پايگاه اطلاع‌رساني دولت منتشر كرد:دستاوردهاي نفتي ايران

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: پايگاه اطلاع‌رساني دولت منتشر كرد:دستاوردهاي نفتي ايران
خبرگزاري فارس: جزئيات دستاوردهاي جمهوري اسلامي ايران در بخش نفت،گاز و پتروشيمي اعلام شد.

مهم‌ترين دستاوردهاى صنعت نفت كشور
نفت ماده‌اى با منشأ آلى است كه از تقطير بقاياى گياهان و جانوران در اعماق زمين و در زماني طولانى به دست مي‌آيد. نفت انواع مختلفى داشته و داراى مشتقات گوناگون از جمله بنزين، نفت كوره، انواع روغن‌ها، انواع گريس، پلاستيك، لاستيك و مواد شيميايى ديگر است.

در دنياى امروز نفت از اهميت بسيار زيادى برخوردار است به طورى كه كوچك‌ترين تغيير در توليد، عرضه يا تقاضاي آن باعث بزرگ‌ترين نوسان‌ها در بازارهاى اقتصادى جهان مي‌شود. هم اكنون از صنعت نفت به‌عنوان صنعتى پويا و پردرآمد در عرصه بين المللى ياد مي‌شود.
در عمل استخراج نفت ايران از سال 1287 آغاز شد و بدينگونه تا پيش از 29 اسفند 1329، يعنى روز ملى شدن صنعت نفت ادامه داشت اما پس از آن شركت ملى نفت ايران تأسيس شد. در جريان انقلاب اسلامى ايران در سال 1357 نيز شركت ملى نفت ايران همگام با مردم انقلابى دست به اعتصاب زد و پس از پيروزى انقلاب به عرصه صادرات بازگشت. در حال حاضر وزارت نفت متشكل از چهارشركت عمده (شركت ملي نفت ايران، شركت ملي گاز ايران، شركت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي و شركت ملي صنايع پتروشيمي) است. آنچه در پي‌ مي‌آيد بخشي از مهم‌ترين فعاليت‌هاي وزارت نفت در 30 سال پس از پيروزي انقلاب اسلامي است.

رويكرد وزارت نفت در زمينه نفت خام

ايران جزء سه كشور نخست داراى ذخاير نفت و گاز جهان است به‌گونه‌اى كه در سال گذشته جمع ذخاير هيدروكربورى ايران 1316 ميليارد بشكه اعلام شد. اين موقعيت در كنار موقعيت جغرافيايى ايران، باعث شده است كه ايران نقش ويژه‌اى را در جهان نفت و گاز به خود اختصاص دهد.
اما واقعيت آن است كه داشتن اين حجم ذخاير و موقعيت جغرافيايى بدون حضور عملى در بازار نفت، اثر چندانى ندارد.
رويكرد كلان ايران در حوزه نفت، در توسعه توان توليد در كنار توسعه توان صادراتى نفت خام است به‌گونه‌اى كه ايران حفظ رتبه دوم توليد كننده اوپك در سال‌هاى آتى را به عنوان يك رويكرد كلان در دستور كار دارد.
اين هدف از دو مسير متفاوت و به صورت هم‌زمان دنبال مي‌شود، از يك سو تلاش مي‌شود كه با گسترش سرمايه‌گذارى و بهبود فناوري برداشت، توان توليد افزايش يابد و از سوى ديگر، با بهينه سازى مصرف حامل‌هاى انرژى در كشور و اصلاح تركيب مصرف فرآورده‌ها، توان صادرات نفت خام و فرآورده‌هاى نفتى افزايش پيدا كند.
در نتيجه فعاليت‌هاى اكتشافى، ميزان نفت خام قابل استحصال كشور از 4/41 ميليارد بشكه در سال 1356 به 2/138 ميليارد بشكه در سال 1386 افزايش يافت. همچنين ميزان منابع گاز طبيعى كشور نيز از 25/8 تريليون مترمكعب در سال 1356 به 13/28 تريليون مترمكعب در سال 1386 ارتقا يافت.

