دريا درماني

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: دريا درماني

دريا درماني يا‏‎ thalassotherapy ‎از واژة يوناني تالاسا‎ (thalassa) ‎به معناي دريا برگرفته شده و مترادف با كاربرد پزشكي آب دريا است. دريا درماني يكي از شاخه‌هاي آب درماني در طب مكمل است كه از آن براي درمان بيماري‌هاي مختلف جسمي و روحي استفاده مي‌‌شود در اين شيوه درماني، درمانگران از آب دريا، ماسه‌‌هاي ساحل، جلبك‌ها و گياهان دريايي و انواع سنگ‌ها و نمك‌هاي دريايي و معدني براي درمان بيماري‌ها بهره مي‌‌برند. اين شيوه امروزه يكي از رايج‌ترين شيوه‌هاي درماني به ‌ويژه براي درمان ناراحتي‌‌هاي استخواني و مفصلي است كه در بعضي از كشورهاي اروپايي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. البته اين شيوة درماني، اشكال گوناگوني را به خود مي‌گيرد كه شامل دوش گرفتن و پاشيدن آب گرم دريا، گذاشتن رسوب‎‏‌هاي دريايي و مرهم‌هاي جلبكي يا استشمام بخارات دريايي است. اماكن توريستي و درماني كه داراي خزينه‌هاي آب گرم دريا هستند، خدمات پوشاندن بدن با جلبك‌‏‎ها و رسوبات دريايي را نيز ارائه مي‌دهند‎.‎‏ چنين تصور مي‌رود كه ويژگي‌هاي آب دريا اثرات سودمندي بر منافذ پوست دارد و عناصر ناياب منيزيم، پتاسيم، فسفات كلسيم و خود سديم كه در آب دريا وجود دارد، از طريق پوست جذب مي‌شوند‎.‎‏ هر چند اثربخشي اين شيوة درماني از ديدگاه علمي هنوز مورد كنكاش قرار نگرفته است امّا دريا درماني در جايگاه طب جايگزين و مكمّل جاي مي‌گيرد و با توجه به نگرش مثبت به طب جايگزين در هزارة جديد و آموزش اصول اين نوع مكاتب پزشكي در دانشكده‌هاي پزشكي مدرن، مي‌توان چنين تصور كرد كه با رشد شتابان دريادرماني نيز روبرو خواهيم بود.‏

در يونان باستان، بقراط آب درماني را تدوين كرد. مصريان باستان، يونانيان و رومي‌ها نيز، اثرات سودمند آب دريا در درمان و پيشگيري از بيماري‌ها را شناختند‎.‎‏ در سال 1791 «ريشارد راسل»، نخستين اثر پزشكي را در مورد اثرات درماني آب دريا به چاپ رساند و نخستين بيمارستان دريايي در بريتانيا، ايجاد شد. در سال 1899 نخستين مركز دريا درماني در «روسكوف» فرانسه تأسيس شد. طيّ سدة بيستم، دريا درماني در اروپا، به ويژه در فرانسه، با استقبال گسترده‌اي روبرو شد.‏‎ ‎در سال 1904، «رنه كوئين تون»‏‎ (Rene Quinton) ‎فرانسوي، اثر طبي خود را به چاپ رساند. او نخستين كسي بود كه توانست همانندي بي همتاي ميان آب دريا و لنف و پلاسماي خون پستانداران را توصيف كند. او پي برد كه آب دريا با ارگانيسم‌هاي زنده، سازش‌پذيري بي‌نظيري دارد‎.‎‏ «رنه كوئين تون»، براي اعتبار بخشي به مطالعات خود، پژوهش‌هاي تجربي را در بيمارستان طراحي كرد. نتايج اين پژوهش‌ها شگفت انگيز بود. تعداد زيادي از بيماران كه در مراحل انتهايي بودند، توانستند توان خود را با كمك آب دريا به دست آورند. او با همكاري پزشكان ديگر توانست طيّ چهار سال، روش‌هاي مناسبي براي تعيين دوزاژ آب دريا پيدا كند. اثر پزشكي او، نمايانگر تجربيات باليني اوست‎.‎

در سال 1921، دكتر «جمكوت» Jamcot)‎)، شفاخانة دريايي خود را به چاپ رساند كه تجربيات درماني بيماري‌هاي كودكان با استفاده از فرمول «كوئين تون»، در آن هويدا است‎.‎‏ در سال 1964، «لوئيزون بوبت»‏‎ (Bobet) ‎‏ نخستين مركز دريا درماني مدرن را در فرانسه بنيان گذاشت‎.‎‏ در سال 1967، دكتر «لا – بوناردير» (‏La Bonnardiere‏)، واژة دريا درماني (‏thalassotherapy‏) را بنيان كرد كه به معناي تركيب كاربردي دريا و محيط آب و هواي دريايي است.‏

