با احداث سدهاي درودزن، ملاصدرا و سيوند پس از بختگان، انجيرستان هاي استهبان خشك مي شود

واضح آرشیو وب فارسی:واحد مرکزي خبر: با احداث سدهاي درودزن، ملاصدرا و سيوند پس از بختگان، انجيرستان هاي استهبان خشك مي شود
گروه اجتماعي، مونا قاسميان؛ خشكسالي همچنان در ايران ادامه دارد و استان فارس همراه با تهران و قم و سيستان و بلوچستان يكي از مناطق بحراني در كشور هستند. ميزان بارندگي در دومين سال به 65 ميلي متر رسيده كه در حالت نرمال بايد به 200ميلي متر برسد. هرچند شرايط اقليمي در شروع بحران آب موثر است اما با وجود صرف هزينه بالا براي تامين آب و ساخت سد در استان فارس همچنان اين استان با بحران كم آبي در سال آينده روبه رو است. به دليل تبخير بالاي آب،ذخيره آب روي سطح زمين توصيه نمي شود اما همچنان سد ها در اين استان بدون اتمام شبكه آبياري حتي يك سد ساخته مي شوند. محمدرضا خوشنامي مديركل آبخيزداري استان فارس عدم مديريت در آب را بزرگ ترين مشكل حل بحران آب در كشور مي داند و معتقد است با آبخيزداري و صرف هزينه كمتر مشكلات فعلي آب قابل حل است.

---

-تاكنون چه برنامه هايي درباره آبخيزداري در استان انجام داده ايد؟

ما تاكنون 700 پروژه درباره آبخيزداري مطالعه و اجرا كرده ايم. هدف ما از آبخيزداري جلوگيري از فرسايش خاك، كنترل سيلاب، كنترل آب هاي زيرزميني، بهبود پوشش گياهي در حوضه آبخيز، آموزش و توانمندسازي مردم بومي است.

-شايد بتوانيم بگوييم از سال 1370 آبخيزداري وارد مرحله جديدي در نظام دولتي كشور شد. در اين مدت چند درصد پيشرفت در اين زمينه در استان داشته ايم؟

با توجه به اعتباراتي كه به ما داده شده است ما مي توانيم بگويم 15 درصد توانسته ايم در اين زمينه پيشرفت داشته باشيم كه همان اجرايي كردن 700 پروژه است و از اين تعداد 500 طرح آن مربوط به آبخوان داري است. مثلاً كل اعتبار آبخيزداري استان در يك سال 160 ميليارد تومان نسبت به اعتبار وزارت نيرو كه حدود پنج هزار ميليارد تومان است، است.

-در استان فارس 9 سد ساخته شده است كه چهار سد به مرحله بهره برداري رسيده و پنج سد همچنان در حال احداث است. عده يي از كارشناسان معتقدند با توجه به حجم تبخير در مناطق خشك جمع آوري آب روي زمين گزينه مناسبي نيست و مي توان با گزينه هاي آبخيزداري و آبخوان داري آب را با درصد تبخير كمتري جمع كرد. نظر شما در اين باره چيست؟

من معتقدم مسائل مربوط به آب را بايد در يك طرح جامع پيگيري كرد. سدسازي در بعضي از نقاط بيشتر به توسعه نقطه يي اهميت مي دهد. مثلاً در منطقه حوضه آبخيز سد سلمان فارسي آب در يك نقطه يك ونيم ميليون هكتاري جمع مي شود. اين سد با هزينه بالاي 200 ميليارد تومان براي استفاده تعداد كمي از مردم ساخته شده است، در صورتي كه در آبخيزداري با صرف هزينه كمتر مي شود نقاط بيشتري را تحت پوشش قرار داد. ما نمونه هايي داريم كه با اجراي طرح آبخيزداري در منطقه اثرات خشكسالي كمتر شده است.ما مي گوييم همان طور كه به سدسازي بودجه داده مي شود به آبخيزداري هم توجه شود.

-ساخت سد در بعضي از نقاط همراه با تاثيرات مخرب زيست محيطي و اجتماعي است، مانند سد سيوند كه باعث خشك شدن كامل درياچه تشت و بختگان شد. در طرح هاي آبخيزداري هم چنين معضلاتي وجود دارد؟

نه، در آبخيزداري اين طور نيست. در اين محدوده سه سد درودزن، ملاصدار و در نهايت سيوند باعث شد ميزان آب ورودي به اين درياچه بسيار كم شود و در نهايت درياچه از بين رفت. اگر همين سد با همين اعتبار در 15 سد كوچك اجرا مي شد هيچ گونه تبعات زيست محيطي و باستاني نداشت. با سيستم آبخيزداري مي توانيم آب را در سطح وسيع تري ميان مردم بيشتري پخش كنيم. البته ما سدسازي و اقدامات وزارت نيرو را نفي نمي كنيم و معتقد هستيم در بعضي نقاط بهترين گزينه ساختن سد است.