اكتشافات عمده نفت و گاز

به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از پايگاه اطلاع رساني دولت، اكتشاف ذخاير نفت و گاز در فلات قاره ايران از يك قرن پيش آغاز و بخش عمده‌اى از اين ذخاير كشف شده و مورد بهره‌بردارى قرار گرفته است. اكتشاف نفت و گاز در حقيقت پايه و پشتوانه فعاليت‌هاى بعدى در زنجيره ارزش نفت و گاز است. در دهه دوم انقلاب اسلامى و پس از اتمام جنگ تحميلي، آهنگ فعاليت‌هاى اكتشافى در كشور به تدريج سرعت گرفت و امكانات بيشترى به آن تخصيص داده شد. كشف ميدان گازى پارس جنوبى كه يكى از بزرگ‌ترين منابع گازى جهان به‌شمار مي‌رود، كشف ميدان‌هاى عظيم نفتى آزادگان و يادآوران و ميدان گازى تابناك، از مهم‌ترين دستاوردهاى فعاليت‌هاى اكتشافى در سال‌هاى پس از انقلاب اسلامى است. در نتيجه فعاليت‌هاى اكتشافي، ميزان نفت خام قابل استحصال كشور از 4/41 ميليارد بشكه در سال 1356 به 2/138 ميليارد بشكه در سال 1386 افزايش يافت. همچنين ميزان منابع گاز طبيعى كشور نيز از 25/8 تريليون مترمكعب در سال 1356 به 13/28 تريليون مترمكعب در سال 1386 ارتقا يافت.

طرح‌هاى اكتشافى و اكتشافي-توسعه‌اي

نظر به ضرورت تسريع در اجراى عمليات اكتشافى نفت، در سال‌هاى اخير براى استفاده از همكاري‌هاى فنى شركت‌هاى خارجى در عمليات اكتشاف نواحى مشخص، اقدام‌هاي گسترده‌اى به عمل آمد. بلوك‌هاى اكتشافى و اكتشافي- توسعه‌اى به شرح زير هستند:
بلوك اكتشافى مهر در شمال غربى اهواز، بلوك اكتشافى اناران در جنوب غربى ايران، بلوك اكتشافى زواره كاشان در ايران مركزي، بلوك اكتشافي منير در جنوب شرقي ميدان گچساران، بلوك اكتشافي فارس در خليج فارس، بلوك اكتشافي توسن در خليج فارس، بلوك اكتشافي ايران‌مهر-فروز در خليج فارس، بلوك اكتشافي- توسعه‌اي ساوه، بلوك اكتشافي-توسعه‌اي كوهدشت، بلوك اكتشافي-توسعه‌اي خرم‌آباد و بلوك اكتشافي-توسعه‌اي گرمسار.

توسعه ميادين نفت و گاز

هم‌زمان با گسترش فعاليت‌هاى اكتشافى و افزايش ذخاير نفت و گاز كشور در سال‌هاى پس از پيروزي انقلاب اسلامي، تلاشى چشمگير در توسعه ميادين نفت و گاز همراه با توجه ويژه به توسعه ميادين مشترك با كشورهاى همسايه، از طريق عقد قراردادهاى بيع متقابل و فاينانس و همچنين از محل منابع داخلى شركت ملى نفت ايران به عمل آمد. با انجام پروژه‌هاى نگهداشت توان توليد، اجراى طرح‌هاى توسعه ميادين نفتي، احداث و اصلاح كارخانه‌هاي نمك‌زدايى و انجام طرح‌هاى توليد صيانتى از مخازن شامل برنامه‌هاى تزريق گاز و آب به ميادين نفتي، علاوه بر جبران افت طبيعى توليد مخازن، تلاش فراوان در زمينه توليد نفت خام انجام گرفت.
توسعه ميادين گازى درجهت افزايش جايگزينى گاز طبيعى با سوخت‌هاى مايع و همچنين تزريق گاز در ميادين نفتى به‌منظور افزايش بازيافت نهايي، از ديگر اولويت‌ها و دستاوردهاى عمده شركت ملى نفت ايران در سال‌هاى پس از انقلاب اسلامى بوده كه بدين ترتيب ميزان توليد گاز طبيعى كشور رشد چشمگيرى داشته و از 48/143 ميليون مترمكعب در روز در سال 1356 به 8/505 ميليون مترمكعب در روز در سال 1386 افزايش يافته است. به تبع افزايش توليد گاز غني، ميزان ميعانات گازى توليدى كشور نيز افزايش قابل ملاحظه‌اى نشان مي‌دهد به طورى كه ميزان توليد مايعات و ميعانات گازى از 2/12 هزار بشكه در روز در سال 1356 به 5/408 هزار بشكه در روز در سال 1386 بالغ شده است.

