بررسي عقلانيت و پرسشگري در آخرين شماره فصل‌نامه حوزه

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: بررسي عقلانيت و پرسشگري در آخرين شماره فصل‌نامه حوزه
گروه انديشه: مقاله «عقلانيت و پرسشگري»، نوشته حسن جمشيدي، در آخرين شماره فصل‌نامه حوزه منتشر شد.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، نويسنده در اين مقاله به ارتباط موضوع پرسشگري با مقوله عقلانيت پرداخته است. وي اين مقاله را در بخش‌هايي با عناوين نخستين پرسش، دومين پرسش، آغاز دوره احساس و عاطفه، اوج دوره عاطفي، دوره شكوفايي خرد انساني، دوره خردورزي، دوره خردگرايي، پرسش‌هاي پيروان ساير اديان و كفار از پيامبر(ص)، پرسش‌هاي خداوند، پرسش از قيامت، پرسش‌هايي كه خداوند ياد مي‌دهد و روش شناسي طرح پرسش،تدوين كرده است.

وي در مقدمه اين مقاله نگاشته است: سؤال در آيات قرآن به دو معني است: يكي به معناي درخواست و ديگري به معناي پرسيدن. به ديگر بيان، يكي به معناي پرسيدن از سر نداري است كه مي‌شود بيان خواسته و درخواست؛ و ديگري پرسيدن از سر نداري است كه مي‌شود پرسش. «يَسْأَلُهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ»: هر كه در آسمان‌ها و زمين است از او درخواست مى‏كند. در اين آيه يساله به معناي پرسيدن و در پي پاسخ بودن نيست؛ بلكه به معناي درخواست و طلب است.

نويسنده اين مقاله، پرسش حضرت آدم(ع) را بعد از خلقت خود از خداوند، به نوعي جز اولين پرسش‌هاي زندگي مي داند و مي‌نويسد: آنجا كه صحبت از خلقت آدم ابوالبشر است، گفت‌وگو و مناظره بين خداوند و فرشتگان مطرح است و به نظر مي‌رسد نفي همين پرسش، آغاز زندگي جديد در عرصه تاريخ است.

در بخش آغاز دوره احساس و عاطفه، آورده است: بعد از اينكه خداوند، آدم را مي‌آفريند، اتفاق مهمي رخ مي‌دهد: «وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلاَ مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلاَ تَقْرَبَا هَذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الْظَّالِمِينَ»:و گفتيم اى آدم خود و همسرت در اين باغ سكونت گير[يد] و از هر كجاى آن خواهيد فراوان بخوريد و[لى] به اين درخت نزديك نشويد كه از ستمكاران خواهيد بود. در حقيقت آدم ابوالبشر، با دو حكم الهي روبرو بوده است كه يكي به صورت امري است و ديگري به صورت نهي. يكي خوردن از همه چيز براساس تمايل و خواسته، و ديگري نزديك نشدن به درخت خاص و آدم ابوالبشر دستور نخست را مي‌پذيرد و بدان تن در مي‌دهد ولي نسبت به دستور دوم گويا مهار نفس خويش را ندارد. خواسته‌ها بر عقلانيت و حقايق، سايه افكنده است و از طرف آدم ابولبشر هيچ پرسشي مطرح نمي‌شود كه چرا نبايد به آن درخت نزديك شوم.

وي در بخش نهايي اين مقاله، بعد از تقسيم‌بندي سؤالات مطرح شده در قرآن كريم، اينگونه نتيجه مي‌گيرد: از ميزان پرسش هاي مطرح شده در هر عصر و دوره مي‌توان ميزان رشد و توسعه فكري هر جامعه را مورد بررسي و ارزيابي قرار داد و به ميزاني كه از آفرينش انسان جلوتر مي‌آييم، به نظر مي‌رسد كه بر حجم پرسش ها افزوده مي‌شود و اوج و فراواني پرسش‌ها در دوره بسيار كوتاه زندگاني پيامبر خاتم(ص) است كه در آيات زيادي به طرح پرسش پرداخته شده است.

مقاله «عقلانيت و پرسشگري» در شماره 148، 149 نشريه حوزه، كه به موضوع آزادانديشي اختصاص دارد، منتشر شده است.

شنبه|ا|3|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 139]