به وزارت علوم داديم كه الان تبديل به يك موسسه تحقيقاتي شده است. اساسنامه بنياد فرح روي كار هاي فرهنگي متمركز بود.

فارس: يادتان هست ارزش داراييهاي فرح چقدر بود؟
مظاهري: متفاوت بود. الان اگر بخواهم بگويم حتما خيلي تقريبي است. متناسب با ماهيت كارشان جاهايي بودند كه موجودي بيشتر يا كمتري داشتند. مثلا موزه فرش و هنرهاي معاصر كه اموال ارزشمندي در آن بود نگهباني‌اش را خيلي تقويت كرديم تا لطمه‌اي به اين اموال نخورد. حفظ هم شد. هيچ چيزي از آن كم و زياد نشد. يك جاهايي مانند فرهنگسراي نياوران موجودي مالي چنداني نداشت و سرمايه‌اش فقط فعاليت فرهنگي‌اش بود كه بعد از مدتي توقف دوباره فعال شد.

فارس:حضور شما در اين موسسه مقدمه‌اي شد براي گرفتن سمتهاي بعدي؟
مظاهري: بله. از اينجا وارد كار دولتي شدم.

فارس:پروژه مشتركتان با پدرخانم به كجا رسيد؟
مظاهري:از شهريور 57 ديگر در آن شركت و پروژه كار نكردم. ولي شركت كارش را تا سال 62 ادامه داد. من هم با سهم‌الشركه‌اي كه قبلا دريافت كرده بودم خانه‌اي خريدم و بعدا با چند بار معاوضه و خريد و فروش حاصلش منزل فعلي‌ام شد.
كار ساماندهي بنياد فرح از اسفند 57 شروع و در خرداد 58 تكميل شد. بعد از آن آقاي زرين مسئوليت كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان را برعهده گرفت. من و آقاي ميرخاني هم به كانون رفتيم. من مديريت امور مهندسي كانون را به عهده گرفتم و آقاي ميرخاني هم مديريت امور اداري مالي را عهده‌دار شد.

*لحن رفيق دوستي و پايان اعتصاب

فارس: شما از معدود مديراني هستيد كه مسوليت را از مديريت بر كودكان شروع كرديد.
مظاهري:شايد. آنجا هم َقصه جالبي داشت.اولين اعتصاب در كانون پرورش به خاطر مسائل نا روشن بودن شكل سازماني و ضوابط حقوق و مزايا صورت گرفت داخل ساختمان نشسته بودند و بيرون هم نمي‌رفتند. غذا برايشان مي‌برديم. بعد از دو سه روز مذاكره تعدادي از همكاران قانع شدند. اعتصاب چهار پنج روز طول كشيد.بالاخره دادستاني طي نامه اي خطاب به آقاي محسن رفيق دوست ابلاغ كرد كه وارد عمل شود. نامه به آقاي ميرخاني ارائه شد. دو سه ساعت بعد هم آقاي رفيق دوست آمد آنجا و ما هم آنجا با او آشنا شديم. رفت طبقه هفتم. با همان لحن محسن رفيق دوستي گفت آقايان خانمها بفرمائيد. همكاران توافق كردند كه كار را از روال جاري و قانوني خودش دنبال كنند. اين كار هم انجام شد و مسائل قانوني و حقوقي كاركننان كانون در قالب يك شركت دولتي شكل گرفت.
يك روز پس از ساماندهي هاي اوليه،با توجه به ماهيت و كار فرهنگي آن سازمان با آقاي زرين به منزل دكتر كمال خرازي رفتيم و با توجه به تجربه و تحصيلات ايشان كه مديريت تعليم و تربيت است، از ايشان دعوت شدكه مديريت كانون را به عهده بگيريد.ايشان قبول كردند و آقاي زرين هم قائم مقام كانون شدند. من هم از اواسط سال 1358 مديريت مهندسي را به آقاي دكتر بانكي تحويل دادم و به عنوان معاون عمراني استاندار به استان كهكيلويه و بوير احمد رفتم.

فارس: شما در مدرسه علوي با اين آقايان آشنا شديد؟
مظاهري: من در مدرسه علوي درس نخوانده‌ام. ارتباط من با بچه‌هاي علوي از طريق آقاي زرين بود. با ايشان هم به واسطه كارهاي فرهنگي كه با آقاي گلزاده غفوري مي‌كرديم آشنا شدم.

*ماجراي بچه هاي مدرسه علوي و البرز

فارس: آقاي غفوري قبلا چه سمتي داشت؟ الان چه كار مي‌كنند؟
مظاهري: الان فكر مي‌كنم خانه نشين باشد. روحاني وارسته‌اي است. در اول انقلاب براي عضويت در مجلس موسسان رأي آورد و عضو شد و در تصويب قانون اساسي جمهوري اسلامي مشاركت كرد. مدتي همكاري‌هايي با قوه قضائيه داشت. آقاي گلزاده غفوري قبل از انقلاب كارهاي تحقيقي و پژوهشي خوبي انجام مي‌داد و من و آقاي زرين براي چاپ كتابهايش به او كمك مي‌كرديم. از اين طريق و سپس از دوران سربازي با آقاي زرين كه از بچه‌هاي علوي بود آشنا شده بودم.من البرزي بودم و آنها علوي. نقطه مشتركمان گلزاد غفوري بود كه كار انتشارات فرهنگي مذهبي با هم مي‌كرديم.