توسعه ميدان گازى پارس جنوبي

يكى از مهم‌ترين اكتشافات در سال‌هاى بعد از پيروزى انقلاب اسلامي، كشف ميدان گازى پارس جنوبى بوده كه جزء بزرگ‌ترين ميادين گازى كشف شده در جهان است. با سرمايه‌گذاري‌هاى فراوان انجام گرفته در چند سال اخير در راستاى توسعه اين ميدان و صنايع پايين دستى گاز طبيعى و نيز توسعه پرشتاب منطقه ويژه اقتصادى انرژى پارس، امروزه منطقه عسلويه به قطب تأمين انرژى در منطقه تبديل شده است.
در سال 1369 با حفر نخستين چاه اكتشافى در اين ميدان و بر اساس نتايج حاصل از لرزه‌نگاري، وجود گاز در آن، مورد تأييد قرار گرفت. وسعت اين ميدان 9700 كيلومتر مربع بوده و بخش متعلق به ايران 3700 كيلومتر مربع است و بر اساس آخرين برآوردهاى انجام شده، ذخيره درجاى اين بخش حدود 14 تريليون متر مكعب گاز برآورد شده كه معادل 8 درصد كل ذخاير گازى جهان و حدود 50 درصد ذخاير گازى شناخته شده كشور است. همچنين اين بخش از ميدان داراى ذخيره‌اى بالغ بر 18 ميليارد بشكه ميعانات گازى است.
وجود ميدان گازى عظيم پارس جنوبى روى خط مرزى ايران و قطر در خليج فارس و نزديكى آن به عسلويه، باعث شده‌است كه درمدت زمانى كوتاه ‌ده‌ها ميليارد دلار و صدها ميليارد ريال در اين منطقه هزينه شود تا اين منطقه بيابانى به يك تمدن صنعتى تبديل شود كه امروز مي‌توان آن را قطب انرژى منطقه ناميد.
فعاليت اين منطقه گازي، اشتغال ده‌ها هزار نيروى كار را به دنبال داشته است كه راه‌اندازى فازهاى بعدى اين منطقه، رشد و شكوفايى بيشتر اقتصادى اين منطقه و مناطق هم‌جوار آن را در بر خواهد داشت. متوسط توليد گاز طبيعى از اين ميدان در سال 1386، در قالب 5 فاز، روزانه به ميزان 6/122 ميليون مترمكعب بوده است.
روند رو به رشد فعاليت‌هاي صنعت نفت به خصوص در زمينه اكتشاف نفت وگاز طي 3 سال اخير از سرعت بيشتري برخوردار شده است. در كشور ايران هنوز شانس اكتشاف وجود دارد و تلاش‌هاى گسترده مجموعه مديريت اكتشاف شركت ملى نفت ايران به ويژه در سال‌هاى اخير موفقيت چشمگيرى از خود به جاى گذاشته است. در اين خصوص در نتيجه انجام فعاليت‌هاى اكتشافى مورد اشاره، ميزان ذخاير نفت و گاز درجا و قابل استحصال (مورد انتظار + ممكن) ميادين كشف شده از نيمه دوم سال 1384 تا پايان خرداد ماه 1387به شرح جدول2 و 3 است.
از سوي ديگر، به منظور پاسخگويي به تقاضاى روزافزون مصرف گاز طبيعي غني، توليد اين حامل مهم انرژي، در دوره سه ساله اول برنامه چهارم توسعه، از روند صعودى برخوردار بوده و در سال 1386 نسبت به سال قبل از آن حدود 8/41 ميليون مترمكعب در روز افزايش داشته است. عملكرد اين شاخص درسال‌هاى 1386-1384 به ترتيب معادل 436، 464 و 8/505 ميليون مترمكعب در روز بوده كه در سال 1386، نسبت به سال پايه (1383) از افزايشى معادل 8/97 ميليون مترمكعب در روز برخوردار شده كه نسبت به اهداف برنامه موجود در سند بخشى به ترتيب 2/111 ، 116 و 4/112 درصد محقق شده است.
همانگونه كه بيان شد، مخزن پارس جنوبى با ميزان ذخاير 464 تريليون فوت مكعب و 17 هزار ميليون بشكه ميعانات گازي، 50 درصد ذخاير كشور و 8 درصد ذخاير گاز جهان را در خود جاى داده است.

