چشم‌انداز بحران سوريه

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: چشم‌انداز بحران سوريه
ديدگاه > جهان - سيدمحمد رضا موسوي:
برخلاف اكثر كشورهاي انقلاب زده دنياي عرب مانند ليبي، تونس، مصر، يمن، بحرين و... كه از نوعي بحران داخلي مزمن رنج مي‌بردند،

بحران سوريه ابعاد داخلي وسيعي ندارد و ريشه‌هاي اين بحران را مي‌توان در خارج از مرزهاي سوريه جست‌وجو كرد. اينكه يكباره شهر درعا به يك كانون ضد‌دولت سوريه مبدل شد ناشي از نزديكي اين شهر به مرزهاي مشترك سوريه با اردن است و در واقع اردني‌ها نقش بسزايي در شروع و تداوم شورش‌هاي چند ماه اخير سوريه ايفا كرده‌اند كه نمي‌توان آن را انكار كرد. به غيراز اردن پاي برخي ديگر از كشورهاي عربي مانند عربستان سعودي را نيز مي‌توان در بحران مشاهده كرد. عربستان سعودي يكي از اصلي‌ترين منابع تامين مالي نيروهاي سلفي در سوريه بوده و در بسياري از مسائل كلان منطقه‌اي و بين‌المللي با سوريه دچار نوعي تضاد و تناقض بوده است.

براساس آخرين خبرهاي رسيده از سوريه دامنه اغتشاشات هم‌اكنون از نواحي جنوبي به حومه پايتخت نيز سرايت كرده است؛ چنان‌كه چند روز قبل يكي از دفاتر حزب بعث در دمشق هدف حمله خمپاره‌اي شورشيان قرار گرفت. در دو هفته گذشته هم دو انفجار بزرگ در دمشق ده‌ها كشته و مجروح به جا گذاشته‌است. اوضاع در اتحاديه عرب هم به‌رغم پذيرش مشروط طرح اتحاديه از سوي دمشق كماكان ضد‌سوري است و گمان نمي‌رود به سادگي بتواند از اين وضعيت خارج شود. اخيرا هم كشورهاي انگلستان و فرانسه در كنار تركيه و اتحاديه عرب قرار گرفته‌اند و در حال افزايش فشار بر سوريه هستند و همين مسائل باعث شده است كه بسياري از تحليل گران طرح ليبيزاسيون (ليبي‌سازي‌) را در سوريه پيش‌بيني كنند.

با تمام اينها فاكتورهاي ديگري هم در دست است كه خلاف مسئله فوق را ثابت مي‌كند.به‌عنوان مثال، شدت شورش‌هاي صورت گرفته در سوريه را نمي‌توان با خيزش‌هاي ديگر نقاط دنياي عرب مانند مصر، تونس، ليبي، يمن، بحرين و... مقايسه كرد. دليل آن هم كاملا مشخص است بخش قابل ملاحظه‌اي از جمعيت سوريه را فرقه‌هاي مسيحي، دروزي و... تشكيل مي‌دهند كه نسبت به شورش‌هاي صورت گرفته موضع ممتنع و چه بسا مخالف اتخاذ كرده‌اند. ساختار و بافت كشور سوريه يك بافت عشيره‌اي است و عمده مطالبات اين گروه‌هاي عشيره‌اي و قبايل را خواست‌هاي اقتصادي و رفاهي تشكيل مي‌دهد، لذا شورش‌هاي صورت گرفته بيشتر جنبه محلي دارند تا وجهه ملي و سراسري.

ميزان انشعابات صورت گرفته در داخل ارتش سوريه هم بسيار اندك‌تر از آن چيزي است كه برخي رسانه‌هاي منطقه‌اي و جهاني منعكس مي‌كنند و ارتش از وضعيت مطلوبي برخوردار است. در واقع نظاميان سوري رابطه بسيار خوبي با دولت بشار اسد دارند و گمان نمي‌رود ائتلاف ارتش با اسد به سادگي مختل شود.از سوي ديگر گمان نمي‌رود كه بسياري از قدرت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي در برابر ايده ليبيزاسيون سوريه بي‌تفاوت باشند، چنان‌كه همزمان با اوج‌گيري اقدامات ضد‌سوري از سوي اتحاديه عرب و برخي قدرت‌هاي اروپايي روس‌ها ناوهاي جنگي خود را به آب‌هاي سوريه فرستادند؛ اقدامي كه حاكي از حساسيت‌هاي برخي قدرت‌هاي جهاني در قبال مسئله سوريه است و امكان رسيدن به مرحله ليبيزاسيون را به طرز چشمگيري كاهش مي‌دهد.

از ديگر مسائلي كه سوريه را با ديگر كشورهاي انقلاب زده عربي متفاوت مي‌كند، ميزان محبوبيت بشار اسد و نظام سياسي فعلي سوريه در دنياي اسلام و كشورهاي دنياي عرب است. ميزان حمايت‌هاي داخلي از بشار اسد هم‌اكنون در حد قابل اعتنايي است كه نمي‌توان از كنار آن به سادگي عبور كرد. درنظر گرفتن مسائل فوق در كنار درك اين مسئله كه نيروهاي مخالف رژيم سوريه از اختلافات عديده‌اي درون خود رنج مي‌برند تقريبا تحليل‌گران را قانع كرده است كه شورش‌هاي صورت گرفته در سوريه را نمي‌توان با ديگر خيزش‌هاي بهار عربي مقايسه كرد.

دوشنبه|ا|26|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 76]