دانستني‌هاي لازم فقهي براي عمل/26

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: دانستني‌هاي لازم فقهي براي عمل/26
خبرگزاري فارس: در يادداشت فقهي اين هفته، احكام زيارت از جمله زيارت ائمه معصومين عليهم السلام بيان مي‌شود.

اصل مسئله مشروعيت زيارت قبر بزرگان دين، از جمله مسائل مسلّم نزد همه فرقه‌هاي اسلامي است اما متاسفانه اخيراً فرقه ضاله و غير اسلامي وهابيت با دسيسه‌هاي آمريكايي و صهيونيستي در صدد تبليغ، عليه اين عمل شرعي هستند كه با مطالعه و تحقيق مسلمانان در اين مورد، تبليغات آن‌ها بي‌ثمر مانده و خواهد ماند. تبليغات اين گروه ضد ديني و ضد اسلامي با هدف كوتاه كردن دست مسلمانان از اين منبع عظيم و پر خير و بركت انجام مي‌شود.
زيارت خانه كعبه كه جزو واجبات اساسي و غير قابل انكار است، نمونه اي از انواع زيارات است كه حتي وهابيان افراطي هم به آن اذعان دارند. (براي مطالعه بيشتر در اين باره مي‌توانيد به كتاب‌هايي كه در اين مورد نگاشته شده، مراجعه كنيد. از جمله اين كتاب‌ها، كتاب «آيين وهابيت» اثر گران‌قدر حضرت آيت الله سبحاني است).
از سوي ديگر ائمه بزرگوار شيعه، همواره به زيارت قبر پيامبر اعظم اسلام و ائمه قبل از خود مشرف مي‌شدند و زيارت نامه‌هاي هم براي زيارت از ايشان نقل شده كه مقداري از آن‌ها در كتاب پر بركت مفاتيح‌الجنان آمده است. حتي براي زيارت برخي از امام‌زادگان بلند مرتبه مثل كريمه اهل‌بيت حضرت معصومه (عليها السلام) زيارت نامه‌هايي از معصومين صادر شده است.
صدور اين زيارت نامه‌ها گواهي روشن بر مشروعيت و نيز انجام زيارت از سوي معصومين است.

*تعريف و انواع زيارت
زيارت كردن يك مكان به معني حضور فيزيكي در يك مكان به قصد زيارت كردن فرد زنده يا از دنيا رفته اي است كه آن مكان منسوب به اوست. مثلاً زيارت پدر و مادر، رفتن به خانه آن‌ها در زمان زنده بودن و حضور بر سر مزار آنان بعد از فوت آن‌هاست.
به طور كلي زيارت را مي‌توان به پنج دسته واجب، مستحب، مباح، مكروه و حرام دسته بندي كرد.
زيارت‌هاي واجب: زيارت خانه خدا براي كسي كه مستطيع باشد، براي يك بار در تمام عمر واجب است.
همچنين زيارت ائمه يا امام‌زادگان و نيز حج مستحبي در صورتي كه در مورد آن‌ها نذر صحيحي انجام شده باشد، به خاطر انجام نذر، واجب مي‌شوند.
زيارت‌هاي مستحبي: حج مستحبي يا زيارت قبر ائمه اهل‌بيت و امام‌زادگان در هر حال مستحب است مگر اينكه مورد نذر واقع شده باشد.
همچنين صله رحم از جمله زيارت‌هاي مستحبي است.
زيارت‌هاي حرام: گاهي از اوقات به خاطر اموري خاص، برخي از زيارت‌هاي مستحبي، حكم حرام را پيدا مي‌كنند. مثلاً رفتن به زيارت ائمه براي فرزند در صورتي كه پدر و مادر او را از رفتن نهي كنند يا رفتن به زيارت باعث آزار آنان باشد، حرام است. همچنين اگر بانوان بدون رضايت شوهران خود به زيارت بروند، مرتكب كار حرام شده‌اند.
همچنين اگر حاكم اسلامي به خاطر مصالحي حج يا زيارت‌هاي مستحبي را براي مدتي ممنوع اعلام كند، زيارت آن مكان‌ها جايز نيست. (چنانچه امام راحل عظيم‌الشأن، حج را براي مدتي ممنوع اعلام كردند).
همچنين اگر زيارت مستحبي به جهت شرايط خاص، كمك به ظالمين محسوب شود با سنجيدن تمام جوانب مسئله مي‌توان حكم حرمت را بر آن جاري كرد. (البته اين مسئله در زمان غيبت از اختيارات ولي فقيه است).
زيارت‌هاي مكروه و مباح: شايد بتوان براي اين دو مورد هم مثال‌هايي ذكر كرد كه به جهت عدم ابتلا از آن‌ها خودداري مي‌شود.
نكته: چنانكه گفته شد، زيارت‌هاي مستحبي با نهي والدين و همسر بر فرزندان و بانوان حرام مي‌شود. اين مسئله در مورد تمام مسافرت‌هاي ديگر هم همين حكم را دارد. يعني مسافرت‌هاي غير واجب تفريحي و ... هم اگر مورد نهي پدر و مادر يا همسر قرار بگيرد، حرام مي‌شوند.
بايد توجه داشت كه نماز در مسافرت حرام، كامل خوانده مي‌شود و روزه ماه رمضان را هم بايد انجام داد.