رويكرد وزارت نفت در زمينه گاز

در حالى كه ايران دومين كشور داراى ذخاير گاز جهان است، سهم ايران در بازار جهانى گاز بسيار كم و رفع اين كاستى يكى از رويكردهاى كلان كشور در حوزه گاز است.
به بيان ديگر، ايران به رغم موقعيت خاص در دارا بودن ذخاير گازي، استفاده بسيار كمى از گاز در زمينه‌ها و حوزه‌هاى مختلف دارد كه رفع اين كاستي‌ها و گسترش انواع استفاده از گاز به عنوان رويكرد كلان در سطوح مختلف مورد توجه است.
سياست‌هاى توسعه صنعت گاز ايران براساس قابليت ذخاير عظيم گازى خود بر مبناى تأمين حداكثرى منافع ملي، ايجاد رفاه اجتماعى و برخوردارى اقشار مختلف مردم از اين سوخت پاك در بخش‌هاى جايگزينى گاز در سبد انرژى كشور، استفاده از گاز به عنوان سوخت نيروگاه‌ها، صنايع سوخت خودرو CNG و همچنين خوراك صنايع پتروشيمي، تزريق گاز به مخازن نفتى به منظور افزايش بازيافت و صادرات گاز طبيعى تعيين شده است.
در حال حاضر بازار گاز طبيعى پس از نفت، بزرگ‌ترين بازار انرژى جهان است. حجم اين بازار در سال 2006، 748 ميليارد مترمكعب برآورد شده است. در اين بازار روسيه با 151 ميليارد مترمكعب (20 درصد) و كانادا با نزديك به 100 ميليارد مترمكعب (13 درصد)، از بزرگ‌ترين صادركنندگان گاز طبيعى محسوب مي‌شوند و قطر همسايه و شريك ايران در ميدان گازى پارس جنوبى هم با 31 ميليارد مترمكعب صادرات گاز، معادل 4 درصد بازار جهاني، از جمله فعالان بازار گاز است.
در آذر ماه سال 1387، 291 كيلومتر خطوط انتقال فشارقوى، 5/1109كيلومتر شبكه گازرساني، 40768 انشعاب و تعداد 118520 مشترك به سيستم گازرسانى كشور اضافه شده است.
استفاده از گاز طبيعى به عنوان خوراك و سوخت در صنعت از مهم‌ترين برنامه‌هاى صنعت گاز كشور است در حال حاضر 25 درصد توليد گاز به بخش صنايع اختصاص يافته است و 33 درصد نيز صرف سوخت نيروگاه‌ها و توليد برق شده و مابقى آن در بخش خانگى و تجارى مصرف مي‌شود.
پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد سهم گاز در سبد انرژى از 25 درصد در سال 2005 به بيش از 40 درصد در سال 2025 خواهد رسيد. اين مسأله موجب افزايش متقاضيان گاز و ايجاد تغييرات اساسى در بازار خواهد شد.

- متوسط توليد روزانه گاز طبيعى در پالايشگاه‌ها و واحدهاى نم‌زدايى كشور در آذر ماه سال 1387 معادل 5/469 ميليون مترمكعب در روز بوده است كه در بخش‌هاى مختلف خانگي، تجاري، صنعتي،صنايع عمده و نيروگاهى مصرف مي‌شود. همچنين متوسط توليد روزانه مايعات گازى در آذر ماه سال 1387معادل 7/45698 مترمكعب در روز بوده است.

- ميزان حجم گاز انتقالى در مناطق عمليات انتقال گاز در آذرماه سال 1387 برابر با 13956 ميليون مترمكعب بوده است.

