كاروانسرا سنگي رباط كريم‌

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: كاروانسرا سنگي رباط كريم‌
كاروانسراها، مرحله پيشرفته‌اي از زندگي ايرانيان را مجسم مي‌كنند. اين بناها به عنوان مكان‌هايي امن در ميان مسيرهاي طولاني در سرزمين پهناور ايران، از ديرباز پذيرايي كاروانياني بودند كه به منظور تجارت و زيارت و سياحت راه مي‌پيمودند.‌

ساخت اين بناها از زمان هخامنشيان كه چاپارها بايد براي رساندن پيغام، راههاي كشور را مي‌پيمودند مرسوم شد. جهانگرد و مورخ يوناني از منزلگاههايي بين و ياد كرده است كه كاروانيان آن مسيري طولاني را سه ماه مي‌پيمودند.

از آن زمان تا دوران قاجار اين بناها در مسيري پر از افت و خيز به حيات خود ادامه داد.

وقفه‌اي از تاريخ تا به قدرت رسيدن سلجوقيان در بازرگاني ايران بوجود آمد، از رونق آنها كاست و با به قدرت رسيدن صفويه كاروانسراها عصر شكوفايي خود رااز سر گرفتند.

در اين دوره امنيت راهها و گسترش تجارت، كاروانسراهاي بسياري - به گفته برخي از تاريخ‌نگاران 999 كاروانسرا- برحسب موقعيت جغرافيايي با طرح‌هاي متنوع ساخته شد، در دوره قاجار نيز علاوه بر تعمير برخي از آنها، كاروانسراهاي جديد بنا شد، اما هرگز به شكوه و شوكت دوران صفوي بازنگشتند.

امروزه باقيمانده اين بناها در جاي جاي ايران ديده مي‌شود كه بيشتر به مخروبه تبديل شده است و به اين ترتيب يادگارهاي ارزشمند معماري اين سرزمين كه در طول قرنها نقش ارزنده‌اي را در فرهنگ جامعه ايفا مي‌كردند، به دست فراموشي سپرده شده‌اند.

يكي از اين بناها در فاصله 35 كيلومتري جنوب غربي تهران كاروانسراي سنگي است كه در كنار جاده تهران - ساوه قرار دارد. اين بنا تا سال 1383 مامن حفاران و جايگاه احشام بود. اما از اين سال به بعد به سبب مجاورت با شهر جديد در سه بعد پژوهش، مرمت و احيا اقداماتي در اين كاروانسرا آغاز شد كه در حال انجام است.

در مورد قدمت اين بنا اختلاف نظر بسيار است. در كتاب آن را از ابنيه دوران پيش از سلجوقي مي داند.

ديوار ضخيم كاروانسراي رباط كريم ارتفاعي معادل دو برابر ارتفاع ساختمانها در داخل كاروانسرا دارد. بناي كاروانسرا بسيار ساده است و شامل اتاقهايي است كه با طاقهاي گهواره‌اي شكل، پوشيده شده است و در آنها به طرف حياط باز مي‌شود. در سه حياط مركزي، سه ايوان وجود دارد و مدخل حياط نيز به صورت ايواني است.‌

تا دوره قاجار، ذكري از رباط و كاروانسراي سنگي آن نيامده است. در اين دوره به ظاهر رباط كريم رونق بيشتري مي‌يابد.

كه يكي از سياحان دوران قاجار بود، در سفرنامه خود چنين گفته است:
در يافته‌هاي باستانشناسي، كوره‌هاي ذوب فلز در حياط اين كاروانسرا به چشم مي‌خورد كه نمايانگر يكي از كاربري‌هاي اين بنا به عنوان بوده است.>‌

تزئينات قطاربندي بالاي بدنه بيروني ديوارها كه نقش آبچكان داشتند و بخش اندكي از آن در قسمتي‌ از ديوار شمالي موجود است و شايد تنها تزئينات باقيمانده در اين بنا باشد، جملگي نشان از طرحي از پيش انديشيده شده براي ساخت بنايي با الگوي چهار ايواني و به منظور كاربردي خاص است.

با توجه به وسعت دشتهاي حاصلخيز منطقه، اين فرض بيشتر تقويت مي‌شود كه در اين مكان در دوران آباداني، به عنوان جايگاه رتق و فتق امور حكومتي در منطقه شهريار استفاده مي‌شد.

برگرفته از سايت بيابان‌ها و كويرهاي ايران‌

يکشنبه|ا|4|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 199]