تيم اطلاعاتي و امنيتي هدايت كننده رسانه‌هاي سعودي

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: تيم اطلاعاتي و امنيتي هدايت كننده رسانه‌هاي سعودي
اختصاصي رجانيوز: بررسي عملكرد روزنامه الشرق‌الاوسط/6

گروه سياسي- مهدي تقوي: از ابتداي تأسيس مؤسسات رسانه‌اي سعودي‌ها هدايت امور خبري پادشاهي را شاهزاده‌ها و مقام‌هاي امنيتي عربستان در دست داشته‌اند. در هر دوره‌اي وزات اطلاعات يا استخبارات سعودي ارتباط مستقيم با تحريريه‌هاي نشريات سعودي داشته‌اند، به گونه‌اي كه در اين راستا همواره اظهارات مقام‌هاي اطلاعاتي اين كشور از تركي بن فيصل تا بندر بن سلطان و اخيرا مقرن بن عبدالعزيز تيتر اصلي العربيه و الشرق الاوسط را پوشش داده است.

1- درميان هدايت كنندگان رسمي امور رسانه‌اي آل سعود بيش از همه نقش شاهزاده سلمان بن عبدالعزيز برادر ناتني فهد مطرح است. اين شاهزاده 73 ساله از يكي از 7 فرزند سديري‌هاي آل سعود است. از دهه 70 او نقش يك سنت گرا در درون شاهزادگان سعودي را ايفا كرده است.

او يكي از اركان جنگ قدرت درون سيستم پادشاهي سعودي بوده است. از جناح سديري‌ها است كه از همسر با نفوذ عبدالعزيز و معروف به هفت برادران سعودي هستند كه با مرگ فهد به 6 برادر تقليل پيدا كرده‌اند. از اين جمع، 2 برادر متنفذ يعني امير نايف وزير كشور و نيز امير سلطان وليعهد و وزير دفاع با بيماري دست و پنجه نرم مي كنند و لذا اميرسلمان كه امارت پايتخت را در دست دارد، بزرگترين مدعي است. گفته مي شود در صورتي كه وليعهد فوت كند، او جدي ترين مدعي اين منصب است به همين دليل نظراتي به ظاهر جنجالي مطرح كرد كه طي آن مخالف اصلاح خط مشي حكومت سعودي شد و در اين راستا حتي مدعي آن شد كه نبايد از نفوذ علماي وهابي در سيستم حكومتي كاسته شود.

در حالي كه بخش ديگر خاندان پادشاهي كمتر به ترويج اصلاحات پايبندي نشان مي دهد، شاهزاده سلمان و شماري ديگر از قدرتمندترين اعضاي شاهزادگان محافظه كار مقابل اين جريان مقاومت مي كنند كه عبارتند از: «سلطان بن عبدالعزيز» وليعهد شاه، شاهزاده «نايف بن عبدالعزيز» وزير كشور و شاهزاده «سلمان بن عبدالعزيز» حاكم منطقه رياض. همه آنها به پيوند و برقراري ارتباط نزديك با وهابيت رسمي مشهورند، عنصري كه آنها آن را ضروري ترين لازمه حفظ اقتدار خويش و يكپارچگي كشورشان مي نگرند. در سال هاي اخير، اين گروه محافظه كار از هيچ تلاشي براي كند كردن روند اصلاحات دريغ نكرده و در اين راه همواره از پشتيباني موسسات مذهبي براي جلب حمايت هاي مردمي از فعاليت هاي خويش برخوردار بوده است.

جالب اينجا است كه شاهزاده سلمان يكي از متهمان اصلي در تامين مالي موسسه‌هاي متهم به امور تروريستي بوده است موسسه اي كه به ظاهر با اهداف خيريه توسط او در بالكان راه افتاده بود در 2002 از سوي نيروهاي ناتو به اتهام مرتبط بودن با تروريست‌ها مورد حمله قرار گرفت از موسسه تحت رياست او نقشه‌هاي بسياري از مراكز امريكايي‌ كه بعدا توسط القاعده مورد حمله قرار گرفت به‌دست آمد، از جمله نقشه ساختمان‌هاي تجاري نيويورك و سفارت امريكا در كنيا و نايروبي و نيز بسياري از دفاتر و سفارتخانه‌هاي امريكا و پنتاگون.

با اين سوابق است كه نقش‌هايي پنهاني به او سپرده شد كه از جمله است مسئوليت سانسور رسانه‌ها و نيز هدايت امور رسانه‌اي حكومت سعودي.