- ميزان مصرف گاز طبيعى در كشور در آذر ماه سال 1387 به طور متوسط روزانه6/445 ميليون مترمكعب بوده است.

- در آذرماه سال 1387، 2/3ميليون مترمكعب در روز گاز طبيعى براي تزريق به شركت ملى نفت ايران تحويل داده شده است.

- هم اكنون 684 شهر در كل كشور از گاز بهره‌مند هستند. تعداد روستاهاي بهره‌مند تا پايان آذر ماه سال 1387 برابر با 6379 روستا است.

- در آذر ماه سال 1387، 291 كيلومتر خطوط انتقال فشارقوي، 5/1109كيلومتر شبكه گازرساني، 40768 انشعاب و تعداد 118520 مشترك به سيستم گازرسانى كشور اضافه شده است.

- سهم گاز در سبد سوخت‌هاى فسيلى كشور در حال حاضر نسبت به ساير حامل‌هاى انرژى به 61 درصد رسيده است.

ظرفيت پالايش و نم‌زدايى گاز طبيعى در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به ترتيب معادل 383، 440 و 5/447 ميليون مترمكعب در روز بوده كه نسبت به اهداف سند بخشى در سال‌هاى يادشده به ترتيب معادل 7/97، 110 و 44/99 درصد تحقق نشان مي‌دهد. شايان ذكر است كه پالايشگاه‌هاى گازى زير در سه سال اول برنامه چهارم توسعه، احداث شده و مورد بهره بردارى قرار گرفته‌اند:

- پالايشگاه گاز پارسيان يك با ظرفيت 43 ميليون مترمكعب در روز.

- پالايشگاه گاز پارسيان 2 با ظرفيت 5/37 ميليون مترمكعب در روز.

- پالايشگاه گاز ايلام با ظرفيت 8/6 ميليون مترمكعب در روز.

- پالايشگاه گاز مسجد سليمان با ظرفيت يك ميليون مترمكعب در روز.

از سوي ديگر، احداث شبكه گاز شهرى در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به ترتيب معادل 13557، 12844 و 2/15699 كيلومتر بوده كه نسبت به اهداف برنامه وزارت نفت در دو سال آخر دوره مورد بررسى به ترتيب به ميزان 24/131 و 85/161 درصد تحقق نشان مي‌دهد. به اين ترتيب مجموع شبكه‌هاى توزيع گاز كشور به 146883 كيلومتر رسيده است.

عملكرد شاخص متوسط مصرف گاز طبيعى

(بدون تزريق) در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به ترتيب معادل 74/268 ، 18/299 و 6/335 ميليون مترمكعب در روز بوده كه نسبت به اهداف سند بخشى در سال‌هاى يادشده به ترتيب معادل 62/84 ، 17/75 و 76/75 درصد محقق شده است.
در كنار آن، در مورد تعداد مشتركان جديد گاز، عملكرد اين شاخص در سال‌هاى 1386-1384 به ترتيب معادل 09/919 ، 97/886 و 91/882 هزار مشترك بوده است كه نسبت به اهداف سند بخشى در سال‌هاى يادشده به‌ترتيب معادل 55/122، 55/128 و 96/137 درصد تحقق نشان مي‌دهد. بدين ترتيب جمع كل مشتركان گاز طبيعى در كشور تا پايان سال 1386 به 10184436 مشترك رسيده است.
عملكرد شاخص خانوارهاي تحت پوشش در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به‌ترتيب معادل با 83/1050، 17/985 و 43/897 هزار خانوار بوده است.
از سوي ديگر، عملكرد شاخص متوسط مصرف گاز طبيعي(بدون تزريق) در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به ترتيب معادل 74/268 ، 18/299 و 6/335 ميليون مترمكعب در روز بوده كه نسبت به اهداف سند بخشى در سال‌هاى يادشده به ترتيب معادل 62/84 ، 17/75 و 76/75 درصد محقق شده است. در دوره مورد بررسى رشد فزاينده مصرف در بخش خانگي- تجارى تداوم يافته است. به طور كلى روند مصرف گاز طبيعى در اين بخش و ساير بخش‌هاى مصرف باعث شده است كه در برخى از فصول سال سهم اختصاصى به بخش تزريق گاز نسبت به برنامه به طور كامل محقق نشود.

