هنر برقراري ارتباط موثر

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: هنر برقراري ارتباط موثر
جام جم آنلاين: يكي از لوازم موفقيت در مفهومي كلي به توانايي فرد در برقراري ارتباطات اثربخش و كارآمد بستگي دارد.

هنگامي كه بتوانيد ارتباط موثر برقرار كنيد، ديگران به شما احترام مي‌گذارند و اعتماد دارند و اگر در برقراري ارتباط چندان موثر عمل نكنيد، زندگي‌تان را در يك يا چند بعد ناقص خواهيد ديد.

در حقيقت، ارتباط موثر زندگي را ثمربخش مي‌كند، اما به شرطي كه مهارت‌هاي اين ارتباط را بياموزيم، با شيوه‌هاي ارتباطي در مواجهه با افراد متفاوت آشنا شويم و سعي كنيم خطاهاي ارتباطي خود را اصلاح كنيم.

اهميت ارتباط موثر در خانواده

ازدواج ، اين پيچيده‌ترين شكل روابط انساني بدون ارتباط اثربخش نمي‌تواند شكوفا شود. در زندگي بيشتر زوج‌هايي كه اميدوارند ازدواجي پربار داشته باشند به دليل فقدان مهارت ارتباطي لازم، به نوعي رابطه موازي بدون صميميت ختم مي‌شود. پس براي اداره كردن خانواده، ارتباط موثر از اهميتي بسزا برخوردار است.

در واقع در جايي كه مهارت‌هاي ارتباطي وجود ندارد، عشق ميان همسران، ‌دوستان، والدين و فرزندان به مقدار زيادي كاهش مي‌يابد.

براي برقراري روابط رضايتبخش در خانواده، بايد روش‌هايي كشف شوند كه به ما كمك كنند تا حداقل روي بخشي از شكاف‌هاي بين فردي ما و ديگران پلي زده شود. در واقع ارتباط موثر ميان زن و شوهر مستلزم آن است كه دو طرف، با وجود تفاوت‌هاي بسيار خود را برابر احساس كنند.

شرايطي كه زنان بپذيرند در مقامي برابر با مرد هستند و بدون احساس وابستگي و فرودستي مي‌توانند از خود سخن بگويند و به توصيف و تشريح زندگي، روحيات و مشكلات خود بپردازند.

از سوي ديگر مرد نيز براي شنيدن آنچه زن مي‌خواهد از خود بگويد،‌ بايد او را همتاي خود بداند البته اگر مردان حتي فقط به شنيدن آنچه همسرشان درباره خود مي‌گويند تمايلي داشتند، بخش بزرگي از اختلال ارتباطي ميان دو جنس تاكنون حل شده بود؛ چيزي كه در حال حاضر با تحقق آن فاصله بسياري داريم.

برونگراها و درونگراها

هنگام برقراري ارتباط با برونگراها ‌دقت كنيد، چرا كه آنان بلافاصله با انرژي‌اي‌ كه دارند شما را تحت تاثير قرار مي‌دهند. آنها كه سرشار از زندگي‌اند تمايل دارند كه كاملا حالت فيزيكي داشته باشند.

مثلا دستان خود را در اطراف تكان مي‌دهند تا نكاتي را متذكر شوند و طيف وسيعي از حالات احساسي را از خود بروز مي‌دهند.

از سوي ديگر،‌ درونگراها از نظر فيزيكي خوددارند و خونسردي و توداري از خود نشان مي‌دهند. در گروه‌ها بخصوص افراد برونگرا انرژي كسب مي‌كنند، در حالي كه ممكن است درونگراها خود را كنار بكشند.

برونگراها در برقراري ارتباط معمولا بيشتر و بلندتر حرف مي‌زنند، در حالي كه درونگراها كمتر حرف مي‌زنند. پس در برقراري ارتباط با يك فرد برونگرا اجازه بدهيد صحبت كند و با صداي بلند افكار خود را بيان كند. از طرف ديگر اگر مي‌دانيد كه با يك درونگرا طرف هستيد، زمان بيشتري را صرف گوش دادن كنيد، نه صحبت‌كردن.

حس‌كننده‌ها و ‌شهودي‌ها

حس‌كننده‌ها افرادي هستند كه تمايل دارند با عبارات كوتاه حرف بزنند، در حالي كه شهودي‌ها بيشتر حاشيه مي‌روند.

زبان براي فرد شهودي، ابزار بازي است، ولي براي حس‌كننده‌ها يك ابزار كاري است. شهودي‌ها دوست دارند جملات ديگران را تمام كنند، در حالي كه حس‌‌كننده‌ها به احتمال بيشتر صبر مي‌كنند تا طرف مقابل افكار خود را به طور كامل بيان كرده باشد، شهودي‌ها تكرار و جمع‌بندي مي‌كنند.

حس‌كننده‌ها تمايل زيادي دارند كه به شكل آراسته و مطابق با فعاليتي كه دارند لباس بپوشند، در حالي كه شهودي‌ها براي خوشايند خود لباس مي‌پوشند. لازم است در برخورد با حس‌كننده‌ها دقت كنيد كه آنان بررسي شفاف موضوع دم‌دست را دوست دارند پس حقايق، مثال‌ها و مواردي را ارائه كنيد.

