توسعه با انرژي هاي نو

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: توسعه با انرژي هاي نو
خبرگزاري فارس: ايران كشوري با جغرافياي ويژه و گوناگون است و اين تنوع بافت جغرافيايي باعث شده است تا سرزمين ما امكانات بالقوه بسياري براي استفاده از انرژي‌هاي سبز، ‌بازگشت‌پذير و غيرآلاينده داشته باشد.

يكي از معضلاتي كه انسان از زمان پيدايش برروي زمين با آن مواجه بود تهيه منبعي براي تامين انرژي مورد نياز او در مصارف روزمره‌اش بوده است. زماني آتش تنها راه توليد انرژي به شمار مي‌رفت اما هرچقدر كه انسان پيشرفت كرد،‌ نياز‌هاي او به منابع جديدتر هم افزايش يافت تا سرانجام با وقوع انقلاب صنعتي انسان خود را بيش از هر زماني معتاد به استفاده روزافزون از منابع انرژي يافت كه براي به كار انداختن موتورهاي فناوري جديد به شدت به آن نياز داشت. ذغال سنگ و پس از آن نفت و مشتقات آن مسير ما را به سوي يكي از منابع بسيار خاص زمين رهنمون كرد.

سوخت‌هاي فسيلي كه در فرآيندي چندين ميليون ساله،‌ در اثر انباشت بقاياي موجودات زنده باستاني به وجود آمده و اگرچه منبعي به نسبت سهل‌الوصول به شمار مي‌رود اما آن را بايد منبعي يك بار مصرف دانست كه تنها در دوره‌اي محدود انسان مي‌تواند از آن استفاده كند و پس از آن براي هميشه به پايان مي‌رسد. شتاب دوران صنعتي و شورمندي حاصل از دست يافتن به منبعي كه مي‌توانست به سادگي موتور محرك جهان صنعتي تازه‌‌زاده شده را به حركت درآورد آنچنان حواس انسان را از نگاهي جامع به موضوع انرژي دور كرد كه تا مدت‌ها تنها در انديشه استحصال بيشتر نفت و مصرف هرچه بيشتر آن به شكل‌هاي مختلف بود. همين داستان روايت‌هاي مختلفي را در تاريخ سياره ما رقم زده است و كار به جايي رسيد كه تلاش براي دستيابي به منابع نفتي عامل جدي و مهمي در شكل‌دهي مناسبات سياسي و اجتماعي شد و سال‌ها سياست‌هاي كشورهاي مختلف را شكل داد. در دهه‌هاي اخير دانشمندان و صاحبان صنايع كم‌كم به فكر مشكلات استفاده بي‌مهابا از منابع سوخت‌هاي فسيلي افتاده‌اند. اين منابع از چند جهت داراي مشكلات غير قابل حل ارزيابي مي‌شود.نخست آنكه منابع سوخت‌هاي فسيلي، ‌شامل نفت، ‌گاز، ‌ذغال سنگ و مشتقات آن همگي منابعي پايان‌پذير و محدود هستند. آمارهاي مختلفي درباره مدت امكان برداشت از اين منابع وجود دارد اما حتي خوشبينانه‌ترين آنها نيز به زحمت به بيش از 100 سال ديگر مي‌رسند. بدين معني كه تا كمتر از يك قرن ديگر عمده منابع قابل استحصال سوخت‌هاي فسيلي به پايان خواهند رسيد. از سوي ديگر وابستگي شديدي كه امروزه به منابع فسيلي وجود دارد در صورت به پايان رسيدن اين منابع مي‌تواند بحراني جدي براي زندگي مدرن انسان به وجود آورد.

از سوي ديگر در جهاني كه نفت و مشتقات آن نبض بازار جهاني را در اختيار دارد بحران‌هاي ناشي از تغيير حجم منابع، ‌بروز جنگ در نواحي نفت خيز و سياست‌هاي دولت‌ها مي‌تواند آسيب‌هاي جدي بر توسعه اقتصادي همه كشورها و به ويژه كشورهاي در حال توسعه بگذارد.