رويكرد وزارت نفت در زمينه پتروشيمي

طى سال‌هاى پس از انقلاب، ايران توسعه صنعت پتروشيمى ‌را به عنوان يك بخش، با ارزش افزوده بالاتر مورد توجه قرار داده و اين راهبرد كه در مسير فاصله گرفتن از خام فروشى است، باعث شده در بسيارى از حوزه‌ها صاحب بالاترين جايگاه در بين كشورهاى خاورميانه باشد.
نكته قابل توجه آن است كه اين صنعت امكان حضور ايران در بازارهاى جهانى و افزايش صادرات را نيز فراهم مي‌كند.
مجموع كل توليدات مجتمع‌هاى پتروشيمى شركت ملى صنايع پتروشيمى در آذر ماه 1387بالغ بر 2037 هزار تن بوده كه معادل 64 درصد ظرفيت اسمى ماه و 78 درصد برنامه توليد ماه است.
مقدار 426 هزار تن فروش داخلى محصولات پتروشيمى و مقدار 700 هزار تن صادرات محصولات پتروشيمى بوده و در حال حاضر 21 مجتمع پتروشيمى در كشور فعال هستند.
عمده‌ترين طرح‌هاى بخش پتروشيمى راه‌اندازى شده در سال‌هاى پس از انقلاب اسلامى عبارت‌اند از:
پتروشيمى رازى واحدهاى آمونياك 2 و اوره 2، مجتمع پتروشيمى بندرامام، مجتمع پتروشيمى اراك، متانول خارك، مجتمع پتروشيمى تبريز، مجتمع پتروشيمى اصفهان، مجتمع پتروشيمى اروميه، مجتمع پتروشيمى خراسان، مجتمع پتروشيمى فجر - يوتيليتى متمركز فاز يك، مجتمع پتروشيمى امير كبير، مجتمع پتروشيمى بوعلى سينا، مجتمع پتروشيمى خوزستان، مجتمع پتروشيمى تندگويان يك، مجتمع پتروشيمى تندگويان2، مجتمع پتروشيمى شيراز(متانول)، مجتمع پتروشيمى كربن بلاك اهواز (واحد دوم)، پتروشيمى امير كبير (طرح الفين ششم)، پتروشيمى شهيد تندگويان (طرح PTA /PET اول)، مخازن صادراتى در منطقه ويژه اقتصادى پتروشيمي، پتروشيمى شهيد تندگويان (طرح PTA دوم)، فاز اول بندر پتروشيمى پارس، پتروشيمى خوزستان (طرح پليمرهاى مهندسي)، فاز اول پتروشيمى پارس (طرح استحصال اتان)، پتروشيمى مبين (طرح سرويس‌هاى جانبى متمركز)، پتروشيمى مارون (طرح الفين هفتم)، پتروشيمى زاگرس (طرح متانول چهارم)، پتروشيمى برزويه «نوري» (طرح آروماتيك چهارم)، پتروشيمى فن‌آوران (واحدهاى اسيد استيك و منوكسيد كربن)، پتروشيمى اوره و آمونياك غدير (طرح آمونياك و اوره چهارم)، پتروشيمى لاله (طرح پلى اتيلن سبك)، پتروشيمى رازى (واحد آمونياك سوم)، پتروشيمى شهيد تندگويان (واحدهاى PET دوم)، واحد اتيلن گلايكول‌هاى جم، پلى اتيلن سنگين فيليپين، پليمر آرياساسول (واحد اتيلن طرح الفين نهم)، پتروشيمى جم (واحد اتيلن طرح الفين دهم)، صنايع پتروشيمى كرمانشاه (طرح آمونياك و اوره پنجم).
صنعت پتروشيمى از جمله صنايع پايين‌دستى صنعت نفت و گاز است كه نقش مهمى در كسب ارزش‌افزوده از نفت خام و گاز طبيعى در فرآيند زنجيره ارزش دارد. خوراك صنايع پتروشيمى از محصولات جانبى حاصل از استخراج نفت نظير مايعات گازي، فرآورده‌هاى پالايشي، نظير نفتا و گاز طبيعى و اتان استحصالى از آن، تأمين مي‌شود. اغلب خوراك مصرفى مجتمع‌هاى پتروشيمى توسط شركت‌هاى ملى نفت، گاز، پالايش و پخش تأمين مي‌شود.
عملكرد شاخص ميزان صادرات محصولات پتروشيمى در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به ترتيب معادل 5220، 6040 و 9530 هزار تن بوده كه نسبت به اهداف برنامه وزارت نفت در سال‌هاى يادشده به ترتيب به ميزان 35/87، 21/91 و 43/108 درصد محقق شده است.
همچنين عملكرد شاخص ارزش صادرات محصولات پتروشيمى در دوره يادشده به ترتيب معادل 2323، 3298 و 6059 ميليون دلار بوده كه نسبت به اهداف برنامه وزارت نفت در سال‌هاى يادشده به ترتيب به ميزان 1/145، 146 و 48/139 درصد محقق شده است.
عملكرد ميزان فروش داخلى محصولات پتروشيمى در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به ترتيب معادل 4890، 6060 و 6380 هزار تن بوده كه نسبت به اهداف برنامه وزارت نفت در سال‌هاى يادشده به ترتيب معادل 46/78 ، 25/81 و 45/78 درصد محقق شده است.
همچنين عملكرد شاخص ارزش فروش داخلى محصولات پتروشيمى در دوره يادشده به ترتيب معادل 16052، 26520 و 32307 ميليارد ريال بوده كه نسبت به اهداف برنامه وزارت نفت در سال‌هاى يادشده به ترتيب معادل 8/109 ، 108 و 3/112 درصد محقق شده است.

