گزارش پشت صحنه/راه آبي ابريشم روايتي از دوران اوج دريانوردي ايران است

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: گزارش پشت صحنه/"راه آبي ابريشم" روايتي از دوران اوج دريانوردي ايران است
فيلم سينمايي "راه آبي ابريشم" پنجمين پروژه محمد بزرگ‌نيا كه اين روزها در قشم فيلمبرداري مي‌شود، روايتي از اوج تاريخ دريانوردي ايرانيان در قرن چهارم هجري قمري است.

به گزارش خبرنگار مهر، ساعت نزديك دو بعدازظهر شنبه سوم اسفند بود كه به جزيره قشم رسيديم. وقتي از هواپيما پياده شديم، هوا گرم و كمي شرجي بود. همين توقف چند لحظه‌اي در محوطه فرودگاه كافي بود تا حس كني گروه توليد فيلم "راه آبي ابريشم" كه در جزيره قشم مستقر هستند چطور توانسته‌اند با اين هوا نزديك به چهار ماه در جزيره زندگي كنند.

با حسين اكبري جانشين توليد پروژه در فرودگاه روبرو شديم. او همان ابتدا از منتفي شدن فيلمبرداري فيلم در روز خبر داد و گفت: دريا توفاني است و شرايط جوي باعث مي‌شود از امروز براي مدتي سكانس‌هاي شب را فيلمبرداري كنيم. خوشبختانه بازيگراني چون بهرام رادان، رضا كيانيان، داريوش ارجمند، پگاه آهنگراني، مهدي ميامي در جزيره هستند و كار حدود ساعت هشت شب در اسكله درگهان آغاز مي‌شود.

فرودگاه حدود 50 كيلومتر از شهر دور بود و اكبري در طول راه براي ما از شرايط توليد گفت: كار آذرماه كليد خورد و حدود چهار ماه است در اين جزيره هستيم و تنها چند روز براي استراحت به تهران رفتيم. اين روزها هوا به نسبت ماه‌هاي دي و بهمن كمي گرم‌تر و به قول اهالي جزيره بهار شده است.

وي ادامه داد: امروز قرار بود صحنه‌هاي مربوط به شهر مسقط را كه دكورهاي آن در اسكله شهر درگهان است، فيلمبرداري كنيم كه به دليل جزر و مد دريا و شرايط آب و هوايي فعلاً اين امر امكانپذير نيست.

بعد از كمي استراحت، حدود ساعت 19 همراه اكبري راهي بندر درگهان كه كمي از قشم دور است، شديم تا به گروه فيلمبرداري بپيونديم. شب بود و دريا آرام و سكوتي زيبا جزيره را فرا گرفته بود. حسن بشكوفه تهيه‌كننده فيلم به دليل تأخير هواپيما هنوز به قشم نرسيده بود، اما مابقي گروه مشغول كار در صحنه بودند.

وارد محوطه شديم كه يك اسكله قديمي بود. گروه براي اسكان چند ماهه خود ساختماني را شامل آشپزخانه، كارگاه‌هاي دوخت لباس، گريم، ساخت دكور و... بازسازي كرده‌اند. در سمت چپ ساختمان با اينكه شب بود دكورهايي ديده مي‌شد و دروازه‌اي ميان شهر و اسكله بنا شده بود. به گفته بشكوفه اين طراحي دكور متعلق به دوران آل بويه و قرن چهارم هجري است.

وقتي نزديك صحنه شديم دو كشتي كه بوم نام داشتند در كنار اسكله لنگر انداخته بودند. صحنه‌اي زيبا بود و احساس مي‌كردي مشابه اين گونه كشتي‌ها را تنها در فيلم‌ها ديده‌اي. در عرشه كشتي بزرگي متعلق به ناخدا سليمان (داريوش ارجمند)، بادباني قرار داشت كه بالاي آن پرچمي با حروف خاص نصب شده بود.

كشتي ناخدا سليمان تقريباً از سه طبقه چوبي تشكيل شده بود كه گروه توليد در قسمت بالاي آن مشغول آماده كردن صحنه براي شروع كار بودند. قرار بود آن شب صحنه‌هاي مربوط به جزئيات پرتاب گوي‌هاي آتشين توسط منجنيق گرفته شود. در كنار اين كشتي، كشتي كوچكي قرار داشت كه متعلق به دزدان دريايي بود.