فارس: چطور شد كه به كهكيلويه و بوير احمد رفتيد؟
مظاهري: در كارهايي كه در كانون مي‌كرديم و تا حدودي سر و ساماني به كارها داده شده بود، يك كتابخانه متعلق به كانون پرورش در ياسوج بود ولي چون نيمه تمام رها شده بود استاندار به شركت گاز نامه نوشته بود كه در اختيار شركت گاز قرار گيرد. آنها هم رفته بودند و آنجا را به عنوان دفتر كار شركت گاز تحويل گرفته بودند.
من مأمور شدم براي حل و فصل اين مسئله بروم ياسوج. استاندار آنجا آقاي محمد تقي لواساني بود. رفتيم آنجا و گفتيم از كانون پرورش آمديم و توضيح داديم و ايشان هم قبول كردندو توافق شد و كتابخانه پس گرفته شد آن را صورتجلسه.كرديم و قرار شد ما از تهران يك مدير ب‌فرستيم كه آن را تكميل و تجهيز كند.
رفتم با آقاي لواساني خداحافظي كنم. ايشان گفت صبر كن يك كاري با تو دارم. كمي صبر كردم. جلسه‌اي داشت تمام شد و گفت: اين كار را كردي دستت درد نكند. حالا يك كار ديگر با تو دارم. گفتم: چه كاري؟ گفت: بيا اينجا.

فارس: استانداري ياسوج؟
مظاهري: بله. گفتم اينجا چه كاري است. گفت: بيا مسئوليت معاونت عمراني اينجا را به عهده بگير. مرا به خدمت به مردم تشويق كردو ازارزش بالاي آن سخن گفت.آمدم تهران و صحبتي با آقاي دكتر خرازي كردم و يك روز هم مرحوم آقاي زواره‌اي كه معاون آيت الله مهدوي كني وزير كشور وقت بود زنگ زد كه بيا اينجا. رفتيم و حكم معاون استانداري را دادند دست ما. مأمور شدم از كانون پرورش به معاونت عمراني استانداري ياسوج.

فارس:: بعد از معاون استانداري كجا رفتيد؟
مظاهري: به سا زمان برنامه و بودجه. اين اتفاق افتاد كه آقاي بانكي از كانون به سازمان برنامه و بودجه رفت و آقاي خرازي هم مدير عامل خبرگزاري جمهوري اسلامي شد. شهيد رجايي وشهيد باهنر ايشان را به معاونت آن سازمان برگزيدند و بعد از آقاي خيٌر، ايشان رياست سازمان برنامه و بودجه را بر عهده گرفتند.
آن موقع كه مرا به سازمان دعوت كردند، آقاي مهندس خيٌر رئيس سازمان بود. ايشان يك جلسه با من گذاشت و مصاحبه گزينشي من را خودش انجام داد. بعد يك يادداشت داد كه ايشان خوب است كه بيايد اينجا و استخدامش كنيد. من گفتم كه استخدام كانون پرورش هستم و مامورم به استانداري. گفت نامه بنويسيد كه از استانداري مامور بشود اينجا.شروع كار ما در سازمان برنامه و بودجه مصادف با تعطيل شدن آن سازمان شد.

*تعطيلي يكشبه سازمان برنامه و بودجه

فارس:چرا؟ظاهرا تعطيلي سازمان برنامه مسبوق به سابقه است.
مظاهري: : آقاي رجايي آقاي بانكي را از كانون پرورش دعوت كرد و به ايشان ماموريت داد تا با آقاي خيٌر رئيس وقت سازمان برنامه بودجه، بودجه ي سال را بنويسند. اين آقايان بودجه دو دوازدهم نوشتند. بعد از اين دو دوازدهم يك دو دوازدهم ديگر مي‌بايست بنويسند يا اينكه بودجه 58 را مي‌نوشتند ، به همين دليل آقاي بانكي و آقاي خيٌر درگير نوشتن بودجه 58 شدند. آقاي خيٌر در همان دوران، سازمان برنامه و بودجه را تعطيل كردند. بعد از آن آقاي بانكي رياست سازمان برنامه و بودجه را بر عهده گرفتند و آقاي نژاد حسينيان مسئوليت بودجه‌ريزي و نظارت و بنده مسئوليت معاون امور مناطق را بر عهده گرفتيم وقتي كه به سازمان رفتيم هيچ كس آنجا نبود. فقط خودمان سه نفر بوديم. سازمان برنامه كاملا تعطيل بود. همكاران را دعوت كرديم بيايند. آمدند و مشغول به كار شدند و سازمان برنامه احيا شد.
ولي بعد از دو سه ماه آقاي نژاد حسينيان وزير راه شد.

فارس: ايشان هم مثل شما در رشته فني تحصيل كرده بودند؟
مظاهري: بله. مهندسي را در دانشكده فني تهران و دكتراي خود را از آمريكا گرفته بودند.

فارس: چه مدت در سازمان برنامه بوديد؟
مظاهري: تا آذرماه سال 1363 در آن سازمان خدمت كردم. در معاونت امور مناطق كار را شروع كردم. پس از اينكه آقاي نژاد حسينيان به دعوت آيت‌الله مهدوي كني كه آن موقع نخست وزير بودند، به وزارت راه رفتند بنده معاون بودجه‌ريزي و نظارت شدم و آقاي شبيري معاون امور مناطق شد. پس از تغيير تشكيلات در سازمان، مسئوليت معاونت هماهنگي و امور مجلس را كه همان قائم مقام سازمان بود را قبول كردم.

فارس: دست تقدير همين طور شما را از امور فني به سمت بودجه‌ريزي و امور اقتصادي هدايت كرد.
مظاهري: شايد.

فارس:در سازمان برنامه چند وقت بوديد؟
مظاهري: حدود چهار سال و اندي آنجا بودم. روز 5 آذر 1363 از سازمان برنامه رفتم.