رويكرد وزارت نفت در زمينه پالايش و پخش

تأمين نياز كشور به فرآورده‌هاى نفتى از يك سو و تلاش براى كسب ارزش‌افزوده حاصل از پالايش فرآورده‌هاى نفتى از جمله عواملى بود كه باعث شد در سال‌هاى پس از پيروزى انقلاب، استراتژى توسعه صنعت پالايش كشور در دستور كار قرار گيرد.

- خوراك پالايشگاه‌هاى كشور در آبان ماه 1387 معادل 3/1657 هزار بشكه در روز (5/1631 هزار بشكه نفت خام و 9/25 هزار بشكه ميعانات گازي) بوده است.

- ميزان توليد فرآورده‌هاى اصلى در آبان ماه 1387 معادل 236090 مترمكعب در روز بوده است

- ميزان توليد ساير فرآورده‌ها در آبان ماه 1387 معادل 21650 مترمكعب در روز بوده است.

ايران داراى 9 پالايشگاه به نام‌هاي: پالايشگاه آبادان، تهران، تبريز، اراك، اصفهان، بندرعباس، كرمانشاه، شيراز و لاوان است.
در سال‌هاى 1386-1384 با اجراى پروژه‌هاى بهبود وتوسعه پالايشگاهي، مجموع توليد پنج فرآورده اصلى به ترتيب معادل 2/226 ، 7/230 و 3/229 ميليون ليتر در روز بوده كه نسبت به ارقام برنامه سند بخشى به ترتيب به ميزان 48/98 ، 8/97 و 3/101 درصد تحقق يافته است. سهم توليد بنزين موتور از مجموع توليد پنج فرآورده اصلى در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به ترتيب معادل 7/18، 4/19 و 7/19 درصد است.
به علت شرايط اضطرارى عملياتى و تعميراتى كه براى خطوط لوله انتقال نفت خام در طول عمليات سالانه پيش‌بينى مي‌شود و جلوگيرى از نوسان‌هاي تأمين خوراك پالايشگاه‌ها، مخازن ذخيره براى نفت خام با ظرفيتى متناسب با چند برابر ظرفيت روز مصرف هريك از پالايشگاه‌ها احداث شده است. مجموع ظرفيت مخازن نفت خام و مايعات گازى در سال‌هاى 1386-1384 به ترتيب برابر با 5/13، 1/14 و 4/15 ميليون بشكه بوده است.
فرآورده‌هاى توليدى پالايشگاه‌هاى كشور به انبارهاى جانبى در محوطه پالايشگاه‌ها ارسال مي‌شود. مخازن ذخيره در انبارهاى جانبى براى اختلاط محصولات ميانى و تهيه فرآورده‌هاى نهايى طبق مشخصات كيفى موردنظر و ذخيره‌سازى و اندازه‌گيرى و تحويل براى ارسال به انبارهاى تداركاتى است. ظرفيت مخازن فرآورده‌هاى پالايشگاه‌هاى كشور در سال‌هاى 1386-1384 به ترتيب برابر با 9/23، 25 و 6/23 ميليون بشكه بوده است.
دركنار اقدام‌هاي انجام شده در سال‌هاى 1386-1384 مجموع انتقال نفت خام و فرآورده از طريق خطوط لوله، نفت‌كش‌هاى جاده پيما، مخزن داران راه آهن و نفت‌كش‌هاى دريايى به ترتيب معادل 63938 ، 66699 و 64826 ميليون تن كيلومتر بوده است.