در قسمت ساحل اسكله نزديك به نوك كشتي يك داربست براي نصب پروژكتور و كمي عقب‌تر از آن داربستي ديگر براي نورپردازي بر روي زمين نصب شده بود. اين دو پروژكتور باعث مي‌شدند در تاريكي همه چيز ديده شود. در نزديكي همين داربست‌ها محمد بزرگ‌نيا كارگردان به همراه چند نفر از گروه توليد نشسته بودند.

با مصطفي احمدي دستيار و برنامه‌ريز كارگردان آشنا شديم. چهره‌‌ آفتاب‌سوخته و تيرگي پوست صورت بزرگ‌نيا و احمدي بيشتر از ديگران ديده مي‌شد.

بعد از مدتي بزرگ‌نيا وارد كشتي شد و به گروه در طبقه آخر كشتي پيوست. او فريادي بلند زد (مصطفي كمي بادبان را تغيير بده). هنوز همه در حال تغييرات بر روي صحنه بودند كه داريوش ارجمند با چهره گريم شده و بعد از وي مهدي ميامي (قيس) وارد صحنه شدند.

آن شب چون صحنه فيلمبرداري پرتاب گوي‌هاي آتشين به سمت دزدان دريايي بود و تمام كشتي هم از چوپ ساخته شده بود، گروه توليد از ماشين آتش‌نشاني براي خطرات احتمالي كمك گرفتند. گريم بازيگران هم تمام شد و سعيد ملكان چهره‌پرداز جوان و حرفه‌اي سينما كه كار خوبش را در پروژه "فرزند صبح" بهروز افخمي ديده بودم، وارد صحنه شد.

بهرام رادان (شازان ابن يوسف) هم اين بار با چهره گريم شده و متفاوت بر سر صحنه حاضر شد. شخصيتي كه رادان ايفا مي‌كند، كتابت ره‌نامه اين سفر را بر عهده دارد.

صحنه تقريباً آماده شده بود و به دليل سنگين شدن كشتي، ما به همراه تعدادي از بچه‌هاي گروه ترجيح داديم كار را از ساحل دنبال كنيم.

با فرياد "صدا، دوربين، حركت" بزرگ‌نيا كاردر طبقه آخر كشتي آغاز شد. ارجمند به همراه رادان و ميامي پشت منجنيق قرار داشتند و قرار بود با دستور ناخدا سليمان، گوي‌ها پرتاب شود. ارجمند با صداي بلند گفت: (يك دست به راست... خوبه) و فرمان كات بزرگ‌نيا.

برداشت دوم اين صحنه تكرار شد و دوباره صداي داريوش ارجمند شنيده شد (يك دست به راست.... خوبه). دوباره با نظر بزرگ‌نيا تغييراتي در صحنه حاصل و گريم بازيگران نيز ترميم شد. هوا كمي سرد شده بود و از همان جا كه گروه مشغول فيلمبرداري بود صداي ناخدا سليمان شنيده مي‌شد: (دوباره... نيم دست به راست...)

دريا آرام بود و كسي به غير از ما و گروه توليد در اين اسكله نبود. صداي ارجمند در دريا پيچيده و بعد از لحظه‌اي گم مي‌شد. در فاصله صحبت كردن گروه براي گرفتن صحنه، با ديگر خبرنگاران داخل دكور شهر بندري سيراف شديم. هر چند شب بود اما مشخص بود چه صحنه‌هايي پيش از آن در اين مكان گرفته شده است.

تمرين‌ها نهايي شد و دوباره ناخدا سليمان پشت منجنيق قرار گرفت. سمت راست وي ميامي (قيس) و سمت چپش رادان ( شازان ابن يوسف) قرار داشتند. اين بار گفت: (روشن كن... بزن...)