فارس: كجا؟
مظاهري: رئيس بنياد مستضعفان شدم. اين تاريخ را براي اين به خوبي يادم هست كه ضرب‌الاجل تحويل بودجه كل كشور به مجلس 5 دي بود. فرصت رسيدگي به بودجه در مجلس كم بود. پيشنهاد داديم آن تاريخ به 5 آذر منتقل شود و مجلس شوراي اسلامي موافقت كرد. 5 آذر 1363، روز تقديم لايحه بودجه 1364 به مجلس شوراي اسلامي بود. ما وقتي رفتيم ،تصويب بودجه سال 59 را گرفتيم.فكر مي‌كنم حوالي شهريور ماه بود. دوستان گفتند الان شروع كنيم مي‌رسيم؟ گفتم سعي خودمان را مي‌كنيم. خلاصه نشستيم پاي كار و روز 5 دي 59 لايحه بودجه 60 تقديم مجلس شد. اولين بودجه‌اي كه بعد از انقلاب به موقع تحويل مجلس شد و مجلس هم آن را قبل از پايان سال تصويب و ابلاغ كرد. چون 5 دي لايحه را به مجلس مي‌داديم روزهاي كار مجلس در آخر سال، خيلي پر مشغله بود. سال بعد پيشنهاد شد كه اين تاريخ يك ماه جلو بيافتد و دولت، لايحه بودجه را حداكثر تا 5 آذر تقديم مجلس كند. مجلس هم قبول كرد.
روز 4 آذر سال 63 لايحه بودجه سال 64 را به صورت جلد شده با سخنراني نهايي شده به آقاي ميرحسين موسوي تحويل دادم. ايشان هم خواندند و متن را كناري گذاشتند و گفتند خوب حالا يك كاري با تو دارم. من ياد آقاي لواساني افتادم. گفتم چه كاري؟ گفت مي‌خواهم بروي بنياد. گفتم چرا؟ گفت: آقاي طباطبايي استعفا داده، مي‌خواهم بروي مسئوليت آنجا را به عهده بگيري. يك متن پيش‌نويس حكم هم نوشته بودند و به من دادند. نتيجه اين شد كه فرداي آن روز، يعني روز پنجم آذر كه ايشان لايحه بودجه را به مجلس تقديم كرد، من هم رفتم بنياد كارم را شروع كردم.

فارس: شما در سخت‌ترين شرايط مسئول بودجه‌ريزي كشور بوديد. يعني زمان جنگ.به آن شرايط اشاره مي كنيد؟
مظاهري: خيلي روزهاي سختي بود. الان شما مي‌بينيد كه كميته تخصيص اعتبار معمولا سه ماه يكبار تشكيل مي‌شود. آن دوران بعضي مواقع پيش مي‌آمد كه روزي يك بار كميته تخصيص اعتبار را تشكيل مي‌داديم تا ببينيم چقدر پول وارد خزانه شده و چگونه بايد آن را تخصيص دهيم.

فارس: آن موقع درآمد نفت چقدر بود؟
مظاهري: سال آخري كه من بودم كل بودجه كشور حدود 300 ميليارد تومان بود.

فارس:زماني پيش آمد كه مستأصل شويد؟هيچ پولي توي خزانه نباشد؟
مظاهري: نه. سخت بود اما با تدبيرهاي لازم خدا را شكر هيچوقت به استيصال منجر نشد.

فارس: زماني كه احتياج شديد به پول داشتيد و موجودي خزانه هم كفاف نمي‌ داد، پول از كجا مي آورديد؟
مظاهري: گاهي اوقات از بانك مركزي قرض مي‌كرديم و در رديف كسري بودجه ثبت مي‌شد.

*خزانه هاي بي قفل ميرحسين موسوي

فارس: خزانه كه سه قفله نبود؟
مظاهري: سه قفله نبود چون رابطه ي سازمان برنامه و بودجه و بانك مركزي بر اساس اصول و مباني مورد توافق تنظيم مي شد. بانك ها هم از اضافه برداشت به شكل نا صحيح استفاده نمي كردند. بنا بر اين جدل و مرائي در كار نبود و در نتيجه توقع نا بجا از بانك مركزي مطرح نمي شد و نيازي به استفاده از ابزار هاي از اين دست نبود. در يك محيط و جامعه ي سالم كه هيچ كس به مال و دارايي اشخاص ديگر نظر ندارد و به حق خود قانع است نه تنها درروابط بين بانك مركزي ودولت، بلكه در روابط بين مردم و در زندگي عادي، مردم نياز بسيار كمتري در استفاده از قفل خواهند داشت.

فارس: در بنياد چند وقت بوديد؟
مظاهري: : در بنياد حدود 4 سال و نيم. در ان مدت بنياد توفيق پيدا كرد كه علاوه بر خدمات به اقشار مختلف و كار هاي فرهنگي گوناگون، ماموريت ارائه خدمات به جانبازان جنگ تحميلي را پيدا كند و به بنياد جانبازان تبديل شود.

فارس: بعد از بنياد كجا رفتيد؟
مظاهري: روزي كه از بنياد بيرون آمدم 26 اسفند بود. آقاي مير حسين موسوي حكم معاون اقتصادي نخست وزير براي من تهيه كردند. آقاي آقازاده آن موقع وزير نفت بود.ايشان دعوت كرد به وزارت نفت بروم و مسئوليت قائم مقامي وزير نفت را عهده دار شوم. آقاي مهندس موسوي هم پذيرفت.

فارس: آن موقع هم بنياد به اين شكل تراست اقتصادي بود؟
مظاهري: با كم و زياد بله.

فارس: : بعد از نفت چه كار كرديد؟
مظاهري: آقاي عادلي رئيس بانك مركزي شد و مرا دعوت كرد كه دبير كل بانك مركزي شوم. حدود دو سال و نيم آنجا بودم.

* اولين مخالفت مظاهري با دولتيها

فارس: مهمترين سياست آقاي عادلي همان بحث شناور كردن نرخ ارز بود كه شوك عظيمي به اقتصاد كشور وارد كرد.
مظاهري: شناور نشد. نرخ شناور پايين‌تر از نرخ بازار بود.

فارس:به آقاي عادلي گفتيد كه كار ايشان اشتباه است؟
مظاهري: بله .