ايجاد سامانه كارت هوشمند سوخت در اجراى طرح عظيم سهميه‌بندى بنزين، بزرگ‌ترين پروژه فناورى اطلاعات (IT) كشور محسوب مي‌شود كه گام مهمي در تحقق بهينه‌سازي مصرف بنزين و نفت گاز است.
مجموع متوسط مصرف پنج فرآورده نفتى اصلى در سال‌هاى 1386-1384 به ترتيب معادل با 63/218، 38/233 و 08/231 ميليون ليتر در روز بوده است كه نسبت به اهداف برنامه سند بخشى به ترتيب معادل 94/103، 3/108 و 04/105 درصد تحقق نشان مي‌دهد. در سال 1386 با اجراى طرح عظيم سهميه‌بندى بنزين، روند فزاينده مصرف اين فرآورده نفتى نسبت به سال قبل از آن به ميزان 2/9 ميليون ليتر در روز، كاهش يافته است به طورى كه سهم مصرف بنزين موتور از مجموع مصرف پنج فرآورده اصلى در سه سال اول برنامه چهارم توسعه به ترتيب معادل 7/30، 6/31 و 9/27 درصد بوده است.

بهينه‌سازى مصرف انرژى از طريق ايجاد سامانه كارت هوشمند سوخت

ايجاد سامانه كارت هوشمند سوخت در اجراى طرح عظيم سهميه‌بندى بنزين، بزرگ‌ترين پروژه فناورى اطلاعات (IT) كشور محسوب مي‌شود كه گام مهمي در تحقق بهينه‌سازي مصرف بنزين و نفت گاز است.
اجراى اين طرح در سال 1386، باعث جلوگيرى از مصرف بي‌رويه بنزين و ايجاد الگوى بهينه مصرف فرآورده‌هاى نفتى شده است و اقدامى مهم در راستاى مديريت مصرف سوخت به شمار مي‌رود. برخى از دستاوردهاى اجراى اين طرح تا پايان سال 1386 به شرح زير بوده است:

- صرفه جويى حدود 4 ميليارد دلار مصرف بنزين در سال.

- جلوگيرى از قاچاق بنزين به خارج از مرزهاى كشور.

- جلوگيرى از رشد 10 درصدى مصرف در كشور.

- ايجاد سيستم نرم افزارى و زيرساخت‌هاى ارتباطى لازم.

- جمع آورى اطلاعات تمام خودروها بر حسب نوع، سال ساخت و...

از عمده فعاليت‌هاى انجام گرفته در زمينه اين طرح تا انتهاى سال 1386 مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

- توزيع حدود 15 ميليون كارت هوشمند.

- تجهيز 2300 جايگاه و حدود 13800 نازل بنزيني.

- جمع آورى داده‌هاى 60 ميليون ليتر مصرف به صورت روزانه.

- ايجاد بانك اطلاعاتى مصرف سوخت خودرو و موتورسيكلت.

- ايجاد مركز داده نوين با ظرفيت پاسخگويى 6 ميليون تراكنش در روز.
انتهاي پيام/

شنبه|ا|3|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 176]