نگاهي به فيلم «ترديد» ساخته جان پاتريك شانلي رازهاي سر به مهر

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: نگاهي به فيلم «ترديد» ساخته جان پاتريك شانلي رازهاي سر به مهر
جام جم آنلاين: وايز توني (معادل اسكار در تئاتر)‌ در سال 2005 به نمايشنامه ترديد تعلق گرفت. جايزه‌هاي بهترين نمايش، بهترين كارگرداني و بهترين بازيگر زن. نمايشنامه «ترديد» را جان پاتريك شانلي در 23 نوامبر 2004 به بازار نشر سپرد و از همان موقع براي اجراي تئاتري آن بسياري ابراز علاقه كردند.

به اين ترتيب چند ماه بعد يعني از مارس 2005 تا جولاي همان سال؛ ترديد براي 525 مرتبه در برادوي روي صحنه رفت و بسيار موفق نشان داد. در همين سال شانلي، جايزه معتبر ادبي پوليتزر را دريافت كرد و با اسكاري كه براي بهترين سناريو (فيلم ماه‌زده‌ها)‌ در سال 1988 گرفته بود جمع جوايزش را كامل كرد.

پيروزي و موفقيت نمايشنامه ترديد شانلي را ترغيب كرد تا با نگارش سناريويي از نمايشنامه‌اش شانس فيلم شدن آن را افزايش دهد؛ اتفاقي كه 3 سال بعد ممكن است.

شانلي كه پيش از اين تجربه يكبار كارگرداني را از سر گذرانيده بود (فيلم جو عليه ولكانو با بازي تام هنكس و مگ رايان، در سال 1990)‌ اين بار ترديد را جلوي دوربين برد و نتيجه ساخت يك درام معمايي بسيار خاص بود كه توانست نظر منتقدان را به خود جلب كند. اكران ترديد نيز جاي اما و اگر داشت. در آستانه كريسمس ترديد به صورت بسيار محدود اكران شد؛ در حالي كه فيلم‌هاي بسيار پر خرجي نيز همزمان با آن اكران شدند.

با اين حال، تا 8 هفته پس از اكران اين فيلم حدود 27 ميليون دلار فروخته و براي بسياري از جوايز سينمايي نيز نامزد شده است و مهم‌تر از همه اين‌كه 4 بازيگر اصلي فيلم: مريل استريپ در نقش خواهر آلوسيوس؛ فيليپ سيمورهافمن‌ در نقش پدر فلين، امي آدامز در نقش خواهر جيمز و ويولا ديويس در نقش خانم ميلر نامزد دريافت اسكار بهترين بازيگر مرد و زن شده‌اند. ترديد كه در مراسم گلدن گلاب امسال با وجود نامزدي در 5 قسمت هيچ جايزه‌اي را نبرد؛ چشم اميد به اسكار امسال دارد.

سال 1964 محله برانكس در نيويورك، مدرسه سنت نيكلاس، پدر فلين كه سال‌هاست در اين مدرسه مذهبي يك ليدر قدرتمند به حساب مي‌آيد بر نكات خاصي براي اداره مدرسه كاتوليكي‌اش اصرار دارد. او سنت‌هاي گذشته را براي همه ادوار قابل اجرا مي‌داند و براي نظارت بر رفتار دانش‌آموزان تكنيك‌هاي خاصي دارد.

ظاهر امر همه به پدر فلين اعتماد دارند و نوع سخن گفتن و بررسي رفتارشناسي وي؛ او را كشيشي ثابت‌قدم و متعهد جلوه‌گر مي‌كند. همه چيز رو به‌ راه است كه ناگهان سر و كله 2 خواهر روحاني در مدرسه سنت نيكلاس آفتابي مي‌شود. يكي به نام خواهر آلوسيوس كه راهبه‌اي است پا به سن گذاشته و ديگري راهبه‌اي جوان و تازه كار به نام خواهر جيمز.

كليسا براي اداره مدرسه سنت نيكلاس خواهر آلوسيوس را فرستاده و خواهر جيمز نيز نقش دستيار وي را دارد و از آنجا كه به تعبير دانش‌آموزان خواهر آلوسيوس فرمانده مدرسه شده، طبيعتا چالش‌هاي بي‌نهايت بزرگ و بي‌نهايت پايان‌ناپذير و البته پرمخاطره‌اي را با پدر فلين محبوب خواهد داشت.

طبيعت تند و خشك خواهر آلوسيوس دست بر قضا اين چالش‌ها را بسيار زود شكل مي‌دهد. كار به جايي مي‌رسد كه پدر فلين به كودك‌آزاري و نژادپرستي متهم مي‌شود و در همين گير و دار است كه تماشاگر بايد به قضاوت بنشيند كه آيا واقعا فلين گرفتار توطئه‌اي شده يا اين‌كه آلوسيوس با مدارك مستدل چنين اتهامي را به او وارد كرده است؟ اين مهم‌ترين معماي فيلم «ترديد» است كه البته شكل‌گيري‌اش از تشكيل چندين معماي كوچك‌تر آغاز شده تا سرانجام به اين حد نائل شده است.

بازگشايي قلب‌هاي تاريك!