* كيفيت انجام زيارت
گاهي از اوقات زيارت ائمه يا امام‌زادگان به خاطر نذر كردن واجب مي‌شود. در اين مواقع علاوه از حضور فيزيكي در حرم آن امام يا امامزاده بايد به آن امام يا امامزاده سلام هم داد، كه با سلام دادن به ايشان نذر ادا شده است. مثلاً اگر نذر كرده كه به زيارت امام رضا برود بايد بعد از رفتن به حرم ايشان حداقل يك بار بگويد : «السلام عليك يا علي ابن موسي» كه بدين ترتيب زيارت واجب محقق مي‌شود. البته آنچه گفته شد به عنوان حداقل شرعي بود؛ ولي سزاوار است كه زيارت نامه هاي مخصوص ائمه را در حرم ايشان فراموش نكنيم.
زيارت «جامعه كبيره» و زيارت نامه هاي موجود در مفاتيح‌الجنان از بهترين نمونه زيارت‌نامه‌ها هستند.
البته بايد توجه داشت كه تفاوت لغات و زبان‌ها باعث دوري از اهل‌بيت نيست. ايشان رازهاي دل و زبان همه خلايق را مي‌دانند و نظر لطف و كرم ايشان در همه حال بر مردم و ارادتمندانشان گسترده است.

*زيارت و حقوق واجبه
پرداختن حقوق واجبه مثل زكات و خمس يك واجب شرعي است و بدون قصد زيارت هم بايد پرداخت شوند. اما گاهي به زيارت كردن هم مربوط مي‌شوند.
براي مثال در برخي شرايط، حج واجب يا مستحب به خاطر نپرداختن حقوق واجبه، باطل مي‌شوند و فرد بعد از برگشتن به وطن هم در حالت احرام باقي مي‌ماند.

**آداب زيارت

زيارت كردن آداب بسياري دارد كه به برخي از آن‌ها اشاره خواهيم كرد.
*غسل براي زيارت معصومين (عليهم السلام)
مستحب است انسان براي زيارت قبر معصومين غسل زيارت بكند. البته براي زيارت قبر امام‌زادگان غسل مستحب نيست بلكه مشروع هم نيست.
خوب است همراه غسل زيارت نيت غسل توبه و غسل نشاط براي عبادت هم بكنند تا خداوند نشاط و توفيق استفاده بيشتر از محضر معصوم را به ايشان عطا كند.

*بوسيدن ضريح و عتبه
بوسيدن ضريح در روايات اسلامي وارد شده و اشكالي ندارد. البته بايد توجه كرد كه بوسيدن ضريح باعث آزار و اذيت ديگر زائران و تضييع حقوق آنان نباشد.
بوسيدن عتبه به قصد احترام به صاحب قبر اشكال شرعي ندارد، اما اگر در محل‌هايي مثل مسجد پيامبر در مدينه، باعث سبكي و وهن مذهب اهل‌بيت شود، جايز نيست.
*نماز خواندن پشت به ضريح معصومين
برخي از علما، پشت كردن به ضريح معصومين براي خواندن نماز واجب يا مستحب را جايز نمي‌دانند و آن نماز را هم باطل مي‌دانند. البته اگر بين ضريح معصوم و نمازگزار ديوار و مانند آن حائل باشد كه صدق بي احترامي به معصوم نشود، اشكالي ندارد.
اين حكم فقط در مورد قبر معصومين جاري است.