‏«محمد بن زكرياي رازي» در جلد بيست و يكم كتاب شگفت انگيز الحاوي خود در مورد آب دريا (ماءالبحر) چنين مي‌نويسد:

‏«خاصيت زبان گز دارد، براي معده بد است. مسهل شكم است و بلغم را اسهال مي‌كند. چنانچه آن را در حالي كه گرم باشد روي بدن بريزند، گرم كننده و تحليل برنده خواهد بود و براي درد عصب و شقاق به وجود آمده در اثر سرما قبل از چركين شدن سودمند خواهد بود. آن را در تهية مرهم‎‌‎هاي تحليل برنده مورد استفاده قرار مي‌دهند و چنانچه به صورت تنقيه استفاده شود براي پيچش شكم مفيد خواهد بود. آن را روي جرب و موضع خارش و قوبا و شپش و ورم‌‏‎هاي‎ ‎پستان مي‌ريزند. چنانچه خون در زير پوست جمع شده باشد و موضع را با آب دريا شستشو دهند، خون جمع شده را تحليل خواهد برد. وارد شدن در آب گرم دريا براي موارد سرد شدن بدن و گزش افعي و عقرب و رتيل و خزندگاني كه در اثر گزش آنها بدن دچار لرزش مي‌شود، سودمند خواهد بود. استحمام با آب دريا براي بيماري‌هاي مزمن به وجود آمده در تمامي بدن و به ويژه درد اعصاب سودمند است. بخار آن براي استسقا و سردرد و دشواري شنوايي مفيد است. آن را به تنهايي در موارد اسهال شكم به بيماران مي‌‏‎نوشانند و پس از آن شورباي مرغ يا ماهي به بيمار تجويز مي‌كنند تا گزش حاصل از آن را خنثي سازد».‏

‏«ابوعلي سينا» نيز در كتاب اول «قانون در طب» در مورد ماسه‌هاي دريايي كه در دريا درماني استفاده مي‌شود، چنين مي‎نويسد: «بهترين نوع ماسه براي جذب رطوبت از پوست، ماسه‌هاي گرم كرانة دريا است. در موقع استفاده از ماسه بدن را بايد به وسيلة آن پوشاند يا ماسه را كم كم بر بدن پاشيد. ماسة گرم از لحاظ فوايدش مانند آفتاب است و به طور كلي بدن را بيشتر از حد لازم مي‌خشكاند».‏

‏«سيّد اسماعيل جرجاني» نيز در «الاغراض الطبيه و المباحث العلائيه» خود، بهترين هوا را هوايي مي‌داند كه جمله از بخار دريا بر مي‌خيزد كه براي سلامتي تن مفيد است. همچنين ابن سينا در كتاب دوم قانون كه در ويژگي آب‌هاي گوناگون بحث مي‌كند، در مورد آب دريا، نظرياتي شبيه به زكرياي رازي ارائه مي‌دهد‎.‎

‏«آب دريا داروي ترك‌هاي ناشي از سرما است به شرطي كه چركين نشده باشند. شپش كش است، خون بند آمده در زير پوست را تحليل مي‌برد. آب دريا خارش و گري و قوبا را نافع است.

آب دريا و هر آبي كه هم مزاج او است، اگر تن را در آن شستشو دهند، در بيماري‌هاي عصب مانند لرزش، فالج، تخدير شدن و غيره مفيد است. بخار دريا سردرد را از بين مي‌برد. آب دريا را بر پستان پاشند از آماس پستان مي‌كاهد. آب دريا و همانندش با معده ناجور است. بخار آب دريا در علاج استسقاء نافع است. آب دريا را در حقنه به كار برند درد و پيچ روده تسكين يابد. آب دريا بخورند اسهال دهد. امّا گزندگي دارد و بهتر است به دنبال نوشيدنش سوپ مرغ خورند. مار گزيده در آب دريا نشيند سود ببيند و اين علاج پادزهر ساير گزنده‌هاي كشنده است.»