حسن بشكوفه تهيه‌كننده برجسته و حرفه‌اي سينما و تلويزيون كه كار تهيه اين پروژه را برعهده دارد به گروه اضافه شد. او بعد از كمي رسيدگي به بچه‌هاي گروه، توضيحاتي به ما ارائه كرد. بشكوفه از مشكلات فيلمبرداري شروع كرد: عيد نوروز اين جزيره پر از ميهمان است و به همين دليل مردم از نيمه دوم اسفند به پيشواز عيد مي‌روند. آخرين زماني كه مي‌توانيم در قشم بمانيم تا نيمه‌هاي اسفند است.

وي افزود: ناگزيريم بخش‌هاي دريايي را تا 23 اسفند در اين شهر فيلمبرداري كنيم. به همين دليل بايد از تمام زماني كه در اختيار داريم نهايت استفاده را بكنيم.

بشكوفه درباره صحنه‌هاي بندر مسقط كه قرار بود در روز گرفته شود و فعلاً به زماني ديگر موكول شده، گفت: مسقط اولين بندري است كه دكورش را زديم. بخش ديگر آن نيز در شهرك سينمايي غزالي گرفته مي‌شود كه مربوط به صحنه‌هايي چون بازار برده‌فروشي و ... است. هم‌اكنون در حال ساخت دكور اين صحنه‌ها در تهران هستيم.

وي ادامه داد: ادامه فيلمبرداري در تهران بعد از يك هفته تعطيلي عيد نوروز از سر گرفته مي‌شود و سعي مي‌كنيم تا نيمه اول فروردين اين سكانس‌ها را فيلمبرداري كنيم. پس از آن نيز به چين و شانگهاي مي‌رويم و 10 تا 15 روز آنجا فيلمبرداري داريم. در آن شهر دربار فغفور چين را مي‌گيريم و بعد راهي تايلند مي‌شويم. حدود يك تا يك ماه و نيم كار را در اين كشور دنبال مي‌كنيم و سعي داريم بعد از عيد تدوين را آغاز كنيم.

اين تهيه‌كننده سينما درباره صحنه‌هاي ديگر آن شب كه مربوط به جنگ با كشتي دزدان دريايي بود، گفت: صحنه امروز رويارويي و جنگ با يكي از كشتي‌هاي دزدان دريايي است. البته صحنه‌هاي جنگ پيش از اين گرفته شده و جزئيات آن سكانس امشب فيلمبرداري مي‌شود. ما حدود 40 دزد دريايي داريم كه مردمي از اهالي خوزستان در آن به ايفاي نقش مي‌پردازند.

وي درباره كشتي‌هاي ادريس و سليمان گفت: يكي از اين كشتي‌ها متعلق به ناخدا ادريس است. رضا كيانيان نقش او را ايفا مي‌كند. اين كشتي‌ها كه به بوم معروف هستند، با هم حركت مي‌كنند و قرار است محموله بازرگانان ايراني را به چين حمل كنند. حدود سه ماه آماده‌سازي آنها به طول انجاميده و تمام وسايلي كه در اين كشتي براي ساخت استفاده شده از هند و دبي به ايران وارد كرده‌ايم.

بشكوفه ادامه داد: قصه در بندر سيراف اتفاق مي‌افتد كه يكي از آبادترين شهرها بوده است. سيراف جايي نزديك به عسلويه است كه در كتاب‌هاي تاريخي از آن به عنوان يكي از شهرهاي آباد زمان خود ياد شده است. دكورهاي اين محوطه مربوط به بندر سيراف است كه به اسكله منتهي مي‌شود و هم اكنون فيلمبرداري آن به پايان رسيده است.

وي درباره دوبله پروژه سينمايي "راه آبي ابريشم" گفت: صدابرداري سر صحنه انجام مي‌شود اما كار را دوباره دوبله خواهيم كرد. در اين فيلم از چند زبان استفاده مي‌كنيم و حضور بازيگران خارجي نيز يكي ديگر از دلايل ما براي دوبله است. سعي مي‌كنيم اين فيلم براي حضور در بيست و هشتمين جشنواره فيلم فجر آماده نمايش شود.

وي درباره نقش بازيگران اين پروژه سينمايي و داستان فيلم گفت: امشب رضا كيانيان و پگاه آهنگراني بازي ندارند. داستان فيلم هم در قرن چهارم هجري و اوج تاريخ دريانوردي ايرانيان مي‌گذرد. شازان ابن يوسف كه به تحصيل علم نجوم در دارالعلم شيراز مشغول است، پيشنهاد شغل كتابت يك كشتي را مي‌پذيرد و همراه كشتي‌هاي سليمان و ادريس به سفري دشوار و ناممكن مي‌رود. او از حوادث و ماجراهاي اين سفر ره‌نامه مي‌نويسد.