جملات را به طور كامل ادا كنيد و براي تاكيد بر استدلال‌هاي خود از مثال‌ها زياد استفاده كنيد. از طرفي شهودي‌ها چون ترجيح مي‌دهند كه نخست تصويري بزرگ از موضوع دريافت كنند، سعي كنيد از استعاره و تشبيه براي آنان بيشتر استفاده كرده و بر حقايق خيلي پافشاري نكنيد.

متفكرها و‌ احساس‌كننده‌‌ها

متفكرها در روابط بين فردي سردند، در حالي كه احساس‌كننده‌ها گرم هستند. از طرف ديگر، متفكرها اعتماد به نفس دارند، آنها دوست دارند سريع به اصل موضوع بپردازند و حداقل زمان ممكن را هدر دهند.

در جايي كه احساس‌كننده‌ها از تعارض دوري مي‌گزينند، متفكرها به احتمال زياد بر آن (تعارض)‌ اصرار مي‌ورزند. در جايي كه احساس‌كننده‌‌ها عاطفي هستند، متفكرها طرفدار واقعيتند.

در مواجهه با متفكرها، ‌منطقي و خوددار باشيد. از آنها نپرسيد چه احساسي دارند، بلكه بپرسيد به چه فكر مي‌كنند.

با آنان مختصر حرف بزنيد و چيزي را تكرار نكنيد، اما در رابطه با احساس‌كننده‌ها به موضوعات مردمي بپردازيد، تماس چشمي قوي برقرار كنيد، پي‌درپي لبخند بزنيد و دوستانه برخورد كنيد.

قضاوت‌كننده‌ها‌ و‌ ادراك‌كننده‌ها

افراد قضاوت‌كننده در ظاهر بيروني خود بيشتر رسمي‌اند در حالي كه ادراك‌كننده‌ها بيشتر سرسري‌اند. در حالي كه قضاوت‌كننده‌ها خوددار، جدي و قاطع هستند، ادراك‌كننده‌ها بيشتر دوستدار تفريح، بازيگوشي و گستاخ هستند. قضاوت‌كننده‌ها اغلب به نظر مي‌رسد كه عجله دارند.

ادراك‌كننده‌‌ها بيشتر ظاهر آدم‌هاي آرام را دارند. قضاوت‌كننده‌ها سرراست و داراي اعتماد به نفس هستند، در حالي كه ادراك‌كننده‌ها انعطاف‌پذيرترند و در اتخاذ راهكاري خاص، كمتر مصمم هستند.

در برقراري ارتباط با قضاوت‌كننده‌ها مسائلي را كه مطرح مي‌كنيد، حل و فصل كنيد و جمع‌بندي نماييد. به آنها اجازه بدهيد كه تصميم بگيرند و زمان آنها را هدر ندهيد. از طرف ديگر به نياز ادراك‌كننده‌ها براي پرسيدن احترام بگذاريد. تصميمات خود را بر آنها تحميل نكنيد و به آنان امتياز بدهيد.

شيوه‌هاي ارتباطي

شيوه‌هاي برقراري ارتباط به اين شرح است:

نكته: در يك ارتباط دوجانبه دو طرف انتظارات خاصي دارند كه اگر اين انتظارات برآورده نشود عكس‌العمل‌ها توام با سرخوردگي و عصبانيت خواهد بود

شيوه ارتباطي بسته: در برخورد مثلا كاركنان با شيوه ارتباطي بسته، آنان را در محيطي قرار دهيد كه احساس امنيت بيشتر كنند. آنها در محيطي كه به برخورد زياد با ديگران نياز ندارند، بهتر كار مي‌كنند. همچنين مديران داراي شيوه ارتباطي بسته را تهديد نكنيد، از آنان زياد سوال نكنيد و انتظار هيچ‌گونه تقدير، راهنمايي، انتقاد يا كمك از او نداشته باشيد.

شيوه ارتباطي كور: كاركنان با اين شيوه ارتباطي اعتماد به نفس بالايي دارند، در بحث‌ها تبحر زيادي دارند، انتقادات را جدي نمي‌گيرند و اهل سازش نيستند. آنان براي قدرت احترام زيادي قائلند و اغلب كاركناني سختكوشند، پس سعي كنيد از مهارت‌ كاركنان با اين شيوه ارتباطي در افزايش بهره‌وري بيشتر استفاده كنيد.

اگر امكان داشت به آنان اجازه دهيد مسووليت كامل يك پروژه را به عهده بگيرند. همچنين در برخورد با مديران با شيوه ارتباطي كور به انتقادات آنها گوش دهيد و به آنها احترام كافي بگذاريد. معمولا اين دسته از مديران از ارائه هرگونه پيشنهاد متنفر هستند و اگر با ديد غلط اين مدير برخورد كنيد، وضعيت كاري شما بسيار دشوار خواهد شد.