در حقيقت هم‌اكنون در فرانسه سالانه 200 هزار نفر از خدمات دريا درماني استفاده مي‌كنند. در كلوپ‌هاي سلامت اروپايي، هزينة يك بار استفاده از خدمات دريا درماني بالغ بر 30 پوند است. رويكرد شگفت انگيز جهاني به طب مكمّل و جايگزين، بسيار پيچيده است و شامل عوامل گوناگوني است كه مي‌‏‎توان آنها را در گستره‌هاي متفاوتي در نظر گرفت. شايد بي ‏‎خطري تأثيرات، قابل دسترس بودن و وفور شيوه‌هاي درمان جايگزين و داروهاي گياهي در كنار كنترل مسير درمان و هم خواني با فلسفه كل نگر كه تأكيد روي فرآورده‌هاي طبيعي دارد نيز از عوامل مهم باشند‎.‎‏ بي‌شك، تأثيرات منفي داروهاي شيميايي، عدم تأثير آنها در بعضي از شرايط و عوارض ناخواسته اين داروها نيز مي‌‏‎توانند از عوامل ديگر باشند. امّا بدون ترديد، گريز از علم و تكنولوژي و ساختار شكني كه در پسامدرنيته در حال شكل‎گيري است نيز اثر عمده‌اي روي بازگشت به طب جايگزين و مكمّل داشته است‎.‎

در هر صورت، با توجه به استقبال گسترده از دريا درماني در اروپا، انجمن چشمه درماني اروپا‎ (European Spas Association)‎، كاربرد دريا درماني را در گسترة درمان بيماري ‏‎هاي مزمن مانند بيماري‌هاي تنفسي، پوستي و پروفيلاكسي در افراد سالم و برنامه‌هاي سلامت بدني مجاز دانسته و تعريف استاندارد و جامعي را در مورد دريا درماني ارائه داده است. بر اساس اين تعريف، دريا درماني برنامة جامع درماني، پيشگيري و ارتقاء سلامت است كه بايد تحت مراقبت‌هاي پزشكي و با مشاركت افراد ورزيدة اين رشته به كار رود. همچنين اين شيوه ‏‎بايد در مكان‌هايي به كار برده شود كه در مجاورت آب و هواي دريايي باشد، هر چند مي‌توان آب دريا را در استخرها و خزينه‌هاي شنا نيز به كار برد. همچنين بر اساس نظر اين انجمن، مي‌‏‎توان از رسوبات يا جلبك‌هاي دريايي نيز در موارد گوناگون استفاده كرد. نور طبيعي خورشيد نيز براي درمان‎ (heliotherapy) ‎‏ به كار مي‌رود. هر چند كه در شرايط نامساعد آب و هوايي، از اشعة ماوراء‌بنفش به عنوان جايگزين مي‌توان استفاده كرد. همچنين اقدامات ديگري براي سلامت مانند آرامش‌بخشي، تغيير الگوي تغذيه‌اي و فيزيكي نيز همزمان انجام مي‌شوند‎.‎

در حقيقت بخشي از دريا درماني، تغيير در الگوي زندگي است كه در جستجوي رهايي فرد از استرس‌هاي زندگي مدرن بوده و فرد را در اقيانوسي از نور خورشيد دريايي و ذرات دريا كه در هوا شناور هستند رها مي‌سازد. اين ذرات آئروسلي به بخش‌هاي ژرف‌تر دستگاه تنفسي وارد شده و در حبابچه‌هاي ريوي اثرات خود را نشان مي‌دهند. ميزان بالاي اشعة ماوراء بنفش خورشيدي در ساحل دريا، روي متابوليسم كلسيم نيز اثر مي‌گذارد. عناصر ناياب دريا همراه منيزيم، منگنز و كبالت كه در دفاع طبيعي و ايمني ارگانيسم مؤثر هستند نيز از طريق شنا كردن درآب گرم دريا، جذب مي‌شوند.‏

بايد توجه داشت كه دريا درماني فقط به شنا كردن محدود نمي‌شود بلكه به چيزهايي كه در سطح، زير و پيرامون دريا موجود است گسترش و تعميم پيدا مي‌كند. آب ‌و هواي دريا، به ويژه در ارتفاعات مجاور دريا، محرك قوا و بسيار نيرو‌بخش است. در كنار دريا، استفاده از اشعه خورشيد (آفتاب درماني) و هوا درماني روي پوست بدن نيز عملاً امكان ‌پذير است.‏

عناوين و واژه‌هايي كه در زير اشاره مي‌شود در قلمرو دريا درماني، خود مؤيد گستره و وسعت كاربرد دريا درماني است.‏‎ ‎

‏1‏‎ Slime Therapy ‎درمان به وسيله رسوبات دريا‎ ‎

‏2‏‎ Blneo Therapy ‎درمان بوسيله استحمام در دريا‎ ‎

‏3‏‎ Psammo Therapy ‎درمان از طريق شن داغ كنار دريا‎ ‎

‏4‏‎ Helio Therapy ‎آفتاب درماني‎ ‎

‏5‏‎ Anemo Therapy ‎درمان به وسيله نسيم دريا‎ ‎

مهمترين بخش دريا درماني براي بيماري‌هاي روماتيسمي بخش هيدروتراپي و آب درماني آن است.‏

ادامه دارد...

دوشنبه|ا|19|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 152]