از نگراني به خاطر بستن تنگه هرمز تا بي‌اثري تحريم‌ها بر اقتصاد تهران؛ هراس در اروپا بر سر تحريم نفت ايران

واضح آرشیو وب فارسی:ابتکار: از نگراني به خاطر بستن تنگه هرمز تا بي‌اثري تحريم‌ها بر اقتصاد تهران؛ هراس در اروپا بر سر تحريم نفت ايران
گروه سياست خارجي - در اوج هشدارها و واكنش‌هاي متقابل تهران و غرب، درخصوص بستن تنگه هرمز، ديپلمات‌هاي غربي در آخرين ساعات روز چهارشنبه گذشته اعلام كردند كه سران اتحاديه اروپا بر سر تحريم نفت ايران به توافق دست يافتند. اعلان توافق اروپايي‌ها براي تحريم نفت ايران به‌سرعت در خبرگزاري ها و شبكه‌هاي خبري جهان بازتاب يافت. اين خبر اما با واكنش‌هاي متفاوت كشورهاي مختلف جهان و خبرهاي ضد و نقيضي درباره بروز شكاف و اختلاف دراتحاديه اروپا همراه شد.
توافق اوليه اروپايي‌ها براي تحريم نفت ايران، در شرايطي حاصل شد كه طي روزهاي آغازين سال جديد ميلادي در هفته گذشته، برگزاري مانور دريايي ارتش جمهوري اسلامي در تنگه هرمز، هشدار تهران به ناو آمريكايي حاضر در منطقه و اعلام تمرين ايران براي بستن اين تنگه در واكنش به اعمال هرگونه تحريم عليه نفت، به خبر اصلي رسانه‌هاي جهان مبدل شده و قيمت نفت را بيش از 7 دلار افزايش داده بود. در همين حال رايزني سران سياسي اتحاديه اروپا با تهران، براي از سرگيري مذاكرات هسته‌اي نيز با ميانجي‌گري ترك‌ها به موازات تهديد اين كشورها به تحريم نفت، در حال انجام است. آلن ژوپه، وزير امور خارجه فرانسه، روز چهارشنبه در گفت‌وگو با روزنامه لوفيگارو گفت كه تحريم‌هاي جديد عليه برنامه‌ هسته‌يي ايران، در تاريخ 30 ژانويه (10 بهمن ماه) مورد تأييد كشورهاي اروپايي قرار خواهدگرفت. خبرگزاري فرانسه گزارش داد كه كشورهاي اتحاديه اروپا به توافق رسيده‌ و دولت‌هاي اروپايي به‌طور اصولي آمادگي خود را براي ممنوعيت واردات نفت از ايران اعلام كرده‌اند و انتظار مي‌رود تصميم نهايي در نشست وزيران امور خارجه در بروكسل در 30 ژانويه اتخاذ شود. كشورهاي اروپايي علاوه‌بر اعمال تحريم عليه واردات نفتي، به تقليد از آمريكا و تحريم‌هاي اخيرش، در حال درنظرگرفتن انسداد دارايي‌هاي بانك مركزي ايران نيز هستند.
اختلاف در اردوگاه اروپايي‌ها
خبر توافق كلي اروپايي‌ها براي تحريم نفت ايران، اما در حالي منتشر شد كه تا زمان اتخاذ تصميم قطعي اتحاديه اروپا در روز پاياني ژانويه، حدود سه هفته ديگر زمان باقي مانده است و منابع خبري متعدد از بروز اختلافات گسترده در اردوگاه اروپايي‌ها درباره زمان و چگونگي اجراي اين تحريم‌ها خبر داده‌اند. تازه‌ترين گزارش‌ها حاكي از آن است كه تحريم اتحاديه اروپا عليه نفت خام ايران، به دليل تلاش برخي پايتخت‌هاي اروپايي احتمالا چندماهي به تأخير خواهد افتاد. رويترز روز جمعه گزارش داد كه بنا به اعلام اين مقامات اروپايي، برخي كشورهاي عضو اتحاديه اروپا خواستار درنظر‌گرفتن يك"دوره مهلت بيشتر" از يك تا ماه درخصوص اعمال تحريم‌هاي جديد عليه بخش انرژي و نفت ايران شده‌اند. يونان كه به‌شدت به واردات نفت از ايران وابسته است، بيشترين مهلت، يعني ماه را خواستار شده‌است. بنا