بشكوفه در پايان درباره چگونگي پيدا كردن اين مكان براي فيلمبرداري در قشم گفت: اينجا اسكله درگهان است كه هم اكنون فعاليتي در آن انجام نمي‌شود. تمام اسكله‌هاي جنوب كشور فعال هستند و امكان كار در آنها نيست، اما خوشبختانه توانستيم اينجا را پيدا كنيم. اين مكان متعلق به سازمان عمران قشم است و ما داخل آن را بازسازي كرديم تا بتوانيم به عنوان كارگاه از آن استفاده كنيم.

وي خاطر نشان كرد: با توافق‌هاي صورت گرفته قراراست اين دكورها به همين شكل اينجا باقي بماند و رستوراني در آن بنا شود تا جاذبه توريستي ايجاد كند.

بعد از صحبت‌هاي ما با حسن بشكوفه، بچه‌هاي تداركات به شام دعوتمان كردند. سر ميز همه گرم و صميمي بودند و به دعوت تهيه‌كننده بزرگ‌نيا، ارجمند و ميامي براي صرف شام سر ميز ما آمدند. در تمام اين مدت همه درباره جشنواره فجر و حواشي آن گفتگو مي‌كردند و ... به گفته عوامل گروه، محمد بزرگ‌نيا از زماني كه كار را كليد مي‌زند تا وقتي كه به اتمام برسد، ترجيح مي‌دهد درباره آن صحبتي نكند. ما هم به همين دليل نتوانستيم از صحبت‌هاي وي استفاده كنيم.

ساعت 12 شب بعد از بازديد كارگاه‌هاي ساخت دكور، گريم و دوخت لباس به هتل برگشتيم، اما گروه هنوز مشغول كار بودند. روز بعد ساعت يك بعد از ظهر دوباره به صحنه رفتيم تا بتوانيم از روشنايي روز استفاده كرده و دكور و كشتي‌ها را با دقت بيشتر ببينيم. البته چون گروه شب قبل تا سه بامداد مشغول كار بود، در اين ساعت استراحت مي‌كردند و مانند شب قبل، شب كار بودند.

وارد كشتي شديم و با دقت تمام صحنه‌هاي مربوط به شهر سيراف را ديديم. كاظم فريبرزي دكوراتور اين پروژه كه پيش از اين كار ساخت دكور مجموعه‌هاي "هزاردستان"، "سربداران"، "ملاصدرا"، "امام رضا(ع)"، "امام حسن(ع)" و فيلم "ملك سليمان" را برعهده داشته، درباره ساخت اين فضا گفت: داستان اين فيلم به هزار سال قبل برمي‌گردد كه يك كشتي ايراني به چين سفر مي‌كند.

وي ادامه داد: ما براي پيدا كردن لوكيشن مناسب فيلم سه يا چهار بار سفر كرديم كه در نهايت قشم را مناسب‌ترين مكان براي اين كار يافتيم. براي ساخت كشتي‌ها از داربست و روكار شروع كرديم. در ابتدا يك ماه صبر كرديم تا كشتي‌ها بارهايشان را تخليه كنند و يك سازنده اسكلت، كشتي را برايمان بازسازي كرد. اتاقك‌هاي روي كشتي را خودمان ساختيم و با جرثقيل بر روي بدنه كشتي سوار كرديم. اين اتاقك‌ها به گونه‌اي ساخته شده كه به راحتي از كشتي جدا مي‌شود و بر روي كشتي ديگر نيز نصب مي‌شود.

فريبرزي افزود: در اين كار چهار كشتي به نام‌هاي ادريس، سليمان، دزدان دريايي و كشتي سرگردان داريم كه در انتها سوخته مي‌شود. دوخت بادبان و ساخت دكل در اين بخش بسيار مشكل بود طوريكه به دليل فشردگي كار، بيمار شدم و به بيمارستان رفتم. به توصيه پزشك بايد مورد عمل جراحي قرار مي‌گرفتم اما ترجيح دادم بعد از ساخت دكورها، اين عمل صورت بگيرد.