داستان آنجا رنگ و سايه معماي اصلي را بر پيكره كل ماجرا مي‌افكند كه يك دانش‌آموز سياهپوست براي اولين بار قرار است در اين مدرسه ثبت‌نام كند. نوجواني به نام دونالد. اگر اتهام فلين مبني بر نژادپرستي و كودك‌آزاري صحت داشته باشد، پس حتما دونالد روزگار تلخ و هولناكي را بايد از سر بگذراند. براي صحت و سقم اين مورد خواهر آلوسيوس با تمايل خود خواهر جيمز و به وسيله وي پدر فلين را زير نظر مي‌گيرند و در همين اوقات هم هست كه مناظره‌ها و جدل‌هاي اين دو گاهي در حضور خواهر جيمز شكل مي‌گيرد.

ترديد مسلما يك داستان سرتاسر مجادله است، اما اين چالش‌‌ها آنقدرها هم تلفات نمي‌دهد

خواهر آلوسيوس با تز قلب‌ها را پاك كنيم و پدر فلين با تز وقتي هنوز ترديد هست اطميناني وجود ندارد، با شدت و حدت مناظره‌هاي خود را پيش مي‌برند و اين رفتار باعث مي‌شود تا اوج همذات‌پنداري تماشاگر با فيلم شكل بگيرد. سوالاتي كه براي تماشاگر به وجود آمده از يكي دو تا گذشته است و يافتن پاسخ آنها نيز اگرچه قطره‌چكاني و ذره ذره از سوي پاتريك شانلي انجام نمي‌گيرد؛ اما باز هم كفايت نمي‌كند و تماشاگر بيشتر غرق ماجرا مي‌شود و تا پايان فيلم با هوش و حواس كامل فيلم را پي مي‌گيرد.

مطلق‌گرايي در كليسا؛ نوآوري‌هاي حال

ترديد مسلما يك داستان سرتاسر مجادله است، اما اين چالش‌‌ها آنقدرها هم تلفات نمي‌دهد. هر بار تمامي اطلاعات و ايده‌ها و دريافتي‌ها به وسيله خواهر آلوسيوس و به مدد مساعدت‌هاي خواهر جيمز كنار هم چيده مي‌شوند و مي‌رود كه همه اينها به راي عليه پدرفلين منجر شود، باز هم آخر سر اين شك و ترديد باعث مي‌شود راي نهايي در قلب و دل آلوسيوس بماند و چيزي به بيرون درز نكند. مناظره يا مجادله‌هاي اين دو نفر البته فقط بر سر اين كه پدر فلين يك كودك‌آزار سابقه‌دار است يا اين كه مشهور به نژادپرستي است (البته بر حسب شنيده‌ها و شايعه‌ها)‌ دنبال نمي‌شود، بلكه اين موارد فقط پايه مناظره‌ها را شكل مي‌دهد. جنگ و دعواي آنها به شكل گفتگوهاي عصبي شامل مضامين ديگري هم هست.

مثل اخلاقيات حال حاضر و آنچه در گذشته موجود بوده؛ مسائل سياسي روز جامعه آمريكايي و طبقه حاكميت رخدادهاي اجتماعي و البته بحث درباره مضامين مذهبي. حتي تشكيل كلاس موسيقي و در كنارش رقص و آواز تا آن حدي كه البته كليساي مطلق‌گرا بتواند نشنود يا چشم‌ها را ببندد از سوي پدر فلين مي‌تواند زمينه را براي يك مجادله اساسي ديگر با آلوسيوس سنت‌گرا و مخالف اين كارهاي جديد مهيا كند.

سهم فيلمنامه، نقش كارگردان

مريل استريپ كه سابقه 12 بار كانديدا‌توري اسكار دارد، امسال براي سيزدهمين بار نامزد دريافت اسكار بهترين بازيگر زن شده كه اگر ببرد به سومين اسكارش مي‌رسد. او در نقش خواهر آلوسيوس چنان ظاهر شده كه گويي تمام اين 59 سال راهبه بوده است. فيليپ سيمورهافمن همان نوجوان شروري كه با آل پاچينوي افسانه‌اي در بوي خوش زن افتخار بازيگري پيدا كرده بود براي سومين بار نامزد دريافت اسكار مي‌شود كه اگر ببرد به دومين اسكارش مي‌رسد.

او را از كوهستان سرد در 2003 تا كاپوتي در 2005 و كارهاي ديگرش تا همين ترديد در نظر بگيريد. او واقعا براي نقش آيتم تعيين نمي‌كند، بلكه خود را براي نقش و نقش‌ را براي خود درهم مي‌تند. تعامل ميان نقش‌هاي خواهر آلوسيوس و پدر فيلن با توجه به نوع و تعداد ديالوگ‌ها بسيار حساس بوده است. چنانچه هر كدام از اين نقش‌‌ها وزن كمتري نسبت به ديگري پيدا مي‌كرد؛ كار كل فيلم تمام شده بود، اما تعامل صددرصدي مريل استريپ و فيليپ سيمورهافمن چنان مقتدر و تاثير‌گذار از كار درآمده كه ترديد را فيلمي بازيگر محور هم مي‌‌توان خواند.

فريبا نيك‌نژاد

سه|ا|شنبه|ا|29|ا|بهمن|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 156]