-اما در عمل ما شاهد هستيم ساختن اين گونه سدها نه تنها نمي تواند مشكل كم آبي را حل كند بلكه باعث به وجود آمدن معضلات اجتماعي و اقتصادي مي شود. به غير از درياچه بختگان و مرگ فلامينگوها تاكنون اثرات زيست محيطي ديگري نيز در منطقه ديده شده است؟

با خشك شدن درياچه،منطقه انجيرستان هاي استهبان ما كه در دنيا كم نظير است در معرض نابودي كامل قرار گرفته است. در اين منطقه حدود 25 هزار هكتار انجير ديم و صادراتي توليد مي شد كه به دليل خشك شدن درياچه و در نهايت كم شدن رطوبت، باد خاك شور را به زمين هاي اطراف مي آورد كه هم باعث نابودي انجيرستان هاي ما و هم خاك منطقه شده است. متاسفانه در مطالعات ما خيلي به اين موارد توجه نمي شود.

-آيا مطالعاتي داشته ايد كه براي حل بحران آب در منطقه هزينه سود و ضرر سدسازي و آبخيزداري را با هم مقايسه كرده باشيد؟

ما مقايسه داشتيم ولي خيلي صلاح نمي دانم نتايجش را اعلام كنم. ما از سدسازي در وزارت نيرو در بعضي از مناطق دفاع هم مي كنيم.

-در آبخيزداري چه مقدار هزينه صرف مي شود در مقابل سدسازي؟

براي تامين آب نتيجه كار آبخيزداري يك دهم هزينه سدسازي است. سدسازي يكي از پرهزينه ترين پروژه هاي عمراني كشور است، مانند سد تنگابي كه با هزينه 70 ميليارد تومان اعتبار افتتاح شد. ولي كل اعتبارات ما در 15 سال گذشته به 50 ميليارد تومان نمي رسد. اجراي طرح آبخيزداري هزينه بسيار كمتري نسبت به طرح هاي سدسازي بزرگ دارد.

-شما براي جمع آوري آب در چنين مناطق خشكي چه روشي را مناسب تر مي دانيد؟

كارشناسان معتقدند جمع آوري آب در شرايط تبخير زياد از لحاظ اقتصادي به صرفه نيست. مثلاً سد درودزن يك ميليارد گنجايش دارد و بايد به علت خاكي بودن آن هميشه 350 ميليون متر مكعب آب پشت اين سد نگه داشته شود. اگر اينجا سد نبود مي توانستيم اين حجم آب را در جاي ديگري ذخيره كنيم.

-وضعيت آب هاي زيرزميني در منطقه چگونه است؟

مثلاً در منطقه جهرم زماني آب در 35 متري بود ولي الان بايد 400 متر از سطح زمين پايين تر برويم. ما نگران اين هستيم كه تا چند وقت ديگر با اين وضعيت آب شرب نيز نداشته باشيم.

-دليل اين افت آب هاي زيرزميني چيست؟

عدم مديريت در منابع آب. ما قبل از انقلاب در استان فارس 6 هزار حلقه چاه داشتيم و الان 70 هزار حلقه چاه. ميزان بارندگي و پوشش گياهي كمتر شده است. منابع آبي كه مدت چند ميليون سال در زير زمين جمع شده در مدت 50 سال تاراج شده. ميزان آب تقريباً به يك دهم گذشته رسيده است. با اين آب برنج كاشته مي شود و هيچ قانوني در اين باره وجود ندارد. چند سال پيش تعدادي از كارشناسان سازمان ملل پس از سفر به ايران معتقد بودند ايران بحران آب ندارد بلكه بحران مديريت آب دارد. در استان فارس از اين 70 هزار حلقه چاه حدود 30 هزار عدد از آن غيرقانوني است. شما اگر بخواهيد يك متر اضافي ساختمان بسازيد شهرداري برخورد مي كند ولي درباره آب اين قوانين وجود ندارد. در استان ما در بعضي از مكان ها اگر طلا هم كاشته شود به صرفه نيست. يعني آب ارزشش بيشتر است.

سه|ا|شنبه|ا|29|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: واحد مرکزي خبر]

[مشاهده در: www.iribnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 165]