وي درباره ساخت دكورهاي بندر سيراف گفت: چون اين ساحل بايد ويژگي‌هاي قرن چهارم هجري را در بر بگيرد، سعي كرديم از تمام ويژگي‌هاي آن دوره تاريخي در ساخت دكورها استفاده كنيم. براي همين انواع گاري، مغازه، بار و توشه‌هاي مختلف را طراحي كرديم كه تقريبا 40 روز ساخت آنها به طول انجاميد.

فريبرزي ادامه داد: علاوه بر ساخت دكورها بايد فضاي داخلي كارگاه‌ها، اتاق گريم، انبارغذاخوري و فضاهاي مورد نياز را مي‌ساختيم كه اين كار نيز يك ماه ونيم طول كشيد. "راه آبي ابريشم" اولين كار دريايي من است. البته در فيلم سينمايي "ملك سليمان" ساخته شهريار بحراني نيز يك كشتي طراحي كرده و ساختم، اما قرار نبود در آب قرار بگيرد.

وي درباره تحقيقات براي ساخت دكورها گفت: بخش اعظم تحقيق توسط بزرگ‌نيا كارگردان و فيلمنامه‌نويس انجام شده است. تحقيقات ما بيشتر درباره مصالح مورد نياز بود. اطلاعات زيادي در زمينه مصالح مورد استفاده در آن دوران وجود ندارد و سندي نيز در اين باره نيست. اما با اطلاعاتي كه كسب كرديم، متوجه شدم در آن دوران شيشه و آهن كاربرد نداشته و ما نيز براي ساخت دكور اين موارد را اعمال كرديم.

اين دكوراتور درباره صحنه‌هاي مربوط به تهران و چين گفت: در حال حاضر مشغول ساختن دكورهاي قصر در شهرك غزالي هستيم كه حدود 20 روز ديگر به پايان مي‌رسد. در اين پروژه سه قصر مورد نياز است كه يكي در ايران و بقيه در چين قرار دارد. قصرهاي چين آماده است و بعد از پايان ساخت قصر، بازار، ميدان، گذرگاه‌ها و زندان ساخته مي‌شود. تلاش مي‌كنيم در ايران اين كار با كيفيت بالا انجام شود.

از گروه جدا مي‌شويم و به سمت هتل برگشتيم. سر ظهر بود و هوا حسابي گرم ... فضا و شرايط كار اين گونه پروژه‌ها بسيار سخت و طاقت‌فرسا است. غروب راهي فرودگاه شديم تا بعد از اين سفر دو روزه به تهران برگرديم. منتظر خودرو براي رفتن به فرودگاه بوديم و سعيد ملكان، آرزو نيك‌پور منشي صحنه نيز منتظر بودند تا به سمت صحنه بروند. امروز ناخدا ادريس بازي دارد، اما متأسفانه ما بايد برگرديم.

-------------------------

عوامل توليد فيلم سينمايي "راه آبي ابريشم" عبارتند از محمد بزرگ‌نيا نويسنده و كارگردان، حسن بشكوفه تهيه‌كننده، بهرام بدخشاني مدير فيلمبرداري، پروين صفري طراح هنري، ابراهيم زاهدي‌فر مدير توليد، سعيد ملكان طراح گريم، مصطفي احمدي برنامه‌ريز و دستيار اول كارگردان، خسرو و فرشيد كيوانمهر صدابردار، نجف فتاحي مدير جلوه‌هاي ويژه، كاظم فريبرزي دكوراتور و علي نيك‌رفتار عكاس.

بهرام رادان، داريوش ارجمند، رضا كيانيان، پگاه آهنگراني، پيام دهكردي، مهدي ميامي، محسن حسيني، فرشيد صمدي‌پور، هوشنگ قوانلو، محمدعلي قويدل، حميدرضا ميلاد، جمعي از بازيگران تئاتر و سينما، جمعي از بازيگران چين و تايلند و عزت‌الله انتظامي بازيگران اين پروژه تاريخي هستند.

گزارش از انسيه‌سادات موسوي

جمعه|ا|9|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 119]