اما گذشته از اقتصاد و صنعت، دانشمندان نيز نگران اين رشد روز افزون وابستگي به نفت هستند. در چنددهه اخير دانشمندان متوجه شده‌اند كه دماي ميانگين سياره زمين به طور آهسته ولي پيوسته‌اي در حال افزايش است. علت اين امر پديده‌اي به نام اثر گلخانه‌اي است كه در اثر آن با افزايش انباشت گازهاي گلخانه‌‌اي در جو زمين حرارت انباشت شده درون جو افزايش يافته وكم كم باعث گرمايش زمين خواهد شد.اين اثر در صورتي كه ادامه پيدا كند باعث خواهد شد تا زمين با تغييرات بنيادي بسياري مواجه شود. اين تغييرات شامل از بين رفتن قطبين يخي زمين،‌تغيير در چرخه آب و هوايي رايج بر سياره ما و در نهايت از بين رفتن بسياري از موجودات و در پايان نابودي انسان خواهد بود.علت عمده وقوع چنين رويدادي به ويژه در چند قرن اخير كشف منابع فسيلي و استفاده بي‌رويه از اين منابع است.

سوخت‌هاي فسيلي‌ هنگام سوختن، منابع زيادي از گازهاي گلخانه‌اي و از جمله دي اكسيد كربن آزاد مي‌كنند كه اين گازها باعث خواهد شد تا فرآيند گرمايش زمين تشديد شود. همه اين مسائل بزرگ و ده‌ها مساله كوچك ديگر باعث مي‌شود تا كشورها براي امكان توسعه يافتگي خود و سلامت سياره مادري ما به فكر استفاده از انرژي‌هاي جايگزين بيفتند.ايران نيز از سال‌ها پيش برنامه‌هاي متنوعي را براي استفاده از نيروهاي طبيعي بازگشت‌پذير و دوستدار محيط زيست آغاز كرده است. استفاده از نيروي آب در طراحي سدها و تلاش براي مهار و استفاده از انرژي هسته‌اي يكي از قديمي‌ترين تلاش‌هاي كشور ما براي به خدمت گرفتن منابع جايگزين انرژي است.

اين تلاش در سال‌هاي اخير به طور قابل توجهي افزايش پيدا كرده است كه اميد استقلال انرژي كشور را در سال‌هاي پيش رو مي‌دهد.

انرژي هسته‌اي

استفاده از انرژي هسته‌اي در توليد انرژي و برق يكي از دستاوردهاي علوم نوين به شمار مي‌رود. فناوري هسته‌اي اگرچه به بازه وسيعي از فناوري‌هايي گفته مي‌شود كه در آن از فرآيندهاي مربوط به واكنش‌هاي هسته‌اي با مقاصد مختلف استفاده مي‌شود، اما اين روزها عمده كاربردي كه جامعه از اين فناوري برداشت مي‌كند توليد برق از واكنش ميان هسته‌هاي اتم‌هاست. در اين روش با استفاده از رآكتورهاي شكافت هسته‌اي فرآيند شكافت هسته اتم‌هاي سنگين به اتم‌هاي سبك‌تر كه همراه با آزاد كردن انرژي است به طور كنترل شده پي‌گرفته شده و از گرماي حاصل از آن براي گرم و بخار كردن آب و چرخاندن پره‌هاي ژنراتورها استفاده مي‌شود. اين فناوري نسبت به فناوري‌هاي رايج، آلودگي بسيار پاييني دارد و در عين حال احاطه به آن مي‌تواند دروازه‌‌هاي پيشرفت‌هاي آتي را براي هر كشوري باز كند. در حال حاضر نيروگاه بوشهر در حال آماده شدن براي ورود به مدار قرار دارد و از سوي ديگر ايران تلاش وسيعي را براي به دست آوردن فناوري استخراج و غني‌سازي اورانيوم كه سوخت اصلي نيروگاه‌هاي هسته‌اي به شمار مي‌رود انجام داده و به موفقيت‌هاي خيره‌كننده‌اي در اين زمينه دست يافته است كه نويد استفاده هرچه بهتر از اين انرژي در آينده را مي‌دهد.

انرژي باد

ايران كشوري با جغرافياي ويژه و گوناگون است و اين تنوع بافت جغرافيايي باعث شده است تا سرزمين ما امكانات بالقوه بسياري براي استفاده از انرژي‌هاي سبز، ‌بازگشت‌پذير و غيرآلاينده داشته باشد. يكي از انرژي‌هاي نويني كه در جهان و ايران مورد توجه جدي قرار گرفته است انرژي باد است. اين انرژي نه تنها مي‌تواند در توليد مصارف خانگي نقش داشته باشد كه با توجه به مناطق بادخيزي كه در جهان وجود دارد، مي‌تواند بخشي از نياز انسان امروز به انرژي را پاسخ دهد.