به اعلام اين ديپلمات‌هاي اروپايي، انگليس، فرانسه، هلند و آلمان خواستار تأخير سه ماهه در روند تصويب اين تحريم‌ها شده‌اند. پيش از اين هم خبرگزاري آلمان، به نقل از يك ديپلمات عالي‌رتبه اتحاديه اروپا اعلام كرد كه كشورهاي عضو اين اتحاديه هنوز به توافق نهايي درباره اعمال تحريم عليه نفت ايران دست نيافته‌اند. اين منبع اتحاديه اروپا روز پنج‌شنبه گفت كه مسئله اصلي، جزييات است و ما هنوز در حال گفت‌وگو درباره آن هستيم. ماريو مونتي، نخست‌وزير ايتاليا هم در گفت‌وگو با فيگارو گفت كه اين كشور ممكن است از تحريم نفت ايران حمايت كند،"به شرطي كه اين تحريم‌ها تدريجي باشد و شامل نفتي كه تهران بايد براي پرداخت بدهي يك ميليارد يورويي قراردادش كه با شركت ملي اني امضا كرده‌است بدهد، نشود." نيويورك تايمز نيز گزارش داد كه تصميم نهايي اتحاديه اروپا تا پايان ماه ميلادي جاري اتخاذ نخواهدشد و اين اقدام در مراحل تدريجي صورت مي‌گيرد تا از اختلال در تأمين نفت جهان جلوگيري شود. اين روزنامه آمريكايي در ادامه نوشت كه در سال 2010 نفت ايران 8/5 درصد كل واردات نفت خام اروپا را تشكيل مي‌داد و كشورهاي اسپانيا، ايتاليا و يونان بيش‌ترين وابستگي را به نفت ايران دارند. در اين بين تحليلگران معتقدند بازگذاشتن زمان اجراي تحريم نفتي عليه ايران، ان‌گونه كه رويترز گزارش داده است، به اين معناست كه بيش از آن‌كه با يك تصميم راهبردي از جانب اروپا مواجه باشيم، احتمالاً با نوعي ترفند مذاكراتي روبه‌رو هستيم. اتحاديه اروپا و شخص كاترين اشتون اخيراً علاقه خود را به آغاز مذاكرات ايران و 1+5 ابراز كرده‌اند. آن‌طور كه احمد داوود اوغلو، وزير خارجه تركيه كه روز چهارشنبه 14 دي به ايران آمد، گفته، اشتون از تركيه خواسته است، درباره مذاكرات ايران و 1+5 مجدداً فعال شود. همزماني طرح موضوعات تحريم نفتي ايران ازسوي اتحاديه اروپا، تلاش براي آغاز مذاكرات ايران و 1+5 و ماجراي تهديد به بستن تنگه هرمز و خطر تقابل نظامي در خليج فارس، اين حدس را تقويت مي‌كند كه غربي‌ها قصد دارند با نوعي مكانيسم ماشه، وارد مذاكرات آتي با ايران شوند و تهديد كنند و درصورتي‌كه ايران به مذاكرات مد نظر آنها تن ندهد، اين ماشه را خواهندچكاند. به‌اين‌ترتيب مسئله تحريم نفتي، كاملاً در چارچوب راهبرد دومسيره فشار- مذاكره قرار خواهدگرفت.
صالحي: ايران نگران تحريم‌ها نيست
علي‌اكبر صالحي، وزير امور خارجه ايران، در واكنش به انتشار خبر توافق اتحاديه اروپا براي تحريم نفت ايران و اظهارات وزير امور خارجه فرانسه گفت كه تحريم‌هاي برنامه‌ريزي‌شده، يك اقدام خصمانه است، اما ايران نگران آن‌ها نيست. وزير امور خارجه كشورمان در نشست مشترك خود با داوداوغلو در پاسخ به پرسشي درخصوص تلاش غرب براي تحريم نفت و بانك مركزي ايران تاكيد كرد: اين تحريم‌ها نتايجي نخواهدداشت، جمهوري اسلامي ايران همواره آماده مقابله با اين تحريم‌هاي خصومت‌آميز است. صالحي افزود: ‌پيش‌بيني‌هاي لازم انديشيده شده‌است، همان‌طوركه در سال گذشته از گردنه‌هاي فراواني عبور كرديم، از گردنه‌هاي موجود نيز به سلامت عبور خواهيم‌كرد.