فارس:و اين اولين اختلاف شما با مسولين اقتصادي و بانك مركزي بود

شايد.اول كه به بانك مركزي رفتم، برخي كاركنان جبهه گرفتند كه يعني چه يك مهندس راه و ساختمان آمده دبير كل بانك مركزي شده. آن موقع صبغه اقتصادي الان را هم نداشتم. ولي با تعاملي كه با كاركنان و بدنه ي كارشناسي بانك برقرار شد، به فاصله كمي همكاران بانك مرا مورد پذيرش قرار دادند .زماني كه از بانك مركزي بيرون آمدم سراغ انجام تحصيلات دكتري رفتم. موضوع پژوهشم را اصلاح ساختار اقتصادي در كشورهاي در حال توسعه؛ با تمركز روي تقدم و تأخر فعاليتها قرار دادم.

فارس: بعد از دبير كلي كجا رفتيد؟
مظاهري:كار آزاد داشتم. البته نه به عنوان كار خصوصي. كار كارشناسي مي‌كردم. يه مقدار هم وقتم را سر درسم گذاشته بودم و مشغول دكترا بودم. مشاور آقاي تركان در وزارت راه و فرودگاه امام(ره) بودم. رييس هيات مديره خانه سازي شدم كه اين بيمارستان ميلاد و بيمارستان هاي سازمان تامين اجتماعي را مي ساختيم.عضو هات مديره ي شركت ّآ، اس، پ شدم كه اين برج تهران يكي از پروژه هاي آن بود.

* همسايگي با خاتمي و پيشنهاد وزارت دارايي

فارس:برسيم به وزارت اقتصاد و دولت خاتمي. چگونه پيشنهاد تصدي وزارت اقتصاد به شما شد؟
مظاهري: تازه به منزل جديدمان اسباب‌كشي كرده بوديم . يك روز كنار درب منزل ماشيني را ديدم كه ايستاد و آقاي خاتمي به همراه همسرشان پياده شدند. سال 74 بود. سلام و عليك كرديم .متوجه شدم كه منزلشان درست كنار منزل ماست. همسايگي ما بهانه‌اي شد كه بيشتر با هم سلام و عليك داشته باشيم.
زماني كه ايشان كانديداي رياست جمهوري شدند. كانديدا كه شد يك روز پيغام داد كه مي‌آيي كمك كني؟ گفتم من اگر كاري از دستم بربيايد انجام مي‌دهم حرفي نيست.

فارس: آن زمان شما را به عنوان يك فرد ارزشي با گرايش راست مي‌شناختند؟
مظاهري:نمي‌دانم. من هيچ وقت نه راست بوده‌ام نه چپ. چپي‌ها هميشه به من گفته‌اند تو راستي هستي و راستي‌ها هم مي‌گفتند چپي هستي.

فارس:شايد بخاطر اين بوده كه هميشه مسئوليتهاي پيشنهادي را در همه دولتها پذيرفته‌ايد؟
مظاهري: بله... همزمان با اين قضيه ، فروردين 76 آقاي هاشمي موفق شد در اجلاس پاكستان كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي را قانع كند و به جمع بندي برساند كه اجلاس سران كنفرانس اسلامي آذر ماه 76 در ايران برگزار شود. آقاي صادق خرازي و من مسئول شديم كه اقدامات وتداركات لازم براي اين اجلاس را انجام دهيم. يك متن بر اساس اصل 127 قانون اساسي به دولت ارائه و تصويب شد واز اوايل ارديبهشت ماه كار را دست گرفتيم. هم ساختمان محل برگزاري اجلاس را ساختيم و هم عمليات اجرائي را طراحي كرديم. ارديبهشت شروع كرديم و آذرماه اجلاس در آن برگزار شد.

فارس: پيمانكار اين ساختمان داخلي بود يا خارجي؟
مظاهري: : داخلي بود. آقاي مهندس شفيعي به عنوان مجري و آقاي ميرحيدر به عنوان مشاور مادر، با كمك يك تيم قوي از مشاوران و پيمانكاران اين كار را انجام دادند.

فارس: براي تكميل ساختمان اجلاس چه مقدار هزينه شد؟
مظاهري: 13 ميليارد و 500 ميليون تومان.

*ماجراي قطعي صدا و چكيدن آب از سقف سال 13 ميليارد توماني اجلاس سران

فارس:چرا همان جلسه اول از سقف ساختمان آب مي‌چكيد؟
مظاهري: سه اشكال پيدا شد. يكي همان سقفش بود كه شيارهاي حد فاصل آجرهاي شيشه اي با قاب هاي سقف، خوب بسته و آب بندي نشده بود. البته دو مورد از اشكالات برطرف شد و يك مورد هنوز هم وجود دارد. اشكال بعدي كه در ساختمان اجلاس وجود داشت و تا كنون هم برطرف نشده، تعداد سرويس بهداشتي است كه در طراحي آن استاندارد لازم متناسب با شرايط و گنجايش سالن رعايت نشده است.

فارس: چكيدن آب از سقف سالن اجلاس مشكلي براي شما ايجاد نكرد؟
مظاهري: نه . سقف از موزائيك‌هاي شيشه‌اي است.بايد روي اين سقف شيشه اي عايق نصب مي شد. ولي اين مرحله كامل انجام نشده بود. هم زمان با شروع اجلاس برف آمد. زماني كه آب مي‌چكيد سريع آن اشكال را برطرف كرديم.

فارس:هم زمان با صحبتهاي مقام معظم رهبري سيستم صوتي براي چند دقيقه اي قطع شد.جريان چه بود؟
مظاهري: زمان صحبتهاي مقام معظم رهبري در افتتاحيه مراسم بود. يك تعداد از همراهان هيات يكي از كشور هاي همسايه، رفته بودند در اتاق مترجمها و از روي كنجكاوي داخل دستگاههاي آن سيم كرده بودند، صدا قطع شد. اين مسئله باعث شد هم زمان با صحبتهاي مقام معظم رهبري صداي ترجمه قطع شود. البته ايشان هم با آرامش ادامه دادند و حرفشان را قطع نكردند.ما هم ظرف چهار يا پنج دقيقه مشكل را پيدا كرديم و آن را برطرف كرديم.