2- ديگر هدايتگر امور رسانه‌اي سعودي‌ها، وليد ابراهيم برادر خانم ملك فهد شاه سابق عربستان است كه به عنوان اسپانسر مالي و تشكيلاتي خانواده‌ سلطنتي عربستان نامي آشنا براي روزنامه نگاران عرب است. او سپتامبر 1991، ام‌بي‌سي (مركز راديو، تلويزيوني خاورميانه) را درلندن تأسيس كرد.

به فاصله نه چندان زيادي، در سازماندهي «العربيه» نقش‌آفريني كرد، و العربيه در سال 2003 به گروه رسانه اي mbc پيوست. مجموعه تلويزيوني «ام بي سي» كه از 6 شبكه عربي، انگليسي، ورزشي، سينمايي، تفريحي و كودك تشكيل مي شود، را مهمترين ابتكار و طرح اين شاهزاده متمول دانسته‌اند با اين سوابق بود كه وليد ابراهيم اسپانسر اول همه رسانه‌هاي سعودي شد و از امير اين كشور مدال‌هاي افتخارگرفت. در گرايشات سياسي او هواداريش از انديشه وهابيت و ضديت اش با تفكر شيعه زبانزد عام وخاص است به گونه‌اي كه در مرحله‌اي گروهي از نويسندگان و كارگردانان عرب نزديك به محافل وهابيت، را گرد آورد و طرح‌هايي را براي توليد فيلم‌ها و سريال‌هاي ضد شيعي اعلام كرد كه خبر آن را نشريه الشرق الاوسط و ديگر رسانه‌هاي سعودي منتشر كردند. از جمله برنامه‌هاي جنجالي كه با هدايت مستقيم او ساخته شد و موج اعتراض شيعيان را برانگيخت، پخش سريالي با نام (للخطايا ثمن) بود كه به قلم نايف الراشد كويتي نويسنده ضد شيعي تدوين شد.

3- «بندر بن سلطان» مهم‌ترين عضو خاندان سلطنتى عربستان است كه نقش اساسى در تصميم‌گيري‌هاى سياسى و امنيتي و رسانه‌اي در دو دهه اخير سعوديها داشته است.

نفوذ سياسي او ناشى از 22 سال عهده‌داري سفارت عربستان در ايالات متحده و روابط محكم وى با دولت‌هاى گوناگون آمريكا است. در يك دهه اخير بويژه پس از 11 سپتامبر «بندر بن سلطان» ارتباط تنگاتنگى با خانواده بوش بر قرار كرد تا جاييكه اطرافيان «بندر بن سلطان» وي را «بندر بوش» لقب دادند. «باب وودوارد» خبرنگار آمريكايي روزنامه «واشنگتن پست» در كتابى كه پيش از حمله ايالات متحده به عراق و با عنوان «نقشه هجوم» منتشر ساخت به روابط عميق «بندر بن سلطان» با خانواده بوش اشاره كرده است. و اين كه او در شكل گيري ارتباطات افراد رسانه‌اي سعودي با امريكايي‌ها نقش به سزا داشته است.

«وودوارد» در اين كتاب مى‌نويسد: «بندر بن سلطان از جزييات حساس طرح آمريكا براى حمله به عراق حتى پيش از كالين پاول وزير خارجه آمريكا مطلع بوده است».

«بندر بن سلطان» 58 ساله، پسر «امير سلطان بن عبدالعزيز» وليعهد پادشاه عربستان، وزير دفاع و نوه موسس خاندان سعودى است.

اما نقش بندر در هدايت امور رسانه‌اي و تبليغاتي عربستان پس از سفارت امريكا و در دوره‌اي كه او اكنون بر كرسي مهم رياست شوراي امنيت عربستان تكيه كرده افزون تر شده است به گونه‌اي كه گفته مي شود هدايت اغلب سياست‌هاي خبري و ديپلماتيك سعوديها در بحران عراق، افغانستان و لبنان به او ختم مي شود به طور خاص موج سياست‌هاي ضد شيعي اين كشور در بيروت، بغداد و كلا خاورميانه به او نسبت داده مي شود چنان كه «ميريال ميراك» نويسنده آمريكايى در مقاله ويژه‌اي ايجاد بسياري از گروه‌هاي مشكوك مانند شاخه‌هاي تندرو سلفي در عراق و افغانستان ولبنان را به او نسبت مي دهند كه در راس اينها گروه ضد شيعه «فتح‌الاسلام» قرار دارد كه هدف از تاسيس اين سازمان را مسلح نمودن سلفي ها در مقابله با نيروهاى شيعه در منطقه، بويژه حزب‌الله دانسته است.