رابطه تنگه هرمز با اختلاف در اردوگاه غرب
برخي تحليلگران سياسي و اقتصادي معتقدند كه تصميم تحريم نفتي ايران در نشست 30 ژانويه اتحاديه اروپا، به دليل تهديد ايران به بستن تنگه هرمز، به ماه‌هاي آينده موكول شد و اين امر فرصتي خواهدبود تا ايران به فكر راهكاري براي مقابله با تحريم نفتي باشد. تهديد ايران به بستن تنگه هرمز، آن‌چنان جهانيان را نگران كرده‌است كه مسئولان كشورهاي اروپايي از هم‌اكنون با ترديد و هراس كامل به پيشواز دستور كار نشست 30 ژانويه خود مبني بر قطع واردات نفت از ايران رفته‌اند. با نزديك شدن به اين نشست سرنوشت‌ساز گفته مي‌شود كه مسئولان كشورهايي چون انگليس و ايتاليا بيش از ديگر كشورها به واكنش احتمالي تهران در قبال تحريم نفتي حساس شده‌اند. از همين رو بسياري، اعلام آمادگي تهران براي بستن تنگه هرمز را دليل اصلي اختلاف در جبهه اروپايي‌ها و موكول شدن احتمالي تحريم‌ها به ماه‌هاي آتي قلمداد مي‌كنند.
تحركات واشنگتن و چراغ قرمز چين و ژاپن
در اين بين مسئولان آمريكايي كه به‌سرعت از انتشار توافق اروپايي‌ها ذوق‌زده شده و از آن استقبال كرده‌اند، با سفرهاي هفته جاري خود به چين و ژاپن، دوهمراه نفتي ايران سعي دارند تا اين دو كشور را از همكاري با ايران منصرف كند، اما اين نگراني نيز با اظهارات اخير مقامات چيني و ژاپني كمرنگ مي‌شود. مسئولان ژاپني اخيرا اعلام كرده‌اند، زيربار فشار از سوي آمريكا نخواهند‌رفت؛ اما وزير تجارت ژاپن اعلام كرد كه توكيو قصد دارد در واكنش به تحريم‌هاي جديد آمريكا كاري كند كه تاثير چنين تحريم‌هايي روي اقتصادش و نيز اقتصاد جهان به حداقل برسد. يوكيو ادانو روز جمعه گفت: ما مايليم ببينيم كه جامعه بين‌المللي چگونه عمل مي‌كند و به همان ترتيب واكنش مناسبي نشان دهيم و سعي كنيم تاثير اين تحريم‌ها را به حداقل برسانيم. برخي منابع آگاه روز پنج‌شنبه به رويترز گفتند كه ژاپن در حال سبك و سنگين كردن روش‌هاي مختلف براي ابطال آن است. وضعيت اخير ژاپن نيز نشان مي‌دهد، اين كشور چاره‌اي جز واردات نفت از ايران ندارد. در حال حاضر اين كشور روزانه 10 درصد نفت خام مورد نياز خود را از طريق واردات از ايران تامين مي‌كند. چين هم همواره با تشديد تحريم‌ها عليه ايران مخالفت كرده‌است. روز پنج‌شنبه هونگ لي سخنگوي وزارت امور خارجه چين، موضع پكن در قبال ايران را تكرار كرد و گفت كه چين، گفت‌وگو را به تحريم‌ها ترجيح مي‌دهد. هونگ گفت كه چين با اين اقدام كه يك كشور، قانون داخلي‌اش را به قوانين بين‌المللي ارجحيت دهد و تحريم‌هاي يك جانبه‌يي را عليه كشورهاي ديگر اعمال كند، مخالف است. اين در حاليست كه آمريكا اعلام كرد كه وزير خزانه‌داري اين كشور در تاريخ 10 ژانويه (20 دي‌ماه) سفري دو روزه به چين خواهدداشت كه موضوع تحريم‌هاي ايران هم در دستور كار وي قرار دارد. تركيه، هند و ديگر كشورهاي خريدار نفت ايران هم درخصوص پيوستن به تحريم‌هاي نفتي و مالي غرب داستان‌ها و شرايط خاص خود را دارند و به‌طور طبيعي ديپلماسي فعال تهران مي‌تواند اين كشورها را همچنان به‌عنوان مشتري ثابت نفت ايراني حفظ كند. تركيه كه عضو اتحاديه اروپا نيست، از ديگر مشتريان مهم ايران است كه حدود 30 درصد نفتش را از ايران وارد مي‌كند. اين كشور خواستار مستثني قرار گرفتن تعاملاتش با بانك مركزي ايران شده است تا بتواند به خريد حداقل بخشي از نفت ايران هم‌چنان ادامه دهد.