*چهار دقيقه تاريخي زندگي مظاهري

فارس: عمدي كه در كار نبود؟
مظاهري: نه؛ يك شيطنت يا بهتر بگوييم حس كنجكاوي بود. هر چند كه در مدت خيلي كوتاهي اين مشكل را برطرف كرديم ولي اين چهار دقيقه خيلي تاريخي شد. آقاي خرازي خيلي نگران و مضطرب شده بود. من سعي كردم خونسردي خودم را حفظ كنم.

فارس: برگرديم به زمان ورود شما به دولت آقاي خاتمي.
مظاهري: در سه ماه اول سال 76 در عين حالي كه با آقاي صادق خرازي مسئوليت برگزاري اجلاس را برعهده داشتيم، كمك هاي مختصري به ايشان مي كردم. چون مجبوربوديم وقت اصلي را براي آماده كردن اجلاس بگذاريم. خرداد ماه كه ايشان رأي آورد من براي تبريك رفتم و گفتم اين اجلاس اولين واقعه بزرگ دوران رياست جمهوري شمااست و توضيحاتي در اين باره دادم. بعد ها قرار شد برنامه اقتصادي بنويسيم كه به عنوان برنامه ساماندهي مطرح شد.

فارس:تيم 5 نفره طراحان ساماندهي اقتصادي يادتان هست؟
مظاهري:بله.بعد از تشكيل دولت، مسئوليت ادامه طرح ساماندهي به اين تيم 5 نفره متشكل از رئيس سازمان برنامه آقاي نجفي، آقاي دكترنوربخش رحمت الله رئيس كل بانك مركزي، آقاي دكتر نمازي وزير اقتصاد، آقاي باقريان رئيس سازمان اموراداري واستخدامي، و آقاي شريعتمداري وزير بازرگاني احاله شد.

فارس:اصطلاح "طرح ساماندهي " ابداع شما بود؟
مظاهري:نه ابداع آقاي باقريان بود.

فارس: تئوري‌هاي اقتصادي آقاي خاتمي را چه كسي نوشت؟
مظاهري: در دوره انتخابات فرصت اين چيزها نبود. چون ايشان اسفند 75 و اوايل فروردين ماه براي ورود به عرصه انتخابات اعلام آمادگي كردند. لذا فرصت تئوري نوشتن نداشتند.

فارس: تيم اقتصاديشان را چه كسي جمع كرد؟
مظاهري: در دوره اول فكر مي‌كنم خودشان. ولي بعد از انتخابات قرار شد كمك كنيم. البته من در اجلاس خيلي درگير بودم و كاري كه دست گرفته بودم مي‌بايست انجام دهم. يك روز پس از انتخابات نامه اي به انضمام فرم مربوطه برايم آمد ، در آن نوشته بودند برنامه خودت را براي وزارت مسكن بنويس تا از بين شما و چند نفر ديگر وزير مسكن را انتخاب كنيم. بنده معذرت خواستم، تشكر كردم و فرم را برگرداندم.در نهايت ايشان كابينه‌شان را معرفي كردند و رأي آوردند.

فارس: به شما پيشنهاد وزارت نشد؟
مظاهري: نه. همين هم يك پيشنهاد بود يك روز بعد از اينكه آقاي خاتمي كابينه‌اش را معرفي كرد، من و آقاي صادق خرازي براي توضيح پيشرفت كارهاي اجلاس رفتيم پيش ايشان. به من گفت آقاي نجفي با شما صحبتي نكرده است؟ گفتم نه. ولي بعد آقاي نجفي زنگ زد كه بيا اينجا معاونت توليدي سازمان برنامه را عهده‌دار شو. من گفتم كه تا حدود ديماه مشغول اجلاس هستم ولي قبول كردم و در كنار كار اجلاس معاون توليدي سازمان برنامه و بودجه بودم.

*اختلاف در تيم 5 نفره

فارس:در جريان تدوين و نهايي شدن طرح ساماندهي بين تدوين كننده ها اختلاف پيش آمد .جريان چه بود؟
مظاهري:از زماني كه آقاي خاتمي منتخب مردم شد، قرار شد طرح ساماندهي اجرا شود. ايشان از گروهي متشكل از آقاي بهزاد نبوي ، باقريان ، بنده، و چند نفر ديگر خواستند كه يك طرح اقتصادي تهيه كنيم. آقاي باقريان اين اصطلاح "ساماندهي " را پيشنهاد كرد. بر روي محتواي آن هم كار كرديم.و همانطوركه قبلا گفتم بعد از تشكيل دولت، مسئوليت ادامه اين طرح ساماندهي به يك تيم 5 نفره متشكل از آقاي نجفي رئيس سازمان برنامه، مرحوم آقاي نوربخش رئيس كل بانك مركزي، آقاي دكتر نمازي وزير اقتصاد، آقاي باقريان رئيس اداره استخدامي و آقاي شريعتمداري وزير بازرگاني سپرده شد. من هم به عنوان معاون توليدي سازمان برنامه و بودجه مشغول كار شدم.
يك روز آقاي خاتمي به من گفتند از طرح ساماندهي خبر داريد؟ گفتم بله در جريان هستم كه جمعي دارند در اين باره كار مي‌كنند. گفتند كه محتواي آن را ديده‌اي؟ گفتم نه. دو گزارش را كه روي ميزش بود به من نشان داد و گفت اينهاست. يك گزارش طرح ساماندهي سازمان برنامه و بانك مركزي و يك گزارش هم طرح ساماندهي وزارت اقتصاد و سازمان امور استخدامي. دو گزارش 70، 80 صفحه‌اي جدا بود. گفت اين دو تا را جدا به من داده‌اند. بايد چه كار كنم. تو در جريان نبودي؟ گفتم نه.
گفت: اين دو گزارش را بخوان هر كدام چه چيزهايي نوشته‌اند. تفاوت‌هاي آنها چيست و كدام درست و كدام غلط است؟ گفتم: كجا، در سازمان برنامه؟ گفت: نه. به عنوان آقاي مظاهري. الان هم هنوز هر دو گزارش را دارم.
اين گزارشها را خواندم و رفتم گفتم اين دو گزارش كاملا متفاوت هستند. گفت: بله اينها در جلسه با هم اختلاف نظر پيدا كرده‌اند و قرار شده سازمان برنامه و بانك مركزي يك گزارش بدهند، وزارت اقتصاد و سازمان امور استخدامي هم يك گزارش بدهند و آقاي شريعتمداري هم خودش جداگانه يك گزارش داده بود.