به نوشته وى، «هدف اصلى اين فعاليت‌ها تاسيس سازمان‌هاى مسلح با حمايت مالى عربستان براى مقابله با شيعيان و برنامه مشترك آمريكا و عربستان در دهه هفتاد بوده است كه بر اين اساس به حمايت از مجاهدان در افغانستان پرداخته شد كه بعدها منجر به تشكيل سازمان القاعده شد».

4- ميان شاهزادگان سعودي كه بويژه در دهه راه اندازي الشرق الاوسط رهبري امور اطلاعاتي و سياسي اين كشور را در دست داشتند تركي الفيصل ريئس سابق استخبارات سعودي نامي آشنا دارد، در برهه پرتلاطم 80 تركي الفيصل نهاد افسانه اي، سازمان اطلاعات عربستان را رهبري كرد، اما فيصل پس از سال ها كار اطلاعاتي و پرده نشيني در نهايت به عرصه ديپلماسي وارد شد و كرسي شاهزاده بندر را گرفت.
تركي الفيصل در دوران حيات سياسي اش پست هاي اندك، اما بسيار مهمي را عهده دار شده است. ديپلمات 63 ساله سعودي ها در سال ۱۹۷۳ به عنوان مشاور برگزيده و به دنبال آن از ۱۹۷۷ تا ۲۰۰۱ مديركل سازمان كل اطلاعات عربستان (GID) منصوب شد. تركي ۲۴ سال در اين سازمان فعاليت كرد و در اين ايام بود كه به يكي از پرنفوذترين چهره هاي امنيتي منطقه بويژه در خطه آسياي ميانه تبديل شد. ناظران امنيتي او را يكي از پايه گذاران سرويس اطلاعاتي عربستان مي دانند. اوت ۲۰۰۱ پايان كار وي در اين سازمان بود و تركي پس از آن راهي سفارت عربستان در انگليس شد. يك ماه پس از آن حمله به برج هاي دوقلوي تجارت جهاني صورت گرفت. در پي آن كاخ سلطنتي رياض با دردسرهاي تازه اي روبه رو شد. شاهزادگان سعودي براي عبور از بحران نفس گيري كه از ماجراي يك شاهزاده مطرود سعودي به نام بن لادن دامنگير آنها نشده بود بر تجربه و تبحر تركي الفيصل تكيه كردند. گفته مي شود اودر ميان مقام هاي عربي تنها فردي بوده كه اشراف و احاطه بيشتر بر فعاليت بن لادن و شبكه القاعده داشته است.

بر پايه خاطرات ديپلمات‌هاي امريكايي فيصل به مدت دو دهه هدايت امور خبري ورسانه‌اي اين كشور را دردست داشته است و در طراحي ايجاد موسسه هاي بزرگ رسانه‌هاي اين كشور مستقيما حضور داشته است. ديپلمات كاركشته سعودي ها در توفان ۱۱ سپتامبر از كشور و خودش در برابر اتهام هايي كه درباره روابطش با القاعده مطرح شد، دفاع كرد. كه دفاعيات او چند شماره در روزنامه الشرق الاوسط منتشر شد.

البته در اين مدت خود تركي الفيصل نيز تحت انواع فشارها و اتهام ها قرار گرفت. محافل غرب مدعي شدند در دهه ۸۰ فيصل ارتباطات نزديكي با بن لادن داشته است و به اين طريق آنها كوشيدند تا محرم اسرار سعودي ها را به ارائه و افشاي اسناد مربوط به القاعده و طالبان وادار كنند. چنان كه در يك جنگ رواني مجله «پاريس مگزين» وي را با حملات القاعده به برج هاي دوقلو مرتبط دانست اما الشرق الاوسط مدت طولاني تلاش كرد تا اين شاهزاده را ازدام اين اتهام‌ها نجات دهد.

در هر حال تركي الفيصل در دوره پس از ۱۱ سپتامبر بار ديگر در طراحي سياست هاي امنيتي و خبري رياض مشاركت كرد و گفته مي شود، او يكي از برنامه ريزان پروژه بزرگ مبارزه با افراط گرايي است كه به صورت سياست ثابت رسانه‌هاي حكومت سعودي دنبال مي شود.