تاثير 7دلاري تحريم‌ها بر بهاي نفت
در همين حال رويترز طي گزارشي اعلام كرد: تصويب تحريم بانك مركزي ايران ازسوي آمريكا و انتشار خبر توافق اروپايي‌ها براي تحريم نفت ايران، قيمت جهاني نفت را دلار معادل درصد افزايش داده است. طي روزهاي گذشته، قيمت جهاني نفت از زمان تحريم بانك مركزي ايران ازسوي دولت آمريكا، بيش از 7 دلار افزايش يافته است كه موج دوم افزايش‌ها مربوط به دو روز گذشته و اعلام توافق اروپايي‌ها بوده است. براساس گزارش رويترز، قيمت نفت برنت درياي شمال تا پيش از امضاي قانون تحريم بانك مركزي ايران ازسوي اوباما حدود دلار در هر بشكه معامله مي‌شد، اما از زمان اجراي اين قانون و تهديد ايران به بستن تنگه هرمز، قيمت جهاني نفت روندي افزايشي را شاهد بوده و قيمت هر بشكه نفت برنت به بالاي 114 دلار در روز پنج شنبه رسيده است و در ادامه معاملات، در روز جمعه تحت تاثير افزايش ارزش دلار، به 112 دلار رسيد. استراتژيست‌هاي ارشد بازار نفت گفته‌اند كه: «بازار نفت در حال حاضر بر روي تحولات مربوط به منطقه خاورميانه متمركز شده‌است.» پيش‌تر، كارشناسان غربي نسبت به اثربخشي تحريم نفت ايران ابراز ترديد كرده بودند. به‌عقيده اين افراد اگرچه تحريم نفت و بانك مركزي ايران ممكن است، اين كشور را در فروش نفت خود با مشكل مواجه كند، اما افزايش قيمت نفت كه نتيجه تحريم‌هاست، مي‌تواند زيان‌هاي ايران در اين زمينه را جبران كند.
مسئولان نفتي تهران چه بايد بكنند؟
درهرحال هراندازه كه اعمال تحريم‌هاي نفتي عليه تهران شكننده باشد، اين نگراني همچنان پابرجاست كه كشورهاي مختلف جهان در مدت يك‌سال خواهندتوانست واحدهاي پالايشگاهي خود را براي استفاده از نفتي ديگر تغييردهند و خريد نفت از ايران كاهش يابد؟ بنابراين در اين شرايط مسئولان نفتي ما بايد به فكر راهكارها و سنايوهاي احتمالي مختلف باشند. برنامه‌ريزي و تعيين استراتژي در نفت، يكي از اولويت‌دارترين مسايل روز است. اين امر نيازمند حضور كارشناسان باتجربه و بررسي موانع موجود و احتمالاتي است كه مي‌تواند اقتصاد ايران را فلج كند. چراكه در صورت اضطرار، بايد مسئولان ما همانند مواجه با بحران بنزين در مقابل اين بحران، استراتژي مناسبي را اجرايي كنند. بنابراين به نظر مي‌رسد، درشرايط فعلي بايد برخي از قوانين نفتي ما به نفع استراتژي تحريم تغيير كند و دست مسئولان نفتي براي اتخاذ تصميم‌هاي بحراني بازشود.

تجربه بستن تنگه هرمز را داريم
در تازه‌ترين اظهار نظر نظاميان كشورمان درخصوص تنگه هرمز، روز گذشته فرمانده نيروي دريايي سپاه هم از برگزاري رزمايش بزرگ «پيامبر اعظم » در بهمن‌ماه در منطقه خليج فارس و تنگه هرمز پس از دريافت ابلاغ نهايي مراجع ذيربط خبر داد. سردار فدوي بااشاره به اهميت استراتژيك تنگه هرمز و اظهارات برخي مقامات غربي خاطرنشان كرد: امروز ايران تسلط كاملي بر اين منطقه دارد و تمامي تحركات در آن را كنترل مي‌كند. فرمانده نيروي دريايي سپاه در پاسخ به اين پرسش كه آيا ايران توانايي بستن تنگه هرمز را دارد، يادآور شد: ما بستن تنگه هرمز را بارها، ازجمله در سال‌هاي آخر جنگ تجربه كرده‌ايم. آمريكا در سال تعداد ناوهاي خود را ازحدود ناو، به بيش از ناو در خليج فارس رساند. آن‌ها از مبارزات رزمندگان سپاه در خليج فارس به‌عنوان يك كابوس ياد مي‌كنند. سردار فدوي بااشاره به توانايي كامل ايران براي بستن تنگه حياتي هرمز، گفت: دنيا نمي‌تواند 24 ساعت بدون نفت خليج فارس طاقت بياورد.

ارسال نظر

شنبه|ا|17|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ابتکار]

[مشاهده در: www.ebtekarnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 158]