ساخت مزرعه‌هاي بادي در دالان‌هاي بادي ايده‌اي است كه در 2 دهه اخير در ايران به طور جدي پيگيري شده و مراكزي چون وزارت نيرو و پژوهشگاه نيرو مورد توجه قرار گرفته است به ويژه آن كه دالان‌هاي بادخيز بسيار مناسبي چون منجيل و بينالود و دالان‌هاي بادي ديگر مي‌تواند باعث شود تا اين انرژي بخشي از نياز كشور را تامين كند.گام‌هايي كه ايران در اين زمينه برداشته است، اميدبخش دستيابي به دانش فني مورد نياز براي توسعه چنين منابعي به‌شمار مي‌رود.

انرژي خورشيدي

بخش عمده‌اي از پهنه ايران را دشت‌ها و مناطق كويري پوشانده است كه تنها روزهاي اندكي در سال ممكن است شاهد پوشش ابري باشد، چنين شرايطي براي ايران مي‌تواند فرصت مناسبي باشد تا با استفاده از انرژي سالم خورشيدي و با توسعه فناوري‌هاي مربوط به استحصال اين انرژي از شرايط طبيعي خود هر چه بيشتر استفاده كند. از مدت‌ها پيش طرح استفاده از صفحات خورشيدي مولد نيرو در ايران در دستور كار قرار گرفته است، اما چندي پيش گام بزرگ ديگري در اين زمينه برداشته شد و آن تاسيس مزرعه خورشيدي ايران در شيراز بود. جايي كه بر مبناي لوگويي مدون سعي در بررسي امكان استفاده عملي از انرژي خورشيدي شده بود. عزم ايران در استفاده از اين انرژي مي‌تواند باعث ارائه الگويي جديد در مصارف شهري و صنعتي شده و بخش عمده‌اي از نياز ايران به سوخت‌هاي فسيلي را از بين ببرد.

انرژي آب

سدسازي امروز يكي از صنايع پيشرو ايران به شمار مي‌رود. مهندسان و دانشمندان ايراني امروزه با ساخت سدهاي پيشرفته به جايگاه استثنايي در سطح جهاني دست يافته‌اند. سد عظيم كارون 3 نمونه‌اي از توانمندي پرافتخاري است كه ايران را در مهار نزولات آسماني و استفاده بهينه از آن در رده كشورهاي پيشرفته جهان قرار داده است. استفاده از انرژي آب براي توليد انرژي چنانچه با مطالعات اصولي همراه باشد، مي‌تواند نقشي ممتاز نه تنها در توليد انرژي ايفا كند كه از تخريب‌هاي ناشي از سيلاب‌هاي يك باره نيز جلوگيري به عمل آورد. سرمايه‌گذاري كه در سال‌هاي اخير در اين زمينه شده است يكي از مطمئن‌ترين سرمايه‌گذاري‌ها در كشور ما به شمار مي‌رود.

انرژي‌هاي جزر و مدي، زمين گرمايي و...

علاوه بر اشكال آشناي منابع تجديدپذير كه در بالا به آن اشاره شد، در سال‌هاي اخير كشور ما پژوهش‌هاي بسياري را در زمينه استفاده از منابع تازه شناخته شده صورت داده است؛ امكان استفاده از منابعي همچون انرژي زمين گرمايي،‌ انرژي آبي دريا و انرژي حاصل از جزر و مد درياها كه به لطف طبيعت متنوع ايران امكان بهره‌برداري از بسياري از آنها در اختيار ما قرار دارد كار ارزشمندي است كه در صورت تداوم حمايت از آنها در آينده مي‌تواند پاسخگوي نياز ما و بسياري از كشورهاي ديگر باشد. جهان امروز به سمت جدا شدن از وابستگي از منابع سوخت فسيلي در حال حركت است و سرمايه‌گذاري‌هايي كه كشور ما در سال‌هاي اخير در اين زمينه صورت داده يكي از مهم‌ترين نقش‌ها را مي‌تواند در آينده نحوه زيست ما بر اين سياره داشته باشد.

نويسنده:پوريا ناظمي
.....................................................................................
انتهاي پيام/

سه|ا|شنبه|ا|6|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 170]