فارس:كداميك از اين گزارشها از نظر علمي و كارشناسي قوي‌تر بود؟
مظاهري: گزارش سازمان برنامه و بانك مركزي قوي‌تر و مستدل تر بود. ولي باز هم تصميمات جبراني در آن نبود.

فارس: همين اتفاقات مبناي اختلافات كابينه اقتصادي آقاي خاتمي شد؟
مظاهري: بالاخره اين گزارشها را به من دادند و جدولي درست كردم كه در باره موضوعات خاص هر كدام از گزارشات چه نظري دارند.

*نجفي خيلي تحملم كرد،من بودم شايد تحمل نمي كردم

فارس:به هر حال اين افراد از دو طيف متفاوت بودند. اختلافات مبنايي با هم نداشتند؟
مظاهري: بله. جدولي درست كردم و اين گزارشات را تحليل كردم. از آنجا هماهنگي طرح ساماندهي را عهده‌دار شدم و جلساتي با صاحبنظران را ترتيب دادم و نوشتند و نوشتيم و در نهايت طرح ساماندهي نهايي شد. سياستهاي آن را هم داديم خدمت مقام معظم رهبري تأييد كردند و خود طرح هم شد يك متن مصوبه با حدود 50 بند. ، خيلي دوران سختي را پشت سر گذاشتم، از يك طرف معاون آقاي نجفي بودم و از طرف ديگر اين كار را مستقيم با آقاي خاتمي انجام مي‌دادم.
آقاي نجفي هم خيلي تحمل مي‌كرد. شايد من اگر به جاي ايشان بودم تحمل نمي‌كردم.

*اولين خانه نشيني با حكم نجفي

فارس: حرفي در اين باره به شما نزد؟
مظاهري: بالاخره راضي نبود. تا روزي كه اين مصوبه ساماندهي تمام شد و به تصويب رسيد. آقاي نجفي به من گفت خوب حالا كه اين كار تمام شد؛ اما تداوم اين كار نه براي من خوب است و نه براي شما. گفتم خيلي خوب.

فارس: استعفا داديد؟
مظاهري: خوب به من گفت استعفا بده ،من هم استعفا دادم. يعني گفت اين جوري قابل دوام نيست. گفتم خيلي خوب. من هم آمدم خانه. به آقاي خاتمي هم چيزي نگفتم. حدود يك هفته خانه بودم مثل الان كه خانه هستم. آقاي خاتمي زنگ زد كه كجايي؟ من هم گفتم بهر حال مصوبه ساماندهي هم تصويب شد و گفتند نه. نمي‌بايست اينجور بگويد. بيا اينجا. من هم رفتم. به عنوان رئيس دفتر مشاوران يا دبير ستاد اقتصادي. اين ستاد اقتصادي را در رياست جمهوري مستقر كردند و من هم دبير آنجا شدم و گفتند جلسات هيات دولت را هم بروم. كه رفتيم و اجراي طرح ساماندهي را پيگيري كرديم.

فارس: ظاهرا خود دولت در اجراي اين طرح جديت كافي نداشت.
مظاهري: خيلي از مواردش اجرا شد. يعني نسبت به بقيه مصوباتي كه در كشور به صورت بسته درمي‌آيد، خيلي از مواردش اجرا شد. يك بخش‌هاي بزرگي راجع به صادرات بود كه اجرا شد. يك بخش راجع به بيمه‌ها بود كه اجرا شد و يك بخش هم در مورد تصميمات جبراني بود كه آن هم اجرا شد. يك محوريت آن هم اين بود كهمين كرده بود: " رشد اقتصادي شرط لازم و عدالت اقتصادي شرط كافي است ". اين نكته به عنوان تك مضراب طرح ساماندهي بود. اين اصل قبول شد. و بعدا " هم در اصل 44 كه مقام معظم رهبري آن را ابلاغ كرد همين مفهوم با تعبير و كلمات متفاوت تصريح شد كه رشد اقتصادي و ايجاد ثروت و عدالت اقتصادي لازم و ملزوم هم هستند.

فارس: طرح ساماندهي شما با اصل دو گزارش قبلي متفاوت بود يا فقط آنها را با هم تلفيق كرده بوديد؟
مظاهري: نه. تفاوت كرده بود.

فارس: خيلي جالب است. زمان آقاي خاتمي، رئيس جمهور يك مدت سفت و سخت از شما حمايت كرد ولي بعد از كابينه جدا شديد. زمان آقاي احمدي‌نژاد هم همين اتفاق افتاد كه البته بعد راجع به آن صحبت مي‌كنيم.چطور شد كه آقاي خاتمي در دور دوم رياست جمهوري به شما پيشنهاد وزارت داد؟
مظاهري: حدس مي‌زنم با توجه به نقش ستاد اقتصادي دولت در دور اول اين پيشنهاد را دادند. به هر حال خود ايشان مي‌توانند كامل‌تر و صحيح‌تر جواب بدهند.

فارس: به هر حال اين جريانات برگي از تاريخ اقتصادي كشور ماست. اقتصاد كشور به خاطر همين اختلافات قفل شد. شما آن موقع چندين بار استعفا داديد.
مظاهري: اين داستان به شكل مشاوره در دوران آقاي خاتمي تمام شد و دوباره آقاي خاتمي انتخاب شد. در آن دوره انتخابات من حتي مرخصي گرفتم و رفتم در ستاد انتخاباتي و "گام دوم " را براي ايشان نوشتيم.گام دوم بحثهاي اقتصادي جديد تر و روشن‌تري داشت.