*نماز زيارت
مستحب است بعد از زيارت معصومين و خواندن زيارت نامه دو ركعت نماز، مثل نماز صبح، به نيت نماز زيارت خوانده شود. البته نماز زيارت فقط در مورد معصومين وارد شده است.
مؤمنين مي‌توانند در حرم امام‌زادگان، نماز مستحبي عادي (غير از نماز زيارت) بخوانند و ثواب آن را به آن امامزاده هديه كنند.
همچنين مي‌توان نمازهاي مستحبي از طرف اموات در حرم به جا آورد يا بعد از خواندن نماز مستحبي، ثواب آن را به اموات هديه كرد.
زيارت كردن صاحب مزار از طرف زندگان و اموات هم بي اشكال است.

*حكم نماز در برخي از حرم‌ها
به نظر امام راحل و بسياري ديگر از علما، مسافري كه قصد ده روز را نكرده و نمازش شكسته است، مختار است كه در چهار مكان نمازش را چهار ركعتي يا دو ركعتي (تمام يا قصر) بخواند. (هرچند برخي ديگر از بزرگان اين اختيار را به مسافر نداده‌اند و نماز را قصر مي‌دانند).
يعني اختيار با اوست كه تمام بخواند يا شكسته.
اين چهار مكان عبارتند از: 1.مسجدالحرام 2.مسجد پيامبر 3.مسجد كوفه 4. حرم امام حسين (عليه السلام).
البته اگر قصد اقامت ده روز را كرده باشند بايد در هر صورت نماز را تمام (چهار ركعتي) بخوانند.
روزه مثل نماز نيست و مسافري كه نمازش شكسته شده (هرچند در اين چهار مكان تمام هم بخواند)، بايد روزه خود را افطار كند.

*تشرف به حرم معصومين در حالت وجوب غسل
براي مردان و زنان جايز نيست كه در حالتي كه غسل جنابت يا حيض و نفاس و استحاضه بر گردن دارند، وارد حرم امامان شوند. بلكه بايد بعد از غسل جنابت يا تمام شدن ايام حيض و نفاس و انجام غسل آن‌ها، به حرم امامان مشرّف شوند.
البته اگر مستحاضه غسل‌هاي خود را انجام داده باشد مي‌تواند وارد حرم امام معصوم شود.
داخل شدن در حرم امامان در حالي كه غسل مسّ ميت بر گردن مكلف است، اشكالي ندارد.
البته اين حكم در مورد حرم امامان معصوم است و داخل شدن در حرم امام‌زادگان براي اين افراد اشكالي ندارد، مگر آنكه واقعاً بي احترامي به ايشان محسوب شود.
افراد ذكر شده بايد دقت كنند كه اگر در ميان حرم امام‌زادگان، مسجدي واقع باشد از ايستادن در آن خودداري كنند؛ اما مي‌توانند از يك طرف مسجد وارد شوند و بدون توقف از سوي ديگر خارج شوند.

** چكيده آداب زيارت
- غسل زيارت معصوم چنانچه گذشت.
- ترك كلام بيهوده در حرم
- پاك بودن و تميز بودن بدن و لباس
- استعمال بوي خوش (مگر در زيارت سيد الشهداء)
- استفاده از لباس تميز، نو و سفيد
- حركت با آرامي و وقار در حرم و مسير تشرف به آنجا
- مشغول بودن به ذكر و صلوات در مسير تشرف
- عدم توجه به امور دنيوي و ساختمان حرم در محضر معصوم
- خواندن اذن دخول‌هاي معروف و سعي در گريه و تواضع
- بلند نكردن صدا در محضر معصوم
- توبه، استغفار و تلاوت قرآن
- به آرامي و عقب عقب بيرون رفتن از محضر معصوم.
نكته: مستحب است انسان بر سر مزار پدر و مادر، طلب حاجت از خداوند بكند.

نويسنده: حجت‌الاسلام مرتضي كيواني

انتهاي پيام/ك

دوشنبه|ا|26|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]