گفته مي شود بخش مهم ارتباطات رسانه‌هاي سعودي با مقام‌هاي امريكايي را او سازماندهي كرده است هنگامي كه شوروي در سال ۱۹۷۹ ارتش سرخ را به افغانستان گسيل داشت اين مقام سعودي تبليغات سعوديها را به سمت مبارزه با كمونيست ها سوق داد و الشرق الاوسط را يكي از ابزارهاي مبارزه او، تجهيز گروه هاي جهادي افغان قرار داد. او بارها به كابل، قندهار و اسلام آباد آمد و در هر مرحله گروهي از سردبيران و گزارشگران الشرق الاوسط را همراه خويش برد اما در گرماگرم جنگ جديدي كه گروه بن لادن با آمريكا در پيش گرفت، رئيس سازمان اطلاعات عربستان، تركي الفيصل، با ترك پست هاي مهم خود سفير عربستان درخاك آمريكا شد. فيصل كه هنوز كمتر از ۱۵ ماه از سفارت اش نگذشته بود از اين سمت خود استعفا داد و به عربستان بازگشت. همه خبرها و گمانه زني ها درخصوص استعفاي ناگهاني فيصل به اختلاف خانداني او و ديپلمات هميشه رقيب اش، شاهزاده بندر بازمي گردد. گفته مي شود در آستانه انتخاب جانشين سعود الفيصل (وزير خارجه و خويشاوند تركي الفيصل) رقابتي جدي ميان دو خاندان «سديري ها» و «فيصل ها» و دو كانديداي اين خانواده ها يعني شاهزاده بندر بن سلطان و تركي الفيصل بروز كرده است.

4- مقرن بن عبدالعزيز اكنون در مقام رئيس سازمان اطلاعات سعودي ناظر اصلي برامور اخبار و سياست‌هاي تبليغي اين رژيم است اين شاهزاده 64 ساله از سال 2005 اين سمت را درست گرفته است.

در حالي كه تركي بن فيصل از ابتدا با طرف‌هاي امريكايي بويژه سيا در ارتباط بود به استناد شناسنامه سياسي خاندان سعودي مقرن بن عبدالعزيز بيشترين ارتباطات را با شبكه‌هاي انگليسي داشته است او تحصيلات خويش را نيز در كالج انگليسي‌ها به انجام رسانده است مدتي طولاني پست مهم فرماندهي نيروي هوايي عربستان را درست داشت منصبي كه گفته مي شود سكوي ارتقاي بسياري از مقام‌هاي ارشد امنيتي سعودي ها است پس از اين نيز همانند شاهزاده سلمان ديگر اسپانسر رسانه‌هاي سعودي رياست منطقه حساس مدينه را در دست داشت. گفته مي شود او نيز همانند خاندان سديري به گروه سنت گراهاي سعودي تعلق دارد.

اين چهره اطلاعاتي سعوديها چنان رسانه‌هاي پاكستان خبرداده‌اند هم اكنون مهم‌ترين بخش سياست اين كشور در ارتباط با طالبان و القاعده را در دست دارد. به همين دليل اغلب مطالب نشريه الشرق الاوسط به استناد ديدگاه‌هاي او درج مي شود. اين نقش كليدي مقرن زماني روشن شد كه وي رسما ميزباني اولين ديدار و مذاكره طالبان با نمايندگان دولت كرزاي را در مكه بر عهده گرفت. رسانه‌هاي منطقه از او به عنوان بازوي اصلي ديپلماسي رياض در بحران جاري افغانستان و پاكستان ياد مي كنند بحراني كه هنوز اولويت اول العربيه و الشرق الاوسط است. شاهزاده مقرن يك نمونه ديگر از كار اطلاعاتي خويش را در جريان برگرداندن رهبران تبعيدي پاكستان به قدرت بويژه نواز شريف ايفا كرد كه خود به طور مستقيم در اسلام آباد حضور يافت.

خبر مرتبط:

زرادخانه‌ رسانه‌اي آل‌سعود

انديشه‌هاي پنهان در پروژه تأسيس رسانه‌هاي مدرن

ادبيات و تكنيك‌هاي مدرن در خدمت دلارهاي شاهزادگان سعودي

بازتاب جنگ قدرت خاندان‌هاي عربي در رقابت براي كسب نشان‌هاي صهيونيستي

اتاق فرمان تحريريه رسانه‌هاي سعودي

نظرات كاربران:

دوشنبه|ا|5|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 43]