فارس: محور اين برنامه هم شما بوديد؟
مظاهري: من كمك كردم. مطالب را تنظيم كردم. بعد از انتخابات در انتخاب وزرا هم كمك كردم. روز آخر آقاي خاتمي گفت كه وزارت اقتصاد را هم خودت قبول كن.

فارس: مشكلي با آقاي نمازي پيش آمده بود يا به خاطر همان اختلاف نظرها از ايشان صرفنظر كرد؟
مظاهري: اين را من نمي توانم پاسخ دهم.

فارس: نوربخش را هم خودتان انتخاب كرديد؟
مظاهري: آن موقع رئيس كل بانك مركزي بود.

*هيچ گاه از دست نوربخش استعفا ندادم

فارس: براي بار دوم شما انتخابشان كرديد؟
مظاهري: نه. با دولت كه رئيس كل بانك مركزي تغيير نمي‌كرد.

فارس: شما از دست آقاي نوربخش چندين بار استعفا داديد.
مظاهري: نه. من هيچ وقت استعفا ندادم.

فارس:آن زمان خبرهاي زيادي منعكس شد كه شما استعفا داديد
مظاهري: شما هم اخيرا از اين خبرها در مورد من داديد.

فارس: هيچ موقع دوران آقاي خاتمي استعفا نداديد؟
مظاهري: با همديگر بحثهايي داشتيم. ولي يكبار هم اتفاق نيفتاد كه استعفا بدهم.

*اوج اختلاف با نوربخش

فارس: آقاي نوربخش زماني كه رئيس كل بانك مركزي بود و شما وزير اقتصاد، در موضع‌گيريهايشان هميشه مي‌گفتند من با آقاي مظاهري همراهم و سياستهاي ايشان را قبول دارم ولي در عمل مخالف آن چيزهايي كه شما تاكيد مي‌كرديد عمل مي‌كردند. در جلسات هم همين طور به شما مي‌گفتند؟
مظاهري: نه. اينكه هميشه در جلسات خصوصي بگويند من قبول دارم، اين طور نبود. نه او اين طور بود نه من. با هم بحث هم داشتيم ولي صميميتمان هيچ وقت خدشه‌دار نشد. يادم نمي‌آيد كه ايشان به من تندي و بي‌احترامي كرده باشد يا من به ايشان. اوج بحثي كه با هم داشتيم مربوط به زماني مي‌شود كه من مشاور بودم و جلسه‌اي براي طرح ساماندهي برگزار كرده بوديم. آنجا من يك مصوبه‌اي را مغاير با طرح ساماندهي تشخيص دادم و گفتم كه اين مغاير طرح است. ايشان گفت كه من اصلا طرح ساماندهي را قبول ندارم. من هم گفتم كه اينجا مرز ماست. اين مسئله را بايد با آقاي خاتمي صحبت كنيد. اگر اصل قضيه را قبول نداريد، مربوط به آقاي خاتمي مي‌شود ولي اگر تشخيص من را قبول نداريد مي‌توانيم با هم بحث كنيم.
اين اوج اختلافي بود كه با آقاي نوربخش داشتيم. ضمن اينكه با هم بحثهاي فني و تكنيكي زياد داشتيم، موضعمان در مقابل ديگران مشترك بود.

فارس: چگونه آقاي مظاهري توانست با اكثر دولتها با گرايشهاي سياسي و اقتصادي متفاوت و گاها متضاد كار كند؟
مظاهري: دليل اين را بايد از خود همان دولتها پرسيد. شايد دليل اينكه دعوتم كردند اين بوده كه فكر كرده‌اند كاري بلدم كه مي‌توانم كمكشان كنم. اولش هم خيلي به من اطمينان نداشتند و به مرور آشنا شدند و اطمينان كردند.

فارس: سياستهاي آقاي خاتمي به لحاظ تئوريك با سياستهاي آقاي احمدي‌نژاد كاملا متفاوت بود.
مظاهري: آقاي خاتمي در دور اول ضمن اينكه همه آن آشنايي‌ها و همسايگي بين ما بود، مجموعه تيم ايشان به گونه اي نبود كه من بخواهم در حد عضو كابينه باشم. نهايت قضيه اين بود كه آقاي نجفي گفت من معاون سازمان برنامه شوم. آقاي نجفي هم روي شناخت قبلي كه از من در سازمان برنامه داشت فكر كرد كه مي‌توانم كمكش كنم و البته بعد از اينكه به آقاي خاتمي گفته بود و از ايشان تأييد گرفته بود،
ولي وقتي كه مدتي با ايشان كار كردم احتمالا به اين نتيجه رسيدند كه بيشتر مي‌توانم كمكش كنم. من در آن سه سالي كه از سازمان برنامه بيرون آمدم و مشاور آقاي خاتمي بودم، يك اتاق كوچك واقع در زيرزمين يكي از ساختمانهاي اطراف نهاد رياست جمهوري بود، كار كردم. البته اول كه مشاور ايشان شدم به طبقه فوقاني ساختماني در خيابان آفريقا رفتم ولي بعد از مدت كوتاهي به آقاي خاتمي گفتم كه اين ساختمان براي دولت لازم نيست. ايشان هم گفتند كه آن را بفروشيم و ساختمان كوثر را در محل نهاد رياست جمهوري بسازيم. آن ساختمان را فروختيم و اين ساختمان كوثر را كه الان آقاي سعيدلو در آن مستقر هستند ساختيم.

*آقاي احمدي نژاد اول قبولم نداشت

فارس:آقاي احمدي نژاد چگونه شما را پذيرفت؟
آقاي احمدي‌نژاد هم اول من را قبول نداشت. حتي زماني كه معاون آقاي دانش جعفري شدم ايراد گرفتند كه چرا ايشان آمده است؟

فارس: روزي كه وارد دولت نهم شديد فكر مي‌كرديد كارتان به جايي برسد كه كنار گذاشته شويد؟
مظاهري: اصلا راجع به اين قضيه فكر نكرده بودم. در هيچيك از كارها نگران اينكه كار به كجا مي‌رسد نبودم. نگران اين بودم كه هر كاري را به نحو احسن انجام دهم، بعدش هر چه شد، شد.

فارس:البته بعدا راجع به اين مبحث مفصلا با هم صحبت خواهيم كرد. سوال اصلي ما اين بود كه آقاي مظاهري چطور توانست با دولت ميرحسين موسوي با گرايش و تئوري اقتصادي كاملا دولتي بنا به اقتضائات آن زمان، با دولت آقاي هاشمي رفسنجاني با گرايش اقتصاد آزاد با آن تئوري‌هاي اقتصاي كه آقاي نوربخش در مورد تعديل اقتصادي تعيين مي‌كرد، و دولت آقاي احمدي‌نژاد كه تئوري آن بين اين دو بود و بيشتر گرايش به دولتي بودن دارد كار كند؟يا آقاي مظاهري خودش را تغيير داده و تفكرات و تئوري‌هاي اقتصادي‌اش 180 درجه تغيير كرده يا اينكه، اين دولتها بوده‌اند كه به اين نتيجه رسيده‌اند تئوري‌هاي آقاي مظاهري برايشان مناسب است؟
مظاهري: آن بخشي كه دولت به اين قضاوت رسيده يا نه، را بايد از مسئولان دولتها بپرسيد. در مورد خودم مي‌توانم اين طور بگويم كه شما ببينيد مظاهري‌اي كه با دولت موسوي، هاشمي، خاتمي و احمدي‌نژاد و حتي قبل‌‌تر از آن، در دولتهاي رجايي و مهدوي‌كني كار كرده، حرفش عوض شده و پوستين عوض كرده يا اينكه يك حرف ثابتي داشته و دوراني كه اين حرف ثابت پذيرفتني بود مي‌گفتند بيا كار كن و برخي مواقع هم به اين نتيجه رسيدند كه اين حرف ثابت متناقض با سياستهاي آنهاست.

فارس: ولي زماني كه آقاي نوربخش رئيس كل بانك مركزي بود و شما وزير اقتصاد بوديد،سياست و نظر شما در مورد نرخ سود بانكي با سياستهايي كه الان در بانك مركزي داشتيد در تناقض است.
مظاهري: من اينجوري فكر نمي‌كنم. آن موقع يك تورم يازده دوازده درصدي داشتيم و يك سود بانكي 24، 26 درصدي . من مي‌گفتم اين سود را پايين بياوريم و به 13، 14 درصد برسانيم. يعني تورم به علاوه حداكثر سه درصد. الان يك تورم 25 درصدي بلكه بيشتر داريم و يك سود بانكي 12 درصدي.

فارس: شما مي‌فرماييد نرخ سود بانكي هميشه بايد معادل نرخ تورم به علاوه سه درصد باشد؟
مظاهري: بله. من در آن دوران هم بحث مي‌كردم كه تورم شده 11 درصد، چرا سود بانكي بايد 26 درصد باشد؟ اين يك حاشيه‌اي است كه ارزش افزوده است و هميشه گفته‌ام كه بايد اين رقم معادل 3 درصد باشد.

فارس:خواندن علم اقتصاد تأثيري بر تغيير تفكرات و تصميم‌گيري‌هايتان نداشت؟
مظاهري: اگر تحصيل علم بر آدم تأثيري نداشته باشد كه مي‌شود سنگ. حتما آدم وقتي مي‌خواند و مي‌بيند، تجربه‌اش زياد مي‌شود و نظراتش هم تغيير مي‌كند. خدا كمك كند، اين تغيير نظرات در جهت رشد و تكامل مي‌شود نه در جهت عقب‌گرد.

فارس: الان تفاوتي در تئوري‌هاي خودتان نسبت به قبل از خواندن علم اقتصاد و آن زماني كه در وزارت اقتصاد سمت داشتيد، احساس مي‌كنيد؟
مظاهري:چرا كه نه؟! آدم اگر اين گونه نباشد مانند سنگ و چوب است. شايد يك بحث كليدي من اين باشد كه سود بانكي و تورم به هم ربط دارند و بايد يك حاشيه‌اي بين اين دو باشد. يكي ديگر از بحثها اين است كه اگر مي‌خواهيم كاري را انجام دهيم بايد تقدم و تأخر فعاليت هاي آن را طراحي و مديريت كنيم. مثلا قبل از اينكه مركز خدمات بازرگاني منحل شود و قبل از اينكه سياست تخصيص ارز و توزيع كالا متوقف شود و هر كسي هرچقدر ارز خواست بيايد بگيرد، بايد نرخ ارز را به نرخ متعادل بازار برسانيد. در شرايطي كه مثلا نرخ متعادل ارزدر بازار هر دلار حدود 140 تومان باشد،و نرخ ارز رقابتي هر دلار 60 تومان باشد، نبايد نظام تخصيص ارز منتفي شودو هر كس هر چقدر خواست دلار به قيمت 60 تومان بگيرد و در بازار آزاد به فروش بر‌ساند.
مديريت تقدم و تاخر حكم ميكند كه ابتدا نرخ ارز رقابتي به نرخ متعادل بازار برسد و بعد اين سياست آزاد سازي ارز انجام گردد و نظام تك‌نرخي بر قرار گردد. يكي از مهمترين بحثهاي من همين تصميمات جبراني بوده و هست. در اقتصاد زماني كه يك تصميم گرفته مي‌شود پيامدهايي به دنبال دارد. بايد عواقب و پيامدهاي منفي آن ديده شده و با دستاورد هاي مثبت اجراي آن تصميم جبران شود. اين مسئله را در طرح ساماندهي هم گنجانديم. كه مثلا 3

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 172]