شيوه ارتباطي پنهان: به خاطر بسپاريد كه ممانعت از كاركنان داراي شيوه ارتباطي پنهان كار دشواري است. آنها تمايل به موفقيت دارند ولي تقريبا به كسي اعتماد ندارند، با آنان صريح و روشن باشيد.

به آنها نشان دهيد همكاري گروهي صادقانه، تنها راه پيشرفت است. در برقراري رابطه با مديري با شيوه ارتباطي پنهان، انتظار نداشته باشيد كه همه چيز را به طور آشكارا بيان كند. اين مدير ممكن است اهل نيرنگ باشد و هميشه در رفتارش صداقت نداشته باشد.

كاري كنيد كه مديرتان اطمينان حاصل كند كه شما در پي به دست‌آوردن سمت او نيستيد. البته از برخوردهاي حساب‌شده و بادرايت با وي هراسي نداشته باشيد چراكه اين مدير در چنين شرايطي اغلب عقب‌نشيني خواهد كرد.

شيوه ارتباطي باز: در مواجهه با كاركنان با شيوه ارتباطي باز به آنان اعتماد كنيد چرا كه به اعتماد شما پاسخ خوبي مي‌دهند. آنها را در محيطي قرار دهيد تا دوستي‌ها گسترش يابند و به آنها وظايفي محول كنيد كه داراي چالش باشد. كاركنان شيوه ارتباطي بسيار باز، اغلب زياد صحبت مي‌كنند، تصور نكنيد اين افراد نمي‌توانند همزمان هم كار كنند و هم صحبت كنند. در ارتباط با مديران باز، صداقت داشته باشيد و به صورت باز برخورد كنيد. البته از درايت خود نيز استفاده كنيد. همچنين در تبادل احساسات شغلي، ترديدها و دغدغه‌ها درنگ نكنيد.

حفظ ارتباط

روابط مستحكمي كه ما در محل كار يا در هر مكان ديگري برقرار مي‌كنيم، به يك يا چند نياز ما پاسخ مي‌دهد. تا وقتي كه اين روابط در رفع نيازهاي متقابل كارآمد باشد، تداوم خواهد يافت، در غير اين صورت روابط رو به زوال خواهد رفت. معمولا در برقراري روابط و حفظ آن دو عامل مهم بايد به خاطر سپرده شود:

1 ـ انتظارات مشخص و روشن

2 ـ كيفيت متقابل روابط فردي

در يك ارتباط دوجانبه، هر يك از طرفين ارتباط، انتظارات خاصي از يكديگر دارند. رييس شما انتظارات مشخصي از شما و ساير كاركنان دارد. شما نيز انتظارات خاصي از رييس و همكاران خود داريد. متقابلا همكاران شما نيز انتظاراتي از شما و يكديگر دارند. چنانچه انتظارات ما برآورده نشود عكس‌العمل‌ها توام با سرخوردگي، عصبانيت، سوءظن و عدم اعتماد خواهد بود.

برخي از افراد اين احساسات را درون خود نگه مي‌دارند، اما برخي ديگر دست به اقدام تدافعي مي‌زنند. درواقع هر بار كه انتظارات ما برآورده نمي‌شود، به روابط ما خدشه وارد مي‌شود و تا وقتي كه انتظارات برآورده و موشكافي نشود، تغيير رويه صورت نگيرد يا انتظارات به طريقي مورد بازنگري قرار نگيرد، روابط رو به نابودي خواهد رفت. در ارتباطات بين‌فردي اغلب انتظارات ما ناگفته باقي مي‌مانند تا وقتي كه اين انتظارات زير پا گذارده مي‌شود.

ما تصور مي‌كنيم ديگران مي‌دانند چه انتظاري از آنها داريم بدون اين كه به آنها چيزي گفته باشيم. در مورد كيفيت دوسويه روابط ميان فردي نيز بايد گفت، روابط ميان فردي و داراي ماهيت متقابل است.

به عنوان مثال چنانچه همكاري براي شما كاري انجام مي‌دهد، مثلا شما را در انجام كاري دشوار كمك مي‌كند، شما نيز متقابلا سعي مي‌كنيد تا كاري براي او انجام دهيد.

به لحاظ ماهيت روابط متقابل افراد براساس چگونگي برداشت‌شان از ديگران و ماهيت ارتباطات، با آنها (ديگران)‌ ارتباط برقرار مي‌كنند. تا وقتي كه اين روابط دوجانبه ادامه داشته باشد، رابطه نيز افزايش مي‌يابد.

چنانچه كاري كه شما براي ديگري انجام مي‌دهيد به طرز چشمگيري بيشتر از چيزي باشد كه ديگران براي شما انجام مي‌دهند، ماهيت متقابل رابطه شما از تعادل خارج مي‌شود و رابطه يا رو به زوال خواهد رفت يا حداقل تا زماني كه تعامل مجدد برقرار شود، معلق باقي خواهد ماند.

معصومه اسدي - جام‌جم

پنجشنبه|